Warszawa, 30 maja 2011r. Dot.: BP-023-55/2011/07

Warszawa, 30 maja 2011r.
Dot.: BP-023-55/2011/07
Sz. Pan
Tomasz Połeć
Główny Inspektor Transportu Drogowego
Szanowny Panie,
W odpowiedzi na pismo z dn. 12 kwietnia 2011 r. zespół Programu Przeciw Korupcji podziela
przedstawioną w nim opinię co do zasadności przyjęcia rozwiązań prawnych, na podstawie których
inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego byliby zobowiązani do składania oświadczeń o stanie
majątkowym, tzw. oświadczeń majątkowych.
Oświadczenia majątkowe stanowią instrument zapobiegania zjawiskom korupcyjnym i okołokorupcyjnym, w szczególności konfliktowi interesów, nepotyzmowi etc. Przede wszystkim
pozwalają one właściwym organom, a w niektórych przypadkach również opinii publicznej,
monitorować, czy przyrost majątku zobowiązanego do złożenia oświadczenia znajduje pokrycie w
jego dochodach oraz czy nie dochodzi do nadużyć w pełnieniu funkcji publicznej.
Niemniej ponieważ obowiązek ich składania pociąga za sobą ograniczenie prawa do prywatności,
nałożenie takiego obowiązku powinno mieć miejsce wyłącznie w odniesieniu do funkcji, których
wykonywanie łączy się z ryzykiem wystąpienia sytuacji korupcyjnych lub około-korupcyjnych.
Stąd też odpowiedź na pytanie o zasadność nałożenia na daną grupę obowiązku składania
oświadczeń o stanie majątkowym powinna być poprzedzona prześledzeniem kompetencji i zadań
przypisanych tej grupie.
Zadania i kompetencje inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego wskazane w przepisach
Ustawy z dn. 6 września 2001r. transporcie drogowym należą do tego rodzaju, że wykonujący je
inspektorzy mogą być narażeni na propozycje korupcyjne. Tytułem przykładu wskazać można, że
inspektorzy zostali upoważnieni do prowadzenia kontroli przestrzegania szerokiego spektrum
przepisów regulujących transport drogowy poczynając od przepisów ruchu drogowego przez
przepisy dotyczące obowiązkowych przerw oraz czas odpoczynku kierowcy, warunków transportu
zwierząt, przewozu towarów niebezpiecznych, rodzaju używanego paliwa, na kontroli dokumentów
kończąc (art. 50 ustawy). Co więcej wykonując zadania kontrolne inspektorzy są uprawnieni do
nakładania i pobierania kar pieniężnych (art. 56 ustawy). Na marginesie dodać trzeba, że zadania
Inspekcji z początkiem lipca b.r. ulegają poszerzeniu i obejmą wystawianie mandatów za
przekroczenie prędkości i przejazd na czerwonym świetle. Inspektorzy ruchu drogowego mają więc
bezpośrednią styczność z osobami, które mogą chcieć uniknąć odpowiedzialności wynikającej z
naruszenia prawa. Ryzyko ulegania takim zachowaniom wzmaga fakt, że praca jest wykonywana w
terenie, w warunkach ograniczonej kontroli samego pracodawcy, czy chociażby wynikającej z
obecności współpracowników. Podsumowując stwierdzić należy, że zadania realizowane przez
inspektorów transportu drogowego oraz charakter ich pracy przemawiają za objęciem tej grupy
obowiązkiem składania oświadczeń majątkowych.
Jednocześnie zaznaczyć trzeba, że samo nałożenie obowiązku składania oświadczeń majątkowych
na osoby wykonujące zadania o charakterze publicznym, z którymi wiążą się ryzyka korupcyjne,
będzie rozwiązaniem niewystarczającym, a nawet kontr-produktywnym, o ile oświadczenia te nie
będą podlegać realnej kontroli. Rosnąca liczba osób poddawanych przez ustawodawcę lustracji
majątkowej każe podnieść wątpliwości co do realnego oddziaływania oświadczenia majątkowego
jako instrumentu zapobiegającego korupcji.
Podsumowując objęcie inspektorów transportu drogowego obowiązkiem składania corocznych
oświadczeń majątkowych byłoby celowe i mogłoby zapobiegać zjawiskom o charakterze
korupcyjnym pod warunkiem zapewnienia realnej kontroli treści oświadczeń.
Z poważaniem,
Grażyna Kopińska
Anna Wojciechowska-Nowak
Dyrektor Programu Przeciw Korupcji
Koordynator Projektu Pomocy Prawnej