Klaster w działaniach integracyjnych między przedsiębiorstwami

Raport merytoryczny z przebiegu konferencji
pn. „Klaster w działaniach integracyjnych między przedsiębiorstwami,
instytucjami naukowymi i otoczeniem biznesu”
oraz imprezy towarzyszącej
19 czerwca br. Łódź
Dnia 19 czerwca br. odbyła się szesnasta konferencja ogólnopolska pt. „Klaster w działaniach
integracyjnych między przedsiębiorstwami, instytucjami naukowymi i otoczeniem biznesu”.
Honorowy patronat nad konferencją objął Marszałek Województwa Łódzkiego.
Przebieg konferencji
Konferencja rozpoczęła się o godz. 10.00, a zakończyła o godz. 16.15. Uczestnicy
konferencji, to głównie:
 animatorzy klastrów,
 przedstawiciele klastrów,
 przedsiębiorcy i pracownicy przedsiębiorstw,
 przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu,
 przedstawiciele jednostek badawczo-rozwojowych oraz jednostek samorządu
terytorialnego.
Moderatorem konferencji był Kazimierz Kubiak, Społeczna Akademia Nauk w Łodzi.
W imieniu organizatorów powitał uczestników p. Jacek Skwierczyński Z-ca Dyrektora ds.
Przedsiębiorczości Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego. Zakres
przedsięwzięcia „Polskie klastry i polityka klastrowa” przedstawił p. Stanisław Szultka,
ekspert w przedsięwzięciu „Polskie klastry i polityka klastrowa”.
Christopher Whitfield z Communications Workers Association przedstawił prezentację
wprowadzającą nt. roli klastrów w działaniach integracyjnych między przedsiębiorstwami,
instytucjami naukowymi i otoczeniem biznesu. W swoim wystąpieniu podkreślił, jak ważną
rolę pełnią obecnie uniwersytety. Podobnie jak zamki w średniowiecznych miastach,
uniwersytety mogą być motorami rozwoju współczesnej gospodarki. Zaznaczył, że model
współpracy z uniwersytetami ewoluuje w kierunku otwartego systemu innowacji i szerokich
interakcji z otoczeniem. Uniwersytety mogą pełnić centralną rolę w klastrach jako źródło
wiedzy i pomysłów, wykwalifikowanych pracowników oraz innowacji nie tylko
technologicznych. Jako przykład udanej współpracy świata nauki i biznesu podał projekt
samochodu z niską emisją węgla (Low Carbon Vehicle Technologies Project) realizowany
przez West Midlands Automotive Cluster wspólnie z Uniwersytetem w Warwick
i Uniwersytetem Coventry. Jego wdrożenie zapewni pracę 2150 osobom, wygeneruje 40 mln
funtów zysku oraz wesprze powstanie 40 innowacji w przedsiębiorstwach z regionu West
Midlands.
W dalszej części konferencji zaprezentowane zostały doświadczenia klastrów zagranicznych.
Kirsten Hasberg przedstawiła wnioski wynikające z rozwoju deENet Kassel – niemieckiej
sieci klastrów, która funkcjonuje od 2003 roku. Organizacja ta zrzesza ponad 110 członków
i zatrudnia 30 osób – inżynierów, badaczy i ekspertów. Wskazała, że do głównych działań
deENet należy realizacja badań i projektów rozwojowych, obejmujących współpracę
partnerów z dziedziny energii odnawialnej i technologii wydajności energetycznej. DeENet
świadczy również takie usługi, jak: realizacja studiów wykonalności regionalnych koncepcji
energetycznych, organizowanie kursów szkoleniowych oraz prowadzenie wspólnej platformy
internetowej w celu prezentacji kompetencji członków.
Toms Grinfelds dokonał prezentacji działalności łotewskiego klastra MASOC. Obszar jego
funkcjonowania to inżynieria mechaniczna i sektor metalurgiczny, który do 2008 roku był
najszybciej rozwijającym się sektorem na Łotwie. Jednak po 10 latach stabilnego wzrostu
został bezpośrednio dotknięty kryzysem gospodarczym. Grinfelds podkreślił, że
niesprzyjające warunki zjednoczyły przedsiębiorców – w klaster zaangażowanych jest 150
firm, które odpowiadają za produkcję 80% produktów sektora. Jako główne cele klastra
wymienił: wzmocnienie międzynarodowej konkurencyjności sektora inżynierii mechanicznej
oraz poprawę produktywności i tworzenie nowych produktów. Wskazał, że główne obszary
działalności to edukacja i szkolenia, rozwój rynków eksportu oraz badania i rozwój.
Enrique Pedrosa Beya przedstawił doświadczenia z rozwoju hiszpańskiego klastra FEMAC.
W swoim wystąpieniu zaznaczył, że mimo iż FEMAC jest stosunkowo niewielkim klastrem
(skupia 42 podmioty) tradycyjnego przemysłu (maszyn rolniczych), odznacza się jednak
wysokim poziomem innowacyjności. Jego członkowie zaangażowani są w realizację czterech
projektów badawczo-rozwojowych, m.in. opracowanie innowacyjnej maszyny do nawożenia
oraz stworzenie inteligentnego systemu precyzyjnego żywienia. Enrique Pedrosa Beya
podkreślił, że istotne dla rozwoju klastra było nawiązanie współpracy z instytucjami
naukowymi: Uniwersytetem w Lleida, Centrum Badawczym IRTA i Centrum
Technologicznym Maqcentre. Wskazał, że głównym celem działalności klastra jest
propagowanie rozwoju technologicznego wśród stowarzyszonych przedsiębiorstw, ciągłe
szkolenie oraz utrzymywanie pozytywnych relacji z partnerami zewnętrznymi.
Na temat możliwości finansowania inicjatyw klastrowych wypowiedział się Łukasz Siekiera
z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego. Wskazał, że łódzkie klastry mogą
starać się o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Łódzkiego. Uzyskane środki mogą być przeznaczone na zakup środków trwałych i wartości
niematerialnych związanych z nową inwestycją, doradztwo z zakresu opracowania planów
rozwoju i ekspansji powiązania, organizację programów szkoleniowych, warsztatów
i konferencji, działania promocyjne w celu pozyskania nowych przedsiębiorstw. Klastry mogą
także otrzymać wsparcie z programów niededykowanych stricte klastrom, np. z działania 3.4
RPO Rozwój otoczenia biznesu. Uzyskane w ten sposób środki mogą przeznaczyć na
realizację projektów polegających na rozwoju infrastruktury badawczo-rozwojowej jednostek
naukowych.
Przebieg panelu oraz wnioski i rekomendacje ekspertów
Drugą część konferencji stanowił panel dyskusyjny, w którym udział wzięły osoby
zaangażowane w tematykę klastrową w regionie:
 Iwona Adamkiewicz - Klaster Bioenergia dla Regionu
 Konstanty Marat - Łódzko-Mazowiecki Klaster Owocowo-Warzywny
 Zbigniew Chrząstek - Kutnowski Klaster Technologiczny
 Bogdan Mazurek - Łódzki Klaster Budowlany – Twój Dom



Jacek Pawliczak - Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu
Henryk Marucha - Klaster Innowacyjnego Przemysłu Mody
Łukasz Siekiera - Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
Moderatorem panelu był Stanisław Szultka, ekspert w przedsięwzięciu PARP „Polskie klastry
i polityka klastrowa”. Tytułem wprowadzenia do dyskusji moderator przedstawił kilka
przykładów zrealizowanych przedsięwzięć w klastrach, których celem był rozwój technologii
i innowacji.
Wypowiedzi panelistów wskazują, że klaster powinien tworzyć strukturę, w której przepływ
wiedzy, transfer technologii i wzrost innowacyjności odbywa się w sposób naturalny i ciągły.
Doświadczenia łódzkich klastrów pokazują, że możliwe jest wspólne realizowanie działań
przez przedstawicieli świata nauki i biznesu z korzyścią dla obu stron. Przykład stanowi
Klaster Bioenergia dla Regionu, który realizuje projekt „Bioenergia dla regionu –
zintegrowany program rozwoju doktorantów”, w ramach którego powstało 5 patentów oraz
powołano interdyscyplinarne zespoły doktorantów. Dużą aktywnością i otwartością do
współpracy wykazuje się w szczególności Politechnika Łódzka – w konsorcjum z Klastrem
Innowacyjnego Przemysłu i Mody realizuje program badawczy pn. „Personalizacja odzieży
sportowej poprzez jej tekstronizację z oceną wydolności organizmu”. Współpracuje także
ściśle z Kutnowskim Klastrem Technologicznym, pomagając mu w znalezieniu nowych
technologii obróbki stali.
Budowanie porozumienia pomiędzy nauką a biznesem wymaga jednak odpowiednich
warunków.
Uczestnicy dyskusji wskazywali na kluczową rolę dobrego klimatu i stabilnego otoczenia
formalno-prawnego. Zbigniew Chrząstek, przedstawiciel Kutnowskiego Klastra
Technologicznego, zwrócił uwagę, że ciągłe zmiany przepisów i polityki gospodarczej
wprowadzają niepotrzebne zamieszanie. Pomimo tego, że obecnie panujące warunki nie są
szczególnie sprzyjające, to najaktywniejsze klastry mają szansę osiągnąć sukces.
Z kolei Jacek Pawliczak, reprezentujący Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu,
podkreślił znaczenie odpowiedniego nastawienia do współpracy, rozpowszechniania idei
klastrów oraz korzyści płynących ze współpracy na linii biznes-nauka-władza lokalna.
W toku dyskusji zwrócono uwagę, że kluczowym elementem rozwoju współpracy jest jasne
zdefiniowanie wspólnego celu. Może to być stworzenie wspólnego produktu, jak wskazał
Bogdan Mazurek z Klastra Budowlanego Twój Dom, lub budowa fabryki świadczącej usługi
na rzecz wszystkich członków klastra, jak w przypadku Kutnowskiego Klastra
Technologicznego. Przedsiębiorcy łatwiej podejmują wspólne działania wtedy, kiedy widzą,
że przyniosą im one konkretne korzyści. Podkreślono także, że formę prawną klastra powinno
dostosować się do jego działań. Dla celów biznesowych warto zakładać spółki celowe,
natomiast dla działań miękkich (np. promocyjnych) bardziej odpowiednie może okazać się
stowarzyszenie.
Uczestnicy dyskusji, odnosząc się do roli samorządów w kształtowaniu warunków do
rozwoju klastrów, są zdania, że powinna ona być przede wszystkim wspierająca. Oczekiwania
w stosunku do władz nie dotyczą wyłącznie finansowania, ale m.in. doradztwa, poparcia w
różnych przedsięwzięciach, promocji, kreowania wizerunku i atrakcyjności danego sektora
oraz otwartości na podejmowanie rozmowy. Zwrócono uwagę, że stymulowanie rozwoju
i innowacyjności klastrów może odbywać się nie tylko poprzez przyznawanie środków
finansowych, ale także przez zmianę kryteriów zamówień publicznych. Wykonanie danego
zamówienia z wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązań, stwarza szansę klastrom na ich
dalszą sprzedaż.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klastrów, Urząd Marszałkowski Województwa
Łódzkiego planuje powołać Regionalne Biuro Klastrów, które będzie stanowiło miejsce
spotkań i platformę do rozmów. Zapewni klastrom profesjonalne doradztwo i pomoc
w poszukiwaniu partnerów zagranicznych.
Impreza towarzysząca – wystawa
Przebieg wystawy
Swoje stoiska przygotowało 6 wystawców:
1.Klaster Bioenergia dla Regionu,
2. Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu,
3. Klaster Innowacyjnego Przemysłu Mody,
4. Kutnowski Klaster Technologiczny,
5. Łódzki Klaster Budowlany – Twój Dom,
6. Łódzko-Mazowiecki Klaster Owocowo-Warzywny.
Podczas trwania wystawy uczestnicy mogli zapoznać się z działalnością i ofertami w/w
klastrów.
Redakcja, PARP czerwiec 2012r.
Informacja została przygotowana w ramach przedsięwzięcia PARP: „Polskie klastry
i polityka klastrowa”.
Przedsięwzięcie PARP jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu systemowego PARP: „Rozwój
zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji”
z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, poddziałanie 2.1.3.