podstawa programowa kształcenia w zawodzie murarz

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
PODSTAWA PROGRAMOWA
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
MURARZ
SYMBOL CYFROWY 712 [06]
Akceptuj :
Zatwierdzam:
Minister Spraw
Wewn trznych
i Administracji
Minister Edukacji
Narodowej
I. ZAŁO ENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
1. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA
1.1. Umiej tno ci zawodowe stanowi ce kwalifikacje w zawodzie
W wyniku realizacji kształcenia w zawodzie ucze powinien umie :
− organizowa ,
u ytkowa
i
likwidowa
stanowiska
pracy
dla
robót
murarskich i czynno ci pomocniczych z uwzgl dnieniem przepisów bhp,
ppo . i ochrony rodowiska,
− rozró nia
i dobiera
materiały budowlane murarskie (podstawowe
i pomocnicze) oraz składowa i transportowa je na stanowisko pracy,
− posługiwa
si
narz dziami, urz dzeniami i sprz tem budowlanym nie
wymagaj cym dodatkowych uprawnie ,
− czyta budowlan dokumentacj techniczn i sporz dza szkice robocze,
− wykorzystywa normy i instrukcje,
− wykonywa
roboty murarskie zgodnie z wiedz
budowlan , obowi zu-
j cymi normami i warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót,
− wykonywa
pomocnicze czynno ci zawodowe ogólnobudowlane, w tym
remontowe, rozbiórkowe i naprawcze,
− wykonywa
przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne i obmiary robót
murarskich,
− sporz dza
zapotrzebowania
i
rozliczenia
materiałowe
dotycz ce
stanowiska pracy,
− korzysta z urz dze , wyposa enia i zaplecza techniczno-socjalnego placu
budowy,
− ocenia
jako
materiałów budowlanych i prawidłowo
wykonywanych
robót,
− rozwi zywa
charakterystyczne dla zawodu zagadnienia techniczno-
technologiczne na stanowisku pracy,
− komunikowa si i współpracowa z zespołem na budowie,
1
− wykorzystywa
znajomo
procesów
zachodz cych
w
gospodarce
rynkowej przy poszukiwaniu miejsca pracy (jako pracownik najemny i jako
samodzielny przedsi biorca),
− tworzy
dokumenty ró nego typu, w szczególno ci podania, wnioski
kredytowe, zeznania podatkowe, rozliczenia materiałowe,
− udziela pomocy w nagłych wypadkach.
1.2. Wymagania psychofizyczne wła ciwe dla zawodu:
− ogólny dobry stan zdrowia,
− sprawno
układu kostno-stawowego,
− odporno
na l k wysoko ci,
− wyobra nia przestrzenna,
− spostrzegawczo ,
− umiej tno
koncentracji uwagi i podzielno
uwagi,
− zrównowa enie emocjonalne,
− odpowiedzialno
i zdyscyplinowanie.
1.3. Przeciwwskazania zdrowotne:
− wady wzroku: schorzenia upo ledzaj ce ostro
jego
pole,
wzroczno
− schorzenia
jednooczno
,
upo ledzenie
widzenia i ograniczaj ce
stereoskopii,
du a
krótko-
, oczopl s,
laryngologiczne:
przewlekłe
choroby
uszu,
znaczne
upo ledzenie słuchu, choroby bł dnika,
− zawroty głowy, zaburzenia równowagi, l k wysoko ci,
− tendencje do omdle ,
− cukrzyca,
− padaczka,
− schorzenia neurologiczne,
− choroby psychiczne,
− choroby układu sercowo-naczyniowego upo ledzaj ce wydolno
nadci nienie t tnicze,
2
kr
enia,
− choroby układu oddechowego upo ledzaj ce sprawno
wentylacji płuc,
dychawica oskrzelowa,
− skrzywienie kr gosłupa,
− upo ledzenia: sprawno ci ruchowej ko czyn górnych i dolnych, osłabienie
mi
ni tułowia.
Uwaga ko cowa:
O przydatno ci do zawodu i zdolno ci do pracy w budownictwie orzeka
lekarz, posiadaj cy odpowiednie kwalifikacje w zakresie medycyny pracy
i uprawnienia do wykonywania bada profilaktycznych.
Badania lekarskie musz uwzgl dnia wszystkie kryteria okre lone we
wskazaniach i przeciwwskazaniach zdrowotnych, dotycz ce toku nauki
i pó niejszego wykonywania zawodu przez kandydata.
2. Specyficzne wymagania zawodu
Podstawowym
celem
kształcenia
w
zawodzie
murarza
jest
przygotowanie do wykonywania prac murarskich na poziomie robotnika
wykwalifikowanego oraz wyposa enie absolwenta w wiedz
i umiej tno ci
niezb dne do dalszego kształcenia si w formach szkolnych i pozaszkolnych.
Uzyskanie tytułu robotnika wykwalifikowanego w zawodzie murarza przez
młodzie i dorosłych jest mo liwe po uko czeniu nauki w szkole zasadniczej
lub liceum zawodowym (w obu przypadkach na podbudowie szkoły
podstawowej).
Absolwent szkoły zasadniczej i liceum zawodowego mo e by
zatrudniony na stanowiskach murarsko-tynkarskich w małych i
rednich
firmach budowlanych oraz w rzemie lniczych warsztatach remontowobudowlanych. Mo e podwy sza
kwalifikacje zawodowe przez uko czenie
nauki w trzyletnim technikum budowlanym (na podbudowie szkoły zasadniczej) lub zło y
egzamin mistrzowski (po odpowiednim sta y pracy
w zawodzie).
Wyznacznikiem skuteczno ci procesu dydaktycznego s ukształtowane
umiej tno ci zawodowe, okre lone w celach kształcenia i realizowane w toku
3
zaj
praktycznych oraz w czasie nauczania teoretycznych przedmiotów
zawodowych.
Przygotowanie zawodowe murarza prowadzone b dzie w dwu blokach
programowych.
Blok pierwszy (A) o nazwie: technologia robót murarskich obejmuje
umiej tno ci
z
zakresu:
materiałoznawstwa,
budownictwa
ogólnego,
technologii i wykonawstwa robót murarskich, bhp i ochrony rodowiska.
Drugi blok (B) o nazwie: dokumentacja techniczna oraz podstawy
działalno ci gospodarczej zawiera umiej tno ci pozwalaj ce na praktyczne
wykorzystanie
dokumentacji
zawodowych,
czytanie
technicznej
rysunków
przy
wykonywaniu
budowlanych,
czynno ci
wykonywanie
szkiców
i przeprowadzanie prostych pomiarów na stanowisku pracy, a tak e
prowadzenie działalno ci gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej.
Murarz jest typowym zawodem dla procesu budowlanego przy
wznoszeniu budowli tradycyjnymi metodami. Ze wzgl du na perspektywiczne
plany budownictwa mieszkaniowego, jak równie
konieczno ci prowadzenia
prac remontowo-budowlanych w istniej cych obiektach, zapotrzebowanie na
murarzy b dzie utrzymywa si na dotychczasowym poziomie.
Kształcenie murarzy w szkołach zawodowych powinno odbywa si przy
współpracy
z
przedsi biorstwami
budowlanymi
i
remontowymi
rzemie lniczymi warsztatami. Współpraca powinna uwzgl dnia
odbywania zaj
oraz
mo liwo ci
praktycznych na budowach oraz praktyk zawodowych
(w liceum), jak równie
dost pu do nowoczesnych rozwi za
technolo-
gicznych.
3. Warunki techniczne
Szkoła podejmuj ca kształcenie w zawodzie powinna posiada :
− sal
- pracowni
ogólnobudowlan , wyposa on
w podstawowe
techniczne rodki nauczania oraz rodki dydaktyczne przedstawione
w programach nauczania przedmiotów zawodowych bloku A,
− pracowni
rysunkow
i
pomiarow ,
wyposa on
w
dydaktyczne przedstawione w programach nauczania bloku B,
4
rodki
− pomieszczenia
warsztatowe
z
podr cznym
prowadzenia uzupełniaj cych tematów zaj
Przyj cie zało enia odbywania zaj
laboratorium
do
praktycznych.
praktycznych w znacznym zakresie
na budowach, a wi c poza szkoł , nakłada na dyrekcj dodatkowe obowi zki
organizacyjne jak równie dydaktyczne. Zaj cia praktyczne powinny odbywa
si
na placach budów przedsi biorstw budowlanych, przy uwzgl dnieniu
sezonowo ci prac i zakresu robót. Szkolenie praktyczne wymaga podpisania
umów (okre laj cych zakres, czas i formy szkolenia w zakładzie pracy, jak
równie zasady rozlicze finansowych) i ustalenie nadzoru dydaktycznego ze
strony nauczycieli praktycznej nauki zawodu.
4. Warunki kadrowe
Nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych powinni posiada
kwalifikacje, okre lone w przepisach MEN: wykształcenie wy sze zawodowe
lub magisterskie z grupy budowlanej oraz przygotowanie pedagogiczne.
Nauczyciele
okre lone
w
zaj
przepisach
praktycznych
MEN:
powinni
wykształcenie
posiada
na
kwalifikacje,
poziomie
wy szym
zawodowym, magisterskim, po PST, tytuł technika lub mistrza w zawodach
budowlanych i pokrewnych oraz przygotowanie pedagogiczne.
5. Kształcenie w ró nych typach szkół i formach organizacyjnych
Zakres kształcenia zawodowego murarzy okre laj : umiej tno ci
zawodowe, stanowi ce kwalifikacje w zawodzie oraz ustalony podział tre ci
w blokach programowych.
W szkołach zasadniczych dla młodzie y realizuje si
programowe obejmuj ce równie
dwa bloki
zaj cia praktyczne we wszystkich klasach
(bez praktyk zawodowych). W liceum zawodowym młodzie owym zaj cia
praktyczne przewiduje si
w dwóch ostatnich klasach oraz 4 tygodnie praktyki
w klasie trzeciej, Wymiar godzin zaj
teoretycznych w obu formach
kształcenia murarzy jest jednakowy, co umo liwia, co umo liwia realizacj
tre ci w takim samym zakresie.
W szkołach zasadniczych dla dorosłych (w formach stacjonarnych
i zaocznych) liczba godzin zaj
praktycznych w tygodniu ustalana b dzie
5
zgodnie z Kodeksem pracy. Liczba godzin przedmiotów teoretycznych (w
porównaniu ze szkoł
dla młodzie y) jest nieznacznie zmniejszona, co
wymaga od nauczycieli dokonania niezb dnych korekt programowych.
W liceach zawodowych dla dorosłych (w porównaniu ze szkołami dla
młodzie y) liczba godzin zaj
praktycznych jest mniejsza. Liczba godzin zaj
teoretycznych w obu formach jest taka sama.
6. Zalecenia dydaktyczno-wychowawcze
Zaj cia przedmiotów teoretycznych powinny odbywa
si
w salach
przedmiotowych, bez podziału na grupy. Podział taki jest niezb dny
w zaj ciach praktycznych, gdzie liczebno
grup zale na b dzie od tematu
jednostki metodycznej.
Organizatorzy szkolenia powinni zapewni
pełn
realizacj
tre ci
programowych w całym cyklu kształcenia praktycznego. Ułatwieniem metodycznym przy zadaniach szkoleniowych mo e by
stosowanie modułowego
modelu nauczania. Na budowach uczniowie powinni pracowa wył cznie pod
kierunkiem
instruktorów
praktycznej
nauki
pedagogicznym. W miejscu realizacji zaj
zawodu
z
przygotowaniem
praktycznych nale y zapewni
uczniom pomieszczenie do prowadzenia instrukta y wst pnych i ko cowych,
sprz t ochrony indywidualnej i odzie robocz , a tak e odpowiednie warunki
higieniczno-sanitarne.
W procesie kształcenia zawodowego niezb dne jest stosowanie przez
nauczycieli nowych, aktywizuj cych metod nauczania oraz wykorzystanie
nowoczesnych
rodków dydaktycznych (z odpowiednio przygotowan
baz
dydaktyczn ). Konieczne jest zapewnienie niezb dnej korelacji pomi dzy
przedmiotami teoretycznymi, a zaj ciami praktycznymi.
W programach nale y uwzgl dnia problematyk ochrony rodowiska,
a tak e kształtowanie etyki zawodowej murarza.
Szczególnego
podkre lenia
wymagaj
problemy
bezpiecze stwa
i higieny pracy oraz ergonomii. Umiej tno ci i tre ci z tego zakresu powinny
by wprowadzone do wszystkich jednostek metodycznych zaj
jak i zaj
teoretycznych
praktycznych. Podstaw do wprowadzenia problematyki bhp oraz
6
ergonomii stanowi
ustawy (Kodeks pracy, Prawo budowlane) oraz akty
wykonawcze do tych ustaw, zarz dzenia i instrukcje resortowe, Polskie Normy
jak te wytyczne MEN, dotycz ce problematyki szkolenia bhp oraz ergonomii.
7
II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
MINIMALNA LICZBA GODZIN
NAZWA BLOKU
W CYKLU KSZTAŁCENIA
PROGRAMOWEGO
W % */
BLOK A
TECHNOLOGIA ROBÓT
MURARSKICH
BLOK B
DOKUMENTACJA TECHNICZNA
Oraz PODSTAWY DZIAŁALNO CI
GOSPODARCZEJ
68
12
RAZEM
80 **/
*/ Podział godzin na bloki programowe dotyczy zarówno kształcenia
młodzie y jak i dorosłych (w systemie stacjonarnym i zaocznym).
**/ Pozostałe 20% godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów
programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku
pracy, w tym na specjalizacj .
8
III. PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA
W BLOKACH PROGRAMOWYCH
A
TECHNOLOGIA ROBÓT MURARSKICH
(nazwa bloku programowego)
1. Cele kształcenia:
Ucze w wyniku kształcenia powinien umie :
− organizowa
stanowisko
pracy
murarza
zgodnie
z
wymogami
technologicznymi, bhp, ppo ., ochrony rodowiska i zasadami ergonomii,
− dokonywa
doboru i selekcji materiałów budowlanych podstawowych
i pomocniczych oraz narz dzi i sprz tu, niezb dnych do wykonania prac
murarskich,
− składowa
i transportowa
na stanowisko pracy materiały oraz sprz t
budowlany,
− organizowa
front robót i stanowiska robocze do wykonywania ró nego
typu robót murarskich i pomocniczych,
− przygotowywa zaprawy, betony i inne materiały niezb dne do wykonania
robót murarskich i pomocniczych,
− wykonywa pionowe konstrukcje murowe z ró nych materiałów ciennych
(kamienia, cegieł, pustaków, bloków, itp.), w tym
ciany o zło onej
konstrukcji, mury z kanałami i przewodami dymowymi, spalinowymi,
wentylacyjnymi,
− wykonywa
poziome i przesklepione konstrukcje murowane (stropy,
nadpro a, sklepienia o pojedynczej krzywi nie),
− murowa
w przynajmniej dwóch technikach murarskich (na wycisk ze
spoin pust i pełn oraz na docisk z kielni ),
− osadza stolark i lusark budowlan ,
− wykonywa czynno ci remontowe i naprawcze konstrukcji murowych,
− wykonywa
proste
czynno ci
pomocnicze
zbrojarskie, izolacyjne, tynkarskie),
9
(betoniarskie,
ciesielskie,
− wykonywa
podstawowe
roboty
rozbiórkowe
ustrojów
budowlanych
murowanych,
− wykonywa tynki zwykłe zewn trzne i wewn trzne,
− zamawia i rozlicza materiały na stanowisku pracy,
− montowa , eksploatowa i rozbiera rusztowania zewn trzne i wewn trzne
do robót murarskich i pomocniczych robót tynkarskich,
− wykonywa roboty murarskie w warunkach obni onych temperatur,
− dokonywa oceny jako ci i prawidłowo ci wykonywanych robót murarskich,
− posługiwa si dokumentacj techniczn ,
− stosowa przepisy bhp, przeciwpo arowe i ochrony rodowiska.
− udziela pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.
2. Tre ci kształcenia (działy programowe bloku A):
IA :
Wprowadzenie do zawodu murarza
IIA:
Ogólne wiadomo ci o budowlach
IIIA:
Roboty murarskie:
− wykonywanie cian grubych,
− wykonywanie
cianek działowych z cegły i innych materiałów
murarskich,
− wykonywanie murów o konstrukcji zło onej,
− wykonywanie stropów, nadpro y i gzymsów,
− osadzanie stolarki i lusarki.
IVA:
Naprawy i remonty murów:
− wykonywanie robót rozbiórkowych,
− wykonywanie robót remontowych i naprawczych.
VA:
Roboty pomocnicze:
− wykonywanie pomocniczych robót betoniarskich i zbrojarskich,
− wykonywanie tynków zwykłych zewn trznych i wewn trznych,
− wykonywanie okładzin
ciennych, mocowanie płyt tynku suchego
i innych płyt okładzinowych,
− wykonywanie izolacji,
10
− wykonywanie prostych robót ciesielskich,
− wykonywanie pomocniczych robót ziemnych.
VIA:
Odbiór robót murarskich
VIIA: Zaplecze budowy
3. Zalecenia dotycz ce oceniania:
Ka dy dział programowy powinien by zaliczony i oceniony oddzielnie.
Pomiar dydaktyczny obejmuje osi gni cia poznawcze, uzyskane w toku
nauczania. Polega na porównaniu umiej tno ci uczniów z wymaganiami
programowymi przyj tymi w poszczególnych blokach.
Pomiar dydaktyczny nale y realizowa przez :
− testy sprawdzaj ce wielostopniowe, wielozadaniowe, uwzgl dniaj ce poziomy wymaga :
•
A - zapami tanie wiadomo ci
•
B - zrozumienie wiadomo ci
− symulacyjne sprawdziany praktyczne sprawdzaj ce umiej tno ci na
poziomach:
•
C - stosowanie wiadomo ci w sytuacjach typowych
•
D - stosowanie wiadomo ci w sytuacjach problemowych (dla
uczniów uzdolnionych)
− zadania praktyczne, sprawdzaj ce umiej tno ci uwzgl dniaj ce
poziomy wymaga :
•
A - na ladowanie działania
•
B - odtwarzanie działania
•
C - sprawno
w stałych warunkach
•
D - sprawno
w warunkach zmiennych.
Przy ocenianiu nale y stosowa obowi zuj c , sze ciostopniow skal ocen.
Konieczne jest, aby ucze zaliczył ka dy z działów programowych.
Ko cowa ocena z ka dego działu powinna uwzgl dnia
wszystkie oceny cz stkowe wystawiane w jednostkach metodycznych.
11
równie
B DOKUMENTACJA TECHNICZNA oraz PODSTAWY
DZIAŁALNO CI GOSPODARCZEJ
(nazwa bloku programowego)
1. Cele kształcenia:
Ucze w wyniku kształcenia powinien umie :
− czyta
budowlan
dokumentacj
techniczn
podstawow
w zakresie
architektoniczno-budowlanym,
− posługiwa
si
dokumentacj
przy
wykonywaniu
prac
murarskich
i pomocniczych,
− posługiwa si prostym sprz tem pomiarowym,
− wykonywa proste rysunki elementów budowlanych,
− wykonywa odr czne szkice elementów budowlanych,
− sporz dza
przedmiary i obmiary robót murarskich, przy wykorzystaniu
dokumentacji technicznej oraz pomiarów z natury,
− okre la podstawowe poj cia z dziedziny ekonomii i gospodarki rynkowej
oraz relacje mi dzy nimi,
− uwzgl dnia
mechanizmy rynkowe w fazie podejmowania robót i ich
realizacji,
− stosowa zasady prawa budowlanego, bankowego, podatkowego,
− korzysta z kodeksu pracy,
− tworzy
dokumenty ró nego typu w tym: dokumenty wymagane przy
podejmowaniu pracy, zakładaniu własnej firmy, dokumenty rozliczeniowe
i podatkowe.
2. Tre ci kształcenia (działy programowe w bloku B):
IB :
Elementy rysunku technicznego
IIB:
Podstawowe konstrukcje geometryczne
IIIB:
Rzuty prostok tne i aksonometryczne
IVB:
Rysunek architektoniczno-budowlany
VB:
Rysunek odr czny
12
VIB:
Czytanie dokumentacji technicznej architektoniczno-budowlanej
VIIB: Elementy miernictwa budowlanego
VIIIB: Wiadomo ci wst pne z gospodarki
IXB:
Podmiot gospodarczy i jego pracownicy
XB:
Podejmowanie działalno ci gospodarczej
3. Zalecenia dotycz ce oceniania:
Ka dy dział programowy powinien by zaliczony i oceniony oddzielnie
z uwzgl dnieniem obowi zuj cej, sze ciostopniowej skali ocen.
Pomiar dydaktyczny nale y realizowa przez:
− testy
sprawdzaj ce
wielostopniowe,
uwzgl dniaj ce
poziomy
wymaga :
•
A - zapami tanie wiadomo ci
•
B - zrozumienie wiadomo ci
− sprawdziany praktyczne w zakresie:
a) wykonywania prostych rysunków technicznych i szkiców
odr cznych,
b) wykonywania pomiarów budowlanych typowych dla zawodu,
c) wykonywania
wicze
typu:
sporz dzanie
dokumentów,
wypełnianie druków itp.
Sprawdziany praktyczne powinny dawa
mo liwo
sprawdzenia
umiej tno ci na wszystkich poziomach taksonomii celów nauczania:
•
A - zapami tanie wiadomo ci,
•
B - zrozumienie wiadomo ci,
•
C - stosowanie wiadomo ci w sytuacjach typowych,
•
D - stosowanie wiadomo ci w sytuacjach problemowych.
13
Uwagi ogólne dotycz ce oceniania wspólne dla wszystkich bloków
programowych:
Przy ocenianiu uczniów nale y przyj
nast puj ce zasady:
− ucze musi opanowa wszystkie umiej tno ci,
− wynik sprawdzenia opanowania poszczególnych umiej tno ci ma
charakter alternatywny: ucze umie b d nie umie wykona zadania,
− opanowanie umiej tno ci mo e cechowa si ró n biegło ci , np.
w
sensie szybko ci wykonywania zadania, rodzaju i liczby
popełnionych i skorygowanych lub nieskorygowanych bł dów itp.;
wa ne jest aby: a) stopie biegło ci miał swe odbicie w ocenie, b)
został okre lony i był uwzgl dniony pewien minimalny stopie
biegło ci, umo liwiaj cy zaliczenie zadania.
14