Karsten DAHLMANNS, Artur Dariusz KUBACKI, Jak sporz dza ü

Karsten DAHLMANNS, Artur Dariusz KUBACKI, Jak
sporządzaü tłumaczenia poĞwiadczone dokumentów?
Przekłady tekstów z ‘Wyboru polskich i niemieckich
dokumentów do üwiczeĔ translacyjnych’ z komentarzem
/Wie
fertigt man beglaubigte Übersetzungen von Urkunden an?
Kommentierte Übersetzungen zu den Texten aus der ‘Auswahl
polnischer und deutscher Übersetzungen für
Translationsübungen‘, Wydawnictwo Biuro TłumaczeĔ
KUBART, Chrzanów 2014, s. 616,
ISBN 978-83-937905-0-0.
Recenzuje Justyna SEKUŁA, mgr
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
ul. PodchorąĪych 2, 30-084 Kraków
[email protected]
Rok 2005 był waĪnym rokiem dla adeptów zawodu tłumacza przysiĊgłego w Polsce.
WejĞcie w Īycie ustawy o wykonywaniu zawodu tłumacza przysiĊgłego zwiĊkszyło
wymagania kompetencyjne i prawne wobec adeptów tego zawodu. Osoby chcące
wykonywaü zawód tłumacza przysiĊgłego w Polsce zobowiązane są od roku 2005 do
złoĪenia i zakoĔczenia z rezultatem pozytywnym egzaminu paĔstwowego składanego
przed PaĔstwową Komisją Egzaminacyjną. Zmiana dotychczasowych regulacji
prawnych przyczyniła siĊ do wzrostu zainteresowania tłumaczeniami poĞwiadczonymi
w ujĊciu dydaktycznym. SytuacjĊ tĊ zobrazowaü moĪna zwiĊkszającą siĊ liczbą ofert
doskonalenia zawodowego w postaci kursów z zakresu tłumaczeĔ specjalistycznych czy
teĪ studiów podyplomowych. Na powyĪsze zmiany (równieĪ w ujĊciu dydaktycznym)
reaguje stopniowo takĪe polski rynek edukacyjny i wydawniczy. Adeptom zawodu
tłumacza przysiĊgłego oferowane są nie tylko formy dokształcania, lecz takĪe
samokształcenia siĊ w zakresie sporządzania tłumaczeĔ poĞwiadczonych. Jedną z takich
ofert stanowi w mojej opinii ksiąĪka Karstena Dahlmannsa oraz Artura Dariusza
Kubackiego, publikacja pionierska na polskim rynku wydawniczym, dająca moĪliwoĞü
nabycia oraz kształcenia juĪ posiadanych kompetencji tłumaczeniowych z zakresu
tłumaczenia poĞwiadczonego.
85
Comparative Legilinguistics 21/2015
Monografia Dahlmannsa i Kubackiego jest bogatym zbiorem wiedzy
teoretycznej i praktycznej z zakresu pragmatyki wykonywania zawodu tłumacza
przysiĊgłego oraz zasad sporządzania tłumaczeĔ poĞwiadczonych wraz z licznymi,
praktycznymi przykładami tłumaczeĔ reprezentatywnych dokumentów polskich i
niemieckojĊzycznych. DziĊki doborowi tematyki, kolejnoĞci referowania poszczególnych zagadnieĔ oraz przystĊpnemu sposobowi ich omawiania autorzy przybliĪają
czytelnikowi tematykĊ tłumaczenia poĞwiadczonego.
W pierwszym podrozdziale Praktyka tłumaczenia poĞwiadczonego autorzy
przedstawią sam przedmiot tłumaczenia poĞwiadczonego, wyjaĞniają istotĊ jego
sformalizowanego charakteru oraz wymieniają rodzaje wykonywanych tłumaczeĔ
poĞwiadczonych. Podrozdział ten zawiera równieĪ podstawowe informacje o wymogach prawnych i etycznych wobec kandydatów na tłumaczy przysiĊgłych oraz drodze
prawnej do zdobycia uprawnieĔ umoĪliwiających wykonywanie tego zawodu w Polsce.
Cenne z perspektywy czytelnika są takĪe opis warsztatu pracy początkującego tłumacza
przysiĊgłego, okreĞlenie realiów finansowych związanych z wykonywaniem tego
zawodu oraz podkreĞlenie odpowiedzialnoĞci prawnej tłumacza przysiĊgłego za
Ğwiadczone usługi tłumaczeniowe.
Podrozdział drugi Zasady sporządzania tłumaczeĔ poĞwiadczonych stanowi
cenny zbiór wiedzy dotyczącej praktycznych zasad sporządzania tłumaczeĔ
poĞwiadczonych, zawiera krótkie i rzeczowe omówienie m.in. najwaĪniejszych kwestii
formalnych dotyczących przygotowywania tłumaczeĔ, takich jak miejsce umieszczenia
odcisku pieczĊci czy formuły poĞwiadczającej tłumacza przysiĊgłego. Autorzy w krótki
i rzeczowy sposób omawiają równieĪ merytoryczne zasady tworzenia tłumaczeĔ
poĞwiadczonych, m.in. w odniesieniu do zasad tłumaczenia nazw własnych bądĨ
tłumaczenia skrótów i skrótowców.
Kolejne rozdziały (od pierwszego do dziesiątego) zawierają zbiór tłumaczeĔ
polskich i niemieckojĊzycznych dokumentów wydawanych przez urzĊdy stanu
cywilnego, placówki oĞwiatowe, policjĊ, sądy, a takĪe takie gatunki tekstowe, jak akty
notarialne, pouczenia, dokumenty z zakresu prawa pracy, handlowe, ksiĊgowo-podatkowe
oraz medyczne. Bogaty zbiór tłumaczeĔ poĞwiadczonych ww. dokumentów opatrzony jest
licznymi, praktycznymi komentarzami autorów umieszczonymi w przypisach.
Ostatnie podrozdziały pracy stanowią wykaz skrótów najczĊĞciej wystĊpujących w tekstach specjalistycznych, literatura przedmiotu, wykaz obowiązujących
aktów prawnych i zalecanych norm, przekłady i omówienia polskich i niemieckich
aktów prawnych, zbiory polskich i niemieckich tekstów paralelnych oraz wykaz
słowników polecanych przy wykonywaniu przekładu poĞwiadczonego.
PublikacjĊ traktowaü moĪna jako pionierską przede wszystkim ze wzglĊdu na
jej duĪy potencjał dydaktyczny. W sposób przystĊpny dla odbiorcy omówiono w niej
waĪne – w perspektywie przygotowywania siĊ do egzaminu paĔstwowego na tłumacza
przysiĊgłego – kwestie, nakreĞlono realia wykonywania zawodu tłumacza przysiĊgłego
w Polsce oraz przedstawiono szczegółowo metodologiĊ wykonywania tłumaczenia
86
Justyna SEKUŁA, Recenzja ksiąĪki Jak sporządziü tłumaczenia poĞwiadczone…
poĞwiadczonego na wybranych przykładach dokumentów. KsiąĪka wprowadza
czytelnika krok po kroku w proces przekładu poĞwiadczonego oraz regulujące go
normy formalne, umoĪliwiając mu (poprzez wieloĞü podanych przykładów
praktycznych) samokształcenie na bazie zaprezentowanego materiału.
Za beneficjentów publikacji uznaü moĪna osoby interesujące siĊ przekładem
tekstów specjalistycznych, zwłaszcza tekstów prawnych i prawniczych, a wĞród nich
studentów, uczestników kursów z zakresu tłumaczeĔ specjalistycznych, osoby
samodzielnie przygotowujące siĊ do egzaminu paĔstwowego na tłumacza przysiĊgłego,
jak równieĪ czynnych zawodowo tłumaczy z kilku- lub kilkunastoletnim doĞwiadczeniem zawodowym, chcących skonfrontowaü własną metodologiĊ przekładu
poĞwiadczonego z propozycjami równie doĞwiadczonych praktyków przekładu.
Implikacji praktycznych płynących dla czytelnika z niniejszej publikacji jest bez
wątpienia wiele. Zakres informacji dotyczących praktyki wykonywania zawodu
tłumacza przysiĊgłego oraz sporządzania tłumaczeĔ wraz z tłumaczeniami dokumentów
opatrzonymi komentarzami podany w jĊzykowo zrozumiały dla czytelnika sposób jest
cennym punktem odniesienia w procesie przygotowania siĊ do egzaminu na tłumacza
przysiĊgłego, kształcenia kompetencji tłumaczeniowych od podstaw bądĨ kształcenia
posiadanych juĪ kompetencji. Kolejną implikacją płynącą z wieloĞci umieszczonych
w publikacji tłumaczeĔ polskich i niemieckich dokumentów, a zwłaszcza opisu
szczegółowej metodologii wykonywania tłumaczenia poĞwiadczonego, jest moĪliwoĞü
opanowania podstawowych formalnych i merytorycznych zasad sporządzania tłumaczeĔ poĞwiadczonych. MoĪliwoĞü taką daje czytelnikowi umieszczony w jednym
miejscu zbiór sugerowanych zasad postĊpowania w procesie przekładu dokumentów
oraz przykładowych ich tłumaczeĔ wraz z podanymi w przypisach rozwiązaniami
alternatywnymi. Publikacja stanowi zatem wywaĪone Ĩródło wiedzy teoretycznej
i praktycznej, którą powinna nabyü osoba chcącą zawodowo zajmowaü siĊ
tłumaczeniem poĞwiadczonym. Warto równieĪ podkreĞliü, iĪ róĪnorodne rozwiązania
metodologiczne są propozycjami autorów, z którymi czytelnik zostaje skonfrontowany
i które – jeĞli chce oraz uzna za słuszne – wykorzystaü moĪe we własnej praktyce
tłumaczeniowej.
Recenzowana publikacja jest bez wątpienia przydatnym Ĩródłem wiedzy takĪe
dla absolwentów studiów filologicznych, którzy chcieliby na początku dorywczo,
z biegiem czasu zawodowo, zajmowaü siĊ tłumaczeniami specjalistycznymi.
W przypadku osób chcących podjąü pracĊ na stanowisku tłumacza w biurze
tłumaczeniowym, mile widziane jest dostarczenie pracodawcy na etapie rekrutacyjnym
swojego portfolio tłumaczeniowego. Przy wykonywaniu zleceĔ dorywczych, w ramach
przygotowywania tłumaczeĔ do rzeczonego portfolio, warto wesprzeü siĊ jako
początkujący tłumacz literaturą fachową o wysokim poziomie merytorycznym
zawartych w niej informacji oraz jasno sformułowanych wskazaniach praktycznych
dotyczących procesu tłumaczeniowego, tak by wykonane tłumaczenie nie zawierało
błĊdów merytorycznych ani formalnych. Wysoka jakoĞü przekładu wpływa bowiem na
zainteresowanie naszymi ofertami tłumaczeniowymi na rynku tłumaczeniowym.
Z pełnym przekonaniem podkreĞlam, iĪ osoby takie mogą zaczerpnąü tĊ cenną wiedzĊ
z omawianej tu publikacji.
87
Comparative Legilinguistics 21/2015
Warto teĪ – przy okreĞlaniu beneficjentów publikacji – podkreĞliü jej pionierski
charakter ze wzglĊdu na posiadany potencjał dydaktyczny. Przekład, zwłaszcza
przekład tekstów specjalistycznych, prawnych i prawniczych, cieszy siĊ wĞród polskich
studentów kierunków tłumaczeniowych coraz wiĊkszą popularnoĞcią. Z rosnącą
popularnoĞcią kierunku studiów wiąĪe siĊ zwiĊkszająca siĊ liczba kursów z zakresu
tłumaczenia tekstów specjalistycznych oraz zwiĊkszająca siĊ liczba ofert studiów II
stopnia z zakresu tego typu tłumaczeĔ. RoĞnie równieĪ zapotrzebowanie na
wyspecjalizowaną kadrĊ dydaktyczną uczącą tłumaczeĔ – to właĞnie ona naleĪy do
krĊgu kolejnych beneficjentów publikacji. Zbiór tłumaczeĔ dokumentów zawartych
w publikacji Dahlamannsa i Kubackiego moĪe stanowiü materiał udostĊpniany
studentom w ramach zajĊü z zakresu przekładu tekstów prawnych i prawniczych. DziĊki
niemu prowadzący ma moĪliwoĞü wprowadzania róĪnorodnych üwiczeĔ translacyjnych,
kontrastywnego porównywania danego dokumentu w jĊzyku polskim z wersją
dokumentu w jĊzyku niemieckim, jak równieĪ analizy i omówienia zastosowanych
rozwiązaĔ tłumaczeniowych.
Beneficjentami publikacji mogą byü równieĪ osoby posiadające wieloletnie
doĞwiadczenie w pracy jako tłumacz przysiĊgły. OczywiĞcie w duĪej mierze decyzje
tłumacza przysiĊgłego dotyczące metodologii tłumaczenia są kwestiami indywidualnymi. Osoby takie mogą jednakĪe traktowaü informacje zawarte w publikacji nie
jako niekwestionowane wytyczne tłumaczeniowe, lecz jako Ĩródło dobrych pomysłów
metodologicznych do wykorzystania we własnej pracy zawodowej, zastosowaĔ
mających na celu poprawĊ jakoĞci wykonywanych tłumaczeĔ, tak wiĊc jakoĞci
Ğwiadczonych usług.
Z pełnym przekonaniem pragnĊ podkreĞliü, Īe publikacjĊ Karstena
Dahlmannsa i Artura Dariusza Kubackiego traktowaü naleĪy jako pionierską pozycjĊ na
polskim rynku wydawniczym. Jej zawartoĞü merytoryczna, olbrzymi potencjał
dydaktyczny sprawiają, Īe staje siĊ ona cennym Ĩródłem szerokiej wiedzy (z zakresu
przygotowywania siĊ do wykonywania zawodu tłumacza przysiĊgłego oraz wykonywania wysokiej jakoĞci tłumaczeĔ poĞwiadczonych), która – co uznaü naleĪy za
niekwestionowany atut publikacji - dostĊpna jest czytelnikowi w jednej pozycji
ksiąĪkowej bĊdącej równieĪ cennym narzĊdziem w procesie kształcenia tłumaczy lub
samokształcenia jej posiadaczy. WieloĞü umieszczonych w publikacji tłumaczeĔ
poĞwiadczonych polskich i niemieckich dokumentów opatrzonych komentarzami
merytorycznymi sprawiają, iĪ naleĪy uznaü ją za godną polecenia kaĪdemu, kogo
zainteresowania wiąĪą siĊ z tłumaczeniem i kształceniem własnych kompetencji
tłumaczeniowych tekstów specjalistycznych, w szczególnoĞci z zakresu prawa.
W mojej opinii publikacja spełnia wszelkie wymogi, by zawarte w niej
informacje i materiały o wysokiej jakoĞci merytorycznej wykorzystywaü w dydaktycznym procesie kształcenia osób zainteresowanych przekładem tego typu tekstów
lub w celach samokształcenia przez kaĪdego, kto stanie siĊ jej szczĊĞliwym
posiadaczem.
88