Taniec to noszenie ciężaru ciała

52
esej
BIANKA DZIEWANOWSKA
TANIEC TO NOSZENIE
CIĘŻARU CIAŁA
SUMMARY
This article is a brief reflection on Pina Bausch and her dance theatre. It is a glance on her as an artist and a person. It
contains main propositions of her creation and theory of theatre. It says about the approach to an actor as a man not as
a performer of the role. Age of dancers in her theatre did not
matter but more important was their experience.
The époque created by Pina Bausch had ended when she
died in 2009 but she is still present in her performances.
TANIEC TO NOSZENIE [...] CIĘŻARU CIAŁA 1
Cytowane wyżej słowa wypowiada jeden
z polskich tancerzy w teatrze Piny Bausch.
Taniec – stąpanie po ziemi – daje możliwość wzniesienia się na wyżynę ducha.
Chciałabym skupić się głównie na ekspresji ciała w ruchu, który jest kwintesencją
i przejawem ludzkiego odczuwania, emocjonalności, i tworzeniu materii fizycznej
z psychicznych przeżyć. Zupełnie inaczej
niż jest to w teatrze Merce Cunninghama
i jego koncepcji, którą można porównać
do aleatoryzmu w muzyce, czyli przypadkowości zdarzeń i ruchów, gdzie koncepcja
tańca jako przeżycia emocjonalnego została odrzucona, a liczy się sam ruch. Jest to
zresztą bardzo charakterystyczne dla twórców w dzisiejszych czasach, gdzie spektakl
to często gra formalna i poszukiwanie perfekcji plastycznej.
1
2
3
Akademia Sztuk Pięknych
w Gdańsku
Keywords
Pina Bausch
dance
dance theatre
Wuppertaler Tanztheater Pina Bausch
Słowa kluczowe
Pina Bausch
taniec
teatr tańca
Wuppertaler Tanztheater Pina Bausch
Merce Cunningham, uważany za ojca postmodernizmu w tańcu, współpracował ze
znanymi awangardowymi artystami, takimi jak Jaspers Johns, Robert Rauschenberg i Andy Warhol, jak również z uznanym, awangardowym muzykiem Johnem
Cage’em. Czysty ruch był dla niego kwintesencją teatru2 .
Chciałabym jednak przedstawić tę formę sztuki w ujęciu bardziej antycznym,
w takim, jak chociażby odczytywali ją
Grecy, gdzie była ona „prawdziwym językiem, środkiem komunikacji, totalną ekspresją emocji i głębokich uczuć”3 . Jestem
A. Rembowska, Taniec poza stylem, „Teatr”, R.63, (2008, nr 9), cyt.za: http://www.teatr-pismo.pl/index.php?sub=
archiwum&f=pokaz&nr=581&pnr=34, 14.02.2010.
I. Brown, Merce Cunningham, Published July 27 2009, cyt.za: http://www.telegraph.co.uk/culture/theatre/dance
/5926565/Merce-Cunningham-a-moving-human-sculpture-in-air.html, 14.02.2010, tłumaczenie własne.
G. Rachel, Słownik cywilizacji greckiej, wyd. Książnica, Katowice 1998, s. 372.