docRozległe, bagienne niziny, polo- dowcowe wyżyny, zajmowanie i zagospodarowywanie terenów
download 
Reklamacja Transkrypt
Rozległe, bagienne niziny, polo- dowcowe wyżyny, zajmowanie i zagospodarowywanie terenów
Knieć błotna Rozległe, bagienne niziny, polodowcowe wyżyny, zajmowanie i zagospodarowywanie terenów Maszyny latające, mikroskopy i retorty „W okolicy Berlina nie ma zbyt wielu dobrych miejsc nadających się do przeprowadzania próbnych lotów szybow- Wpływ na ukształtowanie parku przyrodniczego o powierzchni cowych. Ideałem takiego miejsca jest pagórek o wysokości 1315 km² miało przede wszystkim zlodowacenie Wisły, które przynajmniej 20 m opadający ze wszystkich stron. Między dobiegło końca ponad 10 tys. lat temu. Krajobraz tutejszy Rathenow a Neustadt nad Dosse leży okolica, tzw. Ländchen uformowały potężne masy lodowców oraz wody roztopowe. Na Kraina ukształtowana przez wodę Woda, rozległe niziny, obfitujące w lasy wzniesienia oraz terenach obniżonych powstały duże obszary trzęsawisk i bagien niewielkie brandenburskie miejscowości z domami z muru wyspy wznoszą się one nad niziny. Między innymi właśnie dzięki pruskiego i budynkami z cegły – wszystko to nadaje krajobra- temu nadawały się dobrze do zakładania wiosek i miast. W VII zowi między Brandenburgiem nad Hawelą a Friesack i Neustadt wieku osiedlili się tu słowiańscy Stodoranie. W nawiązaniu do nad Dosse niepowtarzalny charakter. Słabo zaludniona kraina Haweli zwano ich też Hawelanami. Po podbiciu tych ziem przez zachodniej Haweli – Westhavelland – z prawdziwym bogact- Niemców w 1157 roku, pod wodzą Albrechta Niedźwiedzia, wem krajobrazu ma do zaoferowania turystom wiele atrakcji zaczęli napływać tu osadnicy, m. in. z Dolnego Renu (Rhin: w przyrodniczych i kulturalnych. dialekcie dolnoniemieckim – Ren). Położony około 70 km na zachód od Berlina i otwarty w czerwcu 1998 roku park przyrodniczy zalicza się do regionów Niemiec z największą ilością zbiorników wodnych. Tym samym – Havelländisches Luch, Rhinluch i Dossebruch. Cechą szczególną Westhavellandu są płyty moren dennych i moreny czołowe („wyspy”) – tzw. Ländchen. Niczym wielkie Od XVIII wieku zaczęto tę – w dużej mierze bagnistą – krainę właściwościach”. W latach 1893-1896 Otto Lilienthal, zwany Urodzony w 1767 roku pastor Johann Heinrich August Duncker coraz bardziej odwadniać. W tym celu budowano wały, prze- „pierwszym lotnikiem”, przyjeżdżał często do Westhavel- rozsławił swoje miasto rodzinne Rathenow jako „miasto opty- pompownie, jazy, rowy, przesunięto też ujście Haweli. landu. W Berlinie nie znajdywał bowiem miejsc, w których ki”. Opracowana przez niego szlifierka służąca do zracjonalizo- Karczowanie obszaru Rhinu i Dosse skłoniło Fryderyka Wie- mógł dokonywać oblotu budowanych przez siebie, coraz to wanej produkcji szkieł do okularów oraz technika mikroskopij- lkiego do wypowiedzenia podczas jednej ze swoich wypraw doskonalszych maszyn latających. Ze złożonym, spakowanym na miała dla dalszego rozwoju optyki znaczenie przełomowe. inspekcyjnych na teren Rhinluchu tych oto słów: „... przekracza sprzętem jeździł więc pociągami i dorożkami w góry Rhino- W 1801 roku Duncker założył Zakład Przemysłowo-Optyczny. to moje oczekiwania! To piękne! Muszę wam to powiedzieć, wer Berge. Z Gollenbergu pod Stölln Lilienthal wykonywał już Miasto Premnitz było do roku 1914 małą wioską rybacką. Od wam wszystkim, którzyście nad tym pracowali”. wtedy loty nawet na odległość 250 m. 9 sierpnia 1896 roku 1917 roku zaczęło przekształcać się w ośrodek przemysłowy. Wraz z zajmowaniem terenów oraz ich częściowo dosięgnął go gwałtowny poryw wiatru. Spadając z wysokości przemysłowym zagospodarowywaniem bogactwo gatunków i 15 m złamał sobie jeden z kręgów szyjnych. Zmarł dzień Übersatz 2 Loty międzykontynentalne nadaje się zwłaszcza do uprawiania ekologicznej turystyki Park przyrodniczy jest siedliskiem wielu gatunków zwierząt i wodnej. Wypływająca w Meklemburgii Hawela wpływa po roślin zagrożonych w wysokim stopniu wyginięciem. Znaczenie przepłynięciu około 341 km w okolicach Havelbergu do Łaby. międzynarodowe region ma zwłaszcza dla ptaków brodzących i Hawela to życiodajna rzeka Westhavellandu. To tu istnieje wodnych. Tysiące północnych gęsi i łabędzi, żurawi, kaczek i be- największy zwarty obszar podmokły w obszarze śródlądowym kasów znajduje tu wiosną i jesienią w czasie długich tras prze- zachodniej Europy Środkowej. W ramach realizacji konwencji lotowych miejsca niezbędne do wypoczynku obfitujące w wodę ramsarskiej na terenie Brandenburgii i Saksonii-Anhalt pod i pożywienie. To tu można zobaczyć na wiosnę w okresie toków ochroną międzynarodową znalazło się 58 km². okazałego bataliona – ptaka widniejącego na herbie parku We wrześniu 2005 roku rozpoczęła się nad Dolną Hawelą przyrodniczego. Bardzo rzadkie już ptaki łąkowe – rycyki, krwa- realizacja jednego z największych europejskich projektów wodzioby, kuliki wielkie, bekasy kszyki i derkacze – spędzają w związanych z renaturyzacją rzek. Potrwa on prawdopodobnie parku przyrodniczym okresy lęgowe. Obszar ten zamieszkiwany 13 lat. Podmiotem odpowiedzialnym za projekt jest Niemie- jest ponadto przez bobry i wydry, występuje tu też pokaźna cki Związek Ochrony Przyrody (NABU). Planowane działania liczba płazów ziemnowodnych, ryb, owadów i roślin. Übersatz 1 Sumpfdotterblume Rhinow, w której istnieje duży wybór wzgórz o pożądanych później w Berlinie. Übersatz 3 Wydawca: Krajowy Urząd Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (LUGV) Landesamt für Umwelt, Gesundheit und Verbraucherschutz Referat ds. public relations / informacji o ochronie środowiska 14476 Potsdam, OT Groß Glienicke, Seeburger Chaussee 2, tel.: (03 32 01) 4 22 - 0 Redakcja: Park przyrodniczy Westhavelland Zdjęcia: Bich, Bock, Haase, Hübner, Krüger, Rasmus, Ryslavy Mapa: Pro Line Concept, Berlin Opracowanie graficzne / Produkcja: Power-Design Thing GmbH Papier: 50 proc. makulatury, wybielony bez użycia chloru w 50 proc. Stan: marzec 2008 roku Park przyrodniczy Westhavelland Park przyrodniczy Westhavelland Narodowe krajobrazy przyrodnicze Schönermark Rehberg Westhavelland obfituje w zabytkowe domy, kościółki i pomniki Gr Wolsier oß er Gre nzg rabe n Molkenberg 102 Elslaake er Nackel Wutzetz Großderschau Rübehorst Milow,Dos z sektórego kontrolowano handel. Dziś swoje podwoje ot- l wiera tu centrum informacji turystycznej kana parku przyrodniczego. Rhin Kietz n grabe Rhin Giesenhorst Stölln Bartschendorf Alter Rh in Tem nitz 5 Damm Langen e us er Schle Groß Rhinkanal Zootzen Klessener Zootzen Fehrbellin NLP = Park narodowy BR = Rezerwat biosfer Nationalpark NP = NLP Park =przyrodniczy BR = Biosphärenreservat NP = Naturpark Wielkopowierzchniowe Großschutzgebiete obszary chronione w in Brandenburg Brandenburgii Milow Neu Dessau NP NutheNieplitz NP en Märkische ab gr auSchweiz Jerchel Jerc Schlagenthin ch S NP DahmeHeideseen Zabakuck ck NP Niederlausitzer Landrücken NP Niederlausitzer Heidelandschaft Gottess- Genthin Bahnitz Hohenferchesar Kützkow Fohrde Butzow RadewegeSiedlung Wendeberg Radewege Alt- Bensd Bensdorf Neu- Plauer See Neuwoltersdorf Neuwolt Neuendorf Päwesin Bollmannsruh Lünow Granica parku przyrodniczego Westhavelland Grenze Naturpark Westhavelland Zachow Naturschutzgebiete (NSG), Obszary ochrony przyrody (NSG) ustalone, sprawa w toku festgesetzt und im Verfahren Roskow Weseram Administracja parku przyrodniczego Naturparkverwaltung el Butterlake Hav Informacja parku przyrodniczego Naturparkinformation el Wust Elbe – Havel – Kana l Ketzür Mötzow Brandenburg Plaue Wachow Bagow Grabow Brielow Briest 1 Gortz Nitzahn Knoblauch Roßdorf Riewendsee Pritzerbe NP Schlaubetal BR Spreewald Kieck Marzahne Möthlitz M Bernau BERLIN NP Hoher Fläming en ab gr m NP Barnim NP Westhavelland Potsdam Rhingraben odbywała się rzeką Stremme – niegdyś główna odnoga Babe Łaby. W związku z tym wszystkie statki musiały mijać zamek Protzen e zsee Schwarzwasser Schwarzwa Schwarzwas Manker Garz n litz Jäg Rohrlack Segeletz Roddahn wieku cała żegluga ofen między Magdeburgiem a Do połowy Joachimshof XVIII Alte Graben Seelensdorf Beet itz äg litz eJ Ne u Vogts- er Galm Garlitz Döberitz Dö l ve Rohrla ck Bückwitz Neustadt Koppenbrü Koppenbrück denburskiego pisarza źródłem kilku inspiracji, które wykorzystał Barsikow Goldbeck Strodehne Wildberg Ganzer Groß Behnitz Premnitz P Ha Neuendorf Neuendo Barnewitz Mützlitz Vieritz r St Łabędzie nieme to prawdziwe dzikie gęsi umiarkowanej strefy Europy Środkowej. Pochodzą z obszarów lęgowych w północnej Skandynawii i zachodniej Syberii. Aby dotrzeć w rejon zimowisk, musiały przemierzyć tysiące kilometrów. Buschow Mögelin n em NP Uckermärkische BR Flusslandschaft Rheinsberg NP NLP Seen Elbe-Brandenburg BR Unteres StechlinSchorfheide- Odertal Ruppiner Land Chorin Buskow Berge Retzow Liepe Buckow Gräningen Bützer Dabergotz Plänitzliteratury mogą z kolei wybrać się na wycieczkę Leddin Bamme e rab igsg Kön Schmetzetzdorf Jä gl hausen Damme Möthlow Böhne Wust Ribbeck 5 Buckow Kleinbuckow Schönwalde • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Pola kempingowe / • Gospoda • Straż Ochrony Przyrody w Westhavelland Pareyer Dorfstraße 5, 14715 Havelaue Tel: (03 38 72) 7 00 25, Fax: 7 00 24 [email protected] www.naturwacht.de Selbelang Nennhausen Steckelsdorf damm Wolzensee Zollchow Dessow Wuster-Kahlbutza. ku, zobaczyć można zmumifikowane ciało rycerza Gartow śladami Theodora Fontane. Westhavelland był dla tego branKampehl Lohm Großwudicke Stechow Pessin Hauptkanal Kotzen n kościele w Kampehl, wybudowanym w stylu wczesnego goty- Jeżogłówka gałęzista, która osiąga długość 50-150 cm, rośnie w nadbrzeżnych szuwarach wód stojących i płynących, na żyznych, mulistych glebach. Senzke rabe Kleiner G oß Gr Schönermark en r Neustadt nad Dosse, brandenburskiej stolicy hodowli koni. W Dreetz he gród słowiański Slawenburg. Warto wyskoczyć również do Damerow Marchią isc Kościółek – niezwykle duży jak na położoną nad Hawelą wioskę Strodehne – powstał w latach Lan 1902-1903. Od 1998 roku mieści dw ehr gra ben się tu czwarte bocianie gniazdo w Strodehne. ze sklepikiem, przylegający do niego zespół ogrodowy, a także Hohen- nd Kleineinwudicke udicke znajdą coś dla siebie. W Liepe zwiedzić można gospodarstwo dorf llä powstałym muzeum zabawek w Kleßen nie tylko najmłodsi Helenenhof słynnej powieści pt. „Effi Briest”. brügge m. in. w swojej Sievers- 188 Rathenow na terenie Niemiec jazów iglicowych w Grütz i Garz. W nowo Breddin Miłośnicy Haage Kriele • • Administracja parku przyrodniczego Westhavelland Pareyer Dorfstraße 5, 14715 Havelaue Tel: (03 38 72) 74 30, Fax: 7 43 12 [email protected] www.grossschutzgebiete.brandenburg.de Hors ter G Ha renzg vel rabe län n dis Wagenitz che rG r Paulinenaue oße r H Bergerau p tkan al Landin Ferchesar Göttlin Prietzen i Ketzür oraz dwa z ostatnich działających jeszcze Zernitz Zernit ve ANHALT pięknymi ogrodami krajobrazowymi, młyny kozłowe w Bamme, Stüdenitz Semlin l Ferchels hels Zobaczyć warto tu m. in. zamki w Kleßen i Nennhausen z ve Grütz Wassersuppe l Brädikow au Hohenn ener See Ha 1165 roku, uznaje się za kolebkę Marchii Brandenburskiej. Parey • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Warsow Ha Schollene - und Grenzkana Königshorst Briesen Görne Witzke Lochow HohenHoh nauen nau r Haupt Vienitz Schönholz Spaatz techniki. Graniczące z parkiem przyrodniczym od południa miasto Brandenburg z katedrą, której budowę rozpoczęto w Friesack Kleine • • Bootsanleger Gülpe Briesener Zootzen Kleßen Neuwerder stillgele gt Prietzen in Beetzsee Brandenbug Friesack Milower Land Nennhausen Neustadt nad Dosse Premnitz Rathenow Rhinow Wusterhausen nad Dosse Wypożyczalnia łódek Rhinow R Warnau nau Gülper See Odkryć Westhavelland Alter Rh Stölln Garz Kamern Klessener Zootzen Bartschendorf Giesenhorst Obszar administracyjny/ Gmina Przejażdżka statkiem spokoju i którzy mają na to otwarte zarówno oczy, jak i uszy. raben Rhing Kietz Fehrbellin Zootzen l kana Rhin Strodehne en ab gr se u e er Schl Groß Rhinkanal Damm SACHSEN- razu doliny rzeki i niziny, którzy chcą doświadczyć jego ciszy i Wutzetz Bernau Wypożyczalnia ro- Pomagają wszystkim tym, którzy chcą odkryć wielkość krajob- Rhingraben Großderschau Rübehorst Dosse Protzen NP Barnim Turystyka konna/ el Kuhlhausen 5 NP Westhavelland Ścieżka dydaktyczna Jäg litz Dreetz Manker Garz Tem Hav Jederitz Buskow Nackel pierwszego kontaktu w zakresie ochrony gatunków i biotopów, Pierwsza wzmianka o uprawianiu rybołówstwa nad Hawelą pod NP Brandenburgiem pochodzi z roku Märkische Langen BERLIN Schweiz 1187. Wtedy to margrabia Otton Potsdam II przekazał kapitule katedralnej NP DahmeNP NP część Haweli do łowienia ryb. Heideseen NutheHoher NP Nieplitz Fläming Schlaubetal Około 1900 roku łowiono tu BR Spreewald jeszcze typowe ryby rzeczne, NP NLP = Nationalpark Niederlausitzer w tym jesiotry, alozy i brzany. BR = Biosphärenreservat Landrücken NP = Naturpark Nie ma ich już tu od dawna. NP Niederlausitzer Großschutzgebiete Rybami stanowiącymi główne Heidelandschaft in Brandenburg źródło utrzymania rybaków znad Haweli są dziś węgorz, szczupak i sandacz. Graben Rohrlack Segeletz Schwarzwasser Schwarzwa Schwarzwas Babe er NP Uckermärkische NLP Seen BR Unteres StechlinSchorfheide- Odertal Ruppiner Land Chorin NP Rheinsberg Informacja Barsikow Sieversdorf Hohenofen Alte Roddahn Damerow monitoringu, wycieczek przyrodniczych i edukacji ekologicznej. Rohrla ck BR Flusslandschaft Elbe-Brandenburg n äg eJ Helenenhof Wildberg Ganzer Goldbeck Joachimshof rody, przemierzający teren parku przyrodniczego. Są to osoby Dabergotz Bückwitz Neustadt Koppenbrück Koppenbrü Ne u przyrodą” pełnią pracownicy Naturwacht, Straży Ochrony Przy- Dessow Gartow Kampehl Lohm Vogtsbrügge Westhavelland. Funkcję „pośredników między człowiekiem a Wusterhausen PlänitzLeddin Neuendorf Neuendo litz Breddin Można w nim dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy o rejonie Zernitz Zernit Stüdenitz nitz Damelack lack OFERTA Jä gl itz elin Bendelin Hav Neu Schmerzke Gollwitz Dobritz 0 Grimme 5 km N Derwitz W 1978 roku utworzono w Buckow stację ochrony przyrody (dziś Państwowa Stacja Ornitologiczna w Buckow). Pracownicy jej działają m. in. na rzecz ochrony dropia zagrożonego wyginięciem na całym świecie. Samce jego osiągają wagę do 17 kg. Prace badawcze koncentrują się na zagadnieniach związanych z ochroną przyrody w krajobrazie rolniczym. Z wież obserwacyjnych pod Buckow i Garlitz zobaczyć można obszar, w którym drop odbywa toki i lęgi. Południowa placówka „Naturwacht” w Milow Tel: (0 33 86) 20 04 19 [email protected] Centrum informacji turystycznej parku przyrodniczego Westhavelland, Związek Ochrony Przyrody NABU Związek regionalny Westhavelland Stremmstraße 10, 14715 Milower Land Tel: (0 33 86) 21 12 27, Fax: 21 13 65 [email protected] [email protected] Państwowa Stacja Ornitologiczna w Buckow Dorfstraße 34 14715 Nennhausen OT Buckow Tel: (03 38 78) 6 02 57, Fax: 6 06 00 [email protected] Związek turystyczny Westhavelland e. V. Freier Hof 5, 14712 Rathenow Tel: (0 33 85) 51 49 91/92 [email protected] www.fremdenverkehrsvereinwesthavelland.de Imformacja turystyczna w Brandenburgu Neustädtischer Markt 3 14776 Brandenburg/Havel Tel: (0 33 81) 20 87 69 [email protected] www.stg-brandenburg.de Związek turystyczny Ruppiner Land e.V. Fischbänkenstraße 8, 16816 Neuruppin Tel: (0 33 91) 65 96 30 Fax: 35 79 07 [email protected] www.ruppinerreiseland.de Związek turystyczny Ostprignitz e.V. Maxim-Gorki-Straße 32, 16866 Kyritz Tel.: (03 39 71) 5 23 31 [email protected] www.knatter-dosseland.de Muzeum Kolonistenhof Kleinderschauer Str. 1 16845 Großderschau Tel: (03 38 75) 9 08 10, Fax: 9 08 11 [email protected] www.grossderschau.com Związek turystyczny Havelland e.V. Schloss Ribbeck Übersatz 1 Übersatz 2 Übersatz 3 mają na celu zachowanie unikalnego krajobrazu Haweli, a różnorodność krajobrazu zaczęły maleć. Dziś w parku przyrod- Od lat 50. ubiegłego wieku Premnitz było najważniejszym także ożywienie rzeki i uczynienie jej bardziej atrakcyjną dla niczym Westhavelland zrównoważone użytkowanie, stosowne ośrodkiem przemysłu włókien sztucznych NRD, a nawet i mieszkańców i gości parku przyrodniczego. do miejsca i zgodne z wymogami otoczenia, ma służyć zarówno całego obszaru gospodarczego Europy Wschodniej. Obec- człowiekowi, jak i przyrodzie. nie trwa reaktywacja ośrodka przemysłowego Rathenow¬Premnitz.
Podobne dokumenty
Dwa światy
Wydawca: Ministerstwo Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (MUGV)
Kraju Związkowego Brandenburgia
Redakcja: Krajowy Urząd Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (LUGV), Park
przyrodniczy Nu...
„szukających ciszy“.
