PROGRAM ĆWICZEŃ/STUDIA STACJONARNE

„Chemia
w życiu codziennym” dr hab. Ilona Pokora,.
WYDZIAŁ WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO
Kierunek: WYCHOWANIE FIZYCZNE Z PRZYRODĄ
Rok studiów
Rok II. semestr 4
Katedra
KATEDRA NAUK FIZJOLOGICZNO-MEDYCZNYCH
Nazwa przedmiotu
CHEMIA W ŻYCIU CODZIENNYM
PROGRAM ĆWICZEŃ/STUDIA STACJONARNE
Ćwiczenie 1/2 Mieszaniny jednorodne i niejednorodne
Zagadnienia do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Substancje proste i złożone
Rodzaje mieszanin i ich właściwości
Metody rozdziału mieszanin
Roztwory (definicja, rodzaje, stany skupienia, właściwości)
Szybkość rozpuszczania substancji stałej w cieczy, pojęcie rozpuszczalności
Krystalizacja, właściwości kryształów
Układy koloidalne i ich właściwości
Część A:
Doświadczenia: Sporządzanie mieszanin; Rozpuszczanie substancji w wodzie, otrzymywanie roztworów;
Rozpuszczalność soli kuchennej, Czy z wody morskiej można otrzymać sól?; Otrzymywanie kryształów soli; Na
jakich powierzchniach tworzą się kryształy?
Część B
Doświadczenia: Ocena gęstości cieczy; Warstwy roztworów; Rozdzielanie mieszanin jednorodnych i
niejednorodnych; Tworzenie emulsji i ich właściwości.
Ćwiczenie 3 Ciała stałe, ciecze i gazy
Zagadnienia do ćwiczenia:
1.
2.
3.
4.
5.
Kinetyczno-molekularny model budowy materii
Właściwości trzech stanów skupienia materii
Definicja pojęć: układ, faza, składnik, liczba stopni swobody układu
Przemiany fazowe
Punkt potrójny wody
Doświadczenia: Badanie od czego zależy szybkość poruszania się cząsteczek: wody, powietrza; Rozszerzalność
cieplna powietrza; Ściśliwość cieczy i gazów; Badanie przemian fazowych; Sporządzanie mieszaniny
oziębiającej; Ocena temperatur topnienia i krzepnięcia różnych substancji; Sublimacja kryształów jodu.
Ćwiczenie 4/5 Skład powietrza
Zagadnienia do ćwiczeń:
1.
2.
3.
4.
5.
Skład gazowy powietrza
Właściwości fizyczne i chemiczne gazów wchodzących w skład powietrza
Źródła dwutlenku węgla w przyrodzie
Procesy utleniania zachodzące w przyrodzie
Działanie katalizatorów
Doświadczenia: Ocena właściwości fizyko-chemicznych powietrza; Analiza przebiegu procesu spalania;
Badanie rozpuszczalności gazów w zależności od temperatury wody.
Doświadczenia: Otrzymywanie tlenu i dwutlenku węgla; Działanie katalizatorów.
Ćwiczenie 6/7 Metale i niemetale
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
5.
Podział pierwiastków i ich położenie w układzie okresowym.
Wiązania metaliczne
Właściwości fizyczne metali i niemetali
Korozja żelaza
Reaktywność pierwiastków, szereg napięciowy metali
„Chemia w życiu codziennym” dr hab. Ilona Pokora,.
Doświadczenia: Poznanie właściwości fizycznych metali; Badanie właściwości fizycznych metali; Wyznaczanie
ciężaru właściwego ciał stałych; Wyznaczanie ciężaru właściwego wybranych metali.
Doświadczenia: Ogrzewanie metali w obecności powietrza oraz przy jego braku; Korozja żelaza; Oddziaływanie
kwasów na metale; Badanie reaktywności miedzi i żelaza.
Ćwiczenie 8 Repetytorium I
Ćwiczenie 9 Kwasy i zasady
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
Definicja, otrzymywanie oraz właściwości kwasów i zasad.
Odczyn roztworu i skala pH
Sposoby wyznaczania pH roztworu
Zasada działania wskaźników pH (reguła przekory)
Doświadczenia: Przygotowanie skali kwasowości-zasadowości; Określanie odczynu różnych środków
spożywczych; Określanie odczynu różnych środków higieny osobistej; Określanie odczynu różnych środków
piorących i czyszczących.
Ćwiczenie 10 Zanieczyszczenia powietrza
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe powietrza.
Kwaśne deszcze
Efekt cieplarniany
Dziura ozonowa.
Doświadczenia: Badanie ilości pyłu zawartego w otaczającym nas powietrzu; Oglądanie zanieczyszczeń
pyłowych powietrza; Ocena kasowości deszczu; Sprawdzanie odczynu wody powstałej ze stopionego śniegu;
Ocena składników powietrza (dwutlenek siarki) i jego wpływu na stan budowli; Wpływ powietrza zawierającego
dwutlenek siarki na rośliny.
Ćwiczenie 11/12 Woda i zanieczyszczenia wody
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
Źródła chemicznego skażenia wód
Twardość wody (definicja, jednostki), metody oznaczania twardości wody
Eutrofizacja wód powierzchniowych
Metody usuwania zanieczyszczeń wody
Doświadczenia: Klasy czystości wody; Zanieczyszczenia wody olejami; Zjawiska powierzchniowe;
Zanieczyszczenie wody paliwami (benzyną); Usuwanie różnych zanieczyszczeń z wody.
Doświadczenia: Wpływ zanieczyszczonej wody na rozwój roślin; Oznaczanie twardości ogólnej wody metodą
terenową.
Ćwiczenie 13 Repetytorium II i Zaliczenie
Piśmiennictwo:
Bieliński A.; Podstawy chemii nieorganicznej PWN Warszawa 1998; Brown J.R.; 200
doświadczeń dla dzieci. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999; Burnie D.; 101 szkolnych
doświadczeń przyrodniczych . Muza SA., Warszawa 1997; Filipowicz B. Chemia i życie
Wiedza Powszechna, Warszawa 1981; Lee J.D. Zwięzła chemia nieorganiczna PWN Warszawa
1994; Pimental G.C. Chemia dziś i jutro, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
1993; Bajkiewicz-Grabowska E. Mikulski Z. Hydrologia ogólna PWN Warszawa 1999; Brzycka
W. Podstawy chemii. Lublin 1999; Pajdowski L. Chemia ogólna Warszawa 1999; Jones L.,
Atkins P. Chemia ogólna-cząsteczki, materia, reakcje. Warszawa 2004; Kołodziejczyk A.
Naturalne związki organiczne PWN 2003; Konopski L., Koberda M. Feromony człowieka.
Środki komunikacji chemicznej między ludźmi. Wyd. Naukowe Szkoła, Warszawa 2003;
Emsley J. Przewodnik po chemii życia codziennego. Prószyński i S-ka, Warszawa 1996; Emsley
J. Piękni, zdrowi i witalni CIS, Warszawa 2006; Jastrzębska G. Odnawialne źródła energii i
pojazdy proekologiczne WNT 2007; Rose S., Bullock S. Chemia życia WNT 1993