Europejski tydzien szczepieñ

„ Szczepić. Dlaczego warto”
W dniach 20-26 kwietnia obchodzony jest pod patronatem Światowej Organizacji
Zdrowia- Europejski Tydzień Szczepień. Celem tej akcji jest edukacja i promocja szczepień,
jako najskuteczniejszej formy zapobiegania chorobom zakaźnym.
Hasło przewodnie tygodnia brzmi: „ Szczepić. Dlaczego warto”.
Gdyby nie szczepionki, wśród ludzi szerzyłyby się bardzo groźne choroby zakaźne i
epidemie z nimi związane, które niewątpliwie były istotnym czynnikiem wpływającym na
historię ludzkości. Epokowym wynalazkiem moŜna nazwać szczepionki przeciw ospie
prawdziwej i przeciw wściekliźnie, które zapoczątkowały kolejne odkrycia i osiągnięcia w
dziedzinie profilaktyki chorób zakaźnych.
Szczepienia ochronne są aktualnie jednym z podstawowych ogniw wielokierunkowej polityki
zdrowotnej. W Polsce jest obowiązek szczepień. Od ponad pół wieku szczepienia prowadzone
są według Programu Szczepień Ochronnych, określającego kiedy i przeciwko jakiej chorobie
naleŜy szczepić. Składa się on z III części:
I.A.Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieŜy według wieku
I.B.Szczepienia osób naraŜonych w sposób szczególny na zakaŜenie
II. Szczepienia zalecane
Koszty szczepień zawartych w części IA i IB są finansowane z budŜetu państwa, natomiast
koszt szczepień zalecanych pokrywa pacjent.
Szczepienia kojarzą się głównie z okresem dzieciństwa, bo wtedy wykonujemy ich
najwięcej. Szczepionki otrzymują juŜ jednodniowe dzieci podczas pobytu w szpitalu.
Kalendarz szczepień obowiązkowych u dzieci i młodzieŜy obejmuje profilaktykę wielu
groźnych chorób: gruźlicy, wirusowego zapalenia wątroby typu B, błonicy, tęŜca, krztuśca,
Polio, odry, świnki, róŜyczki, zapaleń nagłośni i zapaleń opon mózgowych wywołanych przez
Haemophilus Influenzae typu B /pałeczka paragrypy/.
Jedynym mankamentem jest fakt, Ŝe dziecko podczas jednej wizyty u lekarza ma
wykonywane nawet 3 iniekcje.
JeŜeli rodzice chcą zaoszczędzić stresu z tym związanego, mogą kupić na własny koszt
szczepionkę skojarzoną, wieloskładnikową zawierającą od trzech do sześciu składników.
W ramach obowiązkowego Programu Szczepień Ochronnych, zgodnie zaleceniem
Pediatrycznego Zespołu Ekspertów od czerwca 2008 r.w pewnych grupach dzieci naraŜonych
w sposób szczególny na zakaŜenie są realizowane bezpłatnie szczepienia przeciwko
pneumokokom i ospie wietrznej. O kwalifikacji do tych szczepień decyduje lekarz ustalający
rozpoznanie u dziecka.
W Programie Szczepień Ochronnych zawarty jest wykaz szczepień zalecanych dla
określonych grup ze względu na wiek, stan zdrowia i sytuację epidemiologiczną. Są to
szczepionki rekomendowane do stosowania , które jednak z uwagi na niedostatek środków
finansowych nie znalazły się na liście preparatów refundowanych, ale są niewątpliwie waŜne
dla naszego Ŝycia i zdrowia.
Wśród nich znajdują się między innymi szczepienia przeciwko grypie, polecane zwłaszcza
osobom dorosłym i starszym z chorobami układu oddechowego, krąŜenia, jak teŜ dzieciom.
Powikłania pogrypowe mogą prowadzić do cięŜkich schorzeń, a nawet śmierci. Warto
zaszczepić się jeszcze przed sezonem grypowym, którego szczyt przypada na okres między
styczniem i marcem.
Ponadto w grupie szczepień zalecanych zawarte są szczepienia przeciwko biegunce
rotawirusowej u dzieci, przeciwko pneumokokom, wirusowemu zapaleniu wątroby typu
A i B, kleszczowemu zapaleniu mózgu, ludzkiemu wirusowi brodawczaka odpowiedzialnemu
za raka szyjki macicy.
Na wszelkie pytania dotyczące szczepień obowiązkowych i zalecanych odpowie pacjentowi,
czy rodzicowi lekarz rodzinny lub pediatra.
Kolejna grupa, to szczepionki dla osób wyjeŜdŜających do krajów tropikalnych. Na świecie
jest tylko jedno szczepienie obowiązkowe wymagane przy wjeździe do określonych krajówprzeciwko Ŝółtej gorączce..
NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe w tropikach czyhają na nas teŜ inne niebezpieczne choroby ,
których moŜna się ustrzec wykonując w odpowiednim czasie przed wyjazdem szczepienie
ochronne. ZagroŜeniem tym moŜe być tyfus czyli dur brzuszny, wścieklizna, choroba
Heinego-Medina. Przed egzotyczną podróŜą trzeba koniecznie odwiedzić specjalistę
w poradni do spraw szczepień w najbliŜszej Wojewódzkiej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej .PomoŜe on w doborze odpowiednich szczepień.
Szczepienia ochronne mają wielu zwolenników, ale są teŜ osoby im przeciwne,
argumentujące swoją postawę ryzykiem wystąpienia niepoŜądanych odczynów
poszczepiennych. Prawdą jest, Ŝe nie istnieją szczepionki całkowicie bezpieczne i całkowicie
skuteczne, jednak zachorowania na choroby objęte szczepieniami powodują duŜo groźniejsze
i liczniejsze powikłania, niŜ ewentualnie duŜo rzadsze odczyny poszczepienne.
NaleŜy pamiętać, Ŝe szczepionka zanim trafi na rynek jest poddawana wielokrotnym testom
klinicznym, tak aby wykluczyć ewentualne ryzyko wystąpienia działań ubocznych. Mogą się
one jednak pojawić .Jest to najczęściej zaczerwienienie, bolesność w miejscu podania,
krótkotrwała gorączka. Są one zazwyczaj niegroźne i przemijające. PowaŜniejsze objawy
uboczne są moŜliwe, ale pojawiają się z częstotliwością 1 na milion lub kilka milionów
podanych dawek.
Rezygnując ze szczepienia w obawie przed powikłaniami rodzice muszą pamiętać , Ŝe
naraŜają dziecko na moŜliwość zachorowania, niosącego ryzyko wielu groźnych powikłań.
Reasumując i odpowiadając na pytanie : dlaczego warto się szczepić? , pamiętajmy, Ŝe nasz
układ odpornościowy styka się z róŜnymi drobnoustrojami, przed którymi musi się bronić.
Nie zawsze kontakt z wirusami lub bakteriami musi zakończyć się zachorowaniem i
konsekwencjami z nim związanymi, gdyŜ mamy moŜliwość utworzenia skutecznej linii
obrony przed nimi, nabywając odporność w zaplanowany sposób, który jest moŜliwy dzięki
szczepieniom ochronnym.
opracowała
Maria Czekaj