Certyfikacja taboru jako podsystemu

Certyfikacja taboru jako podsystemu
Stanisław Opaliński
Certyfikacja zgodności - działanie strony trzeciej wykazujące,
że zapewniono odpowiedni stopień zaufania, iż należycie
zidentyfikowany wyrób, proces, usługa są zgodne z określonym
dokumentem odniesienia ( normą, przepisami)
Proces certyfikacji wymaga zatem dokumentu odniesienia
zawierającego wymagania dla przedmiotu certyfikacji. Jednym
z dokumentów odniesienia do certyfikacji taboru są TSI –
“Tabor kolejowy – lokomotywy i wagony pasażerskie”
TSI – “Tabor kolejowy – lokomotywy i wagony pasażerskie”
odnoszą się do:
• pociągów napędzanych energią cieplną i elektrycznych,
• jednostek trakcyjnych napędzanych energią cieplną i
elektrycznych,
• wagonów pasażerskich,
• ruchomych urządzeń przeznaczonych do budowy i utrzymania
infrastruktury kolejowej
Niniejsze TSI wprowadzają m. in. następujące definicje:
• “jednostka” – to ogólny termin używany do określenia taboru, który
wchodzi w zakres omawianej TSI i podlega obowiązkowi uzyskania
świadectwa TSI,
• “pociąg” – to skład eksploatacyjny zbudowany z jednej lub więcej
jednostek,
• “wagon pasażerski” – to pojazd nietrakcyjny w składzie stałym lub
zmiennym, zdolny do przyjęcia pasażerów, to również wagon
restauracyjny, sypialny, wagon z miejscami do leżenia. Wagon
osobowy może posiadać kabinę maszynisty i taki wagon nazywany jest
wówczas wagonem sterowniczym,
• “lokomotywa” to – pojazd trakcyjny ( lub połączenie kilku pojazdów )
niezdolny do przyjęcia obciążenia użytkowego, który w czasie
normalnej eksploatacji można wyprzęgać z pociągu i eksploatować
oddzielnie.
Dyrektywa 2008/57/WE w sprawie interoperacyjności taboru we
Wspólnocie jako dyrektywa nowego podejścia wymienia tylko
tzw. wymagania zasadnicze jakie poszczególne podsystemy
kolejowe powinny spełniać (Zał. III do dyrektywy 2008/57/WE).
Niniejsze TSI w Rozdz. 3. zawierają tabelaryczne odniesienie
wymagań zasadniczych do poszczególnych elementów taboru i
stawianych im wymagań określonych w Rozdz. 4 co
przykładowo przedstawia poniższa tabela.
Element
podsystemu
„Tabor”
Punkt
referencyjny
Bezpieczeństwo
Pulpit
maszynisty
4.2.9.1.6.
1.1.5
Niezawodnośćdostępność
Zdrowie
1.3.1
Ochrona
środowiska
naturalnego
Zgodność
techniczna
Wymagania zawarte w Rozdz. 4 niniejszych TSI odnoszą się do:
•
•
•
•
•
•
aspektów funkcjonalnych i technicznych,
specyfikacji funkcjonalnych interfejsów,
zasad eksploatacji,
zasad utrzymania,
kompetencji zawodowych,
warunków zdrowia i bezpieczeństwa,
• zasad rejestracji w Europejskim Rejestrze typów pojazdów dopuszczonych
do eksploatacji
Składnikami interoperacyjności, które mogą mieć zastosowanie
w jednostkach do których odnosi się niniejsza TSI są:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
sprzęgi ratownicze,
koła,
zabezpieczenie przed poślizgiem kół *,
światła czołowe*,
światła oznakowania*,
światło końca pociągu*,
sygnały dźwiękowe*,
pantograf*,
nakładki stykowe*,
wyłącznik główny,
przyłącze systemu opróżniania toalet,
przyłącze wlotowe do napełniania zbiorników wody.
Do każdego składnika interoperacyjności odnoszą się określone wymagania zawarte w
Rozdz. 4. Składniki oznaczone *) wymagają dodatkowo oceny zgodności na poziomie
podsystemu.
Oceny zgodności składników interoperacyjności dokonuje się
przy pomocy niżej wymienionych modułów:
Moduł CA
Wewnętrzna kontrola produkcji
Moduł CA1
Wewnętrzna kontrola produkcji + sprawdzenie wyrobu w badaniu jednostkowym
Moduł CA2
Wyrywkowa wewnętrzna kontrola produkcji + sprawdzanie wyrobu losowo w odstępach
czasu
Moduł CB
Badanie typu WE
Moduł CC
Zgodność z typem na podstawie wewnętrznej kontroli produkcji
Moduł CD
Zgodność z typem na podstawie systemu zarządzania jakością w procesie produkcyjnym
Moduł CF
Badanie wyrobu na zgodność z typem
Moduł CH
Zgodność ustalona w oparciu o pełny system zarządzania jakością
Moduł CH1
Zgodność ustalona w oparciu o pełny system zarządzania jakością + badanie projektu
Moduł CV
Walidacja typu poprzez badanie eksploatacyjne (przydatność do stosowania)
Wnioskujacy o certyfikację wybiera moduły przy pomocy, których
dokonywana będzie przez J.N. ocena zgodności składników
interoperacyjności. Przykładowe moduły i ich kombinacje dla oceny
składnika interoperacyjności „koła” przedstawia poniższa tabela:
Punkt
5.3.2
Składnik
CI
Koła
Moduł lub kombinacja modułów oceny zgodności
CA
CA1/CA2
X*
CB+CC
CB+CD
CB+CF
CH
CH1
X
X
X*
X
*) Moduły CA1, CA2 lub CH mają zastosowanie do wyrobów wprowadzanych do
obrotu, a więc opracowanych przed wejściem w życie niniejszych TSI, pod
warunkiem, że ocena zgodności przeprowadzona była na porównywalnych
warunkach jak w TSI.
Niżej wymienione składniki interoperacyjności muszą być również ocenione
pod kątem TSI Tabor systemu kolei dużych prędkości:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
sprzęgi ratownicze,
światła czołowe,
światła oznakowania,
światło końca pociągu,
sygnały dźwiękowe,
pantograf,
nakładki stykowe,
przyłącze systemu opróżniania toalet,
przyłącze wlotowe do napełniania zbiorników wody.
Jeżeli parametry odnoszące się do składnika wymienione są w obu TSI, a składnik posiadał już
deklarację WE przydatności do stosowania wg TSI Tabor dużych prędkości to nie trzeba
ponownie oceniać składnika na zgodność z niniejsza TSI.
Oceny przydatności do stosowania wg modułu CV wymagają: koła, zabezpieczenie przed
poślizgiem kół.
Procedury weryfikacji WE podsystemu opisane są w zał. VI. do
dyrektywy 2008/57/WE.
Weryfikacja WE jednostek taboru prowadzona jest zgodnie z
jednym z modułów lub kombinacją niżej przedstawionych
modułów:
Moduł SB
Badanie typu
Moduł SD
Weryfikacja WE na podstawie systemu zarządzania jakością w procesie
produkcji
Moduł SG
Weryfikacja WE na podstawie sprawdzenia jednostki
Moduł SF
Moduł SH1
Weryfikacja WE na podstawie sprawdzenia wyrobu na zgodność z
typem
Weryfikacja WE w oparciu o pełny system zarządzania jakością +
badanie projektu
Wnioskodawca powinien wybrać jedną z następujących kombinacji modułów:
SB+SD, SB+SF lub moduł SH1
Charakterystyki podsystemu, które podlegają ocenie zawarte są w
załączniku H do niniejszej TSI.Tabela H1 tego załącznika stanowi
zestawienie wszystkich charakterystyk, które należy weryfikować na
określonym etapie projektowania, rozwoju i produkcji co pokazuje
poniższy fragment tabeli
Charakterystyki podlegające ocenie
Faza projektowania i rozwoju
zgodnie z p.4.2 niniejszej TSI
Przegląd projektu Badanie typu
Element podsystemu
Punkt
Konstrukcja i części
4.2.2
mechaniczne
Stany obciażenia i
rozłożenie masy
Wspóldziałanie z
torem i skrajnia
Skrajnia kinematyczna
4.2.2.10
Hamowanie
Wymogi funkcjonalne
Produkcja
Badanie okresowe
Szczególna procedura
oceny
Punkt
X
X
X
6.2.2.2.1
4.2.3..1
X
Nie dotyczy
Nie dotyczy
6.2.2.2.2
4.2.4
4.2.4.2.1
X
X
Nie dotyczy
4.2.3
Podsystem podlega kontroli na każdym z następujących etapów:
• projektowania,
• budowy, montażu składników interoperacyjności wraz
z ich dostosowaniem,
• ostatecznego testowania podsystemu.
W takim przypadku możliwe jest wydanie przez J.N. pośrednich
deklaracji weryfikacji zgodności WE.
Po sprawdzeniu czy potwierdzenia pośrednie prawidłowo
uwzględniają wymagania TSI jednostka notyfikowana wydaje
certyfikat ostateczny.
•
•
•
•
•
W celu poddania podsystemu weryfikacji WE producent, lub jego
upoważniony przedstawiciel zgłasza wniosek o dokonanie oceny
zgodności do wybranej jednostki notyfikowanej. Do wniosku
dołącza się dokumentację techniczną zawierającą przede
wszystkim:
ogólne i szczegółowe rysunki powykonawcze, schematy
elektryczne, hydrauliczne, sterowaniowe, instrukcje obsługi,
utrzymania itd.
wykaz składników interoperacyjności,
kopie deklaracji zgodności dla składników interoperacyjności,
kopie zapisów obliczeniowych oraz protokołów z prób i
badań,
pośrednie deklaracje weryfikacji dla etapu projektowania i
budowy.
Po dokonaniu pozytywnej oceny zgodności podsystemu lub
składnika interoperacyjności z zasadniczymi wymaganiami
dotyczącymi interoperacyjności kolei, przez notyfikowaną
jednostkę certyfikującą, jednostka ta wydaje odpowiednio
certyfikat zgodności podsystemu lub certyfikat zgodności
składnika interoperacyjności.
“Certyfikat zgodności podsystemu” –
dokument wydany przez
notyfikowaną jednostkę certyfikującą potwierdzający, że
podsystem jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami
dotyczącymi interoperacyjności kolei.
Producent podsystemu lub jego upoważniony przedstawiciel,
importer, inwestor, zarządca infrastruktury, przewoźnik kolejowy,
który poddał system lub składnik interoperacyjności ocenie
zgodności z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi
interoperacyjności i otrzymał odpowiedni certyfikat, wystawia:
• deklarację zgodności składnika interoperacyjności
• deklarację weryfikacji podsystemu,
Dziękuję za uwagę