Systemy aukcyjne w Europie mają już za sobą pierwsze

Najważniejsze wnioski z europejskich
systemów aukcyjnych w kontekście
wdrażania polskiego systemu aukcyjnego
Grzegorz Skarżyński – Wiceprezes PSEW
Forum Energetyki Wiatrowej 24 listopad 2015
Systemy aukcyjne w Europie mają już za sobą pierwsze
doświadczenia….
• W Holandii system aukcyjny funkcjonuje już od 2008 roku, zastąpił system feed-in
tariff; motywem wprowadzenia tego systemu była chęć zmniejszenia budżetu wsparcia
– co roku system ewoluuje.
• We Włoszech system aukcyjny został wprowadzony w 2012 roku w miejsce systemu
zielonych certyfikatów; bezpośrednim powodem jego wprowadzenia były ograniczenia
budżetowe i kontrola rozwoju OZE (Włochy są już blisko zrealizowania celów 2020) –
stabilne zasady w pierwszych trzech latach; oczekiwanie na nową legislację na kolejne
lata.
• W Wielkiej Brytanii system CfD zastąpił system RO (zielone certyfikaty) w 2014 roku,
a bezpośrednim motywem były oszczędności kosztowe i kontrola stopnia rozwoju
nowych mocy wytwórczych; wyniki pierwszej aukcji poznaliśmy dopiero w marcu 2015
i wciąż trudno o ich pełną analizę.
• W Niemczech pierwsze aukcje przeprowadzono w 2015 roku dla fotowoltaiki; wnioski
mają służyć do zaprojektowania ostatecznego kształtu systemu aukcyjnego.
2
Aukcje wygrane, ale czy projekty realizowane?
• We Włoszech pierwsze aukcje zostały przeprowadzone w 2012 roku; z 1300 MW
projektów wiatrowych zbudowano ok. 500 MW i to pomimo wysokiej ceny
referencyjnej i możliwości ofertowania tylko do 30% poniżej ceny referencyjnej.
• W Wielkiej Brytanii już po wygraniu aukcji inwestorzy dwóch projektów PV ogłosili, że
wycofują się z ich realizacji (ostateczna liczba projektów, których inwestorzy
zadeklarują ich wybudowanie, będzie znana w marcu 2016).
• W Holandii na łącznie 1 636 MW projektów wiatrowych, które wygrały aukcje (w latach
2008-2014) zrealizowano 835 MW, przy czym z aukcji w 2009 roku na wygrane 466 MW
zrealizowano tylko 90 MW, a z aukcji w 2013 roku, gdzie alokowano 398 MW,
zrealizowano 148 MW; nawet dla PV ze 104 MW projektów, które wygrały aukcje w
2013 roku, zrealizowano tylko 23 MW; stosunkowo niski poziom realizacji wystąpił
pomimo, że system holenderski ma wbudowane zabezpieczenia przed
underbiddingiem (poszczególne technologie mogą składać oferty tylko w określonych
oknach cenowych).
3
Niewielkie tempo realizowania projektów aukcyjnych – jakie
wnioski dla naszego systemu?
•
•
•
•
•
•
We wszystkich systemach do aukcji mogły przystąpić projekty zaawansowane lub gotowe do budowy.
Pomimo to inwestorzy zgłaszający projekty do aukcji nie realizują ich od razu po wygraniu aukcji.
Okno czasowe na realizacje projektów (skądinąd uzasadnione) oznacza, że możliwe są różne warianty
zachowań właścicieli wygranych projektów.
Jedną z przyczyn jest na pewno wtórny rynek projektów wiatrowych (we Włoszech szacowany na blisko 40%
całego wolumenu, z których zrealizowano mniej niż 20%; wtórny rynek istnieje także w Holandii).
Inną z przyczyn może być optymalizacja projektów.
Na pewno underbidding jest również problemem (przykład Włoch, gdzie rosnąca ilość projektów
zgłaszanych do aukcji doprowadziła do redukcji ceny referencyjnej blisko 30% limitu; brytyjskie projekty PV).
•
W warunkach polskich underbidding może być dużym zagrożeniem, ponieważ:
- dużo większa ilość projektów niż dostępnych MWh w aukcji – przykład aukcji we Włoszech w 2014,
- brak zabezpieczeń w postaci minimalnej oferowanej ceny – nierealistyczne ceny dla PV w GB,
- niski depozyt – proponowane w innych systemach zwiększenie sankcji za niezrealizowanie projektu.
- Dodatkowe ryzyko kar za niewykonanie oferty w MWh (nigdzie w Europie nie oferuje się w aukcjach ilości
MWh) – lepiej jest przedłużyć realizację projektu, a w skrajnych przypadkach stracić kaucję, niż ponieść
konsekwencje trwale niższej produktywności projektu.
- Na pewno założenia (zawarte w ocenie skutków regulacji) o wybudowaniu wszystkich projektów w ciągu
dwóch lat po zakończeniu aukcji nie zostaną spełnione – powinny zostać zrewidowane.
- Czy rozwiązaniem nie powinno być uwzględnianie w organizowanych aukcjach współczynnika
nierealizowanych projektów?
4
System aukcyjny tylko z pozoru jest prosty – należy oczekiwać
zmian wynikających z doświadczeń
• W Holandii zmiany w systemie są dokonywane właściwie co roku – usuwane są
elementy antyefektywnościowe (jak np. przyjęcie max produktywności dla farm
wiatrowych na poziomie 2400h), a wprowadzane są dodatkowe elementy
uwzględniające różnice w lokalizacji projektów (jak np. zróżnicowane przedziały cenowe
w zależności od wietrzności).
• We Włoszech zakres zmian był mniejszy, ale z kolei kształt systemu na kolejne lata jest
niewiadomą.
• We wszystkich krajach sugerowane są zmiany w konstrukcji systemu, przede wszystkim
w zakresie prekwalifikacji i zwiększenia konsekwencji niezrealizowania projektów.
• Nasze doświadczenia po przeprowadzeniu pierwszej aukcji będą bardzo niewielkie
m.in dlatego, że nie ma w naszym systemie punktów kontrolujących przebieg procesu
inwestycyjnego – na pewno efekty nowego systemu w Wielkiej Brytanii będą widoczne
wcześniej ze względu na bardziej rygorystyczne terminy realizacji (i punkty kontrolne).
• Na pewno bieżąca analiza doświadczeń z innych systemów działających dłużej będzie
przydatna dla oceny działania systemu polskiego.
5
Co wiemy na pewno
• Na pewno koszty wsparcia projektów energetyki odnawialnej będą niższe niż
w poprzednim systemie (oczywiście jeżeli pominąć obecny poziom cenowy na rynku
zielonych certyfikatów wywołany głównie przez niekonsekwentną politykę regulacyjną).
• Na pewno będzie miał miejsce wtórny rynek projektów z wygranymi aukcjami.
• Na pewno projekty nie będą realizowane bezpośrednio po wygranych aukcjach.
• Na pewno wystąpi underbidding.
• Na pewno zmniejszone ryzyko fluktuacji cen rynkowych będzie „zrównoważone”
większym ryzykiem nietrafienia z ofertą.
• Na pewno zwiększy się presja cenowa na dostawców.
• Na pewno zwiększy się ryzyko developmentu, bo zdobycie pozwoleń nie oznacza
wybudowania projektu.
• Na pewno dodatkowe kryteria podziału koszyka aukcyjnego zmniejszają jego
efektywność.
• Na pewno zwiększy się niepewność co do perspektyw poszczególnych technologii.
6
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ