Okręgowych i Centralnej Komisji Egzaminacyjnej

referencje
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna
w Krakowie
Anna Rappe
Kierownik Wydziału Badań
i Analiz
Wyniki egzaminów są ważnym elementem oceny procesu edukacji zarówno w perspektywie
ucznia, jak i jakości działania szkoły. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna (OKE) odpowiada
za przygotowywanie i organizowanie zewnętrznego systemu oceniania (sprawdzian po szkole
podstawowej, egzamin gimnazjalny, egzamin maturalny, egzamin zawodowy oraz egzaminy
eksternistyczne). OKE w Krakowie obejmuje swym działaniem trzy województwa: małopolskie,
lubelskie, podkarpackie i jest największą komisją z ośmiu działających w Polsce.
Wszystkim OKE stawiane są wysokie wymagania dotyczące sprawności w organizacji egzaminów, obiektywności i rzetelności procesu oceniania oraz możliwie szybkiego udostępniania
wyników egzaminacyjnych. Zadanie jest niebagatelne, gdyż na każdym poziomie sprawdzianu,
egzaminu gimnazjalnego i matury, co roku zdaje egzamin blisko 100 tys. absolwentów.
Aby sprostać temu wyzwaniu niezbędne jest zastosowanie odpowiednich narzędzi. Program IBM SPSS Statistics jest z powodzeniem wykorzystywany w Wydziale Badań i Analiz
Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie od 2002 roku, czyli pierwszych egzaminów
zewnętrznych w Polsce.
SPSS Statistics jest nam pomocny już na etapie przygotowania danych: począwszy od importu
danych z plików tekstowych i MS Access, poprzez ich czyszczenie i rekodowanie. W swoich
działaniach najczęściej prowadzimy analizy eksploracyjne, do których realizacji wykorzystujemy Tabele użytkownika. To wygodny i efektywny sposób przedstawiania informacji
ilościowej wzbogaconej o miary tendencji centralnej i szerszy opis zmiennej. Pracując
na narzędziach SPSS Statistics otrzymujemy czytelne raporty, korzystając z przygotowanych
szablonów tabel i wykresów. Duża część analiz ma charakter powtarzalny, bądź prowadzona
jest indywidualnie dla każdego z trzech województw. Dzięki możliwości wykorzystania
języka poleceń SPSS Statistics (syntaxu) wiele tych procesów mogliśmy zautomatyzować.
W znaczący sposób pozwala to ograniczyć czas potrzebny na przygotowanie zbioru danych
i samą analizę. Dzięki temu przygotowanie raportów potrzebnych do pisania sprawozdań
nie nastręcza nam trudności, a wyniki egzaminacyjne jesteśmy w stanie dostarczyć na czas.
Oprócz dostarczenia wyników uczestnikom egzaminów, działania OKE w zakresie ewaluacji
systemu nauczania przede wszystkim służą poprawie jakości systemu kształcenia. Odbiorcami wyników są same szkoły, gdzie wyniki są analizowane i porównywane ze średnimi dla
szkół i powiatu i województwa, a kolejno wyciągane są wnioski co do jakości pracy danej
szkoły, także w odniesieniu do poszczególnych przedmiotów szkolnych. Sprawozdania OKE
trafiają też do organów prowadzących szkoły, czyli Jednostek Samorządu Terytorialnego, jak
również do Kuratoriów Oświaty, które we własnym zakresie podejmują działania zmierzające
do podniesienia efektywności systemu kształcenia.
Pakiet statystyczny SPSS Statistics jest również wykorzystywany w projekcie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III, Działanie 3.2, Badania dotyczące rozwoju metodologii
szacowania wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej (EWD). Umożliwia łączenie wyników
egzaminacyjnych wszystkich zdających egzaminy w danej sesji na poziomie sprawdzianu,
egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego w całej Polsce. Na każdym poziomie jest
to ok. 400 tys. zdających rocznie. Wszystkie Okręgowe Komisje Egzaminacyjne są zobowiązane do przysyłania wyników egzaminacyjnych w formacie SPSS Statistics, co ułatwia
wykonywanie analiz wyników na poziomie krajowym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Korzystając z dostępnej w SPSS Statistics metody regresji bada się zależności między
wynikami dla każdego z uczniów na różnych poziomach edukacji, na przykład: sprawdzian
w 2002 r. egzamin gimnazjalny w 2005 r. i matura w 2009 r. Dzięki metodzie regresji, dla
każdego ucznia obliczamy resztę, czyli różnicę między wynikiem faktycznie otrzymanym
na egzaminie a wynikiem przewidywanym. Szacowanie wyników dla całej populacji zdających
na podstawie rozkładu reszt pozwala natomiast na wyznaczanie wskaźników edukacyjnej
wartości dodanej dla szkół, a tym samym określanie ich efektywności pracy.
*Firma SPSS Polska od 2012 roku nosi nazwę
Predictive Solutions. Posiada w swojej
ofercie m.in. rozwiązania z rodziny IBM SPSS
(wcześniej SPSS). W roku 2009 została
zrealizowana fuzja pomiędzy IBM Inc.
a SPSS Inc.
Rozwiązania IBM SPSS zastosowane w OKE są dużym usprawnieniem dla naszej pracy. Możliwości narzędzi w zakresie zarządzania danymi, raportowania oraz wizualizacji informacji,
zaspokajają nasze potrzeby. Ogromnym ułatwieniem jest wykorzystanie języka poleceń, który
pozwala automatyzować zadania, przez co więcej czasu mamy na interpretacje wyników
i pisanie sprawozdań. Uzupełnieniem dla narzędzi analitycznych są szkolenia Predictive
Solutions (dawniej SPSS Polska)*, które pozwalają szybko rozpocząć i interesująco kontynuować przygodę z analizą danych.