PLATANOWATE (Platanaceae) PODOKARPOWATE (Podocarpaceae)
Transkrypt
PLATANOWATE (Platanaceae) PODOKARPOWATE (Podocarpaceae)
PLATANOWATE (Platanaceae) WYSTĘPOWANIE: Ameryka Pn., Półwysep Bałkański i Himalaje. Rodzina obejmuje tylko 1 rodzaj – platan (Platanus), liczący – zależnie od ujęcia taksonomicznego – 7-10 gatunków. MORFOLOGIA: wysokie i potężne drzewa. Kora jasna, cienka, która na pniu i na grubszych gałęziach łuszczy się dużymi płatami. Liście dłoniastoklapowane, długoogonkowe, z błoniastymi przylistkami. KWIATY: niepozorne, o silnie zredukowanym okwiecie lub zupełnie bez okwiatu, rozdzielnopłciowe i zebrane w charakterystyczne, kuliste kwiatostany zwisające na długich osiach. W kwiatach męskich znajdują się 4 pręciki, w żeńskich zaś kilka (5-7) nie zrośniętych słupków (słupkowie apokarpiczne), każdy z 1 zgiętą szyjką. Szczególnie interesująca jest obecność w kwiatach żeńskich 34 prątniczków, które są nie funkcjonującymi pręcikami – dowodzi to, że przodkowie platanowatych mieli jeszcze kwiaty obupłciowe. słupkowie pręcikowie OWOCE: suchy, buławkowaty, jednonasienny orzeszek, otoczony u nasady długimi, prostymi włoskami. Kuliste owocostany utrzymują się na drzewie w ciągu zimy i rozpadają na wiosnę, a poszczególne orzeszki roznoszone są przez wiatr. UŻYTKOWANIE: ozdobne, platany sadzone są zwykle w parkach i przy szerokich alejach. Z drewna wytwarza się okleinę meblarską, która nie ustępuje okleinie z orzecha włoskiego. JK PODOKARPOWATE (Podocarpaceae) WYSTĘPOWANIE: głównie na półkuli południowej, w obszarach górskich tropikalnych, na półkuli północnej w Azji pd.-wsch., Am.Środk. i na Antylach. Obejmuje ok. 110 gatunków. Najliczniejszy rodzaj: zastrzalin (Podocarpus) MORFOLOGIA: wiecznie zielone drzewa (wys. do 70 m) np.: Podocarpus dacrydioides z Nowej Zelandii, P. usambrensis ze wsch. Afryki i krzewy (1 m wys.) np.: P. alpinus z Tasmanii i Australii. Liście b. różnorodne od szpilek do pokaźnych, równowąskich lub lancetowatych blaszek (dł. do 30 cm). Przewody żywiczne wykształcone są tylko w korze i w liściach. KWIATY: rozmieszczone zwykle dwupiennie w pachwinach liści lub na szczytach krótkich pędów. Kw. męskie zebrane są czasem w kotkowate kwiatostany przypominające odpowiednie organy kordaitów. Na ziarenkach pyłku występują pęcherzyki powietrza. Kw. żeńskie tworzą luźne KWIAT MĘSKI WSPARTY PODSADKĄ CZĘŚĆ KWIATU ŻEŃSKIEGO Z DWOMA ZALĄŻKAMI kwiatostany nie przypominające szyszek (zaznacza się wyraźna tendencja do redukcji kwiatów do jednego). W czasie rozwoju nasienie zostaje obrośnięte osłonką, zwaną epimacjum i dojrzałe wygląda jak jagoda – jest miękkie i żywo, przeważnie czerwono zabarwione. UŻYTKOWANIE: drewno zazwyczaj żółtawe, trwałe, pachnące, dobrze nadające się do impregnowania o dużym lokalnie znaczeniu gospodarczym. Niektóre nasiona jadalne. Ozdobne, w tropikach jako rośliny żywopłotowe. JK – 50 –