Dziękuję za uwagę!

Certyfikacja wyposażenia lokomotyw
w urządzenia sterowania
mgr inż. Witold Olpiński
Składniki interoperacyjności
W zakresie podsystemu pokładowych urządzeń „Sterowanie”
podstawowymi składnikami interoperacyjności są:
1, Pokładowy ERTMS/ETCS,
2. Urządzenia odometryczne,
3, Interfejs zewnętrznego STM,
4. Radiotelefon kabinowy GSM-R (Uwaga: karta SIM, antena, kable połączeniowe ani filtry nie należą do tego
składnika interoperacyjności).
5. Radio GSM-R na potrzeby transmisji danych ETCS (Uwaga: karta SIM, antena, kable połączeniowe ani filtry
nie należą do tego składnika interoperacyjności).
6. Karta SIM GSM-R
Składniki interoperacyjności należące do podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe” można grupować.
Przykładowa grupa składników interoperacyjności wymieniona w TSI CCS obejmuje :
- pokładowy ERTMS/ETCS oraz
- urządzenia odometryczne.
Istnieje możliwość tworzenia innych grup, przy czym należy je odpowiednio scharakteryzować zgodnie z TSI.
Moduły oceny zgodności
1. Deklaracja zgodności WE
zgodnie z art. 13 ust. 1 dyrektywy 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r.
ws. interoperacyjności kolei we Wspólnocie oraz z załącznikiem IV do niej:
Producent (lub jego upoważniony przedstawiciel mający siedzibę na terenie Wspólnoty) może wybrać:
1) procedurę badania typu (moduł CB) dotyczącą fazy projektowania i rozwoju,
w połączeniu z procedurą systemu zarządzania jakością produkcji (moduł CD) dla fazy produkcyjnej; lub
2) procedurę badania typu (moduł CB) dotyczącą fazy projektowania i rozwoju,
w połączeniu z procedurą weryfikacji produktu (moduł CF); lub
3) pełny system zarządzania jakością oraz badanie projektu (moduł CH1).
Ponadto do celu sprawdzenia składnika interoperacyjności „karta SIM” producent lub jego przedstawiciel
może wybrać moduł CA.
Szczegółowy opis modułów znajduje się w decyzji Komisji 2010/713/UE z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie
modułów procedur oceny zgodności, przydatności do stosowania i weryfikacji WE stosowanych w TSI
przyjętych na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE.
Moduły oceny zgodności
Niezależnie od wybranego modułu dla składnika interoperacyjności „pokładowy ERTMS/ETCS” lub grupy takich
składników w odniesieniu do parametrów podstawowych muszą być spełnione poniższe wymagania:
- niezależnie od tego, czy wybrano moduł CB czy CH1, jednostka notyfikowana sprawdza, czy egzemplarz
danego składnika interoperacyjności przeszedł wszystkie obowiązkowe sekwencje prób dotyczących funkcji
pokładowych ERTMS/ETCS i czy próby te przeprowadzono w laboratorium posiadającym akredytację
do wykonywania tego rodzaju prób zgodnie z rozporządzeniem nr 765/2008 z 9 lipca 2008 r.,
- zaleca się przeprowadzenie prób pokładowego ERTMS/ETCS przy użyciu scenariuszy pochodzących
z prowadzonej przez ERA bazy danych, które nie wchodzą w zakres specyfikacji prób obowiązkowych,
(gdyż wersje urządzeń przytorowych mogą się różnić, co będzie poruszone dalej).
W ramach oceny zgodności składnika interoperacyjności lub ich grupy w odniesieniu do parametrów
podstawowych należy wykonać niżej wymienione czynności:
- w zakresie funkcji, interfejsów i parametrów eksploatacyjnych sprawdzić:
- czy wszystkie z nich opisane w parametrach podstawowych zostały zaimplementowane i czy są zgodne z
wymaganiami TSI CCS,
- które z opcjonalnych funkcji i interfejsów opisanych w parametrach podstawowych zostały
zaimplementowane i czy są one zgodne z wymaganiami TSI CCS,
- jakie dodatkowe funkcje i interfejsy (niewyspecyfikowane w TSI CCS) zostały zaimplementowane
i czy nie powodują one konfliktów z zaimplementowanymi funkcjami wyspecyfikowanymi,
Moduły oceny zgodności
cd czynności do wykonania w ramach oceny zgodności składnika interoperacyjności lub ich grupy:
- w zakresie środowiska, sprawdzić:
- spełnienie obowiązkowych warunków środowiskowych, o ile zostały one określone w parametrach
podstawowych,
- czy dany składnik interoperacyjności funkcjonuje prawidłowo w warunkach środowiskowych,
do których został zaprojektowany,
- w zakresie niezawodności, dostępności, podatności utrzymaniowej i bezpieczeństwa (RAMS) aprawdzić:
- spełnienie wymagań w zakresie bezpieczeństwa, opisanych w parametrach podstawowych:
1. czy przestrzegane są wartości współczynnika tolerowanego zagrożenia (THR) dla uszkodzeń losowych,
2. czy proces rozwojowy umożliwia wykrywanie i eliminowanie błędów systematycznych,
- czy zrealizowany jest ilościowy cel w zakresie wiarygodności (podany przez wnioskodawcę),
- zgodność z wymaganiami dotyczącymi utrzymania.
Moduły oceny zgodności
2. Weryfikacja zgodności WE
zgodnie z art. 13 ust. 1 dyrektywy 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r.
ws. interoperacyjności kolei we Wspólnocie oraz z załącznikiem IV do niej:
Do celu weryfikacji podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe” wnioskodawca może wybrać:
1) procedurę badania typu (moduł SB) dotyczącą fazy projektowania i rozwoju,
w połączeniu z procedurą systemu zarządzania jakością produkcji (moduł SD) dla fazy produkcyjnej; lub
2) procedurę badania typu (moduł SB) dotyczącą fazy projektowania i rozwoju,
w połączeniu z procedurą weryfikacji produktu (moduł SF); lub
3) pełny system zarządzania jakością oraz badanie projektu (moduł SH1).
Należy pamiętać, że zarówno dla urządzeń pokładowych jak i przytorowych:
- w przypadku modułu SB (badanie typu), wymagany jest przegląd projektu odnośnie metod, narzędzi i wyników
projektowania na zgodność z wymaganiami TSI CCS,
- w przypadku modułu SH1 (pełny system zarządzania jakością oraz badanie projektu), wymagane jest
wykonanie badania typu.
Moduły oceny zgodności
2. Weryfikacja zgodności WE (cd)
Odnośnie wymagań dotyczących weryfikacji podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe”:
- niezależnie od wybranego modułu weryfikacja musi wykazać, że po zintegrowaniu z pojazdem podsystem
„Sterowanie – urządzenia pokładowe” spełnia parametry podstawowe, przy czym te funkcje i parametry
eksploatacyjne składników interoperacyjności, które zostały już objęte deklaracją zgodności WE,
nie wymagają dodatkowej weryfikacji.
W ramach weryfikacji podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe”, oraz parametrów podstawowych,
należy przeprowadzić następujące kontrole:
- w zakresie eksploatacji składników interoperacyjności sprawdzić:
- czy wszystkie składniki interoperacyjności, które mają wejść w skład podsystemu, są objęte deklaracją
zgodności WE i odpowiednim świadectwem,
- ograniczenia dotyczące użytkowania składników interoperacyjności, wynikające z charakterystyki
podsystemu i środowiska,
- (w przypadku składników interoperacyjności, które uzyskały świadectwo na podstawie poprzednich wersji
TSI „Sterowanie”), czy nadal zapewnia ono zgodność z wymaganiami aktualnie obowiązującej TSI CCS,
Moduły oceny zgodności
2. Weryfikacja zgodności WE (cd)
W dalszym ciągu weryfikacji podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe”, oraz parametrów
podstawowych, należy przeprowadzić następujące kontrole:
- w zakresie integracji składników interoperacyjności z podsystemem sprawdzić:
- prawidłowość instalacji i funkcjonowania wewnętrznych interfejsów podsystemu,
- czy dodatkowe funkcje (niewyspecyfikowane w TSI CCS) nie mają wpływu na funkcje obowiązkowe,
- czy wartości ETCS-ID pochodzą z dozwolonego zakresu,
- w zakresie integracji z taborem sprawdzić:
- prawidłowość instalacji urządzeń (z uwzględnieniem warunków instalacji określonych przez producenta),
- czy podsystem „Sterowanie – urządzenia pokładowe” jest zgodny z taborem, w którym ma być używany,
- czy parametry (np. hamowania) są prawidłowo skonfigurowane i czy znajdują się dozwolonym zakresie,
- w zakresie integracji z urządzeniami klasy B sprawdzić czy osobne urządzenia klasy B połączone z
pokładowymi urządzeniami ERTMS/ETCS (częściowo) przy użyciu interfejsów niezgodnych z TSI CCS
nie stwarzają dodatkowych wymagań względem podsystemu „Sterowanie – urządzenia przytorowe”
ze względu na przejścia oraz czy urządzenia ERTMS/ ETCS funkcjonują bez zakłóceń; inne sprawdzenia
nie są potrzebne, gdyż albo zostały przetestowane na poziomie składnika interoperacyjności, albo nie na
pomiędzy nimi interfejsu, natomiast oceny zarządzania przejściami dokonuje się zgodnie ze specyfikacjami
krajowymi,
Moduły oceny zgodności
2. Weryfikacja zgodności WE (cd)
W dalszym ciągu weryfikacji podsystemu „Sterowanie – urządzenia pokładowe”, oraz parametrów
podstawowych, należy przeprowadzić następujące kontrole:
- w zakresie integracji z podsystemami „Sterowanie – urządzenia przytorowe” sprawdzić:
- czy telegramy z eurobalis mogą być odczytywane (zakres tej próby ogranicza się do sprawdzenia, czy antena
została prawidłowo zainstalowana i nie należy powtarzać prób wykonanych już na poziomie składnika
interoperacyjności); próby należy prowadzić przy użyciu certyfikowanej eurobalisy,
- czy telegramy z europętli (o ile mają zastosowanie) mogą być odczytywane (przy użyciu certyfikowanej
europętli),
- czy urządzenia obsługują połączenia GSM-R w zakresie głosu i danych (o ile mają zastosowanie) w certyfikowanej sieci GSM-R,
- w zakresie niezawodności, dostępności, podatności utrzymaniowej i bezpieczeństwo (RAMS) sprawdzić:
- czy urządzenia spełniają wymagania w zakresie bezpieczeństwa,
- czy zrealizowany jest ilościowy cel w zakresie wiarygodności,
- zgodność z wymaganiami dotyczącymi utrzymania,
- w zakresie integracji z podsystemami „Sterowanie – urządzenia przytorowe” i innymi podsystemami
– niżej wymienione próby w warunkach eksploatacji,
Moduły oceny zgodności
2. Weryfikacja zgodności WE (cd)
Próby w warunkach eksploatacji przeprowadzane w ramach weryfikacji podsystemu „Sterowanie – urządzenia
pokładowe”:
- przeprowadzić próby zachowania się podsystemu w tylu różnych warunkach eksploatacyjnych, w ilu będzie to
możliwe w granicach rozsądku (np. nachylenie linii, prędkość pociągu, wibracje, moc trakcyjna, warunki
atmosferyczne, projekt przytorowych funkcji podsystemu „Sterowanie”), przy czym:
- próby muszą być w stanie wykazać:
1) czy funkcje odometryczne są realizowane prawidłowo,
2) czy podsystem „Sterowanie – urządzenia pokładowe” jest zgodny z taborem, w którym ma być używany,
- próby te muszą również zwiększać pewność co do tego, że nie wystąpią błędy systematyczne,
- zakres tych prób nie obejmuje prób przeprowadzonych już na wcześniejszych etapach,
- uwzględnia się przeprowadzone próby składników interoperacyjności i próby podsystemu w środowisku
symulowanym,
- nie ma konieczności przeprowadzania prób pokładowych urządzeń łączności głosowej GSM-R w warunkach
eksploatacji - prawidłowość instalacji i funkcjonowania wewnętrznych interfejsów podsystemu.
Interfejsy
1. „wewnętrzne” (wewnątrz TSI CCS),
2. „zewnętrzne” (do innych TSI)
Wyzwania
1. Różnorodność taboru:
– czy i w jakim zakresie ma zastosowanie
„badanie typu”?
2. Pierwsze instalacje przytorowe – pierwsze pojazdy
Doświadczenia hiszpańskie
1. Różni producenci / wykonawcy
– różnice w urządzeniach przytorowych:
czy wystarczy jedno badanie?
2. Porozumienie IM – RU:
„certyfikat obiegu”
Dziękuję za uwagę!
DAWNIEJ:
GREEN EUROPEAN TRANSPORT ASSOCIATION