abstrakt

Dr Grzegorz Mędykowski (Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych)
„Generałowie, aeroplany i rondle – codzienność Wielkiej Wojny
w dziennikach i pamiętnikach kobiet”
Spośród wielu spojrzeń na rzeczywistość I wojny światowej, z którymi możemy się
zapoznać poddając lekturze kolejne dzienniki, pamiętniki i korespondencję wodzów z pól
bitewnych i zapomnianych żołnierzy z okopów, geniuszy pióra i skromnych autorów
artykułów w lokalnej prasie, mężów stanu i kancelistów, wciąż intrygująca i świeża okazuje
się perspektywa spojrzenia kobiecego.
Wydarzenia
Wielkiej
wojny
postawiły
kobiety
wobec
zupełnie
nowych,
niespotykanych dotąd wyzwań, wobec zadań, zdawałoby się, ponad siły i możliwości
rozmaitych mrocznych femme fatale, melancholijnych dekadentek, czy powierzchownych
emancypantek doby belle epoque. Tym ciekawsze wydaje się zadanie zderzenia wyobrażeń o
kobietach wypracowanych i utrwalonych w stereotypach między innymi w literaturze
pierwszych dwóch dekad XX wieku z zapiskami autorek dzienników i pamiętników
tyczących tego okresu. Lektura tekstów memuarystycznych pozwoliłaby nie tylko na
dokonanie weryfikacji niektórych stosowanych szablonów ocen, ale przede wszystkim
stanowiłaby uzupełnienie wciąż odtwarzanego z fragmentów obrazu dnia powszedniego
I wojny światowej.
Podstawę
wystąpienia
stanowić
będą
niepublikowane
dotąd
(lub
jedynie
w niewielkich fragmentach) pochodzące z zasobów archiwów państwowych dzienniki i
pamiętniki spisane kobiecą dłonią, a odkrywające przed czytelnikiem interesujące i
niejednokrotnie zaskakujące spostrzeżenia, uwagi, komentarze do wojennej rzeczywistości,
czasem wielkiej polityki, ale przede wszystkim poświęcone codzienności – jej strapieniom,
kłopotom i tragediom, ale też sukcesom i radościom płynącym z konieczności realizowania
zadań, które niejednokrotnie do tej pory nie należały do domeny kobiecych obowiązków.
Wyłaniają się ze wspomnianych tekstów obrazy kobiet zupełnie różnych od części literackich
i kulturowych stereotypów epoki, prezentując za każdym razem odmienne autorskie
wrażliwości, przez które filtrowana jest wojenna codzienność.