zobacz - Projekt badawczy

Towarz~stwo
Przyjcrci6t
Dolnej Uisty
XVI II Konferencja
Naukowo-Szkoleniowa
I
j
I
Stratygrafia plejstocenu Polski
I
I
I
Rozwoj i zanik lqdolodu fazy pomorskiej
zlodowacenia wisly na Pomorzu Wschodnim (Kociewie)
il
Stara Kiszewa, 5-9.09.201 1
Panstwowy lnstytut Geologiczny
Paistwowy lnstytut Badawczy
Warszawa 2011
Komitet honorowy:
prof. dr hab. ~ a r e D
k E ~ R S K I~yrektor
,
lnstytutu~eografiii PlzestrzennegoZagospodamwania PAN
prof. dr hab. Jerzy NAWROCKI, Dyrektor PIG-PIB
prof. dr hab. Zygmunt B A B ~ ~ s KDyrektor
I,
Instytutu Geografii UKW
prof. dr hab. Leszek MARKS, Przewodnicwy Komitetu Badah Czwartorqdu PAN
dr hab. Wojciech MORAWSKI, prof. nadzw. PIG-PIB
prof. dr hab. Leszek LMDNER
dr hab. Stanislaw LISICKI, prof. nadzw. PIG-PIB
prof. dr hab. Jan SZUPRYCZY~~KI
prof. dr hab. Bernhard NITZ
dr hab. Andrzej BER
dr hab. Aurelia MAKOWSKA
Komitet organizacyjny:
Pnewodniczqcy:
dr hab. Miroslaw BLASZKIEWICZ, prof. PAN
Czlonkowie:
dr Piotr GIERSZEWSKI
dr Jaroslaw KORDOWSKI
dr Piotr LAMPARSKI
dr Jaroslaw PkTqKOWSKI
dr Katarzyna POCHOCKA-SZWARC
Redakcja naukowa:
dr Jaroslaw KORDOWSKI
dr Piotr LAMPARSKI
dr Katarzyna POCHOCKA-SZWARC
prof. dr hab. Leszek MARKS
Recenzent:
mgr Joanna RYCHEL
mgr Michal S L O W I ~ ~ K I
mgr Renata S W A D ~ A
mgr Sebastian TYSZKOWSKI
dr Marcin ZARSKI
Akceptowal do druku dnia 22.08.2011 r.
Dyrektor Paristwowego Instytutu Geologicznego - Parktwowego Instytutu Badawczego
prof. dr hab. Jerzy NAWROCKI
O Copyright by Paristwowy Instytut Geologiczny - Patistwowy Instytut Badawczy, Warszawa 201 1
Organizacja konferencji byla moiliwa dzipki pomocy nastppujqcych urzgd6w i instytucji:
U r d Miasta Starogard Gdariski
Starostwo Powiatowe w Starogardzie G d a k k i i
Regionalna Dyrekcja Las6w Phtwowych w Gdakku
Browar Amber, Kolbudy
Geofizyka Tomb Sp. z 0.0.
Saint-Gobain Construction Products Polska sp. z 0.0. Weber - Zaklad Produkcyjny w Gniewie
ISBN 978-83-7538-819-0
Projekt i opracowanie typograficzne: Anna Majewska
Projekt loga konferencji i okladki: Piotr Lamparski i Sebastian Tyszkowski
I strona okiadki - p6inoglacjalna dolina Wdy k. Szlagi Vot. Wieslaw Stqieli);
IV strona okiadki - mapa Kociewia z zaznaczonymi sesjami terenowyrni (opracowaniegrajiczne: Piotr Lamparski)
Druk Centrum Poligrafii Sp. z 0.0.
Naklad 160 egz.
106
Referaty i postery
ZAPIS SEDYMENTACYJNY SELEKTYWNEJ DEFORMACJI SUBGLACJALNEJ
W STANOWISKU SAMPLAWA (POLNOCNO-ZACHODNIACZ~$SC
GARBU LUBAWSKIEGO)
Karol TYLMANN', Wojciech WYSOTA', Jan A. PIOTROWSKI~'
1
Instytut Geografii, Uniwersytet Mikolaja Kopernika, To&
2
University of Aarhus, Dania
3~niversity
of Sheffield, Wielka Brytania
Wsp2czesne badania osad6w lodowcowych sugerujq, i e procesy deformacji subglacjalnej mogq
by6 ograniczone przestrzennie i oddzialywa6 na nieskonsolidowane podloze lqdoloddw w spos6b selektywny. Mimo i e wsp6lwystepowaniemobilnych przestrzennie i czasowo niedeformowanych oraz
deformowanych lokalnych stref (stable spots oraz deforming spots) w podloiu lqdolodow plejstocenskich bylo jui sygnalizowane, to wci* niewiele jest jednoznacznych dowoddw sedymentologicznych, ktbre moglyby to zjawisko potwierdzab. Poster prezentuje zapis sedymentacyjny selektywnej
deformacji subglacjalnej, analizowany w odsloniqciu terenowym Samplawa w phocnej Polsce. Odnaleziono tarn Slady wspdwystqpowania stref deformowanych oraz niedeformowanych w podloiu
ostatniego lqdolodu vistuliahskiego funkcjonujqcegona tym obszarze.
Badane stanowisko jest polozone na skraju wysoczyny morenowej w phocno-zachodniej czqSci Garbu Lubawskiego, na zapleczu maksymalnego zasiqgu ostatniego lqdolodu plejstocenskiego,
ok. 30 km na p6hocny zach6d od linii LGM (Last Glacial Maximum). W okresowo czynnej iwirowni, w z W Scian o lqcznej dhgodci ok. 70 m, odslania siq warstwa bazalnej gliny lodowcowej
o mi@szoSci do 4 m, pokrywajqca niezaburzone osady piaszczysto-Mowe o mi@szoSci do 2 m.
Glina ta jest zbudowana glbwnie z masywnego diamiktonu piaszczystego, a jej kontakt z leiqcymi
ponizej osadami fluwioglacjalnymijest ostry i ma charakter erozyjny. W dolnej czqSci analizowanej
gliny wystqpujq silnie zdeformowane osady, wyksztalcone w postaci kilku charakterystycznych
,,plam" (deformingspots). Najwiqkszq tego typu ,,zdeformowanqplamq", o szerokoSci 15 m i wysokoSci 0,7 m, cechuje charakterystyczny wypukly ksztalt jej gdrnej powierzchni. Budujqjqbezstrukturalne osady piaszczysto-iwirowe, wymieszane w r6inym stopniu z diamiktonem. Jej dolny kontakt
z niezaburzonymi osadarni fluwioglacjalnymi o warstwowaniu przekqtnym rynnowym,jest erozyjny,
natomiast gbrny kontakt z masywnq glinq lodowcowq ma gl6wnie charakter przejSciowy. Duia sila
oraz zbiekne kierunki orientacji klast6w w glinie lodowcowej pokrywajqcej zdeformowane osady
wskazujq, ze gl6wne naprqzenia z w i ~ n ze ruchem lodu i deformacjqpodloza oddzialywaly w kierunku NW-SE.
Przeprowadzone badania sugerujq, ze strefy osad6w o zaburzonej strukturze odslaniajqce siq
w iwirowni w Samplawie sq zapisem proces6w selektywnej deformacji subglacjalnej. Opisane powyzej ,,plamy zdeformowanych osad6w" sq najprawdopodobniej pozostaloSciq subglacjalnych stref
deformacyjnych (subglacial deforming spots), w ktorych osady pierwotnie zdeponowane w subglacjalnych kanalach w6d roztopowych na kontakcie 16d-podloze, byly nastepnie deformowane i w r6inym stopniu mieszane z materialem morenowym uwalnianyrn spod lqdolodu. Pomiqdzy tego typu
,,plamami" nie znaleziono Sladdw deformacji, co potwierdza zalozenia modelu mozaikowoSci proces6w subglacjalnych i wsp6hqstqpowania stabilnych oraz deformowanych stref na kontakcie
16d-podloze.