POZNAŃSKI CZERWIEC 1956

POZNAŃSKI CZERWIEC 1956
Mianem „poznańskiego czerwca” określa się w
Polsce pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne,
które rozpoczęły się 28 czerwca 1956 r . Władze postanowiły
stłumić bunt robotników przy użyciu wojska – do miasta ściągnięto
dwie dywizje pancerne i dwie dywizje piechoty – ponad 10 tysięcy
żołnierzy. Pacyfikacja zbuntowanego miasta trwała przez dwa dni.
Historycy nie są zgodni w kwestii rzeczywistej liczby ofiar
śmiertelnych Poznańskiego Czerwca. Najnowsze badania wskazują
na 57 (58) osób . Najmłodszą ofiarą, która urosła do symbolu był
13-letni Romek Strzałkowski. Na skutek walk rannych zostało około
650 osób. Na uczestników buntu niemal natychmiast spadły liczne,
długotrwałe represje.
Od 2006 roku, na mocy uchwały Sejmu RP, 28 czerwca,
jest obchodzony jako Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956.
Poniżej przedstawiono zestawienie bibliograficzne w
wyborze - materiały z zasobów DBP we Wrocławiu oraz sieci bibliotek pedagogicznych Dolnego
Śląska. Podano też linki do stron WWW przybliżających powstanie poznańskie i zawierające
materiały dla nauczycieli i szkół.
Wydawnictwa zwarte za lata 1981-2006
1. 1956 Poznań - Budapeszt. Poznań : Media Rodzina, cop. 2006. ISBN 83-7278-206-7 ISBN
978-83-7278-206-9.
Dostęp : BP Ząbkowice Śl.
2. Bombicki Maciej Roman : Poznań '56 . Poznań : Maciej Roman Bombicki - Polski Dom
Wydawniczy Ławica, 1992. ISBN 83-85626-95-6.
Dostęp : DBP Wrocław.
3. Czubiński Antoni : Czerwiec 1956 w Poznaniu : fragmenty przygotowanej przez autora
monografii nt. wydarzeń czerwcowych w Poznaniu . Poznań : Krajowa Agencja Wydawnicza,
1986. ISBN 83-03-01470-6.
Dostęp : DBP Wrocław, Dzierżoniów, Głogów, Góra, Jawor, Jelenia Góra, Kamienna Góra, Legnica, Wałbrzych,
Ząbkowice Ś. , Złotoryja.
4. Jankowiak Stanisław, Machcewicz Paweł, Rogulska Agnieszka : Zranione miasto : Poznań
w czerwcu 1956 roku . Poznań ; Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2003. ISBN 83-89078-28-7.
Dostęp : DBP Wrocław.
5. Jastrząb Łukasz : "Rozstrzelano moje serce w Poznaniu" : Poznański Czerwiec 1956 r. –
straty osobowe i ich analiza. Poznań ; Warszawa : Wydawnictwo Comandor, 2006. ISBN 83-7473015-3.
Dostęp : DBP Wrocław.
1
6. Ladorski Henryk : Niepokonani '56 Poznań . Poznań : Związek Powstańców Poznańskiego
Czerwca 1956 "Niepokonani '56", 1992.
Dostęp : BP Głogów.
7. Makowski Edmund : Poznański Czerwiec 1956 : pierwszy bunt społeczeństwa w PRL .
Wyd. 2. Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2006. ISBN 83-7177-271-8.
Dostęp : DBP Wrocław.
8. Poznański Czerwiec 1956 . Pod red. Jarosława Maciejewskiego i Zofii Trojanowiczowej.
Wyd. 2 popr. i rozsz. Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 1990 . ISBN 83-210-0924-7 (popr.) 83
210-924-7.
Dostęp : DBP Legnica, BP Oleśnica.
9. Ptasiński Jan : Wydarzenia poznańskie : czerwiec 1956 .Warszawa : Krajowa Agencja
Wydawnicza, 1986. ISBN 83-03-01467-6.
Dostęp : DBP Jelenia Góra, Wałbrzych BP Bystrzyca Kł. Góra, Jawor, Kamienna Góra, Kłodzko, Lwówek Śl,
Ząbkowice Śl. Złotoryja.
10. Przełomowy rok 1956 : Poznański Czerwiec, Polski Październik, Budapeszt : materiały
międzynarodowej konferencji naukowej, Poznań 26-27 czerwca 1996 roku. Pod red. Edmunda
Makowskiego i Stanisława Jankowiaka. Poznań : Wydaw. Poznańskie, 1998 . ISBN 83-86138-777.
Dostęp : BP Bolesławiec.
11. Wydarzenia czerwcowe w Poznaniu 1956 : materiały z konferencji naukowej
zorganizowanej przez Instytut Historii UAM w dniu 4 V 1981 roku. Pod red. Edmunda
Makowskiego ; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. [Wyd. 2]. Poznań : Wydaw.
Naukowe UAM, 1981.
Dostęp : BP Bolesławiec.
Artykuły z czasopism za lata 1988-2011.
1. Brzostek Błażej : Barwy roku 1956. „Mówią Wieki”. 2006, nr 10, s. 15-21
Sytuacja gospodarcza, nastroje wśród społeczeństwa w 1956 r. Przyczyny wydarzeń
poznańskiego czerwca.
2. Czarny Czwartek w Poznaniu : Poznański Czerwiec. Oprac. Barbara Napieralska. „Przegląd
Oświatowy”. 2006, nr 12, dod. s. [1]-[8]
3. Dudek Antoni : Czerwiec wolności . „Wprost”. 2006, nr 25, s. 78-80
Poznański Czerwiec'56 i radomski Czerwiec'76
4. Hejmowski Stanisław : „Strzelano do tłumu bezbronnego''. „Tygodnik Powszechny”. 2001, nr
26, s. 5.
45-lecie poznańskiego Czerwca `56.
5. Jastrząb Łukasz : Opinia profesora Józefa Chałasińskiego wygłoszona podczas procesów
poznańskich w 1956 roku . „Studia Socjologiczne”. 2008, nr 2, s. [91]-122
Rola biegłych socjologów i psychiatrów w procesach poznańskich. Bitwa na argumenty
socjologa Józefa Chałasińskiego z prokuratorami w "procesie dziesięciu" - stenogram oświadczenia
biegłego socjologa dołączony do artykułu (s. 96-122). Aktualnie stenogram znajduje się w
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.
2
6. Jastrząb Łukasz : Reakcje mieszkańców Opolszczyzny na Poznański Czerwiec w świetle
raportu Wojewódzkiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Opolu. „Śląski Kwartalnik
Historyczny Sobótka”. 2008, nr 2, s. [229]-245.
7. Jastrząb Łukasz : Udział Milicji Obywatelskiej w Poznańskim Czerwcu 1956 r. „Kwartalnik
Historyczny”. 2011, nr 1, s. [85]-100.
8. Kupiecki Robert : NATO a polityczna "odwilż" w Polsce i wydarzenia poznańskiego Czerwca
1956 r. „Sprawy Międzynarodowe”. 2006, nr 2, s. 110-117.
9. Łuczak Agnieszka : Poznański Czerwiec '56 . „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 2011,
nr 5/6, s. 98-108.
Jeden z wolnościowych i antytotalitarnych buntów w Europie Środkowej lat pięćdziesiątych
XX wieku.
10. Nieć Mateusz : Stan badan nad przyczynami "wydarzeń poznańskich" : (próba rekonstrukcji) .
„Dzieje Najnowsze”. 1988, [nr] 3/4, s. [159]-175.
Czerwiec 1956 r.
11. Mroczkowska Małgorzata : Protest robotników poznańskich w Czerwcu 1956 roku w świetle
dokumentów Archiwum MSZ. „Sprawy Międzynarodowe”. 2006, nr 3, s. 117-142.
12. Poznańskie Krzyże . (Pomniki Wolności) . „Przegląd Oświatowy”. 2009, nr 19, s. 20.
Upamiętniają pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne. Poznański Czerwiec
1956 r.
13. Uchwala Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ustanowienia
dnia 28 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956. Monitor Polski. 2006,
nr 43, poz. 455.
14. Uchwala Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie uczczenia 50.
rocznicy Poznańskiego Czerwca 1956 . Monitor Polski. 2006, nr 43, poz. 457.
15. Władyka Władysław : Robotnicy wyszli na ulice : poznański czerwiec 1956 r.: początek
długiego upadku PRL . Polityka. 2001, nr 26, s. [67]-70.
16. Zielazek-Szeska Karolina : Bunt ukryty w piwnicy? : Muzeum Powstania Poznańskiego
Czerwiec '56 . „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowe”. 2011, nr 5/6, s. 115-118.
Strony WWW
1. Poznański Czerwiec ’56. W: Instytut Pamięci Narodowej. [online]. [dostęp: 23 maja 2013].
Dostępny w WWW : http://www.czerwiec56.ipn.gov.pl/
Strona doskonale przygotowana przez IPN . Zamieszczono tutaj materiały dla szkół (pdf),
kalendarium, galerie zdjęć, multimedia.
2. Poznań ’56 : 50 rocznica Powstania Poznańskiego Czerwca. [online]. [dostęp: 23 maja 2013].
Dostępny w WWW : http://www.poznan.pl/czerwiec56/
Informacje na portalu UM Poznań, m.in. prezentacja i ciekawe materiały multimedialne.
3
3. Poznański Czerwiec : Strona Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956. [online]. [dostęp: 23
maja 2013]. Dostępny w WWW : http://www.poznanskiczerwiec.pl/
4. Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu – Muzeum Powstania
Poznańskiego. [online]. [dostęp: 23 maja 2013]. Dostęp w WWW:
http://www.muzeumniepodleglosci.poznan.pl/index.php?module=htmlpages&func=display&pid=5
#
Na stronie Muzeum zamieszczone informacje o wydarzeniach poznańskiego czerwca 1956 –
galeria zdjęć i relacje świadków.
Oprac. Lidia Sakowicz
DBP we Wrocławiu
Filia w Wałbrzychu.
4