Strona tytułowa, redakcyjna, spis treści, od redaktora

Wyższa Szkoła Humanistyczna
Towarzystwa Wiedzy Powszechnej
w Szczecinie
EDUKACJA HUMANISTYCZNA
Półrocznik
myśli społeczno-pedagogicznej
Nr 1 (28), 2013
Wersja drukowana jest wersją pierwotną
Szczecin 2013
RADA NAUKOWA
Jan Nikołajew – przewodniczący, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Kazimierz Kozłowski – zastępca przewodniczącego, Uniwersytet Szczeciński, Polska
Stanisław Fel, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Polska
Wiesław Jamrożek, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Polska
Pavel W. Kostenok, Południowo-Uralski Państwowy Instytut Sztuki, Rosja
Antonina Kovaleva, Moskiewski Uniwersytet Humanistyczny, Rosja
Czesław Plewka, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Henryk Skorowski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska
Izabela Skórzyńska, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Polska
Marek Szczepański, Uniwersytet Śląski, Polska
Janusz Sztumski, Górnośląska Szkoła Handlowa, Polska
Waldemar Urbanik, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Ladislav Várkoly, Instytut Technologii w Dubnicy, Słowacja
Anna Wachowiak, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Kazimierz Wenta, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Robert Woźniak, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
REDAKTOR NACZELNY
Kazimierz Wenta, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
ZASTĘPCA REDAKTORA NACZELNEGO
Alina Tomaszewska, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
SEKRETARZ REDAKCJI
Izabela Kumor, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
REDAKTORZY TEMATYCZNI
Jacek Wiśniewski, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Andrzej Kokiel, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
Czesław Plewka, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
REDAKTORZY JĘZYKOWI
Alla Matuszak, Czelabiński Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny, Rosja – język rosyjski
Jarek Janio, Santa Ana College, Santa Ana, California, USA – język angielski
Barbara Popiel, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska – język polski
REDAKTOR STATYSTYCZNY
Marek Hajdukiewicz, Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, Polska
KOREKTOR
Wojciech Chocianowicz
PROJEKT OKŁADKI
Piotr Mączka
Adres redakcji: Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie
71-460 Szczecin, ul. Broniewskiego 14, tel. (91) 452-84-00, fax (91) 452-84-44
e-mail: [email protected], www: http://edukacjahumanistyczna.wshtwp.pl
© Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, 2013
Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie
70-952 Szczecin, ul. Władysława Broniewskiego 14
www.wshtwp.pl
ISSN 1507-4943
Wydawca: „Pedagogium” Wydawnictwo OR TWP w Szczecinie, Szczecin 2013
www.twp.szczecin.pl
Nakład: 150 egz.
Skład i łamanie: PPH Zapol
Druk i oprawa: PPH Zapol
SPIS TREŚCI
Od redaktora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
STUDIA I ROZPRAWY
Kazimierz Denek, Uniwersytet. Między tradycją a wyzwaniami
współczesności i przyszłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Izabela Skórzyńska, Anna Wachowiak, Wybrane polsko-niemieckie domeny
symboliczne na ziemiach zachodnich i północnych Polski. Rytuały pojednania? . . . . . . .
Наталия Петровна Франчук, Компетентностный подход в процессе изучения
технологий компьютеризированного перевода. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Елена Цалко, Знания о компетенциях: теория и практика изучения
компетенций в российском профессиональном образовании . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Katarzyna Herda-Płonka, Rola nauczyciela akademickiego w aktywizowaniu
rozwoju studentów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Paulina Grabowiec, Znaczenie inteligencji emocjonalnej w pracy nauczyciela . . . . . . . . . . . . .
DONIESIENIA Z BADAŃ
Ryszard Tomczyk, Proces karny w monarchii habsburskiej. Od drugiej
połowy XVIII wieku do 1918 roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anna Obiegło, Rozwój polityki społecznej w obszarze zatrudnienia, migracji
oraz zabezpieczenia społecznego we Wspólnocie Europejskiej do 1992 r. . . . . . . . . . . . . .
Amadeusz Urbanik, Perspektywy współpracy polsko-ukraińskiej w obliczu
integracji europejskiej w opiniach mieszkańców Pomorza Zachodniego . . . . . . . . . . . . . .
Roman Lewandowski, Czy Szczecin jest metropolią? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Agnieszka Zaremba, Eugeniusz Kwiatkowski – honorowy obywatel Szczecina
i jego wkład na rzecz rozwoju gospodarki polskiej w okresie międzywojennym
i po II wojnie światowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Małgorzata Olech, Utylitaryzm Petera Singera. Rozważania o eutanazji. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lenka Pelcerová, Student perception of teacher’s personality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Agnieszka Koźlarek, Analiza przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym w kontekście
regulacji dotyczących komisji dyscyplinarnej dla nauczycieli akademickich. . . . . . . . . . .
Anna Pluta, Zarządzanie czasem – mocna czy słaba strona pracownika XXI wieku?. . . . . . . .
Ewa Kumik, Przygotowanie studentów do wykonywania zawodu nauczyciela
w szkolnictwie muzycznym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anna Frąckowiak, Formy kształcenia ustawicznego w środowisku akademickim . . . . . . . . . . .
Stefan Szałach, Zaufanie w relacjach interpersonalnych – wybrane aspekty. . . . . . . . . . . . . . . .
Barbara Klasińska, Zainteresowania wyrażane przez studentów pedagogiki . . . . . . . . . . . . . . .
5
7
23
37
45
53
59
67
81
93
99
113
123
131
137
147
157
167
177
185
RECENZJE
Joanna Wyleżałek, Mobbing w oświacie jako problem społeczny.
Uwarunkowania organizacyjne i społeczne konsekwencje przemocy
w miejscu pracy na przykładzie uczelni wyższych. Wydawnictwo SGGW,
Warszawa 2012, ss. 299 (Jadwiga Mazur) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Daria Hejwosz, Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych. Wyd. „Impuls”,
Kraków 2010, ss. 332 (Zofia Okraj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
INFORMACJE Z ŻYCIA UCZELNI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
CONTENTS
From the Editor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DISSERTATIONS
Kazimierz Denek, The University. Between tradition and challenge of the present time
and the future . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Izabela Skórzyńska, Anna Wachowiak, Selected Polish-German symbolic domains
in western and northern area of Poland: Rituals of reconciliation? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Наталия Петровна Франчук, Competence approach in the study of technology
computerized translation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Елена Цалко, Knowledge of competencies: theory and practice of studying competencies
in Russian professional education . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Katarzyna Herda-Płonka, The teacher’s role in activating the academic development
of students. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Paulina Grabowiec, The importance of emotional intelligence in teacher’s work . . . . . . . . . . . .
REPORTS OF THE RESEARCH
Ryszard Tomczyk, Criminal procedure in the Habsburg monarchy. Since the second
half of the 18th century to 1918 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anna Obiegło, The development of social policy in the areas of employment, migration
and social protection in the European Community by 1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Amadeusz Urbanik, Perspectives of Polish-Ukrainian cooperation in the face of European
integration in the opinions of the residents of Western Pomerania region. . . . . . . . . . . . .
Roman Lewandowski, Does Szczecin is a metropolis?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Agnieszka Zaremba, Eugeniusz Kwiatkowski – Eugeniusz Kwiatkowski – honourable citizen
of Szczecin and his input to the development of polish economy between the wars
and after the Second World War . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Małgorzata Olech, Peter Singer’s utilitarianism. Deliberations on euthanasia . . . . . . . . . . . . . .
Lenka Pelcerová, Student perception of teacher’s personality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Agnieszka Koźlarek, Analysis of the Law on Higher Education in the context
of the regulation of the disciplinary commission for teachers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Anna Pluta, Time Management –strength or weakness of 21st century employee? . . . . . . . . . . .
Ewa Kumik, Students’ preparation for the teaching profession in music education . . . . . . . . . .
Anna Frąckowiak, Forms of lifelong education in the academy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stefan Szałach, Trust in interpersonal relationships – selected aspects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Barbara Klasińska, The expressed interests of students of pedagogy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
7
23
37
45
53
59
67
81
93
99
113
123
131
137
147
157
167
177
185
REVIEWS
Joanna Wyleżałek, Mobbing w oświacie jako problem społeczny. Uwarunkowania
organizacyjne i społeczne konsekwencje przemocy w miejscu pracy
na przykładzie uczelni wyższych. Publisher: Wydawnictwo SGGW,
Warszawa 2012, pp. 299 (Jadwiga Mazur). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Daria Hejwosz, Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych. Publisher:
Wyd. „Impuls”, Kraków 2010, pp. 332 (Zofia Okraj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
INFORMATIONS ABOUT THE UNIVERSITY LIFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Od Redakcji
Trawestując słowa Cypriana Norwida, że przeszłość – jest dziś, tylko cokolwiek dalej,
warto dodać, że przyszłość w nauce i dydaktyce to jednak teraźniejszość na ostrym wirażu.
We współczesnym świecie edukacja zarysowuje się w coraz bardziej kontrastowych obrazach globalnych nowych oczekiwań i rozwiązań, dlatego zachodzi potrzeba nasycenia myśli
społeczno-pedagogicznej, jaką upowszechnia Edukacja Humanistyczna, przede wszystkim
nadzieją i zaufaniem dla dobrych wartości oraz teoretycznych przesłanek. Niniejsze zagajenie
od Redakcji wiąże się z tym, że nasz periodyk, po piętnastu latach, wchodzi we wczesnomłodzieńczy okres naporów i burz, kiedy wielorakie wartości zderzają się z funkcjonalnością
w realnym świecie. Teraźniejsi nauczyciele szkół wyższych i studenci w warunkach permanentnych zmian coraz częściej znajdują się w sytuacji ustawicznych wyborów między
krótkotrwałą prawdą, wysublimowanym pięknem, złudną równością człowieka wśród ludzi
oraz poczuciem bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i moralnego.
Treść prezentowanych tutaj artykułów, w dziale studiów i rozpraw, zwłaszcza tekst
Kazimierza Denka dotyczący uniwersytetu ukazanego z perspektywy tradycji i wyzwań współczesności oraz przyszłości, nie może nie skłaniać do zadumy nad przeszłością akademickości,
która przemija i szuka nowych rozwiązań w warunkach globalizacji, informatyzacji oraz
budowania społeczeństwa wiedzy. W Unii Europejskiej procesy globalizacyjne cechują się
względnie daleko idącą unifikacją w zakresie ujednolicania zasad formalnoprawnych, finansowo-ekonomicznych i gospodarczych oraz społeczno-politycznych. W edukacji mamy do
czynienia z kreowaniem społeczeństwa wiedzy wspomaganego informatycznie, ale w kulturze
mentalnej i językowej, mimo różnorodnych prób na rzecz wychowania Europejczyków do
interkulturowości, nadal ujawniają się animozje etniczne i narodowościowe. Dlatego cenna od strony poznawczej i społecznoutylitarnej jest rozprawa Izabeli Skórzyńskiej i Anny
Wachowiak na temat polsko-niemieckich domen symbolicznych na polskich ziemiach zachodnio-północnych, ujmowanych w aspekcie rytuału pojednania.
W nawiązaniu do teraźniejszości edukacyjnej interesujące są prace zagranicznych autorów: Natalii Franczuk, która pisze o nabywaniu kompetencji edukacyjnej w oparciu o technologię komputerową, oraz Jeleny Czałko opisującej związki zachodzące pomiędzy teorią
a praktyką kształcenia kompetencji w edukacji zawodowej na terenie Rosji. Kontynuacją tego
pedagogicznego nurtu jest także praca Katarzyny Herdy-Płonki na temat roli nauczyciela
akademickiego w aktywizowaniu rozwoju studentów oraz artykuł Pauliny Grabowiec, która
pisze o znaczeniu inteligencji emocjonalnej w pracy nauczyciela.
6
Od Redakcji
W dziele doniesień z badań na ogół mamy do czynienia z różnorodnością tematyczną
wśród poruszanych zagadnień z zakresu nauk historyczno-prawnych, polityczno-socjologicznych, psychologiczno-pedagogicznych oraz regionoznawczych. Dlatego można żywić
nadzieję, że czytelnik nastawiony na zapoznanie się z interesującymi treściami ma również
okazję krytycznie zweryfikować od strony merytorycznej i metodologicznej stosowane przez
autorów procedury dochodzenia do wytyczonych obszarów prawdy. Co prawda w naukach
humanistyczno-społecznych zakresy i stopnie zobiektywizowanej prawdy obarczone są większym lub mniejszym zaufaniem, tym niemniej warto ją ustawicznie poszerzać i pogłębiać.
Wśród plejady kilkunastu publikowanych w niniejszym naukowym periodyku społeczno-pedagogicznym opracowań autorskich znajdują się teksty np. dotyczące procesu prawnego
w monarchii habsburskiej (Ryszard Tomczyk), dawnej polityki zatrudnienia w Unii Europejskiej
(Anna Obiegło), współpracy polsko-ukraińskiej (Amadeusz Urbanik). Problematyka szczecinoznawcza znalazła się natomiast w pracach: o Szczecinie jako potencjalnej metropolii
(Roman Lewandowski), jak również o Eugeniuszu Kwiatkowskim jako honorowym obywatelu
Szczecina (Agnieszka Zaremba). Dyskusyjne w swej treści mogą być artykuły o: eutanazji
(Małgorzata Olech), percepcji osobowości nauczyciela przez studenta (Lenka Pelcerová),
komisji dyscyplinarnej dla nauczycieli akademickich (Agnieszka Koźlarek), zarządzaniu
czasem w XXI wieku (Anna Pluta), edukacji nauczycielskiej w szkolnictwie muzycznym (Ewa
Kumik), formach kształcenia ustawicznego w szkole wyższej (Anna Frąckowiak), zaufaniu
w kontaktach interpersonalnych (Stefan Szałach) i zainteresowaniach studentów pedagogiki
(Barbara Klasińska).
Recenzje dwóch książek: Janiny Wyleżałek, pt. Mobbing w oświacie jako problem społeczny (Jadwiga Mazur) oraz Darii Hejwosz, pt. Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych (Zofia Okraj) mogą okazać się zaczynem czytelniczym, m.in. ze względu na ich
„społeczną uciążliwość” i ustawiczną aktualizację. W informacjach z życia Wyższej Szkoły
Humanistycznej TWP w Szczecinie znajdują się natomiast nie tylko relacje wewnątrzuczelniane, ale także zewnętrzne, związane z uczestnictwem tutejszych nauczycieli akademickich
w przedsięwzięciach naukowych w kraju i za granicą.
Kazimierz Wenta