posiadanie

Prawo cywilne – ćwiczenia; 2014/2015
dr Anna Rachwał, dr Michał Kućka
PRAWO RZECZOWE: (9) posiadanie1
1. Wanda i Henryk byli współwłaścicielami w częściach równych nieruchomości rolnej. Przez lata każdy z
nich korzystał z połowy nieruchomości. Z czasem narastały nieporozumienia między współwłaścicielami i
doszło do sądowego zniesienia współwłasności tej nieruchomości. Sąd przyznał każdemu ze
współwłaścicieli część gruntu. Z uwagi na ograniczenia wynikające z art. 211 k.c. Wanda otrzymała część
większą o 20 arów z obowiązkiem spłaty na rzecz Henryka. Sąd nałożył również na Henryka obowiązek
wydania Wandzie oznaczonej części nieruchomości o powierzchni 20 a. Kilka dni po uprawomocnieniu się
postanowienia mąż Wandy, przy sprzeciwie Henryka, zaorał pas o szerokości 2 m na części, z której
korzystał dotychczas Henryk. Powstały stan był zgodny z granicami nieruchomości ustalonymi w orzeczeniu
znoszącym współwłasność. Henryk wystąpił przeciwko Wandzie z powództwem posesoryjnym, żądając
przywrócenia stanu poprzedniego.
Jaki powinien zapaść wyrok?
Zob. uchwała SN z dnia 26 lipca 1968 r., III CZP 52/68, OSN 1969, nr 3 poz. 48.
2. Władysław wyjechał na dziesięć miesięcy do Irlandii. Kiedy wrócił, okazało się, że sąsiad tuż po jego
wyjeździe przesunął płot o półtora metra kosztem działki, którą Władysław kilka lat temu okazyjnie nabył
zawierając pisemną umowę sprzedaży. Władysław najpierw ustnie zażądał od sąsiada przesunięcia płotu na
dawne miejsce. Bezskutecznie. Miesiąc później napisał do niego list, w którym ponowił to żądanie, także bez
odzewu. Po kolejnych dwóch miesiącach Władysław wystąpił do sądu z powództwem przeciwko sąsiadowi
o przywrócenie poprzedniego stanu posiadania.
Czy sąd powinien uwzględnić powództwo?
3. Lucyna nieformalnie sprzedała Jerzemu grunt rolny, którego własność należała do spadku po matce
Lucyny. Współspadkobierczynią Lucyny była jej siostra, Anna. W ramach sądowego działu spadku grunt ten
przypadł Annie. Po uprawomocnieniu się postanowienia działowego Anna zatrudniła traktorzystę i poleciła
mu zaorać grunt. W trakcie wykonywania orki Jerzy przyszedł na grunt i próbował perswazją skłonić
traktorzystę do zaprzestania orki z uwagi na poczynione na gruncie zasiewy. Gdy to nie poskutkowało, Jerzy
chwycił za drzwi kabiny ciągnika i próbował dostać się do środka. Podczas szarpaniny stłuczono szybę, a
odłamki szkła poraniły traktorzystę, który wkrótce odstąpił od prób zaorania gruntu i opuścił go.
Czy postępowanie Jerzego było zgodne z prawem?
Por. wyrok SN z dnia 27 maja 1985 r., I CR 152/85, OSN 1986, nr 7–8, poz. 119.
4. Paweł, mężczyzna o okazałej, wręcz olimpijskiej budowie ciała, korzystał z laptopa podczas podróży
pociągiem do Warszawy. Praca tak go pochłonęła, że nie zauważył, kiedy pociąg przyjechał do Warszawy.
Błyskawicznie spakował się i wybiegł na peron. Dopiero pod Pałacem Kultury zorientował się, że nie ma
laptopa. Wieczorem znowu jechał pociągiem, tym razem z powrotem do Krakowa. Wsiadł do przedziału.
Naprzeciwko siedział mężczyzna, który pisał coś na laptopie. Paweł był pewien, że jest to jego laptop,
ponieważ miał charakterystycznie zarysowaną obudowę. Mężczyzna, który używał laptopa był nader
skromnej postury, a w przedziale nie było nikogo innego ... Jak powinien postąpić Paweł, aby zgodnie z
prawem odzyskać laptopa?
5. Rafał był dzierżawcą rodzinnego ogrodu działkowego, na którym uprawiał głównie drzewa i krzewy
owocowe. Po przeprowadzeniu zbiorów Rafał wyjechał 1. września na miesięczny urlop. Po powrocie zastał
na swojej działce, tuż przy granicy z sąsiednią działką świeżo wzniesiony kompostownik, do którego dostęp
był możliwy jedynie od strony sąsiedniej działki. Następnego dnia Rafał przyszedł ze swoim bratem na
działkę z zamiarem zburzenia kompostownika. Na ściance urządzenia siedział sąsiad i wykrzykiwał, że nie
dopuści do tego, ponieważ ta część działki Rafała i tak zawsze leżała odłogiem, a on wreszcie ją sensownie
1
Kazusy autorstwa dr hab. Bartłomieja Swaczyny.
zagospodarował. Nie namyślając się długo Rafał przy pomocy brata obezwładnił sąsiada i przeniósł go na
schody altanki. Następnie bracia kilofami zburzyli ściany kompostownika. Zbulwersowany sąsiad wystąpił
przeciwko Rafałowi z pozwem o przywrócenie posiadania tej części działki, na której znajdował się
kompostownik. W trakcie procesu okazało się, że urządzenie to wzniesiono w dniach 3–5 września.
Czy powództwo sąsiada powinno zostać uwzględnione?
6. Spółka akcyjna Eurobud postanowiła wznieść budynek o łącznej pow. użytkowej 15 000 m2. Inwestor
zamierzał w budynku tym wynajmować lokale biurowe. Wykonawcą inwestycji została firma budowlana
Polinterbudex. W związku z opóźnieniem w wykonynwaniu robót Eurobud odstąpił od umowy o roboty
budowlane i powierzył kontynuowanie budowy innemu wykonawcy: firmie Budeximp. Rankiem 21
kwietnia 2001 r. pracownicy Budeximpu usunęli kłódkę na bramie wjazdowej na plac budowy, wprowadzili
tam swoje urządzenia i przystąpili do wykonywania robót budowlanych. Polinterbudex uważa jednak, że
odstąpienie przez Eurobud od umowy o roboty budowlane jest bezskuteczne, a Budeximp bezprawnie
wtargnął na plac budowy. Polinterbudex, niezależnie od procesu wytoczonego Eurobudowi ze względu na
niewykonanie umowy o roboty budowlane, wystąpił 20 kwietnia 2002 r. z powództwem posesoryjnym
przeciwko Budeximpowi, żądając przywrócenia mu posiadania placu budowy i zaniechania przez
pozwanego dalszych naruszeń.
Czy powództwo posesoryjne powinno zostać uwzględnione?
Por. wyrok SN z 12 grudnia 1990 r., I CR 750/90, OSN 1992, nr 5, poz. 81.
7. Halina była właścicielką gruntu. Połowę tego gruntu wynajęła Tomaszowi, który urządził tam skład
drewna. Drugą połowę wynajęła Januszowi, który zamierzał przechowywać na wynajętym terenie materiały
budowlane. Zanim Janusz zdążył w pełni zagospodarować wynajętą część nieruchomości, Tomasz ułożył
drewno na swojej części i na połowie obszaru wynajętego przez Janusza. Kiedy Janusz zażądał od Tomasza
usunięcia drewna z jego części nieruchomości, usłyszał w odpowiedzi, że nie ma o czym mówić, ponieważ
Januszowi nie przysługują żadne skuteczne względem Tomasza uprawnienia.
Oceń trafność poglądu Tomasza.
8. Jerzy pokłócił się z żoną i wyprowadził się ze wspólnego mieszkania. Ponieważ nie miał gdzie się
podziać, zwrócił się do swojego przyjaciela, Grzegorza o pomoc. Grzegorz postanowił pomóc koledze i
pozwolił mu przez miesiąc mieszkać w jednym z pokoi swojego mieszkania. Po miesiącu Jerzemu w
dalszym ciągu nie udało się znaleźć lokum odpowiedniego do jego możliwości finansowych. Grzegorz
chciał pójść na rękę koledze i pozwolić mu pomieszkać u niego jeszcze jakiś czas. Nie zgodziła się jednak na
to konkubina Grzegorza. Jerzy zwlekał z wyprowadzeniem się. Pewnego dnia po powrocie z pracy zastał
zamknięte drzwi ze zmienionymi zamkami. Wystąpił do sądu z powództwem o dopuszczenie go do
posiadania.
Czy żądanie Jerzego powinno zostać uwzględnione? Czy Jerzy miałby prawo po przyjściu z pracy wywarzyć
drzwi w celu uzyskania dostępu do mieszkania?
9. Alina rozpoczęła budowę garażu, który miał być usytuowany tuż przy granicy z należącą do Renaty,
sąsiednią nieruchomością, którą Renata otrzymała od swojej matki w drodze nieformalnej darowizny.
Nieruchomość ta miała charakter rekreacyjny i Renata przyjeżdżała tam głównie latem. Przy budowie
garażu, rozpoczętej 4. kwietnia 2007 r., zajęto także pas o szerokości 1 m na nieruchomości Renaty. Kiedy
Renata przyjechała na swoją nieruchomość podczas weekendu majowego, ku swojemu zaskoczeniu zastała
już gotowy garaż posadowiony częściowo na jej nieruchomości. Ponieważ 3. maja wypadał w tym roku w
czwartek i wszyscy prawnicy wypoczywali podczas tzw. długiego weekendu, dopiero w poniedziałek, 7
maja udała się do adwokata z prośbą o poradę prawną.
Jaką poradę powinna uzyskać?
Zob. wyrok SN z dnia 4 lipca 1969 r., III CRN 462/68, OSP 1970, nr 7-8, poz. 157; uchwała SN z dnia 7
grudnia 1970 r., III CZP 75/70, OSN 1971, nr 7-8, poz. 127; uchwała SN z dnia 19 września 1974 r., III CZP
54/74, OSN 1975, nr 5, poz. 79.