Zmiany efektywności technicznej rolnictwa w Polsce w latach 1998

20
ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH,
SERIA
G, T. 96, z. 3, 2009
R .RUSIELIK, M.
ŒWIT£YK
ZMIANY EFEKTYWNOŒCI TECHNICZNEJ ROLNICTWA
W POLSCE W LATACH 1998-2006
Robert Rusielik, Micha³ Œwit³yk
Katedra Zarz¹dzania Przedsiêbiorstwami Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
Kierownik: prof. dr hab. Micha³ Œwit³yk
S³owa kluczowe: rolnictwo, efektywnoœæ techniczna
Key words: agriculture, technical efficiency
S y n o p s i s. W badaniach wykonano analizê zmian produktywnoœci rolnictwa polskiego w latach 1998-2006 przy wykorzystaniu indeksów produktywnoœci Malmquista.
Przedstawiono, w których okresach produktywnoœæ wzrasta³a, kiedy mala³a i jaki by³
trend ogólny w analizowanym okresie. Zastosowana dekompozycja obliczonych indeksów pozwoli³a na rozstrzygniêcie, jakie czynniki mia³y wp³yw na zmiany produktywnoœci. W prezentowanych wynikach badañ ujêto jedynie wyniki syntetyczne obejmuj¹ce
ca³y analizowany okres.
WSTÊP
Rolnictwo polskie wraz z wejœciem do Unii Europejskiej otrzyma³o pomoc g³ównie przez
p³atnoœci bezpoœrednie i Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja
sektora ¿ywnoœciowego oraz rozwój obszarów wiejskich”. Obecnie oprócz p³atnoœci bezpoœrednich rozpocz¹³ funkcjonowanie Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 20072013, co powinno skutkowaæ popraw¹ efektywnoœci polskich gospodarstw. Efektywnoœæ
t¹ nale¿y monitorowaæ w celu zaobserwowania trendów niekorzystnie wp³ywaj¹cych na
rozwój rolnictwa.
W literaturze polskiej istnieje wiele opracowañ zwi¹zanych z efektywnoœci¹ ekonomiczn¹ rolnictwa. W wiêkszoœci opracowania te opieraj¹ siê na prostych, standardowych
wskaŸnikach efektywnoœci. Ma³o jest opracowañ obejmuj¹cych ca³¹ Polskê. Najbardziej
kompleksowe opracowania wykonywane przez Ministerstwo Rolnictwa i Instytut Ekonomiki Rolnictwa maj¹ zazwyczaj charakter raportów. Opracowania te dotycz¹ wyników standardowych uzyskiwanych w gospodarstwach uczestnicz¹cych w systemie FADN.
Do zbadania zmian efektywnoœci wykorzystano metodê nieparametryczn¹ bazuj¹c¹ na
indeksie produktywnoœci Malmquista. Wykorzystano tê metodê dlatego, ¿e nie narzuca
tworzenia funkcjonalnych zale¿noœci w funkcji produkcji, które s¹ potrzebne przy zastosowaniu klasycznego podejœcia parametrycznego. Do obliczenia indeksów Malmquista mo¿na wykorzystaæ ró¿ne metody pomiaru funkcji odleg³oœci tu natomiast wykorzystano jedn¹
ZMIANY EFEKTYWNOŒCI TECHNICZNEJ ROLNICTWA W POLSCE W LATACH 1998-2006
21
z najbardziej popularnych metod bazuj¹cych na metodzie DEA zaproponowanej przez Färe
i in. [1994]. Do rozwi¹zania problemu liniowego pos³u¿ono siê programem DEAP [Coelii
1996]. Program ten wykorzystuj¹c metodê DEA oblicza indeks TFP (Total Factor Productivity) Malmquista.
Badania dotycz¹ce pomiaru efektywnoœci metodami nieparametrycznymi i zastosowanie indeksów Malmquista do badania zmian efektywnoœci i zmian technologicznych w
czasie nie s¹ zagadnieniem nowym. Istniej¹ opracowania tego typu dotycz¹ce Polski, zarówno w literaturze zagranicznej jak i polskiej. W wiêkszoœci s¹ to jednak badania fragmentaryczne i przeprowadzone na ma³ych próbach badawczych i trudno je odnieœæ do ca³ej
Polski. Przyk³adowo Breummer, Glauben i Thijssen [2002] opisali badania, w których wykorzystali indeks TFP Malmquista do zbadania 50 gospodarstw mlecznych. W 2003 roku K.
Zawaliñska z UW w swojej pracy doktorskiej dotycz¹cej konkurencyjnoœci polskiego rolnictwa w kontekœcie integracji z UE przeprowadzi³a badania za lata 2000-2006 w 811 gospodarstwach wy³onionych z bazy IERiG¯ i wykorzysta³a równie¿ indeksy TFP Malmquista.
Efektywnoœæ techniczn¹ bada³ równie¿ Latruffe i in. [2004]. Badania by³y przeprowadzone
na 914 gospodarstwach z bazy IERiG¯. Balcombe i in. [2005] opisali wyniki badañ 250
gospodarstw i dane za lata 2000-2004. Istniej¹ równie¿ opracowania mikroekonomiczne
dotycz¹ce ró¿nych kierunków dzia³alnoœci analizowanych grup gospodarstw i zazwyczaj
przeprowadzanych w jakimœ wybranym regionie.
W analizowanych badaniach podjêto próbê okreœlenia zmian efektywnoœci w latach
1998-2006. Skoncentrowano siê na modelu zorientowanym na nak³ady, natomiast dane do
modelu dotycz¹ ca³ego obszaru Polski z uwzglêdnieniem poszczególnych województw. W
modelu jako wektor wejœcia wprowadzono takie czynniki produkcji jak: powierzchnia u¿ytków rolnych, liczba ci¹gników, liczba pracuj¹cych w rolnictwie, nawo¿enie mineralne, pog³owie byd³a i pog³owie trzody. Uwzglêdnione czynniki produkcji maj¹ generowaæ zagregowany wektor wyjœcia w postaci wartoœci skupu produktów rolnych.
METODYKA BADAÑ
Indeks produktywnoœci Malmquista by³ wprowadzony przez Cavesa, Christiensena i
Diewerta [1982]. Wykorzystali oni ideê zaproponowan¹ przez Malmquista [1953], która
zak³ada³a wykorzystanie funkcji odleg³oœci do formu³owania syntetycznego indeksu zmian
wybranego czynnika pomiêdzy dwoma punktami w czasie. Prace Cavesa i in. [1982] rozwinêli Färe i in. [1995] formu³uj¹c model odpowiadaj¹cy œredniej geometrycznej dwóch s¹siaduj¹cych indeksów zaproponowanych przez Cavesa, jednoczeœnie dokonuj¹c dekompozycji tego indeksu na zmiany efektywnoœci i zmiany technologiczne.
Mo¿na zastosowaæ podejœcie zorientowane na nak³ady lub zorientowane na efekty. W
prezentowanych badaniach wykorzystano podejœcie zorientowane na nak³ady. Przyjmuj¹c
za x wektor nak³adów, u jako wektor efektów i D jako odpowiednie funkcje odleg³oœci,
model mo¿na przedstawiæ nastêpuj¹co [Althin 2001]:
Dekompozycjê tego modelu na czêœæ zwi¹zan¹ ze zmian¹ efektywnoœci i czêœæ zwi¹zan¹
ze zmian¹ technologii mo¿na przedstawiæ nastêpuj¹co:
W
0
W
X [ X [ W
W
W
W
ª ' X [ ' X [ º
˜
«
»
¬ ' X [ ' X [ ¼
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
22
R .RUSIELIK, M. ŒWIT£YK
Do obliczenia indeksów produktywnoœci Malmquista pos³u¿ono siê metod¹ Data Envelopment Analysis i wykorzystano do tego program komputerowy DEAP 2.1 Coelliego [1996].
W
0
W
X [ X [ W
W
W
W
ª ' X [ ' X [ º
' X [ ˜
˜
' X [ «¬ ' X [ ' X [ »¼
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
W
=PLDQDHIHNW\ZQR FL
=PLDQDWHFKQRORJLL
(&
7&
W
W
Dane wykorzystane w badaniu obejmuj¹ lata 1998-2006 i zosta³y uzyskane z opracowañ G³ównego Urzêdu Statystycznego. Do obliczenia indeksów produktywnoœci przyjêto
nastêpuj¹cy zestaw zmiennych:
nak³ady: x1 – powierzchnia u¿ytków rolnych (tys. ha),
x2 – liczba ci¹gników (tys. jednostek poci¹gowych),
x3 – liczba pracuj¹cych w rolnictwie (osoby),
x4 – nawo¿enie NPK (tys. t),
x5 – nawo¿enie CaO (tys. t),
x6 – pog³owie byd³a (tys. szt.),
x7 – pog³owie trzody (tys. szt.).
efekty: y1 – wartoœæ skupu produktów rolnych (mln z³).
Podstawowe statystyki opisowe wykorzystanych zmiennych przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Podstawowe statystyki opisowe zmiennych wykorzystanych w badaniach
Zmienna
Powierzchnia u¿ytków rolnych [tys. ha],
Iloœæ ci¹gników [tys. jednostek poci¹gowych]
Pracuj¹cy w rolnictwie [osoby]
N awo¿enie N PK [tys. t]
N awo¿enie CaO [tys. t]
Pog³owie byd³a [tys. szt.]
Pog³owie trzody [tys. szt.]
Wartoœæ skupu produktów rolnych [mln z³.]
Œrednia
Minimum
Maksimum
O dchylenie
standardowe
1076,0
633,0
191418,9
102,9
103,3
351,8
1141,7
1566,0
461,2
143,4
23704,0
40,1
5,2
62,7
228,4
382,5
2394,0
1456,5
594238,0
277,0
256,4
984,6
5325,4
5814,1
463,5
337,3
142877,1
48,5
55,4
243,6
1079,5
1143,8
ród³o: dane GUS.
WYNIKI BADAÑ
Zgodnie z opisem zamieszczonym w metodzie badañ w pierwszej kolejnoœci dla ka¿dego
województwa obliczono wskaŸniki efektywnoœci technicznej dla lat 1998 -2006, które wykorzystano do obliczenia indeksów produktywnoœci Malmquista (TFP) i okreœlenia zmian efektywnoœci w czasie. Nastêpnie wykorzystuj¹c obliczone wskaŸniki dokonano ich dekompozycji na czêœæ zwi¹zan¹ ze zmianami efektywnoœci (EC) i na czêœæ zwi¹zan¹ ze zmianami technologii (TC). Sumaryczne wyniki obejmuj¹ce pe³ny okres badawczy zamieszczono w tabeli 2.
W tym opracowaniu zamieszczono jedynie syntetyczne wyniki przeprowadzonych
badañ. Prezentowany indeks TFP jest œredni¹ geometryczn¹ obejmuj¹c¹ ca³y okres badañ,
tj. 1998/1999-2005/2006. Podobnie jest z indeksami EC i TC.
Œredni dla Polski wzrost indeksu produktywnoœci ca³kowitej (TFP) za analizowany
okres 1998/1999-2005/2006 wyniós³ 11,8%. Na wzrost ten wp³ywa³y zarówno zmiany w
ZMIANY EFEKTYWNOŒCI TECHNICZNEJ ROLNICTWA W POLSCE W LATACH 1998-2006
Tabela 2. Œrednia produktywnoœæ rolnictwa w Polsce w uk³adzie
województw w latach 1998- 2006*
Województwo
Indeks Œrednia
Min. Maks. O dchylenie
standardowe
EC 1,000 1,000 1,000
0,000
Dolnoœl¹skie
TC 1,086 0,949 1,414
0,154
TFP 1,086 0,949 1,414
0,154
E
C
0
,
9
9
5
0
,
9
2
4
1
,
0
4
6
0
,043
K ujawskoTC 1,109 0,931 1,295
0 , 12 6
pomorskie
TFP 1,104 0,971 1,318
0 , 13 7
EC 0,981 0,867 1,090
0,083
TC 1,081 0,982 1,312
0,110
TFP 1,060 0,909 1,192
0,104
EC 1,000 1,000 1,000
0,000
Lubuskie
TC 1,143 0,963 1,649
0 , 2 18
TFP 1,143 0,963 1,649
0 , 2 18
EC 1,004 0,878 1,066
0,059
£ódzkie
TC 1,092 0,982 1,256
0,098
TFP 1,097 1,010 1,196
0,056
EC 1,038 0,926 1,587
0 , 2 19
Ma³opolskie
TC 1,135 0,987 1,488
0 , 16 5
TFP 1,178 0,977 2,361
0,463
EC 1,007 0,945 1,053
0,033
Mazowieckie
TC 1,104 0,968 1,346
0,123
TFP
1,111 0,967 1,272
0,108
EC 0,993 0,923 1,068
0,056
O polskie
TC 1,084 0,982 1,253
0,098
TFP 1,077 0,933 1,338
0 , 13 6
EC 1,028 0,843 1,601
0,244
Podkarpackie
TC 1,148 0,997 1,612
0,207
TFP 1,180 0,855 2,581
0,550
EC 1,000 1,000 1,000
0,000
Podlaskie
TC 1,169 1,006 1,572
0,188
TFP 1,169 1,006 1,572
0,188
EC 1,013 0,918 1,141
0,090
Pomorskie
TC 1,122 0,973 1,395
0 , 13 4
TFP 1,138 0,948 1,281
0 , 12 7
EC 1,036 0,916 1,150
0,067
Œl¹skie
TC 1,073 0,930 1,259
0,111
TFP 1,112 0,966 1,337
0,130
EC 1,006 0,666 1,255
0,200
Swiêtokrzyskie
TC 1,147 0,972 1,475
0,152
TFP 1,154 0,931 1,541
0,222
EC 1,000 1,000 1,000
0,000
WarmiñskoTC 1,074 0,867 1,242
0,129
mazurskie
TFP 1,074 0,867 1,242
0,129
EC 1,000 1,000 1,000
0,000
Wielkopolskie
TC 1,116 0,868 1,300
0,145
TFP 1,116 0,868 1,300
0,145
E
C
1
,
0
0
0
1
,
0
0
0
1
,
0
0
0
0
,000
ZachodnioTC 1,106 0,951 1,237
0,110
pomorskie
TFP 1,106 0,951 1,237
0,110
* EC – œrednia geometryczna zmian efektywnoœci technicznej w
okresie 1998/1999-2005/2006, TC – œrednia geometryczna indeksu
zmian technologii w okresie 1998/1999-2005/2006, TFP – œrednia
geometryczna indeksu produktywnoœci ca³kowitej w okresie
1998/1999-2005/2006.
ród³o: badania w³asne.
Lubelskie
23
stosowanej technologii, jak i zmiany w efektywnoœci wykorzystania
ponoszonych nak³adów. Wszystkie
województwa zwiêkszy³y swoj¹
produktywnoœæ ca³kowit¹. Najwiêkszy wzrost produktywnoœci ca³kowitej odnotowano w województwach: podkarpackim (18%), ma³opolskim (17,8%), œwiêtokrzyskim
(15,4%), podlaskim (16,9%) i lubuskim (14,3%), natomiast najmniejszy
w województwie lubelskim (6%).
Kszta³towanie siê indeksu w poszczególnych województwach
przedstawiono na rysunku 1.
Œrednia wzrostu indeksu
zmian efektywnoœci (EC) dla analizowanego okresu 1998/1999-2005/
2006 wyniós³a 0,6%. Analiza wyników badañ wykazuje, ¿e zmiany
efektywnoœci by³y niewielkie. 6 województw (dolnoœl¹skie, lubuskie,
podlaskie, warmiñsko-mazurskie,
wielkopolskie i zachodniopomorskie) by³o efektywne przez ca³y
analizowany okres, natomiast pozosta³e wykazywa³y zmiany w efektywnoœci. Nale¿y jednak podkreœliæ, ¿e zmiany te by³y niewielkie z
wyj¹tkiem zmian w okresie 2005/
2006 w województwach ma³opolskim, podkarpackim i œwiêtokrzyskim. Odchylenie standardowe
analizowanego indeksu w badanym okresie poza wymienionymi
przypadkami waha³o siê od 0,0 do
8,3%.
Œrednia wzrostu indeksu
zmian technologicznych (TC) w
analizowanym okresie wynios³a
11,1%. Zró¿nicowanie indeksu w
poszczególnych województwach
by³y ró¿ne i zró¿nicowane w poszczególnych latach. Najwiêksze
ujemne zmiany pomiêdzy poszczególnymi okresami analizy wynios³y
24
R .RUSIELIK, M. ŒWIT£YK
7)3
7&
(&
(
,
.
6
/
2
1
/
2
'
(
,
.
6
5
2
0
2
3
2
.
6
:
$
8
.
(
,
.
6
/
(
%
8
/
(
,
.
6
8
%
8
/
(
,
.
=
'
Ï
à
(
,
.
6
/
2
3
2
à
$
0
(
,
.
&
(
,
:
2
=
$
0
(
,
.
6
/
2
3
2
,(
.
&
$
3
5
$
.
'
2
3
(
,
.
6
$
/
'
2
3
(
,
.
6
5
2
0
2
3
(
,
.
6
/
(
,
.
6
<
=
5
.
2
7
,
:
6
(
,
.
6
5
8
=
$
0
2
.
6
,
0
5
$
:
(
,
.
6
/
2
3
2
.
/
,(
:
(
,
.
6
5
2
0
2
3
2
,
1
'
2
+
&
$
=
Rysunek 1. Zmiany produktywnoœci (TFP) w okresie 1998/1999-2005/2006 w rolnictwie polskim
wraz z dekompozycj¹ na zmiany technologiczne (TC) i zmiany efektywnoœci (EC)
ród³o: badania w³asne.
–13,3%, natomiast najwiêksza zmiana o dodatnim charakterze wynios³a a¿ 64,9% (woj. lubuskie). Œrednie za ca³y analizowany okres waha³y siê w poszczególnych województwach od
7,3% (woj. œl¹skie) do 16,9% (woj. podlaskie). Analiza obliczonych indeksów wykazuje, ¿e
na produktywnoœæ ca³kowit¹ wiêkszy wp³yw mia³y zmiany w technologii ni¿ zmiany w
samej efektywnoœci dzia³ania. W poszczególnych województwach kszta³towa³o siê to w
ró¿ny sposób. W województwach podlaskim i lubuskim odnotowano tylko zmiany technologiczne (TC), natomiast nie odnotowano zmian efektywnoœci (EC). Województwa te bêd¹c
w badanym okresie obiektami efektywnymi osi¹gnê³y dodatkowy efekt technologiczny, co
pozwoli³o na zwiêkszenie efektywnoœci. Najwiêksze zmiany w produktywnoœci ca³kowitej
mo¿na zaobserwowaæ w Polsce po³udniowo-wschodniej. Grupa s¹siaduj¹cych ze sob¹
województw, tj. œwiêtokrzyskie, ma³opolskie i podkarpackie przesz³a w analizowanym okresie najwiêcej zmian. Dominuj¹ one zarówno pod wzglêdem zmian produktywnoœci ca³kowitej, jak i jej komponentów, tj. zmian technologicznych (TC) i zmian efektywnoœci (EC).
Kszta³towanie siê indeksu TFP na obszarze kraju przedstawiono na rysunku 2.
Nastêpnym analizowanym zagadnieniem by³y zmiany pomiêdzy poszczególnymi okresami analizy. Porównano ze sob¹ s¹siaduj¹ce ze sob¹ lata. Kszta³towanie siê analizowanych indeksów w poszczególnych okresach przedstawiono na rysunku 3. Najwiêkszy wzrost
produktywnoœci ca³kowitej (TFP) zanotowano pomiêdzy latami 1999/2000. Indeks Malmquista dla tego okresu wyniós³ 1,249. Mo¿na zauwa¿yæ, ¿e na ten wzrost wp³yw mia³y g³ównie
zmiany technologiczne (indeks TC wyniós³ 1,318), natomiast efektywnoœæ techniczna spa-
ZMIANY EFEKTYWNOŒCI TECHNICZNEJ ROLNICTWA W POLSCE W LATACH 1998-2006
25
TFP
Rysunek 2. Zmiany
indeksu produktywnoœci
ca³kowitej w okresie
1998/1999-2005/2006
ród³o: badania w³asne.
6-11%
11-14%
14-18%
(&
7&
7)3
Rysunek 3. Zmiany indeksu produktywnoœci ca³kowitej w okresie 1998/1999-2005/2006.
EC – œrednia geometryczna zmian efektywnoœci technicznej w danym, okresie, TC – œrednia geometryczna indeksu zmian technologii w danym okresie, TFP – œrednia geometryczna indeksu produktywnoœci ca³kowitej wdanym okresie.
ród³o: badania w³asne.
d³a o 5,2% (indeks EC wynosi³ 0,948). W okresie 2000/2001 do 2003/2004 widaæ wyraŸn¹
progresjê indeksu produktywnoœci ca³kowitej pomiêdzy poszczególnymi okresami. W okresie
2004/2005 nast¹pi³ wyraŸny spadek produktywnoœci (–21,7%) w porównaniu z poprzednim
okresem. W ostatnim analizowanym okresie 2005/2006 indeks wzrós³ do poziomu 1,184.
Obserwuj¹c reakcje indeksu TFP w analizowanym okresie mo¿na zauwa¿yæ, ¿e na zmiany
produktywnoœci wp³yw mia³ g³ównie indeks zmian technologicznych. W okresie 1998/1999
do 2005/2006 indeks zmian technologicznych (TC) wyraŸnie zwi¹zany jest ze zmianami
26
R .RUSIELIK, M. ŒWIT£YK
indeksu TFP. Natomiast, je¿eli chodzi o zmiany efektywnoœci technicznej to by³y one niewielkie w analizowanym okresie. Mo¿na zauwa¿yæ, ¿e z wyj¹tkiem okresu 1999/2000 i 2005/
2006 indeks EC oscylowa³ blisko jednoœci.
PODSUMOWANIE
W badaniach wykonano analizê zmian produktywnoœci rolnictwa polskiego w latach
1998-2006 przy wykorzystaniu indeksów produktywnoœci Malmquista. Rezultaty obliczeñ
pokaza³y, w których okresach produktywnoœæ wzrasta³a, kiedy mala³a i jaki by³ trend ogólny w analizowanym okresie. Zastosowana dekompozycja obliczonych indeksów pozwoli³a
na rozstrzygniêcie, jakie czynniki mia³y wp³yw na zmiany produktywnoœci.
W prezentowanych wynikach badañ ujêto jedynie wyniki syntetyczne obejmuj¹ce ca³y
analizowany okres. Analizowane wyniki syntetyczne s¹ œredni¹ geometryczn¹ obliczonych
wskaŸników TFP, EC i TC. Nie analizowano indywidualnie poszczególnych województw.
Wyniki analizy wskazuj¹, ¿e w analizowanym okresie nast¹pi³ relatywny wzrost produktywnoœci. We wszystkich województwach œrednia za analizowany okres wynios³a powy¿ej jednego, co wskazuje na wzrost produktywnoœci. Natomiast pomiêdzy poszczególnymi okresami zanotowano zarówno wzrosty produktywnoœci, jak i spadki. Wyj¹tek stanowi¹ tu województwa ³ódzkie i podlaskie, gdzie indeks TFP nie spad³ poni¿ej zera w ca³ym
okresie analizy. Dalsza analiza pozwala na stwierdzenie, ¿e zmiany produktywnoœci pomiêdzy poszczególnymi okresami czasu by³y w wiêkszoœci przypadków zdeterminowane zmianami technologicznymi a nie zmianami samej efektywnoœci.
Zastosowana nieparametryczna metoda DEA wykorzystuj¹ca funkcjê odleg³oœci do
obliczenia zmian analizowanych czynników w czasie mo¿e byæ wykorzystywana do monitorowania zachodz¹cych zmian w rolnictwie zarówno na poziomie kraju, jak i poszczególnych
województw. Mo¿e równie¿ s³u¿yæ do okreœlenia czynników, które na te zmiany wp³ywaj¹.
LITERATURA
Althin R. 2001: Measurement of Productivity Changes: Two Malmquist Index Approaches. Journal
of Productivity Analysis, 16, 107-128. Kluwer Academic Publishers.
Balcombe K., Davidova S., Latruffe L. 2005: Productivity change in polish agriculture: An application of a bootstrap procedure to Malmquist indicies. Materia³y z konferencji: The Future of
Rural Europe in the Global Agri-Food System. Copenhagen, Denmark, August 24-27.
Brümmer B., Glauben T., Thijssen G. 2002: Decomposition of productivity growth using distance
functions: The case of dairy farms in three European countries. American Journal of Agricultural Economics, 84(3): 628-644.
Caves D., Christensen L., Diewert E. 1982: The economic theory of index numbers and the measurement of input, output, and productivity. Econometrica, 50(6): 1393-1414.
Coelii T.1996: CEPA Working Paper 96/08: A Guide to DEAP Version 2.1: A Data Envelopment
Analysis (Computer) Program, The Centre for Efficiency and Productivity Analysis. University of New England.
Färe R., Grosskopf S., Lovell C. A. K. 1995: Production Frontiers. Cambridge, Cambridge University Press.
Latruffe L., Balcombe K., Davidova S., Zawalinska K. 2004: Determinants of technical efficiency of
crop and livestock farms in Poland. Applied Economics, 36(12): 1255-1263.
Malmquist S. 1953: Index Numbers and Indifference Curves. Trabajos de Estatistica, 4, 1, 209-242.
Zawalinska K. 2004: The Competitiveness of Polish Agriculture in the Context of Integration with
the European Union. Praca doktorska, WNE UW, Warszawa.
ZMIANY EFEKTYWNOŒCI TECHNICZNEJ ROLNICTWA W POLSCE W LATACH 1998-2006
27
Robert Rusielik, Micha³ Œwit³yk
CHANGES OF TECHNICAL EFFICIENCY OF AGRICULTURE IN POLAND IN THE
YEARS 1998-2006
Summary
In a research author has performed an analysis of the productivity of Polish agriculture in the years
1998-2006, using the Malmquist index of productivity. The results of the calculations have shown in
which period productivity has increased or decreased, and what was a general trend in the considered
period. The usage of decomposition of calculated indices led to the decision, what factors have an impact
on changes of productivity. The presented results of the research included the synthetic results covering
the whole period analyzed.
Adres do korespondencji
dr Robert Rusielik, prof. dr hab. Micha³ Œwit³yk
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
Wydzia³ Ekonomiczny, Katedra Zarz¹dzania Przedsiêbiorstwami
ul. Janickiego 31
71-270 Szczecin
e-mail: [email protected]