Nawigator Lepsza struktura FDI w regionie

Transkrypt

13 maja 2008
Nawigator
Lepsza struktura FDI w regionie
Streszczenie
Uwzględniając nieco gorsze dane makroekonomiczne za marzec, w porównaniu do kwietniowej edycji Nawigatora dokonaliśmy
nieznacznej rewizji w dół prognozy dynamiki PKB w Q1’08. Rewizja uwzględnia najnowsze dostępne dane oraz opublikowane
przez GUS nowe szacunki PKB i jego składowych za poprzedni rok. Biorąc pod uwagę spodziewaną kolejną rewizję rachunków
narodowych w związku z wyższymi szacowanymi przez NBP dochodami z pracy Polaków za granicą, oceniamy, że wzrost PKB w
Q1’08 wyniósł 5.8%r/r. W całym roku nadal oczekujemy dynamiki PKB na poziomie 5.4%. Pierwsze dane za Q2’08 powinny
potwierdzić, że Polska gospodarka w dalszym ciągu pozostaje na ścieżce silnego wzrostu (oczekujemy powrotu tempa wzrostu
produkcji na dwucyfrowe poziomy oraz silnego wzrostu sprzedaży detalicznej), za sprawą silnie rosnącego popytu krajowego.
Dynamiczny wzrost gospodarczy będzie działał w kierunku utrzymywania się silnej presji na wzrost wynagrodzeń, zwiększając
presję inflacyjną. W połączeniu ze wzrostem cen regulowanych należy oczekiwać, że po nieznacznym spowolnieniu wzrostu CPI w
kolejnych miesiącach Q2’08 nastąpi przyspieszenie inflacji. Dynamiczny wzrost popytu będzie nie tylko napędzał wzrost cen, ale
również (przy silnej walucie krajowej) generował zapotrzebowanie na towary z zagranicy. Należy więc oczekiwać wzrostu deficytu
C/A na rachunku obrotów bieżących. Dane miesięczne za kwiecień nie rozstrzygną dylematów RPP i nie przesądzą jednoznacznie,
czy następuje wyraźne spowolnienie gospodarcze. Dlatego też naszym zdaniem Rada zdecyduje się na pozostawienie stóp
procentowych bez zmian w oczekiwaniu na dane o PKB za Q1’08 oraz nową projekcję inflacyjną. Do kolejnej podwyżki stóp może
dojść w czerwcu.
W raporcie „Gospodarka pod lupą” dokonujemy podsumowania stanu polskiej gospodarki w Q1’08. Jej kondycję w pierwszych
trzech miesiącach br. należy ocenić jako nadal dobrą. Potwierdziły to w szczególności silne wskaźniki makroekonomiczne za
styczeń i luty, które osiągnęły poziomy przekraczające oczekiwania. Gorsze dane za marzec nie zepsuły znacząco całego obrazu –
istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że było to jednorazowe osłabienie spowodowane przypadającymi na ten miesiąc świętami
Wielkanocnymi. Potwierdzenie bądź odrzucenie tej tezy będzie jednak możliwe dopiero za kilka miesięcy (najbliższe miesiące będą
bowiem również zaburzone ze względu na przesunięcia długich weekendów i związane z tym efekty bazy statystycznej z ubiegłego
roku). Szacujemy, że dynamika PKB w Q1’08 nie była znacząco gorsza od zanotowanej w końcu poprzedniego roku, ale kolejne
kwartały przyniosą prawdopodobnie bardzo łagodne wyhamowywanie.
Majowy raport specjalny poświęcony jest analizie napływu FDI do wybranych krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej w 2007
roku. Obok wielkości napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich, raport analizuje strukturę FDI w poszczególnych krajach,
kraje pochodzenia inwestycji oraz sektory, w których najchętniej podejmowano działalność. Polska nadal pozostaje największym
beneficjentem FDI w regionie. Jednak udział Polski w napływie FDI do regionu spadł w 2007 r., a poprawę pozycji pod tym
względem odnotowały jedynie Czechy. Również w ujęciu per capita Czechy są liderem w regionie - Polska plasuje się na ostatniej
pozycji. W 2007 r. w Polsce, Czechach i na Węgrzech reinwestowane zyski były głównym składnikiem napływu FDI. To jest
zjawisko pozytywne, wskazujące na chęć inwestorów zagranicznych do kontynuowania działalności w krajach regionu. Jednak
udział reinwestowanych zysków w całości rozdysponowania przychodów zagranicznych firm jest wyższy w Czechach i w Polsce
niż na Węgrzech. Rok 2007 nie przyniósł większych zmian w zakresie kraju pochodzenia inwestycji zagranicznych - nadal
największy udział ma UE. We wszystkich krajach regionu najwięcej kapitału zagranicznego jest lokowane w podmiotach
zajmujących się świadczeniem usług. Drugim sektorem lokowania inwestycji we wszystkich krajach regionu było przetwórstwo. We
wszystkich krajach napływ FDI do firm produkujących pojazdy mechaniczne na tle całego FDI lokowanego w sektorze
przetwórczym w ostatnich latach uległ zwiększeniu.
Spis treści
Tabela 1. Podstawowe prognozy
Kategoria
/
za okres
PKB (%r/r)
Inflacja CPI, średnia (%r/r)
Stopa interwencyjna NBP (%)
USD/PLN (średni)
EUR/PLN (średni)
Q4'07
Q1'08
Q2'08
Q3'08
Q4'08
2007
2008
2009
6,3
3,5
4,83
2,52
3,65
5,8
4,1
5,25
2,38
3,57
5,5
4,3
5,75
2,11
3,37
5,2
4,7
6,00
2,13
3,35
4,9
3,9
6,00
2,19
3,33
6,6
2,5
4,40
2,77
3,78
5,4
4,2
5,75
2,20
3,41
4,5
2,8
5,50
2,24
3,30
Źródło: NBP, GUS, Bank BPH
Streszczenie
Prognozy w horyzoncie
dwumiesięcznym i
średnioterminowe
Raporty specjalne
Prognozy dla gospodarki
światowej
Kalendarze publikacji danych
makroekonomicznych
1
2-5
6-14
14-16
17-18
Ryszard Petru – główny ekonomista banku, dyrektor zarządzający banku (22) 531 9303, (22) 531 9990, email: [email protected] Biuro Analiz Ekonomicznych
Zespół Analiz Makroekonomicznych i Rynkowych:
Maja Goettig (22) 531 9949 – starszy ekonomista
Adam Antoniak (22) 531 9770, Monika Kurtek (22) 531 9501– ekonomiści
Piotr Piękoś (22) 531 8343 – młodszy ekonomista
Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344
Zespół Analiz Sektorowych:
Andrzej Halesiak (22) 531 8377 – z-ca dyrektora BAE
Krzysztof Mrówczyński (22) 531 8376, Łukasz Szadorski (22) 531 8379
– specjaliści ds. analiz sektorowych
13 maja 2008
Nawigator
PROGNOZY W HORYZONCIE DWUMIESIĘCZNYM I ŚREDNIOTERMINOWE
Uwzględniając dostępne dane za Q1’08 szacujemy, że pomimo słabszych danych makroekonomicznych w marcu (wzrost produkcji
sprzedanej przemysłu o 0.9%r/r i sprzedaży detalicznej o 15.7%r/r) w Q1’08 PKB wzrósł o 5.8%r/r. Oceniamy, że dynamika
spożycia indywidualnego wzrosła o 5.6%r/r (rewizja w górę w porównaniu do poprzedniego numeru Nawigatora, wynikająca m.in. z
oczekiwanej rewizji dynamik spożycia związanych z wyższymi szacowanymi przez NBP dochodami z pracy Polaków za granicą).
W związku z dobrymi wynikami produkcji budowlano-montażowej w Q1’08 (wzrost o 15.9%r/r) oraz wyższymi od oczekiwań
wypłatami środków unijnych w okresie od stycznia do marca podwyższyliśmy dynamikę inwestycji do 17.6%r/r. Choć nie są znane
jeszcze dane dotyczące eksportu i importu towarów i usług w marcu, dane za styczeń i luty pokazały, że zarówno dynamika
eksportu jak i importu utrzymuje się na wysokim poziomie, co pozwala oczekiwać, że kontrybucja eksportu netto w Q1’08 będzie
ujemna i wyniesie ok. -0.4pp. W całym roku nadal oczekujemy dynamiki PKB na poziomie 5.4%.
Marzec przyniósł serię nieco gorszych od oczekiwań publikacji danych makro. Dotyczy to w szczególności produkcji przemysłowej i
sprzedaży detalicznej. Sprzedaż detaliczna, pomimo przypadających na ten miesiąc świąt Wielkanocnych, wzrosła nominalnie o
15.7%r/r (11.8%m/m) i tym samym okazała się dużo niższa od oczekiwań. Tempo wzrostu sprzedaży wyhamowało w marcu w
porównaniu do dwóch poprzednich miesięcy w prawie wszystkich jej kategoriach. Nie sądzimy jednak, aby słabsze wyniki za
marzec oznaczały początek spowolnienia popytu konsumpcyjnego. Dynamikę kwietniowej sprzedaży detalicznej szacujemy na
poziomie 16.5%r/r (2.0%m/m). Kwiecień br. był bogatszy o 2 dni robocze zarówno wobec marca br., jak i kwietnia poprzedniego
roku, dzięki czemu gospodarstwa domowe miały więcej czasu na zakupy. Ponadto w kwietniu br. nie było żadnego dnia, w którym
obowiązywał zakaz handlu (w poprzednim miesiącu były to dwa dni), co też nie pozostało bez wpływu na wyniki sprzedaży. Tym
samym perspektywy dla dalszego wzrostu konsumpcji kształtują się korzystnie. Podobnie w przypadku produkcji przemysłowej,
po zaskakująco słabych danych marcowych, oczekujemy powrotu dynamiki produkcji na zdecydowanie wyższe poziomy. Za
wyraźnie lepszym wynikiem w kwietniu przemawia większa o 2 liczba dni roboczych oraz relatywnie niska baza odniesienia dla
dynamiki rocznej (Święta Wielkanocne w kwietniu 2007 r.). Za scenariuszem poprawy wyników produkcji przemawiają również
dane o produkcji samochodów. SAMAR poinformował, że produkcja w kwietniu po raz pierwszy w historii przekroczyła 100tys. szt. i
wzrosła o 53.1%r/r (11.2%m/m). Uwzględniając pozytywne efekty statystyczne, a jednocześnie niepewność wynikającą z
gwałtownego spadku tempa wzrostu produkcji w marcu, prognozujmy wzrost produkcji przemysłowej na poziomie 11.5%r/r
(1.0%m/m). Ze względu na dwa długie weekendy i związaną z tym mniejszą liczbą efektywnych dni roboczych (urlopy) oczekujemy
kolejnego spowolnienia dynamiki produkcji w maju. Kwietniowe dane powinny dostarczyć dodatkowych informacji i rozjaśnić nieco
perspektywy dla dalszego wzrostu produkcji oraz sprzedaży detalicznej.
Zarówno wysoka dynamika konsumpcji jak i wpłaty z tytułu podatku PIT za rok 2007 powinny sprzyjać stronie dochodowej budżetu.
Niemniej dochody w kwietniu były znacznie niższe od planu o ok. PLN1.2mld, co wynika w dużej części z faktu, że główna część
rozliczenia CIT przypadła na marzec, a nie kwiecień jak w poprzednich latach. Szacujemy, że wydatki wyniosły w kwietniu ok.
PLN27.1mld, a dochody ok. PLN25.9mld. Harmonogram zakładał odpowiednio PLN28.1mld i PLN27.1mld. Od początku roku
dochody były o ok. PLN0.8mld wyższe od planowanych, a wydatki niższe o ok. PLN6.7mld. Głównym czynnikiem redukcji deficytu
pozostają więc niższe od planowanych wydatki. Wstępne szacunki MF wskazują, że po kwietniu budżet państwa zanotował
nadwyżkę w wysokości ok. PLN600mln, wobec zakładanego w harmonogramie deficytu w wysokości PLN6.9mld i deficytu w
wysokości PLN2.1mld przed rokiem.
Silny wzrost konsumpcji i inwestycji nie pozostają bez wpływu na skalę nierównowagi zewnętrznej. Deficyt C/A w lutym (na
poziomie EUR1324mln) okazał się wyższy konsensusu rynkowego oraz naszej prognozy za sprawą głębszego deficytu
handlowego i większego niż zakładaliśmy deficytu w usługach. Zdecydowanie silniejsza od oczekiwań była też aktywność w
handlu, zarówno po stronie eksportu, jak i importu - w obu przypadkach roczne dynamiki zbliżone do 30 procent – co w dużej
mierze wynikało z różnicy w liczbie dni roboczych i efektu niskiej bazy. Prognozujemy, że w marcu deficyt C/A jeszcze się pogłębi
w porównaniu do poprzedniego miesiąca, do EUR1559mln. Przyczyną pogorszenia salda obrotów bieżących będzie dalsze
pogłębienie deficytu w handlu oraz wyższy niż w lutym deficyt dochodów. Jednocześnie poprawie ulegną pozostałe dwa dodatnie
salda – usług i transferów prywatnych. Prognozujemy, że dynamika eksportu i importu spadnie w marcu z bardzo wysokich
poziomów odnotowanych przed miesiącem – do odpowiednio: 13.9%r/r oraz 14.0%r/r. Powodem będzie m.in. mniejsza o dwa niż
przed rokiem liczba dni roboczych za sprawą Świąt Wielkanocnych - w 2007 r. przypadały one dopiero na kwiecień. Nie bez
znaczenia jest też efekt wolnych dni około-świątecznych, co ma dodatkowy negatywny wpływ na aktywność w handlu
zagranicznym. Na niską dynamikę eksportu w marcu wskazuje niskie tempo wzrostu produkcji przemysłowej, gdy tempo wzrostu
2
13 maja 2008
Nawigator
tej kategorii niespodziewanie spadło (do 0.9%r/r z 15.0%r/r w lutym). W rezultacie spodziewamy się deficyt C/A w ujęciu 12-mies.
wzrośnie w marcu do 4.0% PKB z 3.9% w poprzednim miesiącu. Nasza prognoza deficytu C/A na 2008 r. pozostaje na
niezmienionym poziomie ok. 4.8% PKB.
Przy utrzymywaniu się wysokiego popytu krajowego następuje nie tylko wzrost nierównowagi zewnętrznej, ale również
nierównowagi wewnętrznej (tempo wzrostu gospodarczego powyżej potencjału), co przyczynia się do utrzymywania presji na
wzrost cen. Spodziewamy się inflacji w kwietniu na poziomie 4.0% (0.4% m/m), czyli nieco poniżej prognozy ministerstwa
finansów na poziomie 4.1%. W naszej ocenie na taką prognozę inflacji złożyły się wzrost cen żywności o 0.8%m/m, wzrost cen
użytkowania mieszkań o 0.8% m/m; oraz stabilizacja cen transportu. Na bazie prognoz dotyczących wskaźnika CPI i jego
składowych szacujemy, że inflacja bazowa netto w kwietniu nieco wzrosła wobec poprzedniego miesiąca i wyniosła 2.8%r/r
(0.2%m/m).
Na nieco niższym poziomie kształtuje się wzrost cen producentów. Przewidujemy inflację PPI w kwietniu na poziomie 2.6%r/r
(0.2%m/m) wobec 2.9%r/r (0.2%m/m) w marcu. Do wyraźnego spadku rocznej stopy inflacji cen producentów przyczyniła się z
jednej strony dość wysoka zeszłoroczna baza odniesienia, zaś z drugiej ograniczony wzrost cen w ujęciu miesięcznym głównie
dzięki stabilnym cenom metali przemysłowych na globalnych rynkach, a także stabilnym cenom paliw na polskim rynku oraz sporej
aprecjacji złotego w kwietniu, która oddziaływała antyinflacyjnie. Istnieje jednak poważna presja inflacyjna w przetwórstwie
przemysłowym ze względu na duże podwyżki cen energii w tym roku oraz wzrastające od dłuższego czasu jednostkowe koszty
pracy, które będą się z czasem przekładać na ceny towarów. Już w maju oczekujemy przyspieszenia inflacji PPI w związku z
zatwierdzonymi niedawno przez URE podwyżkami cen dla odbiorców indywidualnych w przypadku gazu (średnio o 14%) oraz po
raz drugi w tym roku energii elektrycznej (średnio o 3%).
Utrzymywanie się aktywności gospodarczej na wysokim poziomie będzie sprzyjało dynamicznemu wzrostowi zatrudnienia.
Prognozujemy, że podobnie jak w pierwszych dwóch miesiącach roku zatrudnienie wzrośnie o ok. 300tys. osób tj. 5.8%r/r
(0.4%m/m), a wzrost będzie w głównej mierze generowany przez przetwórstwo przemysłowe oraz handel i naprawy. Najszybciej,
bo w tempie dwucyfrowym, rośnie w tym roku liczba miejsc pracy w budownictwie (11.9%r/r w marcu), jednak udział tej kategorii w
zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw ogółem jest niewielki (ok. 7%).
Dynamiczny wzrost zatrudnienia sprzyja dalszemu ograniczeniu bezrobocia. MPiPS podało, powołując się na dane z urzędów
pracy, że stopa bezrobocia w kwietniu spadnie do 10.5% z 11.1% przed miesiącem. To nieco powyżej naszej wstępnej prognozy
10.6%. Spadek stopy bezrobocia w kwietniu to efekt sezonowy, czemu sprzyja rozpoczęcie prac sezonowych w budownictwie,
rolnictwie i turystyce. Jak podało ministerstwo, wzrosła też liczba osób, które nie potwierdziły gotowości do podjęcia pracy lub
dobrowolnie zrezygnowały ze statusu bezrobotnego (dotyczy m.in. osób wyjeżdżających za granicę). Obecnie spodziewamy się, że
stopa bezrobocia spadnie poniżej poziomu 10.0 proc. w czerwcu i na koniec tego roku ukształtuje się nieco poniżej 9 proc.
Poprawa sytuacji na rynku pracy oraz wzrosty cen konsumpcyjnych przyczyniają się do wysokiej presji na wzrost wynagrodzeń. W
kwietniu spodziewamy się przyspieszenia dynamiki wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw - do 11.6%r/r (-1.1%m/m) z
10.2%r/r (3.7%m/m) w poprzednim miesiącu. Wyższej dynamice płac w kwietniu sprzyja nieco niższa baza statyczna z
poprzedniego roku. Pozostałe czynniki wysokiego tempa wzrostu płac pozostają nadal aktualne, w tym przede wszystkim
zacieśniająca się sytuacja na rynku pracy, przy szybko spadającym bezrobociu, oraz sygnalizowane przez przedsiębiorców
problemy ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników i wysokie żądania płacowe (również w sektorze publicznym).
Podwyższaniu płac sprzyjają też bardzo dobre wyniki finansowe przedsiębiorstw za poprzedni rok. Prognozujemy, że w całym
2008 roku średnie tempo wzrostu płac będzie na dwucyfrowym poziomie, ok. 11.0%.
Interesujące z punktu widzenia perspektyw dla wzrostu konsumpcji i inwestycji będą informacje płynące ze statystyk monetarnych.
Niższe od oczekiwań tempo wzrostu podaży pieniądza (M3) w marcu wynikało m.in. z głębszego niż się spodziewaliśmy spadku
depozytów przedsiębiorstw. W kwietniu oczekujemy kontynuacji spadkowej tendencji depozytów firm. Prognozujemy roczną
dynamikę tych depozytów na poziomie 4.4%r/r wobec 6.1%r/r w marcu. Firmy chętnie korzystają ze środków zgromadzonych na
depozytach do finansowania inwestycji, lub bieżącej działalności, w sytuacji pogorszenia dostępności kredytów (patrz: poniżej) oraz
niższych niż przed rokiem wyników finansowych. Z kolei dynamika depozytów gospodarstw domowych w kwietniu naszym
zdaniem po raz kolejny przyspieszy - do 19.9%r/r z 17.5%r/r w marcu. Główny czynnik odpowiedzialny za istotne przyspieszenie
dynamiki depozytów gospodarstw domowych w ostatnich miesiącach – utrzymująca się niechęć do bardziej ryzykownych
inwestycji, co przekłada się na umorzenia jednostek w funduszach inwestycyjnych i przenoszenie środków na bezpieczne lokaty
3
13 maja 2008
Nawigator
bankowe – jest nadal aktualny. Według informacji firmy Analizy Online, monitorującej rynek funduszy, w kwietniu inwestorzy
wycofali z TFI ok. PLN1.9mld wobec PLN1.86mld w marcu. W ujęciu nominalnym spodziewamy się, że po wzroście w marcu o
PLN3.9mld, w kwietniu depozyty gospodarstw domowych wzrosną o ok. PLN3.1mld w por. do poprzedniego miesiąca.
Przyspieszeniu dynamiki depozytów gospodarstw domowych nadal sprzyja bardzo dobra sytuacja na rynku pracy - szybkie tempo
wzrostu zatrudnienia i wynagrodzeń. Prognozowana przez nas dynamika podaży pieniądza (M3) na kwiecień to 13.5%r/r
(1.0%m/m), bez zmian wobec poprzedniego miesiąca. Kwiecień, podobnie jak marzec, nie przyniesie istotnych zmian po stronie
kredytów. Spodziewamy się kontynuacji wysokiej dynamiki kredytów dla gospodarstw domowych – na poziomie 37.0%r/r wobec
37.3%r/r w marcu. Na nieco niższą dynamiką kredytów dla gospodarstw domowych mogą wpływać: wyższy koszt kredytu (wzrost
marż banków za sprawą dokonanych przez NBP podwyżek stóp procentowych i pogorszenia perspektyw gospodarczych) oraz
oczekiwania gospodarstw domowych spadku cen na rynku mieszkaniowym, co powoduje wstrzymywanie się z zaciągnięciem
kredytu. Nadal jednak wysokie tempo wzrostu tych kredytów wspiera poprawiająca się sytuacja ekonomiczna gospodarstw
domowych i rosnąca konkurencja na rynku kredytów konsumpcyjnych. W przypadku kredytów dla przedsiębiorstw, jak pokazuje
ostatnia ankieta NBP, notuje się nieznaczne zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów dla firm m.in. z powodu większego ryzyka
związanego z sytuacją gospodarczą i pogorszenia się sytuacji kapitałowej banków (szybkie tempo wzrostu akcji kredytowej w
poprzednich kwartałach i problemy z płynnością na rynku międzybankowym). Zwiększa się też oprocentowanie kredytów za
sprawą rosnących stóp procentowych. Z drugiej strony jednak, jak odnotowuje NBP, zwiększa się zapotrzebowanie firm na kredyt
na finansowanie inwestycji. W tej sytuacji spodziewamy się, że dynamika kredytów dla firm w kwietniu ukształtuje się na poziomie
24.9%r/r po 25.2%r/r w marcu.
Dla polskiej polityki gospodarczej przychodzą dni wielkich rozstrzygnięć. Maj i czerwiec będą miesiącami strajków i boju o wzrosty
płac i utrzymanie przywilejów emerytalnych. Będzie to swego rodzaju sprawdzian dla rządu na ile ulega on pokusie populizmu, a
na ile silna jest determinacja w reformowania kraju. Nie sądzimy aby rząd był w stanie powstrzymać się w pełni przed tą falą.
Ostateczny kształt kompromisu może zdeterminować konkurencyjność polskiej gospodarki w najbliższych latach.
Na podstawie przedstawionych powyżej prognoz trudno byłoby jednoznacznie ocenić czy RPP zdecyduje się na podwyżkę stóp
procentowych w maju. Mając jednak na uwadze poprzednią decyzję Rady jak również komentarz po niej, podwyżka w maju byłaby
co najmniej zaskakująca. Rada nie powinna się przecież kierować w swych decyzjach miesięcznymi danymi. Jeśli w kwietniu
wystąpiły obawy o ryzyko wyhamowania wzrostu gospodarczego, to miesięczna seria kwietniowych danych, nawet bardzo
dobrych, wydaje się stanowczo niewystarczająca na to aby stwierdzić, że takiego zagrożenia nie ma. W naszej ocenie z tego
punktu widzenia optymalnym wariantem byłoby podjęcie ewentualnej decyzji o podwyżce stóp w czerwcu wraz z publikacją
najnowszej projekcji inflacji. Taki wariant też obstawiamy.
Na rynku FX spodziewamy się kontynuacji trendu na umocnienie złotego. Wciąż te same czynniki sprzyjają złotemu - stąd też
nasze oczekiwanie, że po koniec miesiąca złoty zbliży się do poziomu 3.35/EUR. W naszej ocenie nawet brak podwyżki stóp
procentowych nie wyhamuje trendu na aprecjację. Po pierwsze dlatego, że w Polsce wciąż rynek oczekuje co najmniej dwóch
podwyżek stóp procentowych, i choć w strefie euro rynek na razie nie wycenia obniżek stóp, to wciąż dysparytet jest bardzo
korzystny dla złotego. Drugim kluczowym czynnikiem jest kondycja polskiej gospodarki, która na tle gospodarki globalnej wygląda
bardzo dobrze, co sprzyja zakupom polskiej waluty.
Na rynku FI trudno spodziewać się przełomu w najbliższych tygodniach. Krótki koniec krzywej rentowności będzie reagował na
bieżące dane makro, które powinny utrzymać oczekiwania na podwyżki stóp na obecnym poziomie. Co do momentu w którym
mogą one nastąpić sądzimy, że brak podwyżki majowej po prostu przesunie decyzję o wzroście kosztów pieniądza na czerwiec.
Tak więc głównie pytanie na rentowności obligacji dotyczy długiego końca krzywej gdzie spodziewamy się spadku rentowności i
zawężania spreadu w wobec krzywych europejskich.
4
13 maja 2008
Nawigator
Tabela 2. Prognozy krótkookresowe (dynamika %r/r)
Kategoria
/
za okres
08-07
09-07
10-07
11-07
12-07
01-08
02-08
03-08
04-08
05-08
8,9
5,4
10,8
8,5
6,4
10,8
15,0
0,9
11,5
7,2
17,4
1,5
14,2
2,3
19,4
19,2
12,4
20,9
23,8
15,7
16,5
15,5
CPI
4,0
4,2
4,1
4,0
4,4
1,8
1,8
3,6
2,5
4,0
PPI
3,0
2,0
2,3
2,9
3,2
2,9
2,6
2,7
Inflacja bazowa (netto)
1,2
1,2
1,4
1,9
2,5
2,7
2,8
3,5
4,8
4,7
5,0
1,5
5,0
1,7
Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw
4,9
5,9
5,9
5,8
5,8
5,8
10,5
9,5
11,0
12,0
7,2
11,5
12,8
10,2
11,6
11,3
10,5
10,0
Produkcja przemysłowa
Sprzedaż detaliczna (ceny bieżące)
Wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw
Stopa bezrobocia zarejestrowanego
11,9
11,6
11,3
11,2
11,4
11,7
11,5
11,1
Bilans obrotów bieżących (EURmn)
-576
-546
-1158
-95
-1976
-1105
-1324
-1559
06-08
Podaż pieniądza M3
16,1
14,4
13,8
13,6
13,4
12,9
13,5
13,5
13,3
USD/PLN (średni za okres)
2,80
2,72
2,60
2,49
2,48
2,45
2,42
2,28
2,18
2,13
2,09
EUR/PLN (średni za okres)
Stopa referencyjna NBP (na koniec okresu)
3,81
4,75
3,79
4,75
3,70
4,75
3,66
5,00
3,60
5,00
3,61
5,25
3,57
5,50
3,54
5,75
3,44
5,75
3,40
5,75
3,37
6,00
WIBOR 1M (średni za okres)
4,77
4,96
4,97
5,12
5,62
5,43
5,53
5,82
6,10
6,1
6,1
Bon skarbowy 52 tyg.(średnia za okres)
5,08
4,98
5,14
5,31
5,82
5,73
5,71
6,07
6,27
6,5
6,4
Obligacja 5 letnia (średnia w miesiącu)
5,63
5,61
5,61
5,91
6,08
5,95
5,95
6,22
6,14
5,9
5,8
Tabela 3. Prognozy średniookresowe, średnia w kwartale
Kategoria
/
za okres
Q1'06
Q2'06
Q3'06
Q4'06
Q1'07
Q2'07
Q3'07
Q4'07
Q1'08
Q2'08
Q3'08
Q4'08
Stopa interwencyjna NBP
4,25
4,00
4,00
4,00
4,00
4,17
4,58
4,83
5,25
5,75
6,00
6,00
Stopa lombardowa NBP
5,75
5,50
5,50
5,50
5,50
5,67
6,08
6,33
6,75
7,25
7,50
7,50
WIBOR 1M
4,31
4,12
4,12
4,13
4,12
4,34
4,80
5,24
5,59
6,10
5,80
5,60
WIBOR 3M
4,27
4,16
4,20
4,20
4,20
4,41
4,93
5,39
5,80
6,33
5,90
5,70
Bon skarbowy 52 tyg.
3,89
4,06
4,39
4,28
4,16
4,41
4,92
5,42
5,84
6,39
5,90
5,80
Obligacja 2 letnia
4,32
4,49
4,96
4,70
4,52
4,87
5,27
5,79
6,12
5,92
5,70
5,60
Obligacja 5 letnia
4,93
5,25
5,60
5,27
5,20
5,42
5,68
5,75
5,89
5,77
5,30
5,10
1M USD LIBOR
4,61
5,09
5,35
5,33
5,32
5,32
5,44
4,92
3,31
2,68
2,46
2,38
1M EUR LIBOR
2,50
2,74
3,07
3,47
3,71
3,96
4,28
4,37
4,23
4,38
4,38
4,13
EUR/USD
1,21
1,25
1,27
1,29
1,31
1,35
1,38
1,45
1,50
1,60
1,57
1,52
EUR/PLN
3,85
3,94
3,97
3,84
3,89
3,79
3,79
3,65
3,57
3,37
3,35
3,33
USD/PLN
3,19
3,15
3,12
2,98
2,97
2,82
2,76
2,52
2,38
2,11
2,13
2,19
Tabela 4. Prognozy średniookresowe, średnia w kwartale, dynamika %r/r
Kategoria
/
PKB
Popyt krajowy
Spożycie
za okres
Q1'06
Q2'06
Q3'06
Q4'06
Q1'07
Q2'07
Q3'07
Q4'07
Q1'08
Q2'08
Q3'08
5,4
6,3
6,6
6,6
7,3
6,5
6,5
6,3
5,8
5,5
5,2
Q4'08
4,9
5,8
6,3
7,4
9,3
9,4
9,3
8,6
6,4
6,1
5,5
5,6
6,6
5,8
4,6
5,1
4,7
6,7
5,3
5,4
3,9
3,7
3,1
2,7
2,7
Prywatne
5,0
4,4
5,2
4,7
6,9
5,0
5,1
3,7
5,6
4,8
4,4
4,6
Publiczne
8,6
5,3
4,9
4,5
6,2
6,4
5,8
4,9
2,5
2,9
2,3
1,0
5,4
15,3
17,7
22,0
25,7
28,2
21,3
12,2
17,9
14,9
15,5
15,2
Nakłady brutto na środki trwałe
9,0
15,9
18,0
16,6
26,2
20,8
18,3
16,4
17,6
16,3
16,4
15,7
Zapasy (kontrybucja we wzrost PKB)
-0,3
0,0
0,1
1,6
0,4
1,4
0,8
-0,9
0,4
0,0
0,1
0,0
-0,4
-0,1
-0,9
-2,7
-2,2
-2,9
-2,2
-0,2
-0,4
-0,2
-0,5
-1,8
Akumulacja
Eksport netto (kontrybucja we wzrost PKB)
12,1
12,3
12,9
10,9
13,2
8,8
8,2
8,6
8,5
9,3
11,1
10,9
Sprzedaż detaliczna
CPI
9,6
0,6
12,5
0,8
12,3
1,4
13,4
1,4
17,7
2,1
15,4
2,4
16,2
2,0
17,0
3,5
20,1
4,1
15,4
4,3
13,3
4,7
11,7
3,9
PPI
0,6
2,3
3,5
2,8
3,3
2,0
1,7
2,3
3,0
2,6
2,6
3,5
Inflacja bazowa (netto)
0,8
1,0
1,3
1,5
1,6
1,6
1,3
1,5
2,4
3,2
3,5
3,4
Wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw
4,6
4,5
5,3
5,5
7,8
8,9
9,8
10,0
11,5
11,2
10,7
10,8
5
13 maja 2008
Nawigator
GOSPODARKA POD LUPĄ
Kondycja polskiej gospodarki w Q1’08 nadal dobra
Opublikowane dane miesięczne za pierwsze trzy miesiące br. pokazały, że początek roku był dla polskiej gospodarki niewiele
gorszy od końca ubiegłego roku. Dane makroekonomiczne za styczeń i luty okazały się dużo lepsze niż oczekiwał rynek, i choć
niepokój wzbudziły dużo niższe od prognoz publikacje dotyczące produkcji sprzedanej przemysłu i sprzedaży detalicznej towarów
w marcu, ogólny obraz gospodarki w Q1’08 jest zadowalający.
Styczeń i luty br. okazał się dla gospodarki znacznie lepszy niż oczekiwano.
108
Bardzo silne wzrosty produkcji sprzedanej przemysłu (o odpowiednio 10.7%r/r i
15.0%r/r), produkcji budowlano-montażowej (o 6.6%r/r i 20.7%r/r) oraz
106
sprzedaży detalicznej (o 20.9%/r i 23.8%/r) wyraźnie wskazywały, że popyt
krajowy utrzymuje się na wysokim poziomie i nie widać oznak jego spowalniania.
104
Zimnym prysznicem okazały się dane za marzec, szczególnie dotyczące
produkcji przemysłowej i sprzedaży detalicznej, gdzie dynamiki na poziomie
102
odpowiednio 0.9%r/r i 15.7%r/r znalazły się dużo poniżej prognoz. Dane za cały
kwartał okazały się jednak i tak niezłe: w przypadku produkcji wzrost realny
100
wyniósł 8.5%r/r, w przypadku produkcji budowlano-montażowej 15.9%r/r, a w
1Q04
4Q04 3Q05
2Q06 1Q07
4Q07
przypadku sprzedaży detalicznej 16.0%r/r (wobec wzrostu o 12.2%r/r w Q4’07).
PKB, r/r
Nasze prognozy wzrostu PKB podążały za publikowanymi danymi: po znacznie
silniejszych od oczekiwań danych za pierwsze dwa miesiące nasze prognozy
uległy rewizji w górę do 5.9%r/r. Znacznie gorsze od prognoz dane za marzec ostudziły optymizm, co spowodowało kolejną rewizję
dynamiki PKB w dół. Uwzględniając jednak nowe fakty, tj. zrewidowane ostatnio przez GUS dane dotyczące PKB i jego
składowych za poprzedni rok (szczególnie w odniesieniu do dynamiki spożycia publicznego, która została znacząco podwyższona
do 5.8% z szacowanej wcześniej 0.7%), a także nową metodologię NBP w zakresie szacunków danych obrazujących wielkość
dochodów z pracy Polaków za granicą (według nowych szacunków w 2007 roku wynagrodzenia Polaków pracujących
krótkookresowo za granicą, tj. do 1 roku, wyniosły PLN17.51mld, a przekazy zarobków osób pracujących dłużej niż rok wyniosły
PLN11.78mld), ostatecznie prognozujemy, że wzrost PKB w Q1’08 wyniósł 5.8%r/r. W całym roku spodziewamy się wzrostu PKB
na poziomie 5.4%. Z naszych szacunków wynika, że Q2’08 będzie także całkiem niezły (szacujemy dynamikę PKB na poziomie ok.
5.5%r/r), natomiast w drugiej połowie roku spodziewamy się kontynuacji łagodnego wyhamowywania (do 4.9%r/r w ostatnim
kwartale).
Silny wzrost sprzedaży detalicznej towarów w styczniu i lutym pokazał, że popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych utrzymuje
się na wysokim poziomie. Obrazu tego nie zmieniły w zasadzie słabsze od oczekiwań dane za marzec – mimo że dynamika była
niższa od konsensusu rynkowego, to jednak należy zwrócić uwagę że wciąż
była ona dwucyfrowa. Ponadto kwartalna realna dynamika sprzedaży
107
120
106
detalicznej w Q1’08 na poziomie 16.0%r/r jest znacznie wyższa od dynamik
115
105
zanotowanych w poprzednich trzech kwartałach, stąd oczekujemy że tempo
110
104
wzrostu spożycia indywidualnego w Q1’08 wyniosło 5.6%r/r. Wysoka
103
skłonność do konsumpcji wynika z rosnących nadal w dwucyfrowym tempie
105
102
wynagrodzeń, nie bez wpływu pozostaje także druga obniżka składki rentowej
100
101
(z początkiem br.) oraz waloryzacja emerytur i rent (o 6.5% od 1 marca br.).
100
95
Przy rewizji w górę naszej prognozy dynamiki spożycia indywidualnego w
1Q04 3Q 1Q05 3Q 1Q06 3Q 1Q07 3Q 1Q08
Q1’08 wzięliśmy także pod uwagę nowe szacunki NBP dotyczące przekazów
sprzedaż detaliczna, realnie, r/r (LO)
z zagranicy pracujących tam Polaków (w 2007 roku było to łącznie ponad
spożycie indyw idualne, realnie, r/r (PO)
PLN20mld), które mają realny wpływ na wielkość dochodów do dyspozycji
gospodarstw domowych i spodziewamy się, że zostaną one ujęte w
rachunkach narodowych przy okazji kolejnych rewizji dokonywanych przez GUS (najbliższa rewizja danych przewidywana jest na
połowę maja). Uwzględniając fakt, ze najnowsze badania GUS w zakresie koniunktury konsumenckiej pokazują, że oddala się
możliwość znacznego spowolnienia dynamiki konsumpcji prywatnej, nie spodziewamy się znacząco niższych dynamik konsumpcji
w kolejnych kwartałach br.
6
13 maja 2008
Nawigator
W Q1’08 nadal dynamicznie rosły inwestycje. Sprzyjała temu, podobnie jak rok temu, łagodna zima, dzięki której nie było
konieczności przerywania rozpoczętych jesienią prac. Dynamika produkcji budowlano-montażowej w Q1’08 wskazuje, że można
liczyć na dynamikę inwestycji w tym okresie na poziomie 17.6%r/r. Prognozę
60
30
tą wspierają informacje MRR dotyczące wypłat środków unijnych w okresie
50
25
od stycznia do marca. W sumie na konta beneficjentów w ramach SPO
40
20
WKP trafiło w tym okresie PLN290.5mln, tj. więcej niż oczekiwaliśmy.
30
Należy podkreślić, że są to nadal środki wypłacane z puli przyznanej Polsce
15
20
na lata 2004-2006. Pieniądze wypłacane w ramach funduszy na lata 200710
10
2013 nie są jeszcze znaczące. Perspektywy wzrostu inwestycji w kolejnych
5
0
kwartałach br. są dobre, ale raczej nie należy spodziewać się że poziom z
-10
0
Q1’08 zostanie utrzymany. Potwierdzają to wyniki badania NBP,
1Q04 3Q 1Q05 3Q 1Q06 3Q 1Q07 3Q 1Q08
zamieszczone w najnowszym raporcie o koniunkturze: w Q2’08 odnotowano
produkcja budow lano-montażow a, r/r (LO)
wyraźną poprawę wskaźnika kontynuacji rozpoczętych inwestycji, ale
inw estycje, r/r (PO)
jednocześnie zanotowano spadek wskaźnika prognoz nowych inwestycji.
Dotychczasowe dane dotyczące eksportu i importu, tj. za styczeń i luty, okazywały się znacznie silniejsze od prognoz, co pozwala
oczekiwać iż saldo handlu zagranicznego we wzrost PKB nie będzie aż tak negatywne jak spodziewaliśmy się na początku Q1’08.
Kontrybucje eksportu netto we wzrost PKB w Q1’08 szacujemy obecnie na poziomie -0.4pp. Przy utrzymującym się silnym popycie
krajowym oraz mocnym kursie złotego można oczekiwać, że w kolejnych miesiącach nadal silny pozostanie import towarów i
usług, natomiast osłabieniu ulegnie dynamika eksportu.
Podsumowując – kondycję polskiej gospodarki w pierwszych trzech miesiącach br. należy ocenić jako nadal dobrą. Potwierdziły to
w szczególności silne wskaźniki makroekonomiczne za styczeń i luty, które osiągnęły poziomy przekraczające oczekiwania.
Gorsze dane za marzec nie zepsuły znacząco obrazu polskiej gospodarki – istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że było to
jednorazowe osłabienie spowodowane przypadającymi na ten miesiąc świętami Wielkanocnymi. Potwierdzenie bądź odrzucenie tej
tezy będzie jednak możliwe dopiero za kilka miesięcy (najbliższe miesiące będą bowiem również zaburzone ze względu na
przesunięcia długich weekendów i związane z tym efekty bazy statystycznej z ubiegłego roku). Szacujemy, że dynamika PKB w
Q1’07 nie była znacząco gorsza od zanotowanej w końcu poprzedniego roku i wyniosła 5.8%r/r. Kolejne kwartały przyniosą
prawdopodobnie bardzo łagodne wyhamowywanie, w całym roku oczekujemy jednak wzrostu polskiej gospodarki na poziomie
5.4%.
RAPORT SPECJALNY
Lepsza struktura FDI w regionie
Podsumowanie
W kontekście opublikowanych niedawno wstępnych danych NBP na temat napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych za
2007 rok, przeanalizowaliśmy napływ FDI do Polski na tle pozostałych krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Bardziej niż
wartość napływu inwestycji zagranicznych, interesowała nas struktura FDI w poszczególnych krajach, kraje pochodzenia inwestycji
zagranicznych oraz sektory, w których inwestorzy najchętniej podejmowali działalność. W 2007 roku napływ FDI do krajów regionu
spadł o ok. 11% w porównaniu do poprzedniego roku, a przyrost FDI w ujęciu rocznym odnotowały jedynie Czechy - w pozostałych
krajach napływ FDI się zmniejszył. Mimo tego, Polska nadal pozostaje ona największym beneficjentem FDI w regionie.
Jednocześnie udział Polski w napływie FDI do regionu spadł w 2007 r. w por. do 2006 r., a poprawę pozycji w regionie pod
względem napływu inwestycji zagranicznych odnotowały jedynie Czechy. Również w ujęciu per capita Czechy są liderem w
regionie - Polska plasuje się na ostatniej pozycji. W przypadku Polski, warto brać pod uwagę, że obecne wstępne dane nie
uwzględniają jeszcze tzw. kapitału w tranzycie, więc ostateczne dane, które poznamy za kilka miesięcy mogą wskazać, że napływ
FDI w 2007 r. faktycznie przewyższył rekordowy odnotowany rok wcześniej. Jeśli chodzi strukturę napływu FDI, w Polsce, na
Węgrzech i Słowacji w 2007 r. zaobserwowano wzrost udziału reinwestowanych zysków w całości FDI (w Czechach korzystna
struktura FDI utrzymała się). W rezultacie w Polsce, Czechach i na Węgrzech reinwestowane zyski były głównym składnikiem
7
13 maja 2008
Nawigator
napływu FDI w 2007 r. To jest zjawisko pozytywne, wskazujące na chęć inwestorów zagranicznych do kontynuowania działalności
w krajach regionu. Jednak udział reinwestowanych zysków w całości rozdysponowania przychodów zagranicznych inwestorów
bezpośrednich jest wyższy w Czechach i w Polsce niż na Węgrzech. Rok 2007 nie przyniósł większych zmian w zakresie kraju
pochodzenia inwestycji zagranicznych. Nadal największy udział w napływie inwestycji do poszczególnych krajów regionu ma UE
(ok. 80 proc), ale udział ten powinien się stopniowo zmniejszać na korzyść firm z Azji i USA. We wszystkich rozpatrywanych przez
nas krajach regionu najwięcej kapitału zagranicznego jest lokowane w podmiotach zajmujących się świadczeniem usług. W ramach
usług, najwięcej FDI w każdym z poszczególnych krajów zasiliło podmioty prowadzące działalność w zakresie: obsługi
nieruchomości, handlu i napraw oraz pośrednictwa finansowego. W przypadku Czech mimo, iż usługi stanowią dominujący sektor
pod względem alokacji FDI, jednak udział usług w całości bezpośrednich inwestycji zagranicznych jest tam mniejszy niż w Polsce i
na Węgrzech, zaś relatywnie wyższy jest napływ FDI do przetwórstwa. Drugim w kolejności po usługach sektorem lokowania
inwestycji we wszystkich krajach regionu były firmy zajmujące się przetwórstwem przemysłowym. W Czechach i na Węgrzech
zdecydowanie miejscem numer jeden lokowania FDI w sektorze przetwórczym są firmy produkujące pojazdy mechaniczne.
Pozycja tego sektora w napływie FDI do Polski jest również znacząca. We wszystkich krajach napływ FDI do firm produkujących
pojazdy mechaniczne na tle całego FDI lokowanego w sektorze przetwórczym w ostatnich latach uległ zwiększeniu. Za sprawą
istotnego napływu FDI do sektora motoryzacyjnego, o silnym nastawieniu pro-eksportowym, produkcja tej branży jest silnym
wsparciem dla sald handlowych i bilansów obrotów bieżących w krajach regionu.
1. Wielkość napływu FDI do krajów regionu
Napływ FDi do regionu (EUR mn)
30000
W 2007 roku napływ FDI do krajów regionu wyniósł
EUR25.6mld i spadł o ok. 11% w porównaniu do poprzedniego
25000
roku. Przyrost w ujęciu rocznym odnotowano jedynie w
Czechach (o 40%), w pozostałych krajach napływ FDI się
20000
zmniejszył – w Polsce (-16%), na Węgrzech (-25%) i na
15000
Słowacji (-37%) (patrz: wykres). Napływ bezpośrednich
inwestycji zagranicznych do Polski w 2007 roku wyniósł
10000
EUR12.8mld i był o EUR2.2mld mniejszy niż przed rokiem.
Jednak dane te nie uwzględniają jeszcze tzw. kapitału w
5000
tranzycie, czyli środki, które zagraniczne spółki matki
0
przekazują krajowym przedsiębiorstwom na inwestycje w
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
oddziały lub spółki poza granicami Polski. Środki te
powiększają kapitały własne krajowych przedsiębiorstw
Węgry
Czechy
Polska
Słow acja
bezpośredniego inwestowania. Zjawisko kapitału w tranzycie
Razem region
obserwowane jest w Polsce od 2005 – wtedy wartość tego
kapitału wyniosła EUR1.2mld, zaś w 2006 r. – ok. EUR3.1mld. Tak więc ostateczne dane, które poznamy za kilka miesięcy mogą
wskazać, że napływ FDI w 2007 r. faktycznie przewyższył rekordowy
odnotowany rok wcześniej. W 2007 roku do Czech napłynęło EUR6.7mld
Udział napływu FDI do wybranego kraju w całości
FDI w regionie (%)
bezpośrednich inwestycji zagranicznych, o EUR1.8mld więcej niż przed
60
rokiem. W 2007 roku napływ FDI na Węgry wyniósł EUR4.0mld, o
EUR1.4mld mniej niż przed rokiem. Pomimo, iż napływ FDI do Polski zmalał
50
w porównaniu do poprzedniego roku, pozostaje ona największym
40
beneficjentem FDI w regionie. W 2007 r. napływ FDI do Polski stanowił czyli
30
50% wszystkich inwestycji zagranicznych zlokalizowanych w 2007 roku w
krajach regionu Europy Środkowo-Wschodniej1. Kolejne miejsca we regionie
20
pod względem wielkości napływu FDI zajmują Czechy (26% FDI w regionie),
10
Węgry (16%) i Słowacja (8%). Jednak tak mierzona pozycja w regionie pod
0
względem napływu FDI poprawiła się w 2007 r. w por. do 2006 r. tylko w
2000 2001 2002 2003
2004 2005 2006 2007
przypadku Czech (o 9pp). W przypadku pozostałych krajów ich pozycja
mierzona napływem FDI do całości FDI w regionu spadła (w każdym kraju o
Węgry
Czechy
Polska
Słow acja
3pp w porównaniu do poprzedniego roku; patrz: wykres). Również w ujęciu
1
Polska, Czechy, Węgry, Słowacja
8
13 maja 2008
Nawigator
per capita, liderem regionu są Czechy, za nimi plasują się Węgry i Słowacja. Polska pod względem napływu inwestycji
bezpośrednich na mieszkańca zajmuje ostatnie miejsce w regionie – w 2007 roku FDI w tym ujęciu był o połowę niższy niż w
Czechach.
2. Poprawa struktury FDI - wzrost znaczenia reinwestowanych zysków
W przypadku bezpośrednich inwestycji zagranicznych, najciekawsza jest jednak nie wartość, lecz struktura FDI. W Polsce, na
Węgrzech i Słowacji w 2007 r. zaobserwowano poprawę struktury FDI, w postaci wzrostu udziału reinwestowanych zysków w
całości napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. To pozytywna zmiana i sugeruje, że firmy dobrze postrzegają te kraje i
chcą tu inwestować swoje zyski zamiast wycofywać te środki za granicę w postaci dywidend. W przypadku Czech utrzymuje się
korzystna struktura FDI, praktycznie niezmieniona wobec poprzedniego roku. W Polsce, Czechach i na Węgrzech reinwestowane
zyski były głównym składnikiem napływu FDI w 2007 r. Obserwowany we wszystkich krajach regionu 2007 wzrost wartości
reinwestowanych zysków w porównaniu do poprzedniego roku to zasługa m.in. lepszych wyników finansowych przedsiębiorstw
bezpośredniego inwestowania. To również efekt wzrostu udziału reinwestowanych zysków w całości rozdysponowania zysków
firm, kosztem dywidend2. We wszystkich krajach regionu komponent FDI tzw. pozostały kapitał, czyli kredyty w ramach grup
kapitałowych, zmniejszył się w 2007 r. porównaniu poprzedniego roku. To odzwierciedla zmniejszenie ciężaru kredytowego firm z
kapitałem zagranicznym oraz coraz bardziej popularną praktykę transferowania wolnych środków do centrów finansowych
korporacji.
Struktura FDI w Czechach, EUR mn
Struktura FDI w Polsce (EUR mn)
20000
10000
15000
8000
10000
6000
5000
4000
0
2000
Kapitały własne
Reinwestowane zyski
Pozostały kapitał
FDI
Struktura FDI na Węgrzech (EUR mn)
2007
2006
2005
2004
2003
Kapitały w łasne
Reinw estow ane zyski
Pozostały kapitał
FDI ogółem
Struktura FDI na Słowacji (EUR mn)
7000
5000
6000
5000
4000
4000
3000
3000
2000
2000
2007
2006
2005
2004
2003
0
2002
0
2001
1000
2000
1000
-1000
2002
-2000
2001
0
2000
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
-5000
-2000
-1000
2003
Kapitały w łasne
Pozostały kapitał
FDI
2004
2005
2006
2007
Kapitały w łasne
Pozostały kapitał
FDI razem
W Polsce wielkość reinwestowanych zysków w porównaniu do tej sprzed roku, wzrosła w 2007 roku drugi rok z rzędu, do
EUR5.3mld z EUR4.4mld. To po pierwsze efekt dobrych wyników firm, ale również zasługa rosnącego udziału reinwestowanych
zysków w przychodach inwestorów bezpośrednich kosztem dywidend (do 47% wobec udziału dywidend na poziomie 44%). W
2007 r. pod względem wartości, reinwestowane zyski w przypadku firm inwestujących w Polsce przewyższyły poziom dywidend, po
2
Na przychody firm zagranicznych bezpośredniego inwestowania, oprócz reinwestowanych zysków i dywidend, składają się również
odsetki od kredytów
9
13 maja 2008
Nawigator
raz pierwszy od 2004 roku. Reinwestowane zyski były w zeszłym roku głównym
składnikiem napływu FDI do Polski (42% wobec 30% w 2006 r.). Dwa pozostałe
składniki FDI, inwestycje w kapitały własne oraz kredyty netto od inwestorów
zagranicznych były niższe niż przed rokiem (odpowiednio odpływ o EUR1.8mld i
spłata kredytów EUR1.4mld w por. do 2006 r.). Oba te elementy FDI, miały po
ok. 30% w całości bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w 2007 r.
Komponenty FDI, Polska (EUR mn)
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
-2000
Dyw idendy
Dyw idendy
10000
Reinw estow ane
zyski
Odsetki od
kredytów
Razem
8000
6000
2007
2006
2005
2004
2003
2002
Odsetki od kredytów
Dochody inwestorów zagranicznych z
inwestycji bezpośednich w Czechach (EUR mn)
inwestycji bezpośednich w Polsce (EUR mn)
12000
2001
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
2000
Analiza struktury napływu FDI w Czechach pokazuje, że kontynuowany jest,
obserwowany od 2004 r., trend wzrostowy wartości reinwestowanych zysków.
Reinwestowane zyski stanowiły najważniejszą część napływu FDI, a ich udział w
Kapitały własne
strukturze FDI w 2007 roku był zbliżony do tego odnotowanego przed rokiem (ok.
Reinwestowane zyski
71%).
Systematyczny wzrost
Pozostały kapitał
Rozdysponowanie przychodów
reinwestowanych
zysków
w
zagranicznych inwestorów bezpośrednich
Czechach to efekt poprawy wyników firm. Udział reinwestowanych zysków w
w Czechach, 2007 r. (%)
100
sposobie rozdysponowania przychodów firm pozostaje w miarę stabilny od 2003 r
3
4
5
4
6
5
8
10
90
(średnio
ok. 50 proc. od 2003 r.). Wartość reinwestowanych zysków pozostaje
80
48
48
51
49
53
wyższa
niż
dywidendy wypłacane zagranicznym inwestorom (ich średni udział od
70
62
60
71
2003
r.
to
ok.
45%; ok. 5% przychodów firm to odsetki od kredytów). Jeśli chodzi o
69
50
pozostałe
dwa
komponenty FDI w Czechach, w 2007 r. w porównaniu do
40
30
poprzedniego
roku
zwiększył się kapitał zainwestowany w udziały, o EUR0.6mld,
47
48
46
44
44
20
32
choć
udział
tego
czynnika
w FDI nie zmienił się wobec zeszłego roku (31%).
20
20
10
0
Ostatni komponent FDI - tzw. pozostały kapitał, czyli kredyty netto w ramach grup
kapitałowych, zmniejszyły się w Czechach o EUR0.3mld w porównaniu do sytuacji
przed rokiem.
10000
8000
Dyw idendy
7000
Reinw estow ane
zyski
Odsetki od
kredytów
Razem
7500
5000
6000
5000
4000
4000
inwestycji bezpośednich na Węgrzech (EUR
mn)
Dyw idendy
Reinw estow ane
zyski
Odsetki od
kredytów
Razem
3000
2000
2000
2500
1000
0
-2000
0
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Znaczenie reinwestowanych zysków dla FDI na Węgrzech od 2004
systematycznie malało. Spadek reinwestowanych zysków na Węgrzech miał
miejsce pomimo rosnących przychody zagranicznych spółek bezpośredniego
inwestowania. Wynikało to z faktu, iż od 2003 roku inwestorzy zmniejszali
reinwestowane zyski na rzecz odprowadzanych za granicę dywidend. Rok 2007
był rokiem przełamania tego trendu, a udział reinwestowanych zysków w
sposobie rozdysponowania przychodów firm bezpośredniego inwestowania,
zwiększył się w porównaniu do poprzedniego roku, po raz pierwszy od 3 lat. (do
38%) Nadal jednak dywidendy na Węgrzech stanowią ok. 55% całości
przychodów i znacząco przewyższają poziom reinwestowanych zysków. W
rezultacie udział reinwestowanych zysków w napływie FDI w 2007 r. wzrósł do
ok. 68% (z 27% przed rokiem) i stanowił najistotniejszy składnik napływu FDI.
Napływ kapitału na zakup akcji i udziałów był na poziomie EUR1.4mld (blisko
2000 2001 2002 2003
2007
2004 2005 2006 2007
Komponenty FDI, Węgry (EUR mn)
5000
4000
3000
2000
1000
0
-1000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Kapitały w łasne
Pozostały kapitał
10
13 maja 2008
Nawigator
poziomu EUR1.3mld odnotowanego w poprzednim roku). Jednocześnie miał miejsce istotny odpływ tzw. pozostałego kapitału
(spadek o EUR2.7mld wobec zeszłego roku).
Na Słowacji wartość reinwestowanych zysków wzrosła w 2007 r. w porównaniu
do ubiegłego roku, do EUR0.9mld z EUR0.8mld. Pozostałe dwa składniki
napływu FDI na Słowację zmniejszyły się w porównaniu do zeszłego roku. W
rezultacie udział reinwestowanych zysków w FDI wzrósł w 2007 r. do 35% z
20% przed rokiem. Szczegółowe dane dla Słowacji w zakresie pozostałych
charakterystyk napływu FDI nie są dostępne – dlatego w dalszej części raportu
analizowane będą jedynie Polska, Czechy i Węgry.
Komponenty FDI, Słowacja (EUR mn)
2500
2000
1500
1000
500
0
-500
3. Kraj pochodzenia FDI – utrzymuje się koncentracja geograficzna
napływu FDI
2003
2004
2005
2006
2007
Kapitały w łasne
Pozostały kapitał
Rok 2007 nie przyniósł większych zmian w regionie zakresie kraju
pochodzenia inwestycji zagranicznych. Nadal utrzymuje się koncentracja geograficzna napływu FDI ze zdecydowaną przewagą
inwestycji z UE. Zarówno w Polsce, jak i w Czechach i na Węgrzech udział firm pochodzących z krajów UE w napływie FDI ogółem
przewyższa 80%. Warto brać pod uwagę, że to zestawienie opiera się na zarejestrowanych adresach inwestorów zagranicznych, a
z uwagi na optymalizację obciążeń podatkowych wiele korporacji inwestuje poprzez kraje trzecie (np. w przypadku Czech poprzez
oddziały tworzone m.in. w Holandii i Luksemburgu - stąd tak duży udział tych krajów w napływie FDI).
W 2007 roku 85.3% bezpośrednich inwestycji zagranicznych, które
napłynęło do Polski pochodziło z krajów UE wobec 87.9% przed
rokiem. Najwięcej środków pochodziło z Francji, Niemiec i Austrii.
Najwięksi inwestorzy spoza Unii pochodzili z USA, Antyli
Luksemburg
Holenderskich, Korei Płd. i Japonii. Udział krajów UE-27 w całości
13%
FDI w Czechach w 2007 roku to ok. 88 proc. Największymi
Holandia
29%
inwestorami
spoza Europy są firmy z USA, Korea i Japonia. W
Austria
UE, 88% Inne
Kraje nie-UE
2007 r. najwięcej napłynęło do Czech z Holandii (29% całości FDI),
12%
12%
88%
a w następnej kolejności z Luksemburga (13%) i Austrii (12%). W
porównaniu do sytuacji z 2000 roku, udział Holandii i Luksemburga
Pozostałe UE
w
całości napływu FDI wzrósł o 8pp i 11pp. Z kolei najbardziej w
34%
2007 vs. 2000 r. obniżył się udział inwestycji firm zarejestrowanych
w Niemczech – aż o 18pp. Jeśli chodzi o strukturę napływu FDI
według sektorów na Węgrzech, dostępne są dane za 2006 rok.
Najwięcej FDI napłynęło na Węgry z Niemiec – 47%, oraz z Holandii – 18% i Austrii – 17%. W sumie napływ FDI z krajów UE na
Węgry wyniósł ok. 81%. Udział USA w napływie FDI to ok. 7%.
Napływ FDI do Czech w podziale goegraficznym,
2007 r.
4. Struktura rodzajowa napływu FDI - zdecydowana przewaga usług
We wszystkich rozpatrywanych przez nas krajach regionu najwięcej kapitału zagranicznego jest co roku lokowane w podmiotach
zajmujących się świadczeniem usług. W ramach usług, najwięcej FDI zasiliło podmioty prowadzące działalność w zakresie obsługi
nieruchomości3, handlu i napraw oraz pośrednictwa finansowego. We wszystkich krajach regionu udział napływu FDI do
podmiotów prowadzących działalność w zakresie obsługi nieruchomości w stosunku do podmiotów usługowych ogółem w ostatnich
latach istotnie się zwiększył. Drugim w kolejności po usługach sektorem lokowania inwestycji we wszystkich krajach regionu były
firmy zajmujące się przetwórstwem przemysłowym. W Czechach i na Węgrzech zdecydowanie miejscem numer jeden lokowania
FDI w sektorze przetwórczym są firmy produkujące pojazdy mechaniczne. W Polsce napływ inwestycji do tych firm plasuje się na
czwartym miejscu pod względem FDI ulokowanych w sektorze przetwórczym. Najwięcej FDI w Polsce, z tych co trafiło do sektora
3
Pełna nazwa kategorii to obsługa nieruchomości, informatyka, nauki, wynajem maszyn i pozostałe usługi związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej
11
13 maja 2008
Nawigator
przetwórczego, zasiliło podmioty zajmujących się produkcją metali i wyrobów z metali. We wszystkich krajach napływ FDI do firm
produkujących pojazdy mechaniczne na tle całego FDI lokowanego w sektorze przetwórczym w ostatnich latach uległ zwiększeniu.
Dostępne szczegółowe dane dot. napływu FDI dla Polski za 2006 rok pokazały,
że ok. 66% całości FDI stanowił napływ do sektora usług, zaś ok. 24% do
przetwórstwa. W sektorach przetwórstwa przemysłowego, najwięcej środków w
2006 roku zasiliło firmy produkujące metale i wyrobów z nich (5% całości FDI) i
produkujących wyroby chemiczne (4%). Do firm zajmujących się produkcją
pojazdów mechanicznych w 2006 r. trafiło 3% FDI ogółem, wobec 1% FDI w
2001 r. ). FDI lokowane w tych firmach to 12% całości FDI w przetwórstwie, gdy
w 2001 r. udział ten był na poziomie 5%. W sektorze usług najwięcej
zagranicznego kapitału zasiliło firmy prowadzące działalność w zakresie obsługi
nieruchomości (33% FDI ogółem), pośrednictwa finansowego (16%), oraz handlu
i napraw (11%). Wstępne dane NBP za 2007 r., pokazują, że struktura napływu
inwestycji nie uległa większym zmianom w 2007 r. - w podmiotach prowadzących
działalność w zakresie przetwórstwa przemysłowego w Polsce zostało
ulokowanych ok. 20% FDI. W sektorach usługowych, najwięcej środków w 2007
roku zasiliło firmy prowadzące działalność w zakresie obsługi nieruchomości
(20% FDI ogółem), pośrednictwa finansowego (15%), oraz handlu i napraw (12%).
Napływ FDI do Polski w 2006 r. wg
rodzaju prowadzonej działalności
10%
24%
66%
Uslugi
Przetwórstwo
Inne
Jeśli chodzi o strukturę sektorową napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Czech w 2007 r., usługi stanowiły tam
również dominujący sektor pod względem alokacji FDI. Jednak udział usług w całości bezpośrednich inwestycji zagranicznych był
relatywnie mniejszy niż w Polsce i na Węgrzech (53% kapitału zainwestowanego ogółem), a wyższy był udział przetwórstwa
przemysłowego - 42% FDI. W przetwórstwie inwestycje były najchętniej lokowane w podmiotach produkujących pojazdy
mechaniczne - aż 14% napływu FDI do Czech ogółem w 2007 roku i 34% FDI w przetwórstwie, a udział ten znacząco się zwiększył
w ciągu ostatnich lat (w 2001 r.: 5% FDI i 17% FDI w przetwórstwie). Największy udział w FDI w sektorze usługowym mają
inwestycje w podmioty prowadzące działalność w zakresie obsługi nieruchomości (22% FDI ogółem). Drugim największym
sektorem usługowym pod względem wielkości napływu FDI jest pośrednictwo finansowe (20% FDI).
Napływ FDI do sektora przetwórczego w
Czechach w 2007 r.(%)
Napływ FDI do Czech wg rodzaju
prowadzonej działalności, 2007 r. (%)
Usługi
29%
35%
53%
Pojazdy mechaniczne
Produkcja metali i
w yrobów z nich
Przetw órstw o
Produkcja w yrobów
chemicznych
42%
Inne
9%
Żyw ność
12%
15%
Inne
5%
Na Węgrzech sektory usługowe przyciągnęły prawie 80% napływu FDI w 2006 roku, w tym m.in. nieruchomości (30% FDI ogółem),
handel i naprawy (20%), pośrednictwo finansowe (18%). Do firm zajmujących się przetwórstwem przemysłowym na Węgrzech
wpłynęło 21% FDI ogółem w 2006 roku. Tu, podobnie jak w Czechach, również najbardziej przyciągają inwestorów zagranicznych
podmioty związane z produkcją pojazdów mechanicznych (12% napływu FDI ogółem i 60% napływu FDI do przetwórstwa w 2006
r.). Dla porównania, w 2001 roku napływ FDI do firm produkujących pojazdy na Węgrzech wyniósł 16% FDI ogółem, ale w skali
napływu FDI do sektora przetwórczego było to znacznie mniej niż obecnie - 31%.
W rezultacie dużego napływu do regionu FDI zorientowanych na produkcję pojazdów mechanicznych, co pociągnęło za sobą
inwestycje firm produkujących części oraz akcesoria, na pograniczu Czech, Węgier, Polski i Słowacji powstał klaster produkcyjny.
Od 2005 roku Czechy są liderem regionu Europy Środkowej w produkcji samochodów, wyprzedzając Polskę, Słowację i Węgry.
Kraje regionu specjalizują się przede wszystkim w produkcji małych samochodów, gdzie udział kosztów siły roboczej w całości
12
13 maja 2008
Nawigator
kosztów jest wyższy. Sektor ten jest zorientowany silnie pro-eksportowo (przykładowo w Polsce eksport branży motoryzacyjnej
stanowi ok. 20% całości eksportu).
5. Porównanie atrakcyjności dla napływu FDI w krajach regionu na podstawie ocen instytucji międzynarodowych i ocen
agencji ratingowych
Na zainteresowanie kapitału zagranicznego istotnie wpływa ocena
atrakcyjności kraju jako miejsca lokowania inwestycji.
Pomimo
różnych ocen atrakcyjności Polski przez instytucje międzynarodowe,
można zauważyć utrzymującą się słabą pozycję Polski na tle
pozostałych krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Jeśli
chodzi o stabilność makroekonomiczną - również istotny czynnik
przyciągający FDI - mierzoną długoterminowymi ratingami
wiarygodności kredytowej i ryzyka inwestycyjnego, w porównaniu do
innych krajów regionu Polska wypada gorzej niż Słowacja i Czechy,
ale lepiej niż Węgry.
Wskaźnik faktycznego napływu FDI, Inward
FDI Performance Index (miejsce w rankingu
w 2007 r.), UNCTAD
27
29
Słow acja
32
31
Czechy
38
Węgry
42
57
60
Polska
0
20
40
60
2005
80
2006
Wskaźnik potencjalnego napływu FDI, Inward
FDI Potential Index (miejsce w rankingu w
2007 r.), UNCTAD
38
39
Czechy
41
Węgry
37
44
45
Polska
52
Słow acja
46
0
10
20
30
40
50
60
W ostatnim rankingu Banku Światowego łatwości prowadzenia
biznesu (Doing Business 2007) uwzględniono 178 krajów, a brano
pod uwagę m.in. łatwość zakładania i zamykania firm, przepisy dot.
zatrudniania pracowników, uzyskiwania kredytu, podatki. Polska
zajęła 74 miejsce, o jedną pozycję wyżej niż przed rokiem, jednak
nadal wyprzedzają ją wszystkie pozostałe kraje regionu. Najlepiej
wypadła Słowacja (32 miejsce na świecie), potem Węgry (45), zaś
Czechy (56). Niekorzystnie oceniono w Polsce m.in. nadmiar koncesji
i licencji (156 miejsce) oraz procedury zakładania firmy (129).
W
globalnym
rankingu
atrakcyjności
Światowego
Forum
Ekonomicznego (Global Competitiveness Report World Economic
Forum 2007-2008), Polska sklasyfikowana jest na 51 pozycji, co
oznacza spadek o 3 pozycje wobec poprzedniego roku. Wskaźnik ten
zbudowany jest na podstawie ocen instytucji, infrastruktury,
makroekonomii, zdrowia, szkolnictwa, szkoleń i innowacji. Polska,
podobnie jak przed rokiem, została oceniona najgorzej wśród krajów
regionu. Czechy zajęły 33 miejsce, Słowacja 41, zaś Węgry 47. We
wszystkich krajach regionu również odnotowano spadek w rankingu w
porównaniu do poprzedniego roku.
W ocenie UNCTAD (World Investment Report 2007) Polska uzyskała
najniższe miejsce spośród wszystkich krajów regionu w rankingu
faktycznego napływu FDI. wskaźnik faktycznego napływu FDI (FDI
performance index) obliczany jest jako relację udziału kraju w światowym FDI do udziału tego kraju w światowym PKB. Indeks ten
pokazuje skuteczność krajów w przyciąganiu zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Choć 2006 rok przyniósł poprawę i Polska
zajęła o trzy wyższe niż przed rokiem 57 miejsce, to wynik sporo gorszy niż inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Słowacja
zajmowała 27 miejsce, Czechy 32, zaś Węgry 38. Ponadto zarówno Słowacja, jak i Węgry poprawiły swoje wyniki sprzed roku.
2005
2006
Polska wypada nieco lepiej mierzona indeksem potencjalnego napływu FDI (FDI potential index), utworzonego w oparciu o 13
zmiennych społeczno-gospodarczych sprzyjających FDI. W ocenie UNCTAD potencjał inwestycyjny wśród krajów regionu jest
najwyższy w Czechach i na Węgrzech (38 i 41 miejsce). W 2005 roku Polska plasowała się na 44 miejscu, co oznacza wynik
lepszy od Słowacji (52 miejsce).
13
13 maja 2008
Nawigator
Rating zadłużenia długoterminowego w walutach
zagranicznych
Moody's
S&P
Fitch
Czechy
A1
A
A+
Polska
A2
A-
A-
Słowacja
A1
A
A
Węgry
A2
BBB+
BBB+
Źródło: Bloomberg
Polska wypada dość korzystnie na tle regionu pod względem stabilności
makroekonomicznej mierzonej ocenami wiarygodności kredytowej i ryzyka
inwestycyjnego przyznawanymi przez agencje ratingowe. W porównaniu do
innych krajów regionu Polska wypada gorzej niż Słowacja i Czechy, ale lepiej
niż Węgry. Warto zwrócić uwagę na odwrócenie na początku 2007 r.
tendencji do pogarszania się pozycji Polski w ratingach kredytowych, co
znalazło odzwierciedlenie w pierwszym od ośmiu lat podniesieniu ratingu
przez
S&P i Fitch. Te dwie agencje podniosły ocenę Polski dla
długoterminowego długu w walutach zagranicznych z BBB+ na A-. Moody’s
utrzymał A2, co oznacza wyższą średnią ocenę zobowiązań i niskie ryzyko
kredytowe.
PROGNOZY DLA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
Po ostatnich danych z USA oraz decyzji Fed o obniżce stóp o 25pb i sygnałach o przerwie w cyklu obniżek ekonomiści zadają
sobie pytanie czy rynki finansowe i gospodarka światowa mają najgorszy okres już za sobą. Do poprawy nastrojów przyczyniła się
w dużej mierze seria publikacji lepszych od oczekiwań danych z gospodarki amerykańskiej. Wstępne szacunki amerykańskiego
Departamentu Handlu wskazują, że wzrost PKB w Q1’08 w ujęciu zannualizowanym wyniósł 0.6% i był nieco lepszy od oczekiwań
rynkowych na poziomie 0.5%. Tym samym drugi kwartał z rzędu gospodarka USA uniknęła recesji balansując na jej krawędzi.
Lepsze od oczekiwań okazały się również kwietniowe dane z rynku pracy. Liczba miejsc pracy poza rolnictwem spadła o 20tys.,
podczas gdy analitycy spodziewali się spadku o 75tys. Jednocześnie stopa bezrobocia spadła z 5.1% do 5.0% (oczekiwano
wzrostu do 5.2%). Nieco lepsze od oczekiwań okazały się także dane wysokiej częstotliwości o mniejszym ciężarze gatunkowym
(zamówienia w przemyśle, wskaźniki ISM, Chicago PMI, wskaźnik zaufania Conference Board). Połączenie tych informacji ze
zgodną z oczekiwaniami rynku obniżką stóp przez Fed o 25pb (stopa funduszy federalnych obecnie na poziomie 2.00 proc.)
spowodowało wzrost optymizmu inwestorów i wygaśnięcie oczekiwań na kolejne obniżki stóp. Pomimo to uważamy, że
perspektywy dla gospodarki amerykańskiej w dalszym pozostają negatywne.
400
Bardziej szczegółowa analiza komponentów PKB w Q1’08 nie napawa
300
optymizmem. W ujęciu zannualizowanym największy wkład we wzrost
PKB miały zapasy (0.8pp) oraz eksport netto (0.2pp). W przypadku
200
konsumpcji prywatnej, która wyhamowała z 2.3% w Q4’07 do 1.0% w
100
Q1’08, zwraca uwagę silny spadek wydatków na dobra trwałego użytku (0
6.1%). Nakłady brutto na środki trwałe spadły o 9.7% (po spadku o 4.0%
-100
w Q4’08), przy czym spadki odnotowano we wszystkich podkategoriach.
Inwestycje przedsiębiorstw (nonresidential investments) spadły o 2.5% po
-200
wzroście o 6.0% w Q4’07. W głębokim kryzysie znajdują się również
-300
inwestycje mieszkaniowe (-26.7%). Podobnie w przypadku danych o non-400
farm
payrolls
01-01 01-02 01-03 01-04 01-05 01-06 01-07 01-08
20
głębsza analiza
Zatrudnienie poza rolnictw em, USA, m/m, tys. osób.
szybko zaciera
15
nienajgorsze
10
pierwsze wrażenie wynikające z niższego od prognoz spadku całego
5
agregatu. Lepszy od oczekiwań wynik (spadek liczby miejsc pracy poza
0
rolnictwem o 20tys.) to wynik wzrostów zatrudnienia w usługach o 90tys.
-5
(w tym w edukacji i ochronie zdrowia o 52tys. i usługach biznesowych o
-10
39tys.). Zdecydowanie gorzej wyglądają wyniki w sektorze
-15
produkcyjnym, gdzie zatrudnienie spadło o 110tys. (spadek o 61tys. w
01-01
07-02
01-04
07-05
01-07
budownictwie i 46tys. w przetwórstwie). Spadki konsumpcji oraz
zatrudnienia w sektorze produkcyjnym, przy typowym dla fazy
Indeks cen domów w 20 najw iększych miastach
USA (S&P/CaseShiller), %r/r
spowolnienia gospodarczego wzroście przymusowych zapasów,
14
13 maja 2008
Nawigator
wskazują, że gospodarka USA znajduje się w spadkowej fazie cyklu koniunkturalnego i należy oczekiwać dalszego pogorszenia
koniunktury w Q2’08.
Negatywnie na poziomie aktywności gospodarczej będzie ciążyła
4
sytuacja na rynku nieruchomości, od którego rozpoczął się obecny
kryzys finansowy i spowolnienie gospodarcze. W dalszym ciągu
3
obserwujemy gwałtowne spadki cen domów. Indeks cen domów w 20
największych aglomeracjach S&P/CaseShiller spadł w lutym o 12.7%r/r,
2
a tempo spadku cen nie tylko nie wyhamowuje, ale nabiera coraz
większego tempa. Oznacza to dalsze pogorszenie sytuacji
1
kredytobiorców hipotecznych, wzrost ilości bankructw i przejęć domów
0
przez banki, co negatywnie odbije się na sytuacji finansowej
gospodarstw domowych oraz instytucji finansowych. W efekcie dostęp
-1
do kredytu dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych będzie
utrudniony. Kwietniowy raport Fed o sytuacji na rynku kredytowym
-2
(Senior Loan Officer Opinion Survey on Bank Lending Practices)
01-01 01-02 01-03 01-04 01-05 01-06 01-07 01-08
wskazuje, że 55% spośród ankietowanych instytucji finansowych
Sprzedaż detaliczna, strefa euro, %, r/r
zaostrzyło warunki kredytowe w porównaniu 30% w poprzednim
badaniu. Jednocześnie ok. 70% banków zwiększyło spready pomiędzy oprocentowaniem pożyczek dla przedsiębiorstw i
gospodarstw domowych a kosztami pozyskania kapitału (wzrost z 45%).
Pomimo ujawnienia się kolejnych strat banków, w dalszym ciągu utrzymują się napięcia na rynkach finansowych związane z
niepewnością co do rozkładu strat z tytułu zaangażowania instytucji finansowych w instrumenty powiązane z rynkiem subprime. W
efekcie postrzegane ryzyko kredytowe (counterparty risk) pozostaje na bardzo wysokim poziomie, co skutkuje bardzo wysokimi
marżami na rynku pieniężnym. Przy stopie funduszy federalnych na poziomie 2.00 proc. jednomiesięczny dolarowy LIBOR wynosi
2.67 proc., a stawka O/N 2.37 proc. Dlatego też pomimo kolejnych obniżek stóp przez Fed oprocentowanie kredytów utrzymuje się
na wysokim poziomie. Z cotygodniowego badania Freddie Mac4 (Federal Home Loan Mortgagte Corporation) wynika, że średnie
oprocentowanie 30-letniego kredytu hipotecznego od początku roku nie zmieniło się (6.07% na początku stycznia vs. 6.06% na
początku maja). W tym samym okresie Fed obniżył stopę funduszy federalnych o 225pb.
Część rynku pokłada nadzieje w przyjętym przez administrację prezydencką stymulującym pakiecie fiskalnym, którego pierwsze
pozytywne skutki powinny ujawnić się już w Q2’08. Ostateczny wpływ na gospodarkę USA będzie jednak uzależniony od decyzji
amerykańskich konsumentów o przeznaczeniu dodatkowych funduszy.
8
Administracja zachęca amerykanów do wydatkowania środków na
konsumpcję, co miałoby najszybszy i najbardziej pozytywny wpływ na
6
gospodarkę (w samym 2008 r. amerykanie mają otrzymać USD152mld),
4
jednak przy bardzo słabym sentymencie konsumentów i obawach o
2
perspektywy gospodarcze, znaczna część tych środków może zostać
zaoszczędzona, lub przeznaczona na spłatę narosłego zadłużenia.
0
Ostateczny wpływ pakietu fiskalnego na gospodarkę może się więc
-2
okazać mniejszy niż oczekiwano.
-4
-6
01-01 01-02 01-03 01-04 01-05 01-06 01-07 01-08
Produkcja przemysłow a, strefa euro, %, r/r
Uwzględniając wspomniane powyżej czynniki uważamy, że rynek zbyt
optymistycznie ocenił ostatnie dane z USA, a wygaśnięcie oczekiwań na
kolejne obniżki stóp przez Fed jest przedwczesne. Oczekujemy, że Fed
będzie zakładnikiem kolejnych danych ze sfery realnej i po 3 miesiącach
przerwy, dalsze pogorszenie koniunktury skłoni amerykański bank
4
Freddie Mac jest prywatą spółką akcyjną w randze instytucji federalnej (government-sponsored enterprise), która odgrywa ważną
rolę na amerykańskim rynku nieruchomości udzielając kredytów i gwarancji hipotecznych. Jest bardzo aktywna na rynku wtórnym,
skupując wierzytelności hipoteczne, które spełniają wymagane standardy, a następnie emitując instrumenty finansowe (asset
backed securities), które są kupowane przez inwestorów (sekutyryzacja wierzytelności hipotecznych).
15
13 maja 2008
Nawigator
centralny do kolejnych obniżek stóp procentowych.
W przypadku strefy euro ECB utrzymuje restrykcyjne nastawienie w polityce monetarnej, skupiając wysiłki na walce z inflacją.
Wprawdzie wstępny szacunek inflacji kwietniowej (3.3%r/r) wskazuje na złagodzenie napięć inflacyjnych w porównaniu z
poprzednim miesiącem, kiedy inflacja osiągnęła rekordowy poziom (3.6%r/r), jednak wzrost cen jest w dalszym ciągu
zdecydowanie wyższy od celu inflacyjnego ECB. Gospodarka europejska pozostaje stosunkowo odporna na silne spowolnienie w
USA. Jeżeli chodzi o sferę realną, to głównym źródłem niepokoju pozostają rozczarowujące wyniki sprzedaży detalicznej, które są
nieco zaskakujące biorąc pod uwagę bardzo dobrą sytuację na rynku pracy. W marcu zanotowano rekordowy spadek sprzedaży o
1.6%r/r(0.7%m/m). Jednocześnie stopa bezrobocia pozostała na rekordowo niskim poziomie 7.1%, a wyniki produkcji przemysłowe
pozostają zaskakująco dobre (w lutym wzrost o 0.3%m/m, 3.1%r/r). Pierwszym sygnałem możliwego spowolnienia aktywności
przemysłowej był spadek zamówień w Niemieckim przemyśle w marcu o 0.6%m/m (-5.0%r/r) wobec oczekiwanego przez
analityków wzrostu o 0.3%m/m (6.0%r/r).
Na majowym posiedzeniu Rada Zarządzająca ECB pozostawiła stopy procentowe bez zmian. Prezes J.C.Trichet powtórzył, że
gospodarka europejska ma silne fundamenty, a ostatnie dane potwierdzają, że w H1’08 gospodarka europejska utrzyma
umiarkowane, ale stabilne tempo wzrostu. Ryzyko pogorszenia perspektyw gospodarczych jest związane z zawirowaniami na
rynkach finansowych, które zdaniem ECB mogą mieć bardziej niekorzystny wpływ na sferę realną niż wcześniej oczekiwano. W
komunikacie podkreślono, że głównym priorytetem ECB pozostaje stabilizacja cen w średnim okresie, a Rada Zarządzająca jest
mocno zdeterminowana, aby zapobiec wystąpieniu efektów drugiej rundy.
Oczekujemy, że tak długo jak dynamika produkcji przemysłowej w największych gospodarkach strefy euro (Niemcy, Francja)
będzie pozostawała na wysokich poziomach ECB będzie się czuł komfortowo z restrykcyjnym nastawieniem w polityce monetarnej,
a stopy zostaną obniżone nie wcześniej niż pod koniec Q3’08. Do tego czasu stopa referencyjna pozostanie na poziomie 4.00
proc., a ECB podtrzyma jastrzębią retorykę aby ograniczyć oczekiwania inflacyjne i ryzyko efektów drugiej rundy.
Tabela 5. Prognozy zagraniczne, średnia w okresie, %r/r.
Kategoria
/
za okres (% r/r)
Q1'06
Q2'06
Q3'06
Q4'06
Q1'07
Q2'07
Q3'07
Q4'07
Q1'08
Q2'08
Q3'08
Q4'08
CPI
Euroland
Niemcy
USA
PKB
Euroland (%q/q)
Niemcy (%q/q)
USA (%q/q, zannualizowane)
Stopy procentowe
Stopa Fed Funds
3M USD LIBOR
Podstawowa stopa proc. EBC
3M EUR LIBOR
3M CHF LIBOR
2,3
1,8
3,7
2,4
2,0
4,0
2,2
1,5
3,3
1,8
1,3
1,9
1,8
1,8
2,4
1,9
2,0
2,7
1,9
2,3
2,4
2,9
3,0
4,0
3,4
2,9
4,1
3,2
2,8
3,7
3,1
2,5
3,6
2,5
1,9
2,8
0,9
0,9
4,8
1,0
1,3
2,4
0,6
0,7
1,1
0,8
1,0
2,1
0,7
0,6
0,6
0,3
0,2
3,8
0,7
0,7
4,9
0,4
0,3
0,6
0,4
0,5
0,6
0,3
0,2
-0,5
0,4
0,3
2,0
0,3
0,4
1,6
4,58
4,76
2,33
2,61
1,10
5,00
5,22
2,58
2,89
1,39
5,25
5,43
2,92
3,22
1,63
5,25
5,37
3,33
3,59
1,92
5,25
5,36
3,58
3,82
2,20
5,25
5,36
3,83
4,06
2,42
5,08
5,44
4,00
4,50
2,78
4,42
5,03
4,00
4,72
2,77
2,75
3,29
4,00
4,49
2,76
2,00
2,74
4,00
4,82
2,84
1,83
2,51
4,00
4,71
2,85
1,75
2,48
3,75
4,55
2,85
Źródło: Reuters konsensus, Bank BPH.
16
13 maja 2008
Nawigator
KALENDARZE PUBLIKACJI DANYCH MAKROEKONOMICZNYCH
Maj 08
Czerwiec 08
Lipiec 08
Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji
14
13
14
Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw
19
16
15
Kategorie* / data
Inflacja CPI
14
13
15
Produkcja przemysłowa, produkcja budowlana i inflacja PPI
21
18
18
Koniunktura gospodarcza w przemyśle, budownictwie i handlu
23
23
23
PKB
30
-
-
21, 27-28
17, 24-25
22, 29-10
27
24
23
Bezrobocie
27
24
23
Spotkanie RPP
Bilans płatniczy, rachunek obrotów bieżących (dot. 2 miesiący wstecz)
15
17
15
Płynne aktywa i pasywa w walutach obcych
21
20
21
Zadłużenie zagraniczne (kwartalnie)
-
30
-
Wskaźniki cen CPI według województw
-
4
-
Wyniki finansowe banków (za poprzedni kwartał)
-
3
-
21
-
-
Wyniki finansowe przedsiębiorstw (za poprzedni kwartał)
* Dane publikowane w danym miesiącu dotyczą miesiąca poprzedniego, chyba, że w tabeli zaznaczono inaczej. Zarówno GUS
jak i NBP podają dane o 14:00 na swoich stronach internetowych: www.stat.gov.pl i www.nbp.pl. Nie dotyczy to sprzedaży
detalicznej, bezrobocia i PKB, które są podawane na konferencjach GUS o godzinie 10.00.
17
13 maja 2008
Nawigator
Maj 08
Czerwiec 08
Lipiec 08
Inflacja PPI
6
3
2
Stopa bezrobocia
30
-
1, 31
Posiedzenie EBC w sprawie stóp procentowych
8
5
3
Inflacja CPI
15
16
16
14
12
14
Wzrost PKB
15
3
9
Kategorie* / data
UE
7
4
3
Podaż pieniądza M3
29
26
25
7
5
4
Niemcy Zamówienia w przemyśle
Stopa bezrobocia
29
-
1
8
6
7
Wskaźnik zaufania inwestorów ZEW
20
17
15
Wzrost PKB
USA
15, 27
-
-
Wsk. cen menedżerów zaopatrzenia ISM
1
2
1
Wsk. menedżerów zaopatrzenia w sektorze usług ISM
5
4
3
Zamówienia w przemyśle
2
3
2
Stopa bezrobocia
2
6
3
Posiedzenie FED w sprawie stóp procentowych – decyzja
-
25
Zapasy hurtowe
8
8
8
Zmiana liczby miejsc pracy poza rolnictwem
2
6
3
Inflacja PPI
20
17
15
13
12
15
16, 30
13, 27
11, 25
Zapasy w przemyśle i handlu
13
12
15
Zakupy aktywów finansowych przez inwestorów zagr. netto
15
16
16
15
17
16
Indeks koniunktury Philadelphia Fed
15
19
17
Inflacja CPI
14
13
16
Wskaźnik wyprzedzający koniunktury
19
19
21
11
23
1,8,15,22,29
28
30
29
5,12,19,26
25
30
26
3,10,17,24,31
25
31
31
Wsk. zaufania konsumentów Uniwersytetu Michigan
Beżowa księga FED
Ilość nowych podań o zasiłek
Zamówienia na dobra trwałe
Wskaźnik nastrojów przedsiębiorców Chicago PMI
Wzrost PKB
Niniejszy dokument odzwierciedla poglądy Banku BPH SA na temat gospodarki oraz rynków finansowych. Jakkolwiek zawarte w nim informacje zostaly pozyskane z wewnętrznych oraz powszechnie dostępnych zródeł
uznanych za wiarygodne, informacje te mogą nie być kompletne, a ich dokładność nie jest gwarantowana. Poglądy wyrażone w niniejszym dokumencie mogą ulec zmianie, o czym Bank BPH SA może nie poinformować.
Bank BPH SA może: nabywać, zbywać i posiadać we własnym portfelu instrumenty, o których mowa w niniejszym dokumencie; wykonywać w stosunku do nich czynności własciwe bankowi inwestycyjnemu i/lub
Analiz Sektorowych:
komercyjnemu;
działać
w stosunku do nich jako “market
maker”. Dokument ten jest udostępniany wyłącznie wZespół
celach informacyjnych
i nie powinien być interpretowany jako oferta lub porada dotycząca zakupu/sprzedaży
Zespół Analiz
Makroekonomicznych
i Rynkowych:
wymienionych w nim instrumentów, jak również nie stanowi części takiej oferty ani porady.
18

Nawigator Lepsza struktura FDI w regionie

Transkrypt

Podobne dokumenty

A co będzie kojarzyło się z Kongresem FDI Poz

FDI 2016 Poznań w peryskopie * Pod adresem www

Poznań światową stolicą stomatologii!

Karta Zgłoszeniowa - Departament Wojskowej Służby Zdrowia

ZAPROSZENIE Katedra Wymiany Międzynarodowej Uniwersytetu

Wizyta Profesora Rogera N. Strange, University of Sussex, w Łodzi

Lubuskie w rankingu FDI Magazine „Polish cities

REGULAMIN KONKURSU „MASKOTKA FDI 2016 POZNAŃ” Celem