Rodzina katolicka - 25 lat Karty Praw Rodziny

Rodzina katolicka - 25 lat Karty Praw Rodziny
piątek, 22 maja 2009 14:09
Rodzina, rozumiana jako naturalne środowisko człowieka, w którym powstaje życie ludzkie;
podstawowa wspólnota rodziców i dzieci, będąca następstwem związku małżeńskiego kobiety i
mężczyzny, gdzie każdy jej członek ma szansę realizować się i doskonalić w człowieczeństwie
przez więzy ludzkie i akty osobowe – staje się znakiem sprzeciwu wobec znamiennych dla
naszych czasów: legalizacji związków homoseksualnych, konkubinatu czy tzw. związków
partnerskich.
W tym kontekście jeszcze dobitniej wybrzmiewają słowa określające status rodziny, zapisane w
Karcie Praw Rodziny. Choć od jej ustanowienia minęło już 25 lat, nie tylko nie straciła ona na
aktualności, ale wydaje się jeszcze bardziej pomocna, stanowiąc strażnicę właściwego
postępowania i kompetentnych dysput. Ułatwienie czynienia dobra i unikania zła
Karta Praw Rodziny, skierowana do „wszystkich ludzi, instytucji i władz zainteresowanych misją
rodziny w świecie współczesnym”, powstała na apel Synodu Biskupów, który odbywał się w
Rzymie w 1980 r. pt. „Zadania chrześcijańskiej rodziny we współczesnym świecie”. W jedenastu
artykułach Karty, mających jako zasadniczy cel ułatwienie czynienia dobra i unikania zła,
zawarto wskazania, które stanowią niezbywalne prawa każdej rodziny. Współcześnie żyjemy w
tzw. pozytywistycznej mentalności prawnej, gdzie prawo naturalne i stanowione różnią się od
siebie, a prawo stanowione w niektórych kwestiach znosi nawet prawo naturalne. W tym
kontekście Karta Praw Rodziny, wpisując się w Kartę Praw Człowieka (przyjęta dla całego
świata w 1948 r.) oraz Kartę Praw Narodu (jeszcze nie uzyskała statusu międzynarodowego),
nabiera odpowiedniego rozumienia.
Profetyczne wezwanie na rzecz rodziny
„Człowieka trudno jest zrozumieć poza rodziną, a rodzinę poza człowiekiem” – stąd
przedstawione w dokumencie prawa są wyrażone ze świadomością, kim jest człowiek i czym są
wspólne wartości wszystkich ludzi. Oczywiście, obecna jest w Karcie wizja chrześcijańska, a
zawarte w niej prawa wypływają z prawa, które zostało wpisane przez Stwórcę w serce
każdego człowieka. Karta jest skierowana przede wszystkim do samych rodzin, w których chce
umocnić świadomość niezastąpionej roli i miejsca, jakie zajmuje, pragnie zachęcić je do
łączenia się między sobą dla obrony i umacniania swych praw oraz chce stanowić zachętę do
1/4
Rodzina katolicka - 25 lat Karty Praw Rodziny
piątek, 22 maja 2009 14:09
wypełniania przez nie zadań tak, by w dzisiejszym świecie ich rola była coraz wyraźniej ceniona
i uznawana. Karta Praw Rodziny podkreśla, że „rodzina zbudowana jest na małżeństwie,
głębokim i uzupełniającym się związku mężczyzny i kobiety, który opiera się na nierozerwalnej
więzi małżeństwa zawartego dobrowolnie i publicznie, otwartego na przekazywanie życia”.
Rodzina – według dokumentu – jest więc „związkiem naturalnym, pierwotnym w stosunku do
państwa czy jakiejkolwiek innej wspólnoty i posiada swoje własne, niezbywalne prawa”.
Rodzina to wspólnota „będąca czymś znacznie więcej niż tylko zwykłą jednostką prawną,
społeczną czy ekonomiczną, stanowi wspólnotę miłości i solidarności, jedyną pod względem
możliwości nauczania i przekazywania wartości kulturalnych, etycznych, społecznych,
duchowych i religijnych, istotnych dla rozwoju i powodzenia własnych członków oraz
społeczeństwa”. Poza tym „rodzina jest miejscem spotkania różnych pokoleń, które pomagają
sobie wzajemnie w osiąganiu pełniejszej mądrości życiowej oraz w godzeniu praw
poszczególnych osób z wymaganiami życia społecznego”.
Praktyczny wymiar polityki prorodzinnej w Polsce
Karta Praw Rodziny została dostrzeżona przez polski parlament. W marcu 2008 r. rząd przyjął
program dotyczący polskiej rodziny i wszystko wskazuje na to, że od stycznia 2009 r. zacznie
on obowiązywać. Jest to program pionierski, stąd z pewnością czekają go jeszcze poprawki,
niemniej jednak jest on wart zauważenia. Twórcom programu przyświecał tzw. polski paradoks,
polegający na tym, że chociaż Polki chcą mieć więcej dzieci, współczynnik dzietności jest
najniższy w Unii Europejskiej. Po części za ten stan odpowiadają bariery, jakie stwarza
rzeczywistość społeczno-ekonomiczna. Przedstawiony program ma więc na celu m.in.
ułatwienie wychowania dzieci oraz łączenie ról zawodowych i rodzicielskich. Proponuje m.in.:
wydłużenie do 26 tygodni urlopu macierzyńskiego, zmiany w systemie podatkowym dla rodzin
wielodzietnych, ulgi wobec pracodawców w zamian za utrzymywanie zatrudnienia osób
wracających z urlopów wychowawczych, urlop wychowawczy dla osób prowadzących
działalność gospodarczą, umożliwienie firmom tworzenia przyzakładowych przedszkoli czy
żłobków z funduszy socjalnych. Bolączką, zwłaszcza młodych ludzi, jest również sytuacja
mieszkaniowa, stąd program prorodzinny ma na celu „wydobycie głosu państwa”, mówiącego:
„doceniamy rolę rodzica decydującego się na dziecko”. Twórcy programu uważają, że to ostatni
moment, by Polacy chcieli mieć więcej dzieci, stąd przygotowany przez nich program może
pomóc w konkretnych rozwiązaniach dotyczących rodziny. Oby tak się stało!
Tekst został napisany na podstawie sympozjum pt. „25 lat Karty Praw Rodziny – aktualność i
wartość przesłania”, które odbyło się 21 października 2008 r. w Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim Jana Pawła II, z racji obchodów jubileuszu X-lecia istnienia Instytutu Nauk o Rodzinie
KUL.
2/4
Rodzina katolicka - 25 lat Karty Praw Rodziny
piątek, 22 maja 2009 14:09
Karta Praw Rodziny (fragmenty)
Art. 1. Każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyboru drogi życiowej, a więc do zawarcia
związku małżeńskiego i założenia rodziny albo do pozostawania w stanie bezżennym. (...)
Art. 2. Małżeństwo może zostać zawarte wyłącznie za dobrowolną i obopólną zgodą,
odpowiednio wyrażoną. (...)
Art. 3. Małżonkowie mają niezbywalne prawo do założenia rodziny i decydowania o czasie
narodzin i liczbie dzieci, uwzględniając w pełni obowiązki wobec siebie samych, wobec dzieci
już narodzonych, rodziny i społeczeństwa, we właściwej hierarchii wartości i zgodnie z
naturalnym porządkiem moralnym, który wyklucza uciekanie się do antykoncepcji, sterylizacji,
spędzania płodu. (...)
Art. 4. Życie ludzkie, od samego poczęcia, bezwzględnie winno być otoczone troską i
szacunkiem. (...)
Art. 5. Rodzice, ponieważ dali życie dzieciom, mają pierwotne, niezbywalne prawo i
pierwszeństwo do wychowania potomstwa i dlatego muszą być uznani za pierwszych i
głównych jego wychowawców. (...)
Art. 6. Rodzina ma prawo istnieć i rozwijać się jako rodzina. (...)
Art. 7. Każdej rodzinie przysługuje uprawnienie do swobodnego organizowania życia religijnego
w ognisku domowym pod kierunkiem rodziców, jak również prawo do publicznego wykonywania
i głoszenia swojej wiary, uczestniczenia w kulcie publicznym oraz swobodnego wyboru
programów wychowania religijnego, bez znoszenia z tego powodu jakiejkolwiek dyskryminacji.
(...)
Art. 8. Rodzina ma prawo do wypełniania swej funkcji społecznej i politycznej w budowaniu
3/4
Rodzina katolicka - 25 lat Karty Praw Rodziny
piątek, 22 maja 2009 14:09
społeczeństwa. (...)
Art. 9. Rodziny mają prawo oczekiwać od władz publicznych właściwej, nikogo nie
dyskryminującej polityki rodzinnej w kwestiach prawnych, gospodarczych, społecznych i
finansowych. (...)
Art. 10. Rodziny mają prawo do takiego systemu społecznego i gospodarczego, w którym
organizacja pracy umożliwia członkom rodziny wspólne życie i nie zagraża jedności,
powodzeniu i stabilności rodziny, zapewniając jednocześnie możliwość zdrowego wypoczynku.
(...)
Art. 11. Rodzina ma prawo do mieszkania odpowiedniego dla życia rodzinnego i
dostosowanego do liczby jej członków, w miejscu zapewniającym podstawowe usługi konieczne
do życia rodziny i wspólnoty.
Art. 12. Rodziny migrantów mają prawo do takiej samej ochrony społecznej, jaka przysługuje
innym rodzinom. (...)
Agnieszka Strzępka
Źródło: Niedziela
4/4