pobierz

TEMATY NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO
Z JĘZYKA POLSKIEGO W SESJI WIOSENNEJ 2012/2013
Literatura:
1. Omów różnorodne ujęcia motywu świata – teatru w utworach literackich. Odwołaj się
do wybranych dzieł.
2. Od Krasickiego do Młynarskiego. Polska literatura satyryczna w walce z wadami
Polaków. Wskaż najbardziej charakterystyczne motywy tej twórczości, oceń środki
artystyczne oraz jej oddziaływanie.
3. Miasto – synonim cywilizacji i postępu czy obszar zepsucia i degeneracji? Rozważ na
przykładzie wybranych utworów literackich.
4. Motywy mitologiczne w literaturze różnych epok. Zrealizuj temat, odwołując się do
wybranych tekstów lekturowych.
5. Zjawy, wiedźmy, goście z zaświatów w literaturze. Omów ich rolę w wybranych
utworach literackich.
6. Na wybranych przykładach z literatury zaprezentuj i oceń różne modele par
małżeńskich.
7. Córki – bohaterki literatury polskiej. Zaprezentuj wybrane kreacje literackie córek,
wskaż podobieństwa i różnice w sposobie ich istnienia.
8. Różne modele rodziny w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane
przykłady literackie.
9. Motyw dworku szlacheckiego w literaturze. Omów na wybranych przykładach
z różnych epok.
10. Literacki portret ojca. Odwołując się do wybranych dzieł z literatury, przedstaw różne
kreacje tej postaci.
11. Nasi „bracia mniejsi” w literaturze. Omów rolę obecności zwierząt w wybranych
utworach.
12. Pieniądze kluczem do wolności? Rozważ temat na podstawie wybranych tekstów
literackich.
13. Realiści i idealiści w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach epoki
pozytywizmu.
14. Postać władcy w literaturze - omów na wybranych przykładach, wskazując różnice i
podobieństwa w kreacjach literackich.
15. Wizerunek matki w literaturze. Zrealizuj temat, odwołując się do wybranych tekstów
literackich.
16. Arkadie i utopie – literackie krainy szczęścia. Omów sposoby ich kreowania, funkcje i
znaczenie, korzystając z wybranych tekstów lekturowych.
17. Ojczyzna jako obowiązek i wyzwanie. Omów zagadnienie, odwołując się do tekstów
literackich dwóch wybranych epok.
18. Natura jako przedmiot opisu i jako bohater literacki. Omów na wybranych utworach.
19. Mechanizmy systemów totalitarnych w ujęciu wybranych twórców literatury
współczesnej. Omów na wybranych przykładach literackich.
20. Motto, tytuł, ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Przedstaw na wybranych
przykładach.
21. Wpływ Biblii na literaturę. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
22. Polski bohater romantyczny w walce za ojczyznę. Zanalizuj problem, odwołując się do
wybranych przykładów literackich.
str. 1
23. Powstanie styczniowe jako przyczyna dramatów życiowych bohaterów utworów
E. Orzeszkowej, B. Prusa, S. Żeromskiego. Przedstaw i porównaj, odwołując się do
wybranych tekstów lekturowych.
24. Średniowieczna pokora, renesansowa harmonia, niepokoje baroku – widzenie świata i
człowieka w literaturze staropolskiej.
25. Obraz wsi w literaturze wybranych epok. Zrealizuj temat, porównując konkretne
przykłady.
26. Bohaterowie literaccy, którzy podlegają przemianie wewnętrznej. Zanalizuj problem
na wybranych przykładach z różnych epok.
27. Śmierć i przemijanie jako nieustanne problemy ludzkiej egzystencji. Ukaż
różne ujęcia motywu w wybranych utworach literackich.
28. Co czynić? Jak postąpić? Oceń dylematy moralne bohaterów stojących wobec
trudnego wyboru postawy życiowej w dwóch wybranych epokach literackich.
29. ,,Cierpienie jest nauczycielem” - rozważ prawdziwość słów Ajschylosa w oparciu o
wybrane utwory literackie.
30. Pisarze oświeceniowi jako obserwatorzy i krytycy społeczeństwa polskiego XVIII
wieku.
31. Czym jest władza? Rozważ temat na przykładzie wybranych utworów literackich.
32. Dokonaj analizy porównawczej bohatera dramatu romantycznego i dramatu
współczesnego.
33. Obyczaje stołu i tradycje kulinarne utrwalone w literaturze polskiej różnych epok.
Omów temat na wybranych przykładach.
34. Oblicza samotności w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach.
35. Współczesna poezja religijna. Omów zagadnienie, korzystając z tekstów wybranych
twórców (np. ks. J. Twardowskiego, K. Wojtyły).
36. Postawy i zachowania ludzi w obliczu wojny, zagłady, zła. Zanalizuj problem na
podstawie wybranych utworów literackich.
37. Świat ludowych wierzeń i wartości oraz jego rola w literaturze. Omów na przykładzie
wybranych tekstów literackich.
38. Człowiek w sytuacji próby. Odwołując się do wybranych utworów literackich,
rozważ, jakie wartości moralne kierowały postępowaniem ludzi w okresie wojny i
okupacji.
39. Który z twórców literatury europejskiej mógłby być Twoim autorytetem moralnym?
Dokonaj prezentacji artysty i uzasadnij wybór.
40. Fascynacja wsią polską w utworach Jana Kasprowicza, Stanisława Wyspiańskiego
i Władysława Reymonta. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów
literackich.
41. Biografia Jana Kochanowskiego jako tworzywo literackie jego dzieł. Omów na
wybranych przykładach.
42. Idea cierpienia w życiu Chrystusa, Hioba, Prometeusza i Syzyfa. Zrealizuj temat,
dokonując porównania postaw i wyborów życiowych postaci.
43. Bohaterowie tragiczni dramatów antycznych, szekspirowskich i romantycznych.
Omów zagadnienie odwołując się do konkretnych przykładów literackich.
44. Polski śpiewnik narodowy. Jakie wartości uznane zostały za naczelne w tekstach
Józefa Wybickiego (Mazurek Dąbrowskiego), Marii Konopnickiej (Rota), Jana
Pietrzaka (Żeby Polska była Polską), Ignacego Krasickiego (Hymn do miłości
ojczyzny) i Alojzego Felińskiego (Boże, coś Polskę)? Uzasadnij swoją wypowiedź.
45. Motyw maryjny w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach
literackich.
str. 2
46. Literackie wizerunki „małych ojczyzn”- np. Soplicowa, Korczyna czy Nawłoci.
Zrealizuj temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
47. Heroizm w literaturze. Omów motyw i sposób jego funkcjonowania na wybranych
przykładach.
48. Stosunek do przeszłości narodowej w twórczości H. Sienkiewicza, S. Żeromskiego i
W. Gombrowicza. Omów temat, analizując właściwe teksty literackie.
49. Kult wielkich bohaterów w twórczości C.K. Norwida. Zrealizuj temat, odwołując się
do wybranych utworów.
50. Dramaty rodzinne jako motyw literacki. Omów zagadnienie, odwołując się do
wybranych przykładów literackich.
51. Dom w Panu Tadeuszu i w Ludziach bezdomnych. Zanalizuj problem, odwołując się
do wspomnianych tekstów literackich.
52. Poezja Tadeusza Różewicza jako jedyna możliwa reakcja na doświadczenia wojny.
Omów problem, przywołując właściwe teksty poetyckie.
53. Szaleni czy rozważni - zaprezentuj dwa sposoby kreowania bohatera w wybranych
tekstach literackich.
54. Męczennicy ustrojów totalitarnych w Dziadach cz. III, Innym świecie oraz
opowiadaniach T. Borowskiego. Omów temat, koncentrując się na wybranych
kreacjach bohaterów.
55. Ludzie pracy w literaturze XIX i XX wieku. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
56. Wstrząsające wizje dwudziestowiecznych obozów kaźni w utworach Tadeusza
Borowskiego i Gustawa Herlinga - Grudzińskiego. Omów zagadnienie, analizując
sposób ukazania problemu.
57. Patriotyzm jako główna idea literatury oświecenia i romantyzmu. Przedstaw, na
wybranych przykładach literackich, podobieństwa i różnice w sposobie pojmowania
problemu.
58. Zadziwić przede wszystkim, czyli rzecz o poezji barokowej. Dokonaj omówienia
typowych dla baroku figur poetyckich. Przywołaj konkretne teksty poetyckie.
59. Sarmata w literaturze polskiej. Porównaj różne kreacje bohaterów szlacheckich w
wybranych utworach.
60. Motyw gór i jego funkcje w utworach literackich różnych epok. Omów na przykładzie
wybranych tekstów, np. A. Mickiewicza, J. Słowackiego, J. Kasprowicza, K. Przerwy
– Tetmajera.
61. Socrealizm jako sposób prezentowania rzeczywistości w literaturze lat
pięćdziesiątych. Omów na wybranych przykładach.
62. Duchowni jako bohaterowie utworów literackich. Zaprezentuj swoje rozważania na
wybranych przykładach.
63. Czym wytłumaczysz popularność literatury fantastycznej? Szukając odpowiedzi,
zaprezentuj kilka utworów z tego kręgu gatunkowego.
str. 3
Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki:
1. Średniowieczna sztuka religijna - omów główne wątki w malarstwie i poezji.
2. Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposób
prezentacji.
3. Portrety Żydów, świat ich kultury w dziełach literackich i malarstwie. Omów
zagadnienie na podstawie wybranych przykładów różnych epok.
4. Wojna jako romantyczna legenda i tragiczna prawda. Przedstaw problem w oparciu o
przykłady literackie , malarskie i filmowe.
5. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie
i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne).
6. Portrety dziecka w literaturze i malarstwie różnych epok. Dokonaj prezentacji i
porównania.
7. Apokaliptyczne wizje świata w malarstwie i poezji. Omów na wybranych
przykładach.
8. Filmowe i literackie kreacje bohaterów Wesela. Przedstaw zagadnienie, odwołując się
do filmu A. Wajdy i tekstu S. Wyspiańskiego.
9. Odtwarza czy przetwarza ? Na wybranych przykładach przedstaw relację między
dziełem literackim a jego adaptacją filmową.
10. Porównaj literacką i malarską wizję wsi zaprezentowaną w Chłopach Wł. St.
Reymonta i obrazach J. Chełmońskiego.
11. Powieści polskich pozytywistów i ich adaptacje filmowe. Rozwiń temat, odwołując się
do wybranych przykładów.
12. Boże Narodzenie i Wielkanoc jako temat obecny w literaturze i w sztuce polskiej.
Odwołaj się do wybranych przykładów.
13. Fascynacje tatrzańskie w literaturze i malarstwie Młodej Polski. Rozwiń temat,
odwołując się do wybranych dzieł.
14. Dramaty W. Szekspira a ich współczesne adaptacje. Omów na wybranych przykładach
teatralnych i filmowych.
15. Brzydota jako kategoria estetyczna w literaturze, w malarstwie i innych sztukach
plastycznych (np. instalacje). Omów na wybranych przykładach.
16. Polska pieśń patriotyczna i jej związek z dziejami narodu. Odwołaj się do wybranych
przykładów muzycznych i literackich.
17. Porównaj wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych. Zaprezentuj wnioski.
18. Omów sposoby ujęcia motywu Ikara w wybranych tekstach kultury.
19. Świat orientalny jako źródło inspiracji artystów. Rozwiń temat, odwołując się do
wybranych przykładów literackich i innych dziedzin sztuki (np. malarstwo, moda,
muzyka).
20. Motyw tańca w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
21. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów problem, analizując wybrane
przykłady, np. Medaliony, Zdążyć przed Panem Bogiem, Lista Schindlera, Pianista.
22. Impresjonizm w malarstwie i literaturze Młodej Polski. Przywołując odpowiednio
dobrane przykłady, zaprezentuj problem.
23. Królestwo piekieł i jego przedstawiciele w literaturze i sztuce. Zaprezentuj
funkcjonowanie tego motywu w wybranych dziełach.
24. Motyw mogił w literaturze i sztuce. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych
dzieł.
str. 4
25. Biblia. Na wybranych przykładach dzieł sztuki i literatury rozważ nieustanną
żywotność motywów biblijnych.
26. Śmierć, sąd, piekło w literaturze i malarstwie - omów na wybranych przykładach.
27. Obraz świetności Polski w utworach Henryka Sienkiewicza i malarstwie Jana Matejki.
Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
28. Powstanie styczniowe w literaturze, malarstwie i filmie. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych dzieł.
29. Przedstaw nastroje końca XIX wieku w liryce młodopolskiej i malarstwie. Omów na
wybranych przykładach.
30. Z. Herbert i K. Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia.
Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
31. Pory roku jako temat literacki, muzyczny i malarski. Omów zagadnienie na
przykładzie różnych dzieł.
32. Motyw nocy w literaturze i w malarstwie. Przedstaw, jakie funkcje pełni motyw nocy
w wybranych przykładach.
33. Kolory, które znaczą w literaturze i sztuce. Przeanalizuj funkcję barw w wybranych
tekstach kultury.
34. Sentymentalizm w literaturze i malarstwie okresu oświecenia. Przedstaw cechy tego
nurtu na wybranych przykładach.
Język:
1. W jaki sposób język realizuje funkcję impresywną w reklamie telewizyjnej i
prasowej? Omów na wybranych przykładach.
2. Język uczniowski jako jedna z odmian gwar środowiskowych. Dokonaj analizy
tematu, zbierając materiał w swojej szkole.
3. Scharakteryzuj język sprawozdawców sportowych, odwołując się do wybranych
programów radiowych, telewizyjnych oraz artykułów sportowych.
4. Reklama prasowa oraz jej wpływ na odbiorcę. Omów temat na wybranym materiale,
uwzględniając stronę językową.
5. Nowomowa jako zjawisko językowe. Na wybranych przykładach dokonaj prezentacji
i próby oceny.
6. Dialektyzacja i jej funkcje. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach literackich
różnych epok i / lub w oparciu o własne obserwacje językowe.
7. Funkcje języka potocznego w poezji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
8. Poetyka tekstów piosenek polskiej muzyki młodzieżowej. Na przykładzie wybranych
piosenek muzyki popularnej dokonaj analizy ich języka i oceń go pod względem
funkcji estetycznej.
9. Z czego się śmiejemy ? Omów różne rodzaje komizmu i sposoby jego realizacji na
podstawie utworów literackich różnych epok.
10. Na wybranych przykładach porównaj i oceń sposób wykorzystania retoryki dawniej i
dziś.
11. Język w szkole, w domu, w pracy – czy to ten sam język ? Przedstaw różnice.
12. Omów obecność słownictwa i frazeologii biblijnej w tradycji literackiej i we
współczesnej polszczyźnie. Omów na wybranych przykładach.
13. Literackie inspiracje w języku reklamy. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
str. 5
14. Funkcje dialektyzacji i stylizacji środowiskowej w literaturze różnych epok. Omów na
wybranych przykładach.
15. Język tytułów prasowych. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
przykładów.
16. Wpływy anglojęzyczne w języku polskim. Przedstaw na wybranych przykładach i
dokonaj oceny ich przydatności.
17. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
18. Błędy językowe w artykułach prasowych oraz w wypowiedziach prezenterów
mediów. Omów na wybranych przykładach.
19. Zapożyczenia jako sposób bogacenia języka. Omów wpływ dwóch wybranych
języków obcych na polszczyznę (np. łaciny, j. niemieckiego, j. angielskiego),
uwzględnij uwarunkowania kulturowe i cywilizacyjne.
20. Scharakteryzuj styl literacki swojego ulubionego pisarza na wybranych fragmentach
jego utworów.
21. Zapożyczenia językowe. Dokonaj analizy tego zjawiska w wybranych epokach
literackich oraz oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim.
22. Zaprezentuj eksperymenty poetyckie i zabawy słowem w poezji lingwistycznej.
23. Język prasy młodzieżowej. Dokonaj oceny jego poprawności na wybranych
przykładach.
24. Przedstaw i oceń język szyldów w Twoim mieście, uwzględniając różne odmiany ich
funkcji komunikatywnej.
25. Językowy obraz świata w tekstach piosenek. Omów zagadnienie, wybierając utwory
ulubionego artysty lub zespołu muzycznego.
26. Przysłowia, sentencje, maksymy, aforyzmy. Dokonaj ich analizy językowej i określ
ich funkcję w wybranych utworach literackich.
27. Omów pochodzenie i budowę słowotwórczą imion zwierząt domowych na podstawie
zebranego materiału.
28. Wyszukaj przykłady nazwisk znaczących bohaterów literackich różnych epok.
Dokonaj ich analizy słowotwórczej, omów funkcje stylistyczne i związek z kreacją
bohatera lub ideą utworu.
str. 6