Podsumowanie oceny higieny procesu nauczania

Gorzów Wlkp., 01 lipca 2010r.
Podsumowanie oceny higieny procesu nauczania-uczenia się w szkołach
podstawowych przeprowadzonej w roku szkolnym 2009/2010
na terenie województwa lubuskiego
Higiena procesu nauczania-uczenia się ma za zadanie ochronę ucznia przed
ujemnymi zjawiskami związanymi z pracą w szkole. Warunki pracy ucznia w szkole mają
wpływ na jego zdrowie i rezultaty nauczania-uczenia się, dlatego personel szkoły
obowiązany jest do stworzenia prawidłowych warunków i odpowiedniej organizacji
pracy ucznia. Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest kontrola warunków
higieniczno-sanitarnych oraz nadzór nad higieną procesu nauczania. Sprawowanie
nadzoru w tym zakresie ma na celu ochronę zdrowia ucznia przed ujemnymi zjawiskami
związanymi z pobytem dziecka w szkole.
Państwowa Inspekcja Sanitarna w roku szkolnym 2009/2010 na terenie województwa
lubuskiego w ramach oceny higieny procesu nauczania-uczenia się objęła nadzorem 48 szkół
podstawowych, tj. 16% szkół będących w ewidencji. Wśród skontrolowanych placówek 9 to
szkoły bez 6-latków.
Ocena
została
przeprowadzona
z
zastosowaniem
arkuszy
oceny
zawartych
w „Poradniku do oceny higieny procesu nauczania – uczenia się w szkole podstawowej”, który
został opracowany w Instytucie Badań Edukacyjnych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Maksymalna liczba punktów, jaką mogła uzyskać szkoła w ramach przeprowadzonego
badania wynosiła 176 punktów. Za bardzo dobry stan przyjmowało się granice od 161 – 176.
Punktacja od 101 do 160 wskazywała na stan dobry, ale wymagający analizy, opisu i zaleceń.
Jeśli szkoła uzyskała mniej niŜ 100 punktów została zakwalifikowana jako niedostatecznie
dbająca o higienę procesu nauczania – uczenia się.
Na ogólną ocenę higieny procesu nauczania-uczenia się w szkole podstawowej składała
się, zgodnie z załoŜeniem, ocena warunków higieny pracy umysłowej w grupach wiekowych:
uczniowie 6-letni, uczniowie klas 1-3, uczniowie klas 4-6 oraz ocena warunków w miejscach,
z których korzystają wszyscy uczniowie. Suma punktów zgromadzona w poszczególnych
grupach pozwoliła na dokonanie oceny aktualnego stanu w zakresie higieny procesu nauczania
w kontrolowanych placówkach.
Wyniki przeprowadzonych kontroli przedstawiają się następująco:
5 szkół (10% skontrolowanych) uzyskało mniej niŜ 100 punktów, co wskazuje na
konieczność wprowadzenia programu naprawy,
1
39 szkół (82%)
uzyskało od 101 – 160 punktów, co wskazuje stan dobry,
ale wymagający analizy i poprawy,
4 szkoły (8%) uzyskały powyŜej 161 punktów, co wskazuje bardzo dobre warunki.
Ocena higieny procesu nauczania-uczenia się w szkołach
podstawowych na terenie województwa lubuskiego
- wyniki kontroli szkół w roku szkolnym 2009/2010
bardzo dobre
warunki
8%
konieczność
wprowadzenia
programu
naprawy
10%
stan dobry, ale
wymagający
analizy i
poprawy
82%
Na ogólną ocenę warunków w poszczególnych grupach wiekowych składała się ocena
takich elementów, jak: przestrzeń, posiłki, rozkład zajęć, przerwy.
a. Ocena warunków higienicznych niezbędnych dla dzieci sześcioletnich.
W zakresie oceny warunków higienicznych, niezbędnych dla dzieci sześcioletnich
uzyskano następujące wyniki:
posiłki (maksymalnie 11 pkt.) – maksymalną liczbę punktów uzyskało tylko 7,8% szkół,
przestrzeń (maksymalnie 5 pkt.) – maksymalną liczbę punktów uzyskało tylko 10,2%
szkół,
sala zabaw (maksymalnie 15 pkt.) – 47% szkół uzyskało maksymalną liczbę punktów,
a pozostałe 20 skontrolowanych od 13 do 14 punktów,
zagospodarowanie czasu wolnego (maksymalnie 8 pkt.) – wszystkie skontrolowane
placówki uzyskały maksymalną liczbę punktów.
2
Dzieci 6-letnie - szkoły z maksymalną liczbą punktów
(skontrolowano 38 szkół z odziałami 0)
40
35
30
25
20
15
10
5
0
18
3
38
19
4
Stwierdzone nieprawidłowości najczęściej dotyczyły:
− korzystania z tylko jednego posiłku w szkole, tj obiadu dwudaniowego,
− braku wydzielonych stolików w stołówce ogólnej dla dzieci 6-letnich,
− braku sklepiku szkolnego,
− braku moŜliwości zapewnienia odpowiedniej przestrzeni oraz oddzielnego wejścia.
PowyŜsze wyniki wskazują, iŜ w największym stopniu w ocenionych szkołach poprawy
wymaga zapewnienie bezpiecznej przestrzeni dla najmłodszych dzieci oraz warunków
związanych z odŜywianiem.
b. Ocena warunków higienicznych niezbędnych dla uczniów klas 1 – 3.
W zakresie oceny higienicznych warunków
nauczania–uczenia się uczniów
w edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1-3) uzyskano następujące wyniki:
posiłki (maksymalnie 10 pkt.) – 29,2% skontrolowanych szkół otrzymało maksymalną
liczbę punktów,
przerwy (maksymalnie 13 pkt.) - 35,4% szkół uzyskało maksymalną liczbę punktów,
a 58% między12-13 punktów,
przestrzeń (maksymalnie 10 pkt.) - 29,2% szkół uzyskało maksymalną liczbę punktów,
plan lekcyjny (maksymalnie15 pkt.) – 54,2% szkół uzyskało maksymalną liczbę
punktów.
3
Edukacja wczesnoszkolna-klasy 1-3
liczba szkół z maksymalną punktacją
(liczba szkół skontrolowanych 48)
30
26
25
20
15
17
14
14
10
5
0
posiłki
przerwy
przestrzeń
plan lekcji
Stwierdzone nieprawidłowości najczęściej dotyczyły:
− braku dywanu oraz kącika rekreacyjnego, z uwagi na zbyt małą powierzchnię sal
lekcyjnych,
− braku sali rekreacyjnej oraz wydzielonej części wypoczynkowej,
− w większości szkoły nie uczestniczą w programie „szklanka mleka”,
− braku pomieszczenia świetlicowego i stołówki (dzieci spoŜywają posiłki w klasach),
− stałej godziny rozpoczynania zajęć lekcyjnych,
− braku moŜliwości wydzielenia na boisku szkolnym osobnego placu zabaw dla dzieci,
− braku sklepiku szkolnego,
− braku w asortymencie sklepiku szkolnego produktów z „ piramidy zdrowego Ŝywienia”
− braku oddzielnego wejścia, szatni dla dzieci.
c. Ocena warunków higienicznych niezbędnych dla klas IV – VI.
W ramach oceny higienicznych warunków nauczania –uczenia się uczniów klasy IVVI uzyskano następujące wyniki:
posiłki (maksymalnie 9 pkt.) - tylko 2,0% szkół uzyskało maksymalna liczbę punktów,
88% szkół uzyskało pomiędzy 2 a 7 punktami,
przerwy (maksymalnie 13 pkt.) – 29,2% szkół uzyskało maksymalna liczbę punktów,
pozostałe między 12 a 9 punktami,
przestrzeń (maksymalnie 10 pkt.) – 10,2% szkół uzyskało maksymalną liczbę punktów,
82% placówek od 4 do 7 punktów,
plan lekcyjny ( maksymalnie 15 pkt.) – 49,0% szkół
uzyskało maksymalna liczbę
punktów, pozostałe placówki uzyskały punktację od 9 do 13 punktów.
4
Klasy 4-6
liczba szkół z maksymalną punktacją
(skontrolowano 48 szkół)
30
24
25
20
14
15
10
5
5
1
0
posiłki
przerwy
przestrzeń
plan lekcji
Stwierdzone nieprawidłowości najczęściej dotyczyły:
− braku sal gimnastycznych
− braku przerw śniadaniowych,
− braku sklepiku szkolnego,
− braku miejsc na pozostawienie podręczników szkolnych,
− braku stałej godziny rozpoczynania zajęć lekcyjnych,
− nieuwzględnienia równomiernego rozłoŜenia zajęć lekcyjnych w planie zajęć
dydaktycznych w poszczególnych dniach na przestrzeni tygodni,
− braku w asortymencie sklepiku szkolnego produktów z „ piramidy zdrowego
Ŝywienia”.
d. Ocena warunków higieny elementów ogólnoszkolnych.
W ramach oceny warunków higienicznych
nauczania–uczenia się w miejscach,
z których korzystają wszyscy uczniowie stwierdzono:
boisko szkolne (maksymalnie 5 pkt. ) – 40% szkół uzyskało maksymalna liczbę punktów
4% spośród skontrolowanych placówek nie posiada boiska,
sklepik szkolny (maksymalnie 6 pkt.) – 23% szkół uzyskało maksymalną liczbę punktów,
natomiast 40% nie posiada w ogóle na swoim terenie sklepiku szkolnego,
szatnia (maksymalnie 5 pkt.) – 19% placówek uzyskało maksymalną liczbę punktów,
2 77% uzyskało od 2 do 4 punktów,
świetlica (maksymalnie 13 pkt.) – tylko 6,2% skontrolowanych szkół uzyskało
maksymalną liczbę punktów, 10,4% placówek nie posiada świetlicy szkolnej,
5
wejście (maksymalnie 3 pkt.) – 23% szkół uzyskało maksymalna liczbę punktów, 29%
placówek posiada tylko jedno wejście i występuje brak moŜliwości wydzielenia
osobnego wejścia w związku z czym uzyskały 0 punktów,
zieleń (maksymalnie 7 pkt.) – 73% szkół uzyskało maksymalną liczbę punktów,
pozostałe miedzy 4 a 6 punktami.
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Warunki ogólnoszkolne - liczba szkół z maksymalną punktacją
(skontrolowano 48 szkół)
35
19
11
11
9
3
boisko szkolnesklepik szkolny
szatnia
świetlica
wejście
zieleń
Stwierdzone nieprawidłowości w największym stopniu dotyczyły braku świetlicy
w szkołach, bądź braku dostatecznej liczby wychowawców, zapewniającej kaŜdej grupie dzieci
swojego opiekuna. Stan taki rzutuje na ocenę pobytu dzieci w świetlicy w takich kwestiach
jak: grupy niedobrane wiekowo, brak wydzielonych sal dla kaŜdej grupy, brak zajęć
ruchowych oraz gier i zabaw na świeŜym powietrzu.
Zakończenie:
W szkołach, które wymagają programu poprawy higieny procesu nauczania-uczenia
się,
Inspektorzy
Sanitarni
wydali
stosowne
zalecenia
dotyczące
stwierdzonych
nieprawidłowości.
W największym stopniu naprawy wymagają warunki ogólnoszkolne sprzyjające
procesowi nauczania (wejście, szatnia, sklepik szkolny, zieleń, świetlica, boisko szkolne).
W najtrudniejszej sytuacji znajdują się szkoły mieszczące się w obiektach, które zostały
zaadaptowane na placówki nauczania i wychowania, i w związku z tym nie zawsze zapewniają
właściwe warunki nauczania.
6