analiza - eksperci.kj.org.pl

ANALIZA
Egipt na rozstaju. W przeddzień wyborów prezydenckich coraz więcej
destabilizacji.
Najbliższe wybory prezydenckie w Egipcie miały być przeprowadzone w nowym kształcie ustrojowym
oraz miały zakończyć proces transformacji władzy po obaleniu rządu Mubaraka. Prawdopodobnie tak
się jednak nie stanie, a walka o przyszłość polityczną jednego z najważniejszych graczy
bliskowschodnich wchodzi w kulminacyjny moment. Dotychczasowe kroki dążące do stabilizacji
poczynione po upadku reżimu Mubaraka, takie jak wybory parlamentarne 2011-2012 tracą swoje
znaczenie i przełożenie na działanie instytucji. Zamęt polityczny będzie mieć znaczenie na wydarzenia
w regionie. Może on wyłonić nową władzę lub zaprowadzić autorytarne rządy armii.
Michał Rekowski
Postępująca destabilizacja
Rząd wojskowy zachowuje powściągliwość w
przekazywaniu
władzy
nowo
wybranemu
Przejściowy rząd wojskowy (SCAF) który objął
parlamentowi i pozostaje w otwartym konflikcie z
władzę po upadku Mubaraka i miał się jej zrzec z
Bractwem Muzułmańskim i jego partią Wolność i
momentem wyłonienia nowego rządu, przeżywa
Sprawiedliwość (FAJ), największą siłą polityczną w
obecnie kryzys zaufania społecznego. Egipcjanie
kraju.
masowo wychodzą na ulicę, aby protestować
nastawione są na ograniczenie wpływu Islamistów.
przeciwko
przez
Świadczą o tym działania instytucji kontrolowanych
wojskowych. 2 maja podczas antyrządowych
przez rząd wobec parlamentu, który zdominowany
protestów w zamieszkach zginęło co najmniej 11
jest przez Wolność i Sprawiedliwość. Prowadzone
osób. Władze obwiniane są za opieszałość w
przez Komisję Konstytucyjną prace nad nową
interweniowaniu
konstytucją,
zawłaszczaniu
i
władzy
rozdzieleniu
walczących.
Działania
obecnych
zostały
władz
zawieszone
wyraźnie
przez
Sąd
Wydarzenia ostatnich tygodni wprowadziły Egipt w
Administracyjny w Kairze i przełożone na okres po
stan coraz większego chaosu funkcjonowania
wyborach prezydenckich. Oznacza to, że nowy
państwa
prezydent uzyska kompetencje ukształtowane przez
i
społecznych.
radykalizacji
poszczególnych
grup
system
Mubaraka,
łącznie
z
możliwością
mianowania nowego premiera.
1
ANALIZA
Sam kształt Konstytuanty wzbudzał sprzeciw grup
wpływów USA w regionie. Bractwo Muzułmańskie
niezwiązanych
partiami
jak i ultrakonserwatywni Salafici głoszą hasła
muzułmańskimi w parlamencie. Przeciwko brakowi
radykalnego zerwania z zależnością Kairu od
dostatecznej reprezentacji w tworzeniu konstytucji
Waszyngtonu, która dla wielu Egipcjan symbolizuje
protestowały różne środowiska, w tym m.in.
okres rządów Mubaraka. Odpowiada to nastrojom
ośrodek
z
wielu obywateli, także tych niezwiązanych ze
intelektualnych
środowiskami politycznymi muzułmanów. Islamiści
sunnickiego islamu na świecie; środowiska walczące
mówią także o potrzebie dokonania fundamentalnej
o prawa kobiet; czy reprezentanci Kościoła
zmiany i ustanowienia całkowicie nowego porządku
Koptyjskiego, którego członkowie stanowią blisko
w opozycji do tego, co charakteryzowało poprzedni
10% populacji Egiptu.
reżim. Bractwo nie
z
dwoma
akademicki
najważniejszych
głównymi
Al-Azhar,
centrów
jedno
wystawiło
kandydata
w
wyborach prezydenckich, ponieważ domaga się
Cztery dni po zawieszeniu konstytuanty Wysoka
ograniczonej władzy prezydenckiej i ustanowienia
Komisja Wyborcza (pochodząca jeszcze z okresu
systemu
rządów administracji Mubaraka) zdyskwalifikowała
stanowisko wynika nie tylko z faktu kontroli decyzji
z wyścigu prezydenckiego 10 kandydatów, w tym 3
parlamentu przez Islamistów, ale także chęci
najważniejszych – wystawionego przez Bractwo
wykazania kontrastu wobec Mubaraka.
z
silną
pozycją
parlamentu.
Takie
Muzułmańskie Khairata el-Szatera, reprezentanta
ultrakonserwatywnej partii Al-Nour Hazema Salaha
Przejściowy rząd wojskowy jak i grupy związane z
Abu Ismaila oraz szefa wywiadu Mubaraka Omara
poprzednią władzą sprzeciwiają się radykalnym
Sulejmana, wspieranego przez część środowisk
zmianom ustrojowym oraz zmianie kursu w polityce
liberalnych.
jest
zagranicznej. Marszałek Polowy Hussein Tantawi,
przewodniczący Partii Wolności i Sprawiedliwości,
głowa SCAF, spotkał się 2 maja z amerykańskim
Mohamed
senatorem Johnem Kerry’m, przewodniczącym
Nowy
Morsy,
poprzednio
kandydatem
zaś
Bractwa
kandydatem
wykluczony
z
Al-Nour,
Bractwa
Komisji
Spraw
Zagranicznych
wzmocnienie
Senatu,
współpracy
aby
Muzułmańskiego za samowolne zgłoszenie swojego
przedyskutować
i
udziału w wyborach, Abdel Moneim Aboul Fotuh.
dwustronnych stosunków między Egiptem, a
Stanami Zjednoczonymi. Egipt wciąż znajduje się w
Spór o nowy kierunek polityczny
centrum uwagi USA i wątpliwym jest aby światowe
mocarstwo nie dążyło do zachowania tam swoich
Jednym
z
głównych
tematów
politycznych
ostatniego roku w Egipcie jest ograniczenie
wpływów. Większość egipskiego społeczeństwa jest
jednak temu przeciwna.
2
ANALIZA
Kair
jest
pretendentem
pozycji
prezydent będzie miał silny wpływ zarówno na
bliskowschodniego lidera. Postrzegany jest jako
kształt nowego rządu jak i Konstytucji. Coraz
najsilniejszy ośrodek polityczny Arabów i jedyna
silniejszy
siła zdolna do napędzania tendencji integracyjnych
wojskowy może doprowadzić państwo na skraj
w
nowego kryzysu, który najprawdopodobniej może
arabskim
odcisnęła
świecie.
silne
do
Ideologia
na
osi
społeczeństwo-rząd
albo zatrzymać rewolucję i zaprowadzić autorytarne
intelektualnym i politycznym, a nacjonalizm arabski
rządy armii albo wynieść dodatkowo umocnionych
zdaje
nad
Islamistów do władzy. Choć przeciwko działaniom
ponadnarodowymi więzami religijnymi. Rola jaką
SACFu protestują dziś niemal wszyscy Egipcjanie,
będzie odgrywał na Bliskim Wschodzie traktowana
którzy wspierali ubiegłoroczną rewolucję , to
jest więc jako niezwykle istotna. To powoduje, że
właśnie Bractwo Muzułmańskie i Salafici wyrastają
układ sił politycznych w Egipcie po wyborach
na główne ośrodki opozycji wobec wojskowych
prezydenckich
rządów. Trudno ocenić jaką rolę w najbliższych
znacząco
może
egipskim
na
życiu
się
piętno
panarabizmu
konflikt
przeważać
rzutować
na
pozostałe
państwa arabskie w regionie.
wydarzeniach odegrają wciąż silne, choć słabo
zorganizowane, środowiska narodowych liberałów
Prawdopodobne scenariusze
czy
grupy
związane
z
poprzednią
władzą.
Przyszłość polityczna Egiptu staje się coraz bardziej
Ostatnie wydarzenia spowodowały że wyniki
niepewna,
zimowych
bliskowschodniego coraz mniej przewidywalną.
wyborów
parlamentarnych,
które
czyniąc przyszłość całego regionu
wyłoniły silną większość muzułmańską tracą
stopniowo na znaczeniu – wybrany w czerwcu
3
ANALIZA
Klub Jagielloński to jedna z najstarszych w Polsce organizacji pozarządowych. Stowarzyszenie od ponad 20 lat aktywne
działa w przestrzeni publicznej zarówno na szczeblu lokalnym, jak i ogólnopolskim. Ambicją Klubu jest m.in.
merytoryczny wkład do debaty publicznej i tym samym profesjonalizacja polityki poprzez dostarczanie idei i wiedzy.
Dlatego jednym z trzech filarów aktywności naszego stowarzyszenia jest działalność ekspercka, która koncentruje się na
badanich naukowych w ważnych obszarach życia publicznego. Mamy w swoim dorobku znaczące raporty, analizy oraz
projekty badawcze w obszarze stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej, samorządu terytorialnego, rozwoju
regionalnego, ekonomii oraz zagadnień ustrojowych.
Zespół Ekspertów Klubu Jagiellońskiego powstał w 2012 roku jako eksperckie zaplecze stowarzyszenia. Jest to instytucja
typu think-tank, która prowadzi działalność badawczą i naukową. W jej skład wchodzą przede wszystkim pracownicy
naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także pracownicy administracji
publicznej, mający doświadczenie w realizacji projektów badawczych. Eksperci są jednocześnie szefami katedr
tematycznych w Klubie Jagiellońskim, które mają charakter edukacyjno-formacyjny. Pełnią więc funkcję dydaktyczną
stanowiąc bezpośrednie wsparcie dla członków Klubu Jagiellońskiego – głównie studentów i doktorantów.
4