Koszty, ceny, marże jako kategorie ekonomiczne w

Metody oceny efektywności ekonomicznej
działalności przedsiębiorstwa.
2011-10-13
1
• Oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa
dokonuje się przy pomocy wskaźników.
2011-10-13
2
Analiza wskaźnikowa
•
•
•
•
2011-10-13
Najbardziej typowe rozwiązanie pozwala
wyróżnid 4 obszary analizy wskaźnikowej
służącej ocenie:
płynności finansowej,
zadłużenia,
sprawności działania przedsiębiorstwa,
rentowności.
3
Analiza wskaźnikowa
Wszystkie wskaźniki wykorzystywane w analizie finansowej
mogą byd obliczane:
• na podstawie danych wyrażających stan zjawiska na początku i
na koocu okresu sprawozdawczego, różnice między tak
obliczonymi wskaźnikami pokazuje zmiany w badanym
zjawisku, będące wynikiem decyzji gospodarczych
podejmowanych w ciągu okresu sprawozdawczego,
• na podstawie wielkości średnich; ustala się je dzieląc sumę
stanu na początku i koocu okresu sprawozdawczego przez 2.
2011-10-13
4
Analiza wskaźnikowa
• Analiza wskaźnikowa jest szybką i efektywną
metodą uzyskiwania wglądu w operacje
gospodarcze i funkcjonowanie firmy.
• Ograniczenia analizy wskaźnikowej – bazuje
wyłącznie na przeszłości firmy.
• Zalety - wraz z analizą otoczenia może służyd
do przewidywania warunków działania
przedsiębiorstwa w przyszłości.
2011-10-13
5
Płynnośd finansowa
• Płynnośd pokazuje zdolnośd firmy do
wywiązywania się z krótkoterminowych
zobowiązao, tzn. tych które są płatne w ciągu
jednego roku.
2011-10-13
6
Płynnośd finansowa
• Analiza płynności finansowej może byd
prowadzona na podstawie:
• strumieni przepływów środków pieniężnych w
okresie, za który sporządzono rachunek
wyników,
• stanów w zakresie środków obrotowych i
zobowiązao płatniczych (początek i koniec
okresu sprawozdawczego).
2011-10-13
7
Płynnośd finansowa
• Do oceny zdolności przedsiębiorstwa do
wywiązywania się z bieżących zobowiązao
służą:
• wskaźnik bieżącej płynności finansowej,
• wskaźnik szybki, tzw. mocny test.
2011-10-13
8
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej
= aktywa bieżące
pasywa bieżące
lub
= zapasy + należności + środki pieniężne + inne aktywa bieżące
bieżące zobowiązania
2011-10-13
9
Wskaźnik szybki
= aktywa bieżące – zapasy – rozliczenia międzyokresowe czynne
bieżące pasywa
2011-10-13
10
Płynnośd finansowa
• Na pozytywną ocenę sytuacji finansowej zasługuje
przedsiębiorstwo, w którym różnica między wskaźnikiem
bieżącym i szybkim nie jest zbyt duża. Jeśli szybki wskaźnik jest
niski, a bieżący wysoki tzn., że firma utrzymuje zbyt wysoki
poziom zapasów. Wysoki wskaźnik szybki oznacza
nieproduktywne gromadzenie środków pieniężnych na
rachunku bankowym oraz występowanie wysokiego stanu
należności.
• Oceniając sytuację finansową firmy należy sprawdzid, jakie są
tendencje zmian powyższych wskaźników w czasie. Niskie
wskaźniki płynności są sygnałem o zagrożeniu zdolności
płatniczej przedsiębiorstwa, zaś płynnośd większa niż potrzeby
firmy może mied niekorzystny wpływ na jej rentownośd.
2011-10-13
11
Analiza funduszu obrotowego
Kapitał obrotowy w dniach obrotu = (kapitał obrotowy/sprzedaż
netto)x360 dni
• Wskaźnik ten określa liczbę dni obrotu, na jaką wystarcza kapitał
obrotowy.
• Badanie poziomu kapitału obrotowego musi byd wzbogacone
wskaźnikami pozwalającymi określid czas rotacji środków
obrotowych.
2011-10-13
12
Rotacja zapasów
wskaźnik rotacji zapasów = sprzedaż netto/ środki,
stan zapasów
• mówi ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi
„odnowienie” stanu zapasów.
2011-10-13
13
Wskaźnik obrotu zapasami w dniach
= (średni stan zapasów/ sprzedaż netto)x 360 dni
• określa co ile dni firma odnawia swoje zapasy
dla zrealizowania określonej sprzedaży
2011-10-13
14
Wskaźnik rotacji należności
= sprzedaż netto/średni stan należności
• Określa ile razy w ciągu roku firma odtwarza
stan swoich należności.
2011-10-13
15
Stopieo płynności finansowej
• I stopieo płynności (przyspieszony) – środki pieniężne
w kasie, banku, krótkoterminowe papiery
wartościowe.
• II stopieo płynności (naturalny) – należności
inkasowane terminowo, należności
wewnątrzzakładowe, od budżetów i innych należności,
a także zapasów, wyrobów gotowych i półfabrykatów
mających zbyt na rynku.
• III stopieo płynności (opóźniony) – zapasy towarów i
wyrobów nie mających zbytu, zapasy produkcji nie
zakooczonej, materiały, zaliczki oraz należności
przeterminowane i sporne.
2011-10-13
16
Płynnośd finansowa
Do utraty płynności finansowej dochodzi kiedy np.:
• dokonuje się zakupów towarów wyższych niż bieżące potrzeby handlowe,
• dokonuje się inwestycji, angażuje w to środki obrotowe, które powinny zostad
przeznaczone na spłatę zobowiązao wobec dostawców,
• kierownictwo podejmuje decyzję o wypłatach nadmiernych wynagrodzeo
względem możliwości ekonomicznych.
Poprawy płynności finansowej można dokonad np.:
• poprzez przyspieszenie spływu gotówki np. wprowadzając większą dyscyplinę
windykacyjną, ograniczenie sprzedaży z odroczonym terminem płatności itp.
• przez podwyższenie rotacji magazynowej, np. wprowadzając zmiany w zakresie
sposobu zamawiania towarów, monitorowania ich stanów,
• przez znalezienie dodatkowych źródeł kredytowania działalności handlowej,
np. w postaci kredytów bankowych, lepszych warunków dostaw,
• przez wykorzystanie wszystkich tych czynników jednocześnie.
2011-10-13
17
Analiza zadłużenia
Analiza zadłużenia pozwala ocenid politykę finansową przedsiębiorstwa,
stąd określa się ją też analizą struktury finansowej. Wskaźniki służące do
oceny zadłużenia firmy można ująd w dwie grupy:
• wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia,
• wskaźniki informujące o zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu.
•
•
•
•
2011-10-13
Ocena poziomu zadłużenia ma na celu ustalenie, kto dostarczył firmie
środków. Do oceny stopnia zadłużenia służą wskaźniki:
wskaźnik ogólnego zadłużenia,
wskaźnik zadłużenia kapitału własnego,
wskaźnik zadłużenia długoterminowego,
wskaźnik zadłużenia środków trwałych.
18
Analiza zadłużenia
• Wskaźnik ogólnego zadłużenia firmy obejmuje
strukturę finansową jego majątku.
wskaźnik ogólnego zadłużenia = (zobowiązania ogółem/
aktywa ogółem) x 100%
• Wskaźnik ten, określa udział zobowiązao (kapitału
obcego) w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.
2011-10-13
19
Analiza zadłużenia
• Wskaźnikiem oceny poziomu zadłużenia jest relacja
zobowiązao ogółem do kapitału własnego.
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego =
zobowiązanie ogółem/kapitał własny
• Wskaźnik ten określa stopieo zaangażowania kapitału
obcego w stosunku do kapitału własnego, a więc
także możliwości pokrycia zobowiązao kapitałami
własnymi.
2011-10-13
20
Analiza zadłużenia
• Wskaźnik zadłużenia długoterminowego
określany jako wskaźnik długu lub wskaźnik
ryzyka.
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego =
zobowiązania długoterminowe/kapitał własny
2011-10-13
21
Sprawnośd działania
• Do pomiaru aktywności przedsiębiorstwa w
zakresie wykorzystania zasobów majątkowych
firmy służą wskaźniki sprawności działania:
• wskaźniki oparte na kosztach wytwarzania w
przedsiębiorstwie,
• wskaźniki rotacji,
• wskaźniki gospodarowania zasobami.
2011-10-13
22
Sprawnośd działania
wskaźnik operacyjności = (koszt własny sprzedaży/sprzedaż
netto) x 100%
• Wskaźnik obrazuje efektywnośd gospodarowania
w firmie oraz zdolnośd jej kierownictwa do
kontroli i obniżki kosztów.
2011-10-13
23
Sprawnośd działania
• Wskaźniki rotacji majątku mogą dotyczyd majątku
ogółem lub wybranych elementów. Najbardziej
ogólny wskaźnik globalnego obrotu aktywami
określa, ile razy sprzedaż netto jest większa od
aktywów posiadanych przez przedsiębiorstwo.
wskaźnik globalnego obrotu aktywami = sprzedaż
netto/średni stan aktywów ogółem
2011-10-13
24
Sprawnośd działania
wydajnośd pracy 1 zatrudnionego = sprzedaż
netto/przeciętna liczba zatrudnionych
2011-10-13
25
Sprawnośd działania
produktywnośd środków trwałych = sprzedaż
netto/przeciętny stan środków trwałych brutto
• Produktywnośd określa wartośd sprzedaży
przypadającą na 1 złotych zaangażowaną w
majątku trwałym brutto.
2011-10-13
26
Rentownośd
Podstawowymi miernikami informacyjnymi o
szybkości zwrotu zaangażowanego w
przedsiębiorstwie kapitału są wskaźniki rentowności
zwane wskaźnikami zyskowności lub stopami
zyskowności.
Można wyróżnid 3 aspekty rentowności:
• rentownośd sprzedaży, określaną rentownością
handlową,
• rentownośd majątku (aktywów) zwaną rentownością
ekonomiczną,
• rentownośd zaangażowanych kapitałów własnych
zwaną rentownością finansową.
2011-10-13
27
Rentownośd
•
•
•
•
2011-10-13
Wskaźniki rentowności sprzedaży mogą byd liczone
jako rentownośd brutto i netto, w zależności od
kategorii zysku przyjmowanej do obliczeo.
Wskaźnik rentowności brutto można obliczyd jako:
relacja nadwyżki finansowej brutto do sprzedaży
netto,
relacja zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem
do sprzedaży netto,
relacja zysku przed opodatkowaniem do sprzedaży
netto.
28
Rentownośd
wskaźnik rentowności sprzedaży brutto = (zysk
przed opodatkowaniem/sprzedaż netto) x
100%
• Wskaźnik ten odzwierciedla politykę cen
przedsiębiorstwa oraz zysku jaki generuje ono
poprzez określoną wielkośd sprzedaży.
2011-10-13
29
Rentownośd
wskaźnik rentowności sprzedaży netto = (zysk
netto/sprzedaż netto) x 100%
• Wskaźnik ten określany jest zwrotem ze
sprzedaży.
2011-10-13
30
Rentownośd
• Rentownośd ekonomiczna (majątku) informuje o wielkości
zysku netto przypadającego na jednostkę wartości
zaangażowanego w przedsiębiorstwo majątku.
• wskaźnik rentowności majątku = (zysk netto/wartośd majątku
(aktywów) ogółem )x 100%
• Wskaźnik ten określamy zwrotem z majątku (ROA – return on
assets), wyznacza ogólną zdolnośd aktywów przedsiębiorstwa
do generowania zysku, czyli pokazuje jak efektywnie firma
zarządza swoimi aktywami.
2011-10-13
31
Rentownośd
• Wskaźnik zyskowności aktywów jest ogólnym
miernikiem podnoszenia efektywności
gospodarowania w przedsiębiorstwie.
• Rentownośd ekonomiczna zależy od rentowności
sprzedaży netto, czyli wielkości zysku zrealizowanego
przy określonej sprzedaży oraz szybkości rotacji
zaangażowanych aktywów.
Rentownośd aktywów = rentownośd sprzedaży netto
x rotacja aktywów
2011-10-13
32
Rentownośd
• Taka sama rentownośd aktywów może byd wynikiem
różnej polityki sprzedaży wyrobów i usług:
• polityki ilości (niskich cen), charakteryzuje się niską
zyskownością jednostkową, ale odpowiednio wyższą
wielkością sprzedaży,
• polityki jakości (wysokich cen), charakteryzuje się
wysoką zyskownością i niską rotacją aktywów.
2011-10-13
33
Rentownośd
wskaźnik zyskowności kapitału własnego = (zysk
netto/kapitał własny)
x 100%
Pozwala na określenie stopy zysku, jaką przynosi
inwestycja w dane przedsiębiorstwo.
2011-10-13
34
Rentownośd
• Reasumując można stwierdzid, że rentownośd
przedsiębiorstwa jest konsekwencją przyjętej strategii
rozwoju, obejmującej:
• politykę cen oraz kontrolę kosztów wyznaczających udział
zysku w sprzedaży, czyli marżę zysku,
• politykę inwestycji, od której zależy produktywnośd i
rentownośd inwestycji,
• politykę finansową, która określa strukturę zadłużenia
umożliwiającą zwiększenie rentowności inwestycji w
odniesieniu do właścicieli kapitału lub powodującą spadek tej
rentowności.
• Przyjęcie niewłaściwej polityki w jednym z trzech
wymienionych kierunków będzie powodowad określone
konsekwencje dla przedsiębiorstwa.
2011-10-13
35