dr Andrzej Diniejko Uniwersyteckie Kolegium Kształcenia

dr Andrzej Diniejko
Uniwersyteckie Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Angielskiego
i Edukacji Europejskiej
Uniwersytet Warszawski
ul. Nowy Świat 4, 00-497 Warszawa
tel. dom (0-22) 894 37 62; kom. (0) 504-630-742
e-mail: [email protected]
Opinia wewnętrzna o
„Programie nauczania języka angielskiego
dla klas I-III szkoły podstawowej”
Autorki: Anna Wieczorek, Ewa Skiba
Wydawca: Wydawnictwo Szkolne PWN
Recenzowany Program, oparty na załoŜeniach nowej podstawy programowej:
Załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia
2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dzienniku Ustaw z dnia 15
stycznia 2009 r., jest przeznaczony dla nauczycieli języka angielskiego uczących tego
języka w klasach I-III szkoły podstawowej (I etap edukacyjny), nauczycieli
kształcenia zintegrowanego z przygotowaniem językowym i metodycznym w zakresie
nauczania języka obcego, a takŜe nauczycieli w nauczaniu zespołowym oraz dla
rodziców zainteresowanych rozwijaniem znajomości języka obcego u dzieci w wieku
wczesnoszkolnym.
Program podaje w sposób przejrzysty i umotywowany ogólne i szczegółowe cele
nauczania, materiał i treści nauczania związane z celami nauczania, procedury
osiągania celów, opis technik nauczania oraz sposoby realizacji zadań edukacyjnych
związanych z celami językowo-komunikacyjnymi. Program pozwala na elastyczność
doboru i gradację materiału nauczania ze strony nauczyciela. Treści nauczania,
zarówno tematyka zajęć, kategorie pojęciowe, funkcjonalne, leksyka oraz struktury
gramatyczne są odpowiednie do poziomu percepcji i zainteresowań dzieci na I etapie
edukacyjnym (klasy I-III szkoły podstawowej).
2
Koncepcja pedagogiczna leŜąca u podstaw recenzowanego Programu jest zgodna
z ogólnoeuropejskimi tendencjami do wprowadzania nauki języka obcego w okresie
wczesnoszkolnym, w tym z zaleceniami Rady Europy. Uczenie się języka obcego w
okresie wczesnoszkolnym wymaga kształtowania sprawności rozumienia ze słuchu,
zachęcania dzieci do mówienia w języku obcym bez stresu i przymusu, głównie przez
naśladownictwo i zabawę, tj. wykorzystując naturalną ruchliwość i aktywność
poznawczą dziecka, co sprzyja równieŜ rozwijaniu słownictwa i poprawności
gramatycznej bez formalnej nauki reguł gramatycznych.
Do głównych celów Program zalicza zapewnienie kontaktu z językiem obcym w
formie zabawowej, zachęcanie dzieci do reagowania językowego, początkowo
poprzez proste wypowiedzi ustne; „osłuchanie” i oswojenie dziecka z językiem
obcym; uruchomienie naturalnego potencjału zdolności naśladowczych dziecka w celu
ustnej nauki języka angielskiego; uwraŜliwienie dziecka na moŜliwość własnej
komunikacji w innym języku niŜ ojczystym i wskazywanie mu płynących z tego
korzyści; rozwijanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz wiary we własne
moŜliwości językowe; wzbudzanie i umacnianie motywacji do nauki języka obcego.
Zakresy tematyczne treści nauczania obejmują rzeczywistość dobrze znaną
dziecku, a więc „mój dom”, „moje zabawki”, „zwierzęta” itd., W klasie drugiej i
trzeciej Autorki proponują spiralny układ treści nauczania, który pozwala na
utrwalanie i pogłębianie poznanej tematyki poprzez stosowanie odpowiednich
zwrotów i słownictwa oraz funkcji komunikacyjnych.
Autorki Programu twierdzą, Ŝe w nauce języka obcego na poziomie
wczesnoszkolnym powinno się całkowicie wyeliminować zjawisko niepowodzenia.
Istotnie, w zintegrowanym kształceniu wczesnoszkolnym nauczyciel nie powinien
oceniać swoich uczniów w kategoriach niepowodzenia dydaktycznego. KaŜdy uczeń
rozwija się na miarę swoich moŜliwości i w odpowiednim dla siebie tempie, zatem
ocena winna mieć charakter opisowy i dotyczyć nie tylko postępów w nauce, ale
ogólnego poziomu rozwoju ucznia. Nauczyciel powinien kształtować kompetencję
językową dzieci w zrozumiałych kontekstach sytuacyjnych, a nauka języka powinna
odbywać się przy zastosowaniu podejścia wizualnego i wielosensorycznego.
Autorki Programu proponują naukę przez zabawę dydaktyczną, która pozwala na
kojarzenie przedmiotów, zjawisk i czynności ze słowem. Nauczanie gramatyki winno
3
odbywać się w sposób pośredni, gdyŜ w okresie wczesnoszkolnym dzieci uczą się na
ogół nieanalitycznie w sposób automatyczny i holistyczny. Dlatego skutecznym
podejściem do nauki języka jest metoda TPR (Total Physical Response), którą moŜna
opisać wg formuły: zrozum, wykonaj, powiedz.
Procedury osiągania celów obejmują swobodne korzystanie z róŜnych metod i
technik nauczania języka obcego, odpowiednich do poziomu percepcji dzieci, a więc z
metody TPR, komunikacyjnej, gier dydaktycznych, zabaw logicznych (zagadki,
wykreślanie, krzyŜówki) i piosenek, wyszukiwania słów, dobieranie podpisów do
ilustracji, pisanie po śladzie, projekty itp. Program zaleca integrację w zakresie
tematyki i treści nauczania, a więc takŜe kształcenie kompetencji międzykulturowej
(przygotowanie do odbioru dóbr kultury), kształcenie pojęć matematycznych, wiedzy
o środowisku społecznym i przyrodniczym oraz kształcenie artystyczne i wychowanie
fizyczne. Ponadto Autorki Programu proponują indywidualizację nauczania oraz
wyrabianie nawyków samokształceniowych.
WaŜnym
elementem
nauki
języka
jest
nauka
pisania.
W
okresie
wczesnoszkolnym dzieci poznają język przede wszystkim w formie mówionej, ale
stopniowo uczą się czytać i pisać, początkowo po śladzie, następnie uczą się
literowania słów i przepisywania, podpisywania, uzupełniania luk i na końcu pisania
krótkich tekstów.
Program zawiera szczegółowy opis wewnątrzszkolnego systemu oceniania
ucznia (karty osiągnięć). Opis ten jest zgodny z nową Podstawą programową. Autorki
Programu zalecają wdraŜanie uczniów do regularnej samooceny („JuŜ umiem”).
Recenzowany Program jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(opublikowanego w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17)
(Załącznik nr 2) oraz spełnia wszystkie wymogi Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 6 stycznia 2009 r. w sprawie dopuszczania do uŜytku
szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i
podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. z 2009 Nr 4, poz. 18).
4
Treści „Programu” są spójne z zadaniami kształcenia ogólnego szkoły ustalonymi
w podstawie programowej kształcenia ogólnego i sprzyjają efektywnemu nauczaniu
języka angielskiego na I etapie kształcenia.
Do szczególnych zalet recenzowanego Programu zaliczam interesujące
przedstawienie treści i technik nauczania oraz załoŜonych osiągnięć uczniów, a takŜe
szczegółowy opis metod i technik nauczania w zintegrowanym nauczaniu
wczesnoszkolnym.
Koncepcja nauczania języka angielskiego przedstawiona w recenzowanym
Programie
jest
nowatorska,
elastyczna
i
w
pełni
uzasadniona.
Sprzyja
wszechstronnemu rozwojowi dziecka oraz efektywnemu kształtowaniu umiejętności
poznawczych i językowych uczniów. UmoŜliwia opracowanie szkolnego programu
nauczania dostosowanego do indywidualnych warunków szkoły.
„Program nauczania języka angielskiego dla klas I-III szkoły podstawowej”
autorstwa pp. Anny Wieczorek i Ewy Skiby opiniuję pozytywnie.
dr Andrzej Diniejko
rzeczoznawca podręczników szkolnych do języka angielskiego
upowaŜniony przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
pismem nr DKOS-603-R-41/02/DM z dnia 30.08.2002 r.
Warszawa, 18 września 2009 r.