D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rzeszowie

Sygn. akt VI Ga 97/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 czerwca 2014 r.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki
Sędziowie: SO Barbara Frankowska (spr.)
SO Anna Harmata
Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska
po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2014 r. w Rzeszowie
na rozprawie
sprawy z powództwa: J. B.
przeciwko : (...) S.A. w W.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie
V Wydziału Gospodarczego z dnia 27 listopada 2013 r., sygn. akt V GC 552/13
I. oddala apelację,
II. zasądza od pozwanego (...) S.A.
w W. na rzecz powoda J. B. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.
Sygn. akt VI Ga 97/14
UZASADNIENIE
wyroku z dnia 10 czerwca 2014r.
Powód J. B. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) SA w W. kwoty 1500 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu
tytułem części odszkodowania na podstawie zawartej z pozwanym umowy ubezpieczenia AC samochodu ciężarowego
marki I., szczegółowo opisanego w pozwie. W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, że sporny samochód w czasie
ochrony ubezpieczeniowej uległ samospaleniu i na skutek tego zniszczeniu w całości. Pozwany niezasadnie odmówił
zapłaty odszkodowania powołując się na uregulowanie zawarte w § 5 ust. 20 OWU. Wg powoda nie zaszła okoliczność
wyłączająca odpowiedzialność pozwanego opisana w wyżej wymienionym paragrafie OWU, bowiem sporny pojazd
nie był w czasie zdarzenia poddawany czynnościom naprawczym i konserwacyjnym, był jedynie przygotowywany do
lakierowania. Malowaniu miał być poddany na drugi dzień. Ponadto powód powołał się na uregulowanie zawarte w
art. 12 ust. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej wskazując, że postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia,
sformułowane niejednoznacznie, interpretuje się na korzyść ubezpieczonego.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa zarzucając, że zastosowanie znajduje § 5 ust. 20 OWU, bowiem w trakcie
wykonywania prac naprawczych samochodu doszło do pożaru w hali, który to pożar był spowodowany właśnie tym
pracami. Gdy wybuchł pożar pojazd był w trakcie naprawy, bądź konserwacji i w związku z tym zachodzi wyłączenie
odpowiedzialności pozwanego na mocy wyżej powołanego paragrafu OWU.
Pełnomocnik powoda, oświadczeniem złożonym do protokołu z dnia
27 listopada 2013r., cofnął pozew w zakresie żądania odsetkowego, na co pełnomocnik pozwanego wyraził zgodę
(k.86).
Sąd Rejonowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 27 listopada 2013r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1500
zł (pkt I wyroku), umorzył postępowanie w pozostałej części (pkt II wyroku) oraz zasądził od pozwanego na rzecz
powoda koszty procesu w kwocie 272 zł (pkt III wyroku).
Wydając powyższy wyrok Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 18 czerwca 2012r. strony zawarły umowę ubezpieczenia AC
spornego pojazdu. Wg Ogólnych Warunków Ubezpieczenia ochroną ubezpieczeniową objęte były szkody polegające
na uszkodzeniu, całkowitym zniszczeniu lub kradzieży pojazdu
(z wyłączeniem szkód polegających na kradzieży motocykli) wraz
z wyposażeniem podstawowym wskutek wszelkich zdarzeń niezależnych od woli ubezpieczonego lub osoby
uprawnionej do korzystania z pojazdu,
z wyłączeniem szkód wymienionych w § 5 – 7, powstałych w okresie ochrony ubezpieczeniowej. Ochrona
ubezpieczeniowa nie obejmuje m.in. szkód spowodowanych umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa przez
ubezpieczonego, ubezpieczającego, osobę uprawnioną do korzystania z pojazdu, a także przez osoby, z którymi wyżej
wymienieni pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym (§ 5 ust. 3 OWU), a także powstałych w trakcie bądź
wskutek naprawy lub konserwacji pojazdu (§ 3 ust. 20 OWU). W dniu
19 sierpnia 2012r. powód pozostawił sporny pojazd w warsztacie w celu przeprowadzenia prac polegających na
lakierowaniu pojazdu w okolicy zderzaka przedniego. W dniu 22 sierpnia 2012r. pracownik powoda wykonał
w pojeździe prace przygotowujące do wykonania prac lakierniczych (zdjął przedni zderzak oraz przedni okular).
Ponadto wykonał inne prace przygotowująca pojazd do lakierowania, które miało być wykonane w dniu następnym.
Po wykonaniu prac przygotowawczych pojazd pozostawiono
w warsztacie, na stanowisku naprawczym, po czym warsztat zamknięto
o godzinie 17. W godzinach wieczornych tego samego dnia doszło do samozapłonu pojazdu i w wyniku pożaru
samochód spalił się. Pożar nie był skutkiem działania osób trzecich. Powód zgłosił szkodę pozwanemu, który odmówił
przyjęcia odpowiedzialności za szkodę wskazując, że szkoda stanowi następstwo nienależycie prowadzonych prac
blacharsko – lakierniczych.
Sąd Rejonowy przyjął, że spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się do interpretacji postanowień Ogólnych
Warunków Ubezpieczenia pojazdów – Autocasco, w zakresie wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela za
powstałą szkodę. Obowiązek udowodnienia wyłączenia odpowiedzialności odszkodowawczej obciąża ubezpieczyciela,
jako że był to wyjątek od zasad ponoszenia tej odpowiedzialności (art. 6 k.c.). Przytaczając treść § 5 ust. 20 OWU
i art. 12 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U. z 2013 poz. 950)
oraz dokonując wykładni celowościowej przepisów Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, a także realizując zasadę
obowiązku tłumaczenia niejednoznacznych postanowień na korzyść ubezpieczającego, Sąd Rejonowy przyjął, że
lakierowanie jest czynnością naprawczą pojazdu, lecz do samozapłonu pojazdu, konsekwencją którego było spalenie
samochodu, doszło w przerwie pomiędzy rozpoczęciem czynności przygotowawczych do lakierowania, stanowiących
czynności naprawcze, a podjęciem dalszych czynności lakierowania. Pożar natomiast nie wynikał z czynności
podjętych w ramach lakierowania i nie pozostawał z nimi w związku. Nadto nie wynikał z działań osób trzecich.
Tym samym wyłączenie odpowiedzialności pozwanego z § 5 ust. 20 OWU nie miało w sprawie zastosowania. To
postanowienie OWU, jako wyjątek od zasady należy interpretować ściśle, na korzyść ubezpieczającego, po myśli art.
12 ust. 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Celem tego zapisu było wyłączenie
z ubezpieczenia szkód od tzw. nienależytych czynności naprawczych
w pojeździe, bowiem jest to odrębna odpowiedzialność zakładów naprawczych, ubezpieczających się z tytułu
prowadzonej działalności gospodarczej, ewentualnie samodzielna odpowiedzialność poszkodowanego właściciela
pojazdu, który w związku z naprawą pojazdu doprowadza do szkody w nim, gdzie jednak zawsze uszkodzenie pojazdu
musi pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym z tymi czynnościami. Ten związek przyczynowy miał w
sprawie udowodnić pozwany, jako że był to wyjątek od jego odpowiedzialności ubezpieczeniowej (art. 6 k.c) .
Pozwany zaskarżył apelacją powyższy wyrok co do pkt I i III zarzucając naruszenie art. 805 § 1 k.c. w związku z art.
822 § 1 k.c. oraz w związku
z treścią zapisu § 5 ust. 20 OWU mających zastosowanie do zawartej umowy ubezpieczenia przewidujących wyłączenie
ochrony ubezpieczeniowej za szkody powstałe w trakcie, bądź wskutek napraw lub konserwacji pojazdu w związku
nadto z art. 12 ust. 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe
zastosowanie i przyjęcie, że w/w zapis OWU jest niejednoznaczny, podczas gdy literalne brzmienie tego przepisu w
sposób jednoznaczny określa zakres wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej, przewidujący, iż ochroną nie tylko nie jest
objęta szkoda powstała w trakcie naprawy lub konserwacji pojazdu, ale i szkoda powstała w trakcie naprawy.
Biorąc pod uwagę powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje ewentualnie uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu apelacji pozwany wskazał, iż co do zasady umowa ubezpieczenia auto casco jest dobrowolna i na
zasadzie art. 3531 k.c. strony mogą ułożyć stosunek umowny wg własnego uznania, o ile jego treść nie sprzeciwia się
ustawie, naturze zobowiązania czy zasadom współżycia społecznego. Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika że do szkody
pożarowej doszło wtedy, kiedy pojazd znajdował się w zakładzie naprawczym i pierwsze czynności związane z pracami
przy aucie były już podjęte, czyli ewidentnie pojazd znajdował się „w trakcie naprawy”. Za chybiony uznać należy
stanowisko Sądu Rejonowego, że postanowienie OWU jest niejednoznaczne.
Z ochrony ubezpieczeniowej wyłączono także szkody powstałe po prostu
w trakcie naprawy lub konserwacji auta, a więc bez względu na to czy szkoda ma związek z czynnością naprawy czy
też nie. Wg pozwanego pozostawienie pojazdu w naprawie może mieć wpływ na ryzyko powstania szkody w pojeździe
i dlatego ubezpieczyciel, oceniając iż jest ono zbyt duże dla ubezpieczenia ryzyka z tym związanego ma w ramach
swobody kontraktowej, przy dobrowolnej umowie ubezpieczenia, uprawnienie do nie włączenia go do ochrony. Jeżeli
przy tym ta wola ubezpieczyciela została należycie zwerbalizowana w umowie ubezpieczenia, której postanowienia
zostały także zaakceptowane przez strony, to zdarzenie związane z uszkodzeniem auta
w trakcie naprawy pojazdu nie podlega ochronie, a tym samym roszczenie powoda w jako niezasadne podlegała
oddaleniu.
Pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
W ocenie Sadu Rejonowego apelacja pozwanego nie jest uzasadniona,
a sformułowane w niej zarzuty stanowią jedynie polemikę z prawidłowym stanowiskiem wyrażonym przez Sąd
Rejonowy w zaskarżonym wyroku.
W przedmiotowej sprawie spór koncentruje się na zapisie § 5 ust 20 OWU, a mianowicie czy uregulowanie w nim
zawarte jest dostatecznie jasno
i precyzyjnie sformułowane w zakresie wyłączenia odpowiedzialności pozwanego za szkodę w pojeździe, która
następuje w trakcie naprawy niezależnie od tego czy między czynnościami naprawczymi lub samym pozostawaniem
pojazdu w naprawie był adekwatny związek przyczynowy
z zaistniałą szkodą. Argumentacja pozwanego zawarta w apelacji wskazuje na interpretację, że każda szkoda w
pojeździe powstała w trakcie naprawy wyłącza odpowiedzialność ubezpieczyciela bez względu na to czy szkoda ma
związek
z czynnością naprawy czy nie. Przy czym podkreślić należy, że na etapie likwidacji szkody oraz postępowania przed
sądem I instancji pozwany jednoznacznie formułował brak odpowiedzialności za szkodę z uwagi na to, że:
- „pożar nastąpił w wyniku nienależytego prowadzenia prac blacharsko-lakierniczych” – raport zespołu operacyjno –
dochodzeniowego wykonany przez R. K. w dniu 11.10.2012r. zawarty w aktach szkody;
- „przyczyną powstania pożaru były nienależycie prowadzone prace blacharsko-lakiernicze” – pismo powoda z
9.11.2012r. zawarte aktach szkody, powołane
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku;
- „zastosowanie znajdują OWU §5 ust.20, bowiem w trakcie wykonywania prac naprawczych samochodu
uszkodzonego doszło do pożaru w hali, który to pożar był spowodowany właśnie tymi pracami” – stanowisko
pozwanego wyrażone do protokołu rozprawy z dnia 13.09.2013r. (k. 62).
Powyższe daje podstawę do przyjęcia, że przedstawiciele pozwanego sami interpretują zapis § 5 ust. 20 OWU w sposób
jaki przyjął Sąd I instancji i który zdaniem Sądu Okręgowego jest prawidłowy. Świadczy to również o tym, że sporny
zapis OWU, wbrew stanowisku skarżącego prezentowanemu w apelacji, jest niejednoznaczny i dlatego powinien być
interpretowany na korzyść ubezpieczającego w oparciu o treść art. 12 ust 3 i 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.
Zastosowanie przez Sąd Rejonowy wykładni celowościowej tego postanowienia jest uzasadnione, bo pozwala na
zapewnienie ubezpieczającemu rzeczywistej ochrony ubezpieczonego mienia. Nie wyjmuje go bezwzględnie spod
ochrony ubezpieczeniowej (podkreślić należy, że dotyczącej wszelkich zdarzeń niezależnych od woli ubezpieczonego)
na czas naprawy, niezależnie od tego czy szkoda powstała w związku z naprawą czy niezależnie od niej. Argumentacja
apelującego, że z uwagi na ryzyko ubezpieczeniowe ubezpieczyciel wyłączył z ochrony ubezpieczeniowej czas
pozostawania pojazdu w naprawie potwierdza zdaniem Sądu Okręgowego przyjętą przez Sąd Rejonowy wykładnię
spornego paragrafu, bo przecież sam pozwany twierdzi, że „pozostawienie pojazdu w naprawie może mieć wpływ na
ryzyko powstania szkody w pojeździe”, czyli tym samym eksponuje związek naprawy ze szkodą. Jeżeli zatem nie ma
dowodu, że szkoda ma związek
z naprawą, jak w przedmiotowej sprawie, to wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkodę w oparciu o treść
§ 5 ust 20 OWU nie zachodzi,
o czym prawidłowo orzekł Sąd I instancji.
Reasumując nie można zarzucić Sądowi Rejonowemu naruszenia przepisów art. 805 § 1 k.c. w związku z art. 822 §
1 k.c. oraz w związku
z treścią zapisu § 5 ust. 20 OWU i art. 12 ust. 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, co dało podstawę do oddalenia
apelacji pozwanego, jako bezzasadnej na mocy art. 385 kpc.
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu,
stosownie do treści przepisów art. 98 k.p.c., art. 108 k.p.c. oraz § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(Dz. U. nr 163 poz. 1349 z późn. zm.). Na jedyny koszt poniesiony przez pozwanego w tym postępowaniu składa się
wynagrodzenie pełnomocnika
w wysokości 90 zł.