system podatkownay w polsce

SYSTEM PODATKOWNAY W POLSCE
CZYLI NOWY ROZDZIAŁ DO KSIĄŻKI MANKIWA! DZIEŁO STUDENTÓW
EUROPEISTYKI POD PATRONATEM HONOROWYM AH
INFORMACJE WSTĘPNE
Zanim Państwo przystąpią do udzielania odpowiedzi na własne pytania, proszę sobie przejrzeć
wszystkie pytania. Zawarte są tam bowiem liczne wyjaśnienia, często obowiązujące dla
wszystkich odpowiedzi, jak np.: pisać jasno i przejrzysto, stosować przypisy. Po sprawdzeniu
przeze mnie zadań trzeba sobie przeczytać wszystkie odpowiedzi, jako przygotowanie na
zaliczenie.
Numery zadań przypisane są grupami alfabetycznie.
Ponumerowaną ułożoną alfabetycznie listę dla pewności załączam na dole. Rozwiązują Państwo
zajęcie z własnym numerkiem.
Może jednak być tak, że czują sie Państwo szczególnie zainteresowani innym do zadaniem. Mogą
się wówczas Państwo między sobą zamienić zadaniami. Proszę wówczas jednocześnie
zaznaczyć to w pliku z zespołem zadań.
Jako przyszli politycy, będą Państwo konfrontowani ustawicznie z zagadnieniami podatkowymi.
Dobrze przygotować sie na zapas.
Proszę pamiętać o tym, że korzystając z jakichkolwiek wielkości statystycznych trzeba podać ich
pełny opis (mogą Państwo skorzystać np. Z http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xchg/gus tam z
prawej strony znajduje się słownik pojęć).
ŹRÓDŁA
Najczęściej powtarzające się źródła to:
•
•
•
•
•
•
GUS: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xchg/gus
MF: http://www.mf.gov.pl/
Literatura:
Owsiak S., Finanse publiczne, PWN, Warszawa 2005
Inne pozycje literaturowe, z których można skorzystać
o Malinowska, Elżbieta; Misiąg, Wojciech (2006): Finanse publiczne w Polsce,
Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
o Osiatyński, Jerzy (2005): Finanse publiczne: ekonomia i polityka, Wydawnictwo
Wyższej Szkoły Bankowości i Finansów, Bielsko-Biała.
o Ziółkowska, Wiesława (2000): Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie,
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
Najlepiej pójść do Biblioteki Narodowej (w al. Niepodległości za GUS-em jeden
przystanek tramwajem) z dowodem osobistym, legitymacją i zapisać się. Następnie pójść
do katalogów przedmiotowych (komputerowe od lat 90/tych) i karteczkowych i znaleźć
odpowiednią literaturę.
•
•
•
•
•
•
ZUS: http://www.zus.pl/default.asp?id=35&p=1
Internetowy System Aktów Prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/
EUR-LEX: http://europa.eu/documentation/legislation/index_pl.htm
http://eur-lex.europa.eu/pl/legis/index.htm
Ustawy budżetowe na kolejne lata w Polsce wraz z uzasadnieniami (do ściągnięcia
poprzez Internetowy System Aktów Prawnych)
W razie korzystania z anglojęzycznych stron (np. OECD, EUROSTAT etc.) i trudnościami
ze zrozumieniem, polecam korzystanie ze słowników internetowych typu ling.pl, albo
translatorów.
TEMATY PRAC
1) Historia podatków. Kiedy w ogóle zostały wprowadzone podatki na świecie, jakie
pierwsze informacje o podatkach mamy w Polsce? Kto był nimi obłożony?
2) W pierwszym zdaniu rdz. 13 jest mowa o Al Capone przestępcy *1899/1947 tzw.
Chicago Outfit, którego nie udało się osądzić za przestępstwa, ale właśnie za
malwersacje podatkowe (stał się wzorcem dla przestępców podatkowych) - w 1931
wytyczono mu proces za oszustwo podatkowe w wysokości 200.000$. W jaki sposób
jest ścigane w Polsce przestępstwo podatkowe? Jakie ustawy to regulują (proszę
zapoznać się z Internetowym Spisem Aktów Prawnych i poprzez wyszukiwanie ustaw,
znaleźć odpowiednie). Na podstawie ostatnich doniesień prasowych napisać własne
zdanie na ten temat, cytując źródła, na których się Państwo opierali.
3) Jakie miejsce pod względem ściągalności podatków i korupcji podatkowej zajmuje
Polska w UE i na świecie? Czy przystąpienie do Unii Europejskiej daje Polsce nadzieję,
na lepsze funkcjonowanie ściągalności podatków (proszę zajrzeć do serwisu aktów
prawnych)?
4) Po co istnieją podatki? (Opracować tekst na maksymalnie jedną stronę. Sposób pisania
ma być jasny, przejrzysty i zrozumiały dla każdego! Stosować wytłuszczenia, czasem
wypunktowania, tak aby to się miło czytało i można się było łatwo nauczyć! Oprzeć się
na: Mankiw, Mikroekonomia, rdz.13, oraz Owsiak, Finanse publiczne, i innych). Te
fragmenty z tekstu, z których Państwo korzystali (dosłownie lub parafrazując) proszę
opatrzyć przypisem. Np.1 Proszę stosować akapity. Proszę także przejrzeć sobie
następne tematy, aby się nie powtarzać.
5) Jakie istnieją korzyści z nakładania podatków i dla kogo? Odpowiedź proszę ująć
jasno i klarownie w punktach! (źródło jw.).
6) Jakie istnieją ujemne skutki z nakładania podatków? Kto ponosi ich główny
ciężar i dlaczego? Odpowiedź dodatkowo zilustrować graficznie (strata dobrobytu). W
odpowiedzi odnieść się do grup podatkowych podając dochód kwalifikujący do danego
progu podatkowego
7) Opracować dochody i wydatki państwa w Polsce jako % PKB, oprzeć się na w
kolejnych latach od czasu transformacji. Na ich podstawie narysować wykres.
8) Opracować dochody państwa w krajach grupy G8 i Polski wzorując się na tablicy
12.1 s. 314. Dane opracować dla kolejnych lat 1997-2009.
1
Makiw, N.G., Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2009, s. 313.
9) Stworzyć przejrzysty schemat systemu podatkowego w Polsce (grafik) i wyjaśnić
czym charakteryzują się poszczególne grupy podatkowe i konkretne podatki, jakie mają
one znaczenie dla finansów centralnych i jakie dla lokalnych?
10) Stworzyć schemat systemu podatkowego w Polsce przed transformacją (grafik) i
opisać poszczególne grupy podatkowe i ich znaczenie (udział w dochodach państwa).
11) System podatkowy w Polsce w procesie przemian. Na podstawie serwisu
Ministerstwa Finansów
(http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=3&dzial=155&id=12091) oraz Owsiak,
Finanse publiczne, PWN, Warszawa 2006, ss. Stworzyć oś czasową w Excelu lub w
Wordzie i zaznaczyć na niej najważniejsze przemiany w systemie podatkowym w Polsce,
tak aby było od razu wiadomo, jaka to zmiana, co się zmieniło, a jednocześnie zwrócić
uwagę na czytelność rysunku. Dodatkowe wyjaśnienia zawrzeć w tabeli która ma być
zamieszczona poniżej i ma podać informacje, jaki podatek był reformowany, po co i
kiedy oraz inne istotne informacje.
12) Efektywność ściągania podatków a formularze podatkowe. Przejrzeć formularze
podatkowe i instrukcje do wypełniania formularzy podatkowych.
http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/formularze_podatkowe/vat/instrukcja.pdf oraz
inne zamieszczone w serwisie i skomentować krótko pozycje, które trzeba wypełniać w
poszczególnych punktach formularzy. Proszę udzielić informacji, po co te informacje są
potrzebne Urzędowi Skarbowemu. W jaki sposób Urząd Skarbowy może kontrolować
ich poprawność?
13) Jakie informacje są potrzebne do składania formularzy i po co? W jaki sposób
sprawdza się wiarygodność tych informacji?
14) Proszę podać źródła dochodów państwa w Polsce w latach 1997-2009, wzorując się
na tabeli 12.2 s. 315. Podając dochody ogółem oraz na 1 mieszkańca w zł. (a więc dzieląc
dochody przez ilość mieszkańców), obliczenia przeprowadzić w Excelu i plik ten
załączyć, nie zapomnieć podać źródeł! (url link do strony skąd zostały ściągnięte dane!
Sama nazwa ogólna strony nie wystarczy). Ująć jedynie łączne dochody.
15) Proszę podać źródła dochodów państwa w Polsce w latach 1997-2009, wzorując się
na tabeli 12.2 s. 315. Podając dochody ogółem, na 1 mieszkańca w zł. (a więc dzieląc
dochody przez ilość mieszkańców ), obliczenia przeprowadzić w Excelu i plik ten
załączyć, nie zapomnieć podać źródeł! (url link do strony skąd zostały ściągnięte dane!
Sama nazwa ogólna strony nie wystarczy). Ująć dochody z podatków ogółem,
podatków pośrednich i bezpośrednich.
16) Proszę podać źródła dochodów państwa w Polsce w latach 1997-2009, wzorując się
na tabeli 12.2 s. 315. Podając dochody ogółem, na 1 mieszkańca w zł. (a więc dzieląc
dochody przez ilość mieszkańców ), obliczenia przeprowadzić w Excelu i plik ten
załączyć, nie zapomnieć podać źródeł! (url link do strony skąd zostały ściągnięte dane!
Sama nazwa ogólna strony nie wystarczy). Ująć podatki pośrednie i ich grupy (VAT,
akcyza, etc.)
17) Proszę podać źródła dochodów państwa w Polsce w latach 1997-2009, wzorując się
na tabeli 12.2 s. 315. Podając dochody ogółem, na 1 mieszkańca w zł. (a więc dzieląc
dochody przez ilość mieszkańców ), obliczenia przeprowadzić w Excelu i plik ten
załączyć, nie zapomnieć podać źródeł! (url link do strony skąd zostały ściągnięte dane!
Sama nazwa ogólna strony nie wystarczy). Ująć wszystkie podatki nie ujęte w trzech
powyższych punktach (14-16).
18) Jaki wpływ miało ustawodawstwo unijne na zmiany w zakresie podatków?
19) Jakie najważniejsze zmiany prawne zaszły w regulacji podatków lokalnych? Jakie istnieją
podatki lokalne w Polsce , kto je płaci i od czego, dokąd wpływają i w jakiej wysokości?
20) Składki na ubezpieczenia społeczne w Polsce: jaka ich była wysokość w kolejnych latach
od transformacji (można się częściowo oprzeć na
http://www.zus.pl/default.asp?id=35&p=1, jak też na danych GUS)
21) Jakie reformy przeprowadzono w Polsce w zakresie ubezpieczeń społecznych. Zaznaczyć
je na osi czasowej w sposób przejrzysty i skomentować potem w punktach.
Najważniejsze informacje przedstawić w tabeli
22) W jaki sposób zmieniały się w Polsce przedziały podatkowe w kolejnych latach od
transformacji? Jakie dochody są maksymalne dla każdego z tego progów? Na wykresie
przedstaw wysokość maksymalnego dochodu w kolejnych latach dla kolejnych progów.
23) W jaki sposób zmieniały się w Polsce wysokości stawek podatkowych dla osób
fizycznych w kolejnych progach podatkowych? Dane należy zamieścić w tabelce i w
oparciu o nie narysować wykres. Stawki dla kolejnych progów w kolejnych latach (na
osi y odznaczyć wysokość stawek dla poszczególnych progów)
24) W jaki sposób zmieniały się stawki podatku od przedsiębiorstw? Jakie były przyczyny
kolejnych zmian i jaki rząd je wprowadzał. Proszę narysować wykres. Za pomocą
oznaczeń napisać, jaki rząd wprowadzał te zmiany stawek i w jakim celu?
25) Co to jest karta podatkowa, kiedy i po co została wprowadzona? Kto rozlicza się za jej
pomocą i dlaczego?
26) Na najwyżej 2 stronach zmieścić najważniejsze informacje z dokumentu: administracja
przyjazna podatnikowi. Co to określenie konkretnie oznacza.
http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/broszury_informacyjne/administracja_2009www
.pdf
27) Na podstawie broszury informacyjnej
(http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/broszury_informacyjne/prawa_i_obowiazki_ww
w.pdf) odpowiedzieć, jakie są prawa i obowiązki podatnika (maksymalnie na 2 strony
tekstu). Proszę zwrócić uwagę na przejrzystość, strukturę wypowiedzi, wytłuszczenia,
akapity etc.
28) Przedstawić wydatki państwa w Polsce ogółem i na jednego mieszkańca (z rocznika
statystycznego dla kolejnych lat podać liczbę mieszkańców i przez nią dzielić wydatki
ogółem). Na podstawie danych stworzyć wykres. Obliczyć ich udział w PKB w każdym
roku oraz narysować wykres.
29) Przedstawić poszczególne grupy podatkowe w Polsce ogółem i na jednego mieszkańca, a
także udział tych grup w % w dochodach ogółem (wzorując się na tabeli 12.4 na s. 320).
W oparciu o dane narysować wykres.
30) W oparciu o dane GUS- u , EUROSTAT lub OECD stworzyć tabelę przedstawiającą deficyt
budżetowy w Polsce i w wybranych krajach w Europie (średni dla EU oraz dla Francji,
Niemiec i Wielkiej Brytanii). Na podstawie tabeli narysować wykres.
31) W oparciu o książkę Owsiaka, Finanse publiczne, skomentować przyczyny kolejnych
„dziur budżetowych” w Polsce. Jaki wpływ na deficyt budżetowy miało wejście Polski
do UE i dlaczego? Jakie akty prawne regulują w UE wysokość deficytu budżetowego, czy
dla Polski są one obowiązujące i w jakim stopniu?
32) Jaka jest wysokość obciążeń administracyjnych w Polsce w kolejnych latach od
transformacji? (można za punkt wyjścia posłużyć się linkiem:
http://www.mg.gov.pl/Reforma+Regulacji/Aktualnosci/Redukcja+obciazen+adm+spotk
+miedzynarodowej+grupy+ekspertow.htm).
33) Co to są podatki zryczałtowane, jaka jest ich rola i jakie podatki zryczałtowane występują
w Polsce?
34) Porównać stawki podatkowe dla podatków pośrednich w Polsce i w UE (średnio dla UE,
dla Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i kilku innych wybranych krajów, w których te
podatki są najniższe lub najwyższe). Posłużyć się statystykami GUS, EUROSTAT, OECD<
WorldBank. Porównanie ma obejmować lata 2000-2009. Czy widać jakaś wspólną
tendencję? Jak można ją wyjaśnić? (np. regulacje prawne).
35) Porównać stawki podatkowe dla podatków bezpośrednich w Polsce i w UE (średnio dla
UE, dla Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i kilku innych wybranych krajów, w których te
podatki są najniższe lub najwyższe). Posłużyć się statystykami GUS, EUROSTAT, OECD<
WorldBank. Porównanie ma obejmować lata 2000-2009. Czy widać jakaś wspólną
tendencję? Jak można ją wyjaśnić? (np. regulacje prawne)
36) Opracować studium przypadku ss.330nn na potrzeby Polski – podatek dochodowy w
Polsce a krzywa Laffera (prezentowałam ją na ostatnim wykładzie). Wnioski stworzyć w
oparciu o opracowaną przez siebie tabelę wzorując się na Tablicy 12.8 (odsetek łącznych
wpływów z podatku dochodowego w Wielkiej Brytanii dla różnych grup podatkowych)
37) Jakich podatków dotyczy w Polsce zasada „płaci ten kto korzysta”. Odpowiedź uzasadnić.
Na wstępie opisać, na czym polega ta zasada!
38) Co to jest zasada zdolności do płacenia i jak jest ona realizowana w polskim systemie
podatkowym? Co to jest sprawiedliwość pozioma, a co to jest pionowa? Jakie maja one
zastosowanie w polskim systemie podatkowym
39) Wejść na stronę Sejmu i przyjrzeć się ostatnim pracom legislacyjnym polityków. Jakie
ostatnio ustawy w zakresie podatków zostały wprowadzone i dlaczego? (w tzw. drukach
sejmowych, które można ściągnąć, można znaleźć uzasadnienie)
40) Wejść na serwis Unii Europejskiej i przyjrzeć się, jakie decyzje ostatnio były
podejmowane w zakresie podatków (jaki typ miały te akty prawne). Dla porządku
proszę napisać strukturę źródeł prawa w Polsce (np. Serwis Sejm.gov) i w UE
(posługując się np. Eur/LEX)
41) Jakie są ostatnio głosy w dyskusji publicznej na temat podatków i systemu
podatkowego? Czy szykują się jakieś zmiany?
42) Jakie jest zdanie partii lewicowych w Polsce na temat podatków? Scharakteryzować je w
oparciu o programy partyjne poszczególnych partii w Polsce zaliczanych do lewicowych?
Jeżeli dana partia rządziła przedstawić jej program rządzenia w zakresie podatków (z
podaniem dat).
43) Jakie jest zdanie partii prawicowych w Polsce na temat podatków? Scharakteryzować je
w oparciu o programy partyjne, poszczególnych partii w Polsce zaliczanych do
prawicowych? Jeżeli dana partia rządziła przedstawić jej program rządzenia w zakresie
podatków (z podaniem dat).
44) Jakie jest zdanie partii niewymienionych w obu punktach powyżej w Polsce na temat
podatków? Scharakteryzować je w oparciu o programy partyjne, poszczególnych partii w
Polsce nie zaliczanych ani do lewicowych ani prawicowych? Jeżeli dana partia rządziła
przedstawić jej program rządzenia w zakresie podatków (z podaniem dat).
45) Co to jest podatek ekologiczny? Jakie spełnia on funkcje? Jakie są plusy i minusy? W
jakich krajach jest on już wprowadzony? Czy zostanie wprowadzony w Polsce i kiedy? Z
jaką zasadą w ekonomii związany jest podatek ekologiczny?
46) Na jakie podatki w Polsce ma wpływ (pośredni i bezpośredni) UE? Odpowiedź uzasadnić.
47) Jaką funkcję spełniają w systemie podatkowym w Polsce różne fundusze? Ile wynosiły
dochody z poszczególnych funduszy w ostatnich 10 latach? Proszę opisać kiedy powstały
i jakie zadania realizują.
48) Coraz istotniejszą rolę w dochodach Polski ma UE – tzw. środki Z UE. Na podstawie
kolejnych ustaw budżetowych i danych EUROSTATu lub innych źródeł stworzyć tabelę i
wykres przedstawiający wysokość środków z Unii Europejskiej i z innych źródeł
niepodlegających zwrotowi w kolejnych latach i ich przeznaczenie.
49) Środkom pochodzącym z UE towarzyszą też wpłaty do UE. Ile Polska wpłacała w
kolejnych latach od wstąpienia do UE i dlaczego?
50) Jak wygląda w Polsce saldo wpłat i wypłat do budżetu Unii? Dlaczego Polska ma właśnie
sytuację biorcy netto? Jakie inne kraje UE maja taką sytuację? A jakie są płatnikami
netto? (do tego tematu i poprzednich dwóch można skorzystać z
http://ec.europa.eu/budget/library/publications/fin_reports/fin_report_07_data.xls)
51) Przejrzeć 3 ostatnie ustawy budżetowe . Zrobić zestawienie dla tych 3 lat odnośnie
wpływów i wydatków budżetowych. Jakie najważniejsze zmiany zaszły w podatkach w
tych latach i dlaczego?
52) Jakie są źródła podatkowe samorządów terytorialnych? Co i dlaczego się zmieniło w
okresie od transformacji do dnia dzisiejszego i dlaczego? (np. ale niekoniecznie:
Dochody budżetu jednostek samorządu terytorialnego / Antoni Hanusz, Andrzej
Niezgoda, Piotr Czerski. Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2009)
LISTA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Bednarska, Patrycja
Borkowicz, Tadeusz
Chudecki, Maciej
Czerniszewski, Filip
Dąbrowska, Marta
Dutkiewicz, Łukasz
Godlewski, Sebastian
Gołębiewski, Łukasz
Gumowska, Ewelina
Jankowska, Karolina
Jardżyk, Justyna
Jażdżyk, Radosław
Kawczyńska, Aneta
Klepa, Martyna
Kopeć, Magdalena
Kowalik, Magdalena
Krasuska, Joanna
Kurowski, Janusz
Łapiński, Michał
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
Lisińska, Ewelina
Łoniewska, Marta
Łukaszewski, Marcin
Magierski, Kamil
Nowosiak, Justyna
Nurek, Mariusz
Obrycha, Urszula
Oporski, Marcin
Ośka, Bartłomiej
Pałyska, Magdalena
Pawlik, Justyna
Pękul, Patrycja
Podniesińska, Monika
Podniesiński, Kamil
Puścian, Dominika
Pyśkiewicz, Jan
Raczak, Aleksandra
Rutkowska, Katarzyna
Sawczuk, Ilona
Sitek, Piotr
Smyka, Katarzyna
Sowa, Danuta
Stokowska, Agnieszka
Strzelczyk, Michał
Szymanowska, Justyna
Szymańska, Magdalena
Tkaczyk, Paweł
Trojanowska, Anita
Wojdowicz, Monika
Wymysłowski, Marcin
Zaraś, Magda
Zdunek, Piotr
Zochniak, Milena