Show publication content!

PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie
Seria: Kultura Fizyczna
2010, z. IX
Joanna Rodziewicz-Gruhn*
Wpáyw czynników spoáeczno-ekonomicznych
na zróĪnicowanie cech somatycznych i proporcji ciaáa
u studentek pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego
Streszczenie
Celem pracy jest ocena wpáywu poziomu wyksztaácenia rodziców i wielkoĞci rodziny na uzyskany w okresie dorastania poziom cech morfologicznych
i zróĪnicowanie proporcji ciaáa studentek AJD pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego. Badania realizowano w latach 1998–2007 wĞród studentek I roku AJD (do
2004 roku WSP), które urodziáy siĊ w dekadzie 1979–1988. Ogóáem zbadano 896
kobiet ze Ğrodowiska wiejskiego. Dokonano pomiarów antropometrycznych 15 cech
somatycznych, nastĊpnie wyliczono nastĊpujące wskaĨniki proporcji ciaáa: dáugoĞci tuáowia, barkowo-wzrostowy, biodrowo-wzrostowy, dáugoĞci koĔczyny górnej, dáugoĞci koĔczyny dolnej, miĊdzykoĔczynowy, dáugoĞci tuáowia, szerokoĞci
barków, biodrowo-barkowy, klatki piersiowej, BMI, Queteleta, Rohrera, smukáoĞci, obwodu klatki piersiowej Pigneta II, tĊgoĞci Škerljia. Materiaá opracowano
statystycznie. ZróĪnicowanie Ğrodowiskowe analizowanych cech somatycznych
przedstawiono graficznie w postaci wartoĞci unormowanych na Ğrednią i odchylenia standardowego ogóáu badanych kobiet.
Z przeprowadzonej analizy wynika, Īe poziom wyksztaácenia rodziców i dzietnoĞü w niewielkim stopniu róĪnicują analizowane cechy i wskaĨniki proporcji ciaáa
badanych studentek AJD w CzĊstochowie, pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego.
Sáowa kluczowe: cechy morfologiczne, studentki, uwarunkowania Ğrodowiskowe.
*
Dr nauk przyrodniczych, zastĊpca dyrektora Instytutu Kultury Fizycznej Akademii im. Jana
Dáugosza w CzĊstochowie.
172
Joanna Rodziewicz-Gruhn
WstĊp
Poziom rozwoju biologicznego jest zdeterminowany genetycznie i modyfikowany przez warunki ekologiczne i spoáeczno-ekonomiczne, w jakich dokonuje siĊ proces wzrastania jednostki. SytuacjĊ spoáeczno-ekonomiczną badanych
ocenia siĊ poprzez áatwo dostĊpne i rzetelne cechy Ğrodowiskowe, o których
wiadomo, Īe wpáywają na rozwój, dojrzewanie, sprawnoĞü fizyczną. W badaniach antropologicznych cechy te noszą nazwĊ zmiennych spoáecznych, a do
najczĊĞciej stosowanych naleĪą: wielkoĞü zamieszkiwanej aglomeracji – duĪe
miasto, maáe miasto, wieĞ, liczba dzieci w rodzinie, wyksztaácenie badanego lub
jego rodziców, zawód rodziców lub rodzaj wykonywanej pracy, warunki mieszkaniowe, sytuacja rodzinna.
W badaniach studentek z CzĊstochowy rozpoczynających studia w latach
1987–1992 stratyfikacja spoáeczna wyznaczona poziomem wyksztaácenia rodziców wywieraáa istotny wpáyw na poziom rozwoju: wysokoĞci ciaáa, dáugoĞci
koĔczyn górnych i dolnych oraz tuáowia [6]. WartoĞci wyĪej wymienionych
cech byáy zdecydowanie najwyĪsze u córek, których rodzice mieli wyksztaácenie
wyĪsze. Z kolei takie wymiary, jak: masa ciaáa, szerokoĞü bioder, gáĊbokoĞü
bioder – byáy wyĪsze w grupie, której rodzice posiadali wyksztaácenie zawodowe [6]. Kolejne badania dotyczyáy studentek kierunku Pedagogika, które rozpoczynaáy studia w latach 2001–2002, i wykazaáy one, Īe poziom wyksztaácenia
ojca i matki w niewielkim stopniu róĪnicowaá Ğrednie wartoĞci cech somatycznych studentek. Odnotowane róĪnice miĊdzygrupowe nie przekroczyáy 0,5 odchylenia standardowego. Studentki – córki matek z wyksztaáceniem zawodowym charakteryzowaáy siĊ mniejszymi wymiarami wysokoĞciowo-dáugoĞciowymi, masą ciaáa, szerszymi barkami i biodrami oraz gáĊbszą klatką piersiową
w porównaniu do tych, których matki miaáy wyksztaácenie wyĪsze. W przypadku oceny wpáywu wyksztaácenia ojca równieĪ moĪna byáo zauwaĪyü róĪnice
miĊdzy wymiarami ciaáa studentek, których ojcowie mieli wyksztaácenie wyĪsze
i Ğrednie, w relacji do studentek, których ojcowie posiadali wyksztaácenie zawodowe [7, 8, 9]. WyĪej przytoczone prace dotyczyáy ogóáu badanych studentek,
niezaleĪnie od zamieszkiwanej aglomeracji do momentu rozpoczĊcia studiów.
Bardzo obszerne badania dotyczące rozwarstwienia spoáecznego dziewcząt
w wieku 9–18 lat, pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego, zostaáy zainicjowane przez àaską-Mierzejewską w 1967 roku i byáy kolejno powtarzane w 1977,
w 1987 i 2001 roku [3]. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, Īe
„[...] nierównoĞci spoáeczne pomiĊdzy wyróĪnionymi grupami populacji wiejskiej w okresie 1967–2001 byáy na tyle duĪe, Īe wywieraáy biologiczne skutki
w postaci wieku menarche oraz w wysokoĞci i masy ciaáa dziewcząt” [3]. Badania dotyczące máodzieĪy studiującej pochodzącej ze Ğrodowiska wiejskiego –
Wpáyw czynników spoáeczno-ekonomicznych...
173
w tym zakresie: wpáywu modyfikatorów spoáecznych na zróĪnicowanie cech
budowy – byáy podejmowane bardzo rzadko [2].
Celem pracy jest ocena wpáywu poziomu wyksztaácenia rodziców i wielkoĞci
rodziny na uzyskany w okresie dorastania poziom cech morfologicznych i zróĪnicowanie proporcji ciaáa studentek AJD pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego.
Materiaá i metody
Badania realizowano w okresie 1998–2007 wĞród studentek I roku AJD, które urodziáy siĊ w latach 1978–1988. Ogóáem zbadano 896 kobiet ze Ğrodowiska
wiejskiego i stanowi to 31,1% ogóáu badanych w tym czasie studentek. ĝredni
wiek badanych kobiet wynosiá x=20,4 ±0,97 lat.
Dokonano pomiarów antropometrycznych: B-v B-sst, B-sy, B-a, B-da, a-a,
ic-ic, thl-thl, xi-ths. Wszystkie pomiary wykonano wedáug przyjĊtej w Polsce
techniki Martina [6]. Analizie poddano nastĊpujące wymiary ciaáa: wysokoĞü
ciaáa (B-v), masĊ ciaáa, dáugoĞü: gáowy z szyją (v-sst), tuáowia (sst-sy), koĔczyn:
dolnych (B-sy) i górnych (a-da), szerokoĞci: barków (a-a), bioder (ic-ic), szerokoĞci klatki piersiowej (thl-thl) i gáĊbokoĞci klatki piersiowej (xi-ths) oraz obwody klatki piersiowej w spoczynku i uda. Proces róĪnicowania oceniono na
podstawie nastĊpujących wskaĨników proporcji ciaáa: dáugoĞci tuáowia, barkowo-wzrostowego, biodrowo-wzrostowego, dáugoĞci koĔczyny górnej, dáugoĞci
koĔczyny dolnej, miĊdzykoĔczynowego, dáugoĞci tuáowia, szerokoĞci barków,
biodrowo-barkowego, klatki piersiowej, BMI, Queteleta, Rohrera, smukáoĞci,
obwodu klatki piersiowej Pigneta II, tĊgoĞci Škerljia.
Z danych zawartych w kwestionariuszu wybrano dane dotyczące: wyksztaácenia ojca i matki, liczby dzieci w rodzinie. W charakterystyce poziomu wyksztaácenia rodziców przyjĊto nastĊpujące kategorie (oddzielnie dla matek i ojców): podstawowe, zawodowe, Ğrednie, wyĪsze. DzietnoĞü w rodzinie rozpatrywano w kategoriach: 1, 2–3, 4 i wiĊcej dzieci.
Zebrany materiaá zostaá opracowany standardowymi metodami statystycznymi. Dla kaĪdej cechy wyliczono Ğrednią arytmetyczną, Ğrednie odchylenie
standardowe, oraz poddano zakres zmiennoĞci (min–max). ZróĪnicowanie Ğrodowiskowe analizowanych cech somatycznych przedstawiono graficznie w postaci wartoĞci unormowanych na Ğrednią i odchylenie standardowe ogóáu badanych kobiet.
174
Joanna Rodziewicz-Gruhn
Wyniki badaĔ
W tabelach 1 i 2 przedstawiono charakterystyki liczbowe cech i wskaĨników
proporcji ciaáa studentek AJD w CzĊstochowie pochodzących ze Ğrodowiska
wiejskiego.
Wyksztaácenie rodziców badanych studentek rozpatrywano w kategoriach:
wyĪsze, Ğrednie, zawodowe i podstawowe. WyĪsze wyksztaácenie posiadaáo tylko 10,2% matek i 6,1% ojców, Ğrednie 54,0% matek i 34,9% ojców, zawodowe
29,8% matek i 53,7% ojców i podstawowe 6,0% matek i 5,3% ojców. Wynika
z powyĪszego, Īe wĞród studentek ze Ğrodowiska wiejskiego przewaĪaáy córki
matek z wyksztaáceniem Ğrednim i ojców z wyksztaáceniem zawodowym. Blisko
dwukrotnie wiĊcej matek w stosunku do ojców posiadaáo wyksztaácenie wyĪsze.
Rozkáad procentowy podstawowego wyksztaácenia matek i ojców studentek byá
zbliĪony.
Z przeprowadzonej analizy wynika, Īe poziom wyksztaácenia ojca i matki
w niewielkim stopniu róĪnicuje Ğrednie wartoĞci cech somatycznych studentek
ze Ğrodowiska wiejskiego, bowiem róĪnice miĊdzygrupowe dla wiĊkszoĞci cech
nie przekraczaáy 0,2 odchylenia standardowego (ryc. 1, ryc. 2). MoĪna jedynie
zauwaĪyü, Īe najniĪsze wartoĞci dla wiĊkszoĞci cech somatycznych uzyskaáy
studentki, których matka i ojciec posiadali wyksztaácenie podstawowe.
Studentki, których matki miaáy wyĪsze wyksztaácenie, charakteryzowaáy siĊ
najbardziej wysklepioną klatką piersiową, posiadaáy najniĪsze wartoĞci wskaĨników wagowo-wzrostowych (BMI, Rohrera, Queteleta), najdáuĪsze koĔczyny
dolne w stosunku do wysokoĞci oraz najwĊĪsze barki. Charakteryzowaáy siĊ one
najsáabszą budową i byáy najsmuklejsze (ryc. 4). W przypadku wyĪszego wyksztaácenia ojca takich tendencji nie zaobserwowano. MoĪna jednak zauwaĪyü,
Īe kobiety, których ojcowie mieli wyksztaácenie podstawowe, waĪyáy mniej i posiadaáy szersze barki i biodra w stosunku do wysokoĞci (ryc. 5).
Struktura dzietnoĞci w rodzinach badanych studentek przedstawiaáa siĊ nastĊpująco: 76,8% pochodziáo z rodzin 2–3 dzietnych, 15,2% z ognisk domowych
4 i wiĊcej dzieci, a 8% byáo jedynaczkami.
MoĪna zauwaĪyü, Īe jedynaczki charakteryzowaáy siĊ istotnie wiĊkszymi
wymiarami poprzecznymi i obwodami klatki piersiowej od kobiet posiadających
rodzeĔstwo (ryc. 3).
U jedynaczek odnotowano najwyĪsze wartoĞci wskaĨników: BMI, Rohrera,
barkowego, barkowo-wysokoĞciowego i tĊgoĞci Škerljia. Wynika z tego, Īe jedynaczki w porównaniu do rówieĞniczek posiadających rodzeĔstwo charakteryzowaáy siĊ mocniejszą budową ciaáa (ryc. 6).
Wpáyw czynników spoáeczno-ekonomicznych...
175
Dyskusja
Badane kobiety charakteryzują siĊ nieco wyĪszymi Ğrednimi arytmetycznymi omawianych cech od odnotowanych wartoĞci dla studentek pedagogiki z aglomeracji wiejskich, badanych w 1998 roku [7, 8]. Studentki AJD są wyĪsze i posiadają dáuĪsze koĔczyny dolne, szersze biodra i wiĊkszy obwód klatki od rówieĞniczek z Akademii ĝwiĊtokrzyskiej [2, 5]. Z przeprowadzonej analizy wynika, Īe wyksztaácenie rodziców nieznacznie róĪnicuje poziom ocenianych cech
somatycznych u obecnie badanych studentek AJD pochodzących ze Ğrodowiska
wiejskiego. MoĪna jedynie zauwaĪyü tendencje do bardziej krĊpej budowy ciaáa
u kobiet, których rodzice posiadali wyksztaácenie podstawowe i zawodowe. Podobne zaleĪnoĞci odnotowali Jopkiewicz i Przychodni w badaniach studentek
kieleckiej WSP pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego [2].
Zdaniem wielu autorów istnieje Ğcisáa zaleĪnoĞü miĊdzy liczbą dzieci w rodzinie a ostateczną wielkoĞcią cech morfologicznych [1, 2, 36]. Asienkiewicz [1]
analizując wpáyw dzietnoĞci rodziny na rozwój wysokoĞci i masy ciaáa u studentek Uniwersytetu Zielonogórskiego, stwierdziá, Īe najwyĪsze i najciĊĪsze byáy
jedynaczki, a najniĪszymi parametrami morfologicznymi charakteryzowaáy siĊ
studentki Īyjące w rodzinach wielodzietnych i stwierdzone róĪnice byáy statystycznie istotne. Uzyskane wyniki nie potwierdzają w peáni wyĪej wymienionych zaleĪnoĞci, wrĊcz przeciwnie – jedynaczki mieszkające w Ğrodowisku wiejskim byáy najniĪsze, posiadaáy najwyĪsze Ğrednie wskaĨników wagowo-wzrostowych (Rohrera, Queteleta i BMI). Jopkiewicz i Przychodni [2] komentując uzyskane wyniki dotyczące badanych przez nich studentek, stwierdzili, Īe „Ğrodowisko wiejskie jest gáównym czynnikiem ksztaátującym ich rozwój, stąd teĪ poziom wyksztaácenia rodziców i dzietnoĞü w niewielkim stopniu róĪnicowaáy
dziewczĊta wzglĊdem omawianych cech”.
Reasumując, moĪna powiedzieü, Īe obserwowane róĪnice w Ğrednich arytmetycznych omawianych cech somatycznych i proporcji ciaáa kobiet rozpoczynających studia cechuje mniejsze zróĪnicowanie Ğrodowiskowe niĪ postrzegane
róĪnice u dzieci i máodzieĪy w niĪszych kategoriach wieku. MoĪe to siĊ wiązaü
z faktem, iĪ máodzieĪ ze Ğrodowiska wiejskiego podejmująca studia poza miejscem zamieszkania jest w pewnym stopniu grupą wyselekcjonowaną pod wzglĊdem spoáecznym i materialnym i jej warunki bytowe prawdopodobnie nie odbiegają od przeciĊtnych warunków, jakie posiada máodzieĪ zamieszkująca do
momentu podjĊcia studiów Ğrodowisko miejskie.
176
Joanna Rodziewicz-Gruhn
Wnioski
W wyniku przeprowadzonej analizy moĪna sformuáowaü nastĊpujące wnioski:
1. Kobiety studiujące w Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie, pochodzące ze Ğrodowiska wiejskiego charakteryzują siĊ w wiĊkszoĞci badanych
cech nieco wyĪszymi Ğrednimi arytmetycznymi porównywanych cech w stosunku do studentek z Kielc.
2. Poziom wyksztaácenia ojca i matki i dzietnoĞü w niewielkim stopniu róĪnicują Ğrednie wartoĞci cech somatycznych studentek AJD pochodzących ze
Ğrodowiska wiejskiego.
Summary
The Impact of Socio-economic Factors on the Diversity of Somatic Features
and Body Proportions of Students with Rural Background
The objective of the study is to evaluate the effect of the educational status
of parents and family size on the level of morphological traits achieved in the
adolescence period as well as on differentiated body proportions of female students of Jan Dáugosz University (JDU) in CzĊstochowa originating from rural
environment. The study was conducted in the years 1998–2007 amongst I year
female students of Jan Dáugosz University in CzĊstochowa (until 2004 – the
Higher Pedagogical School), who were born in the decade of 1979–1988. In total, the survey covered 896 women from rural areas and involved: anthropometric measurements of 15 somatic traits, and calculations of the following body
proportion indices: trunk length index, shoulder-height index, hip-height index,
upper extremity length index, lower extremity length index, inter-extremities index, shoulder width index, hip-to-shoulder index, chest index, BMI, Quetelet index, Rohrer index, slenderness index, Pignet II index of chest circumference,
and Škerlji obesity index. Results obtained were elaborated statistically. The environmental diversity of the analyzed somatic traits was illustrated graphically in
the form of values standardized into mean values and standard deviation of the
whole population of women examined. Analyses conducted in the study demonstrated that the educational status of parents and the number of children in a family differentiated the analyzed traits and body proportion indices of the female
students of JDU in CzĊstochowa originating from rural areas only to a little extent.
Keywords: morphological traits, female students, environmental determinants.
Wpáyw czynników spoáeczno-ekonomicznych...
177
PiĞmiennictwo
[1] Asienkiewicz R., Charakterystyka morfologiczna máodzieĪy Uniwersytetu
Zielonogórskiego w Ğwietle uwarunkowaĔ Ğrodowiskowych. Prace Naukowe
Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie. Seria: Kultura Fizyczna,
2007; VII: 71–81.
[2] Jopkiewicz A., Przychodni A., Poziom rozwoju fizycznego studentów WyĪszej Szkoáy Pedagogicznej w Kielcach a sytuacja spoáeczna rodziny i miejsce
zamieszkania. Rocz. Nauk. Instytutu Wychowania Fizycznego i Sportu w Biaáej Podlaskiej, 1999; VI, Supl. 1: 51–58.
[3] àaska-Mierzejewska T., Olszewska E., Antropologiczna ocena zmian rozwarstwienia spoáecznego populacji wiejskiej w Polsce, w okresie 1967–2001.
Badania dziewcząt, Studia i Monografie AWF w Warszawie, Warszawa, 2003;
147–151.
[4] Malinowski A., BoĪiáow W., Podstawy antropometrii. PWN, Warszawa –
àódĨ 1997.
[5] Przychodni A., Charakterystyka spoáeczna i antropologiczna studentów I roku Akademii ĝwiĊtokrzyskiej, [w:] Zagórski J., Skáad M. (red): Uwarunkowania rozwoju dzieci i máodzieĪy wiejskiej. Instytut Medycyny Wsi, Lublin,
2003; 186–195.
[6] Rodziewicz-Gruhn J., Pyzik M., Charakterystyka cech somatycznych studentek WSP w CzĊstochowie w aspekcie czynników spoáeczno-ekonomicznych,
[w:] Rodziewicz-Gruhn J., Pyzik M. (red): Problemy rozwoju zdrowia, edukacji prozdrowotnej i ekologicznej, Wyd. WSP CzĊstochowa, 1995/96; 159–170.
[7] Rodziewicz-Gruhn J., Pyzik M., WysokoĞü ciaáa i wiek pierwszej miesiączki
studentek w CzĊstochowie, [w:] Rodziewicz-Gruhn J., Wojtyna J., (red):
Uwarunkowania rozwoju, sprawnoĞci i zdrowia. WSP CzĊstochowa, 1999;
127–132.
[8] Rodziewicz-Gruhn J., Stan rozwoju fizycznego studentek pedagogiki WSP
w CzĊstochowie w Ğwietle badaĔ realizowanych w 1998 roku, Prace Naukowe WSP w CzĊstochowie. Seria: Kultura Fizyczna, z. III, WSP. CzĊstochowa, 2000, 111–115.
[9] Rodziewicz-Gruhn J., ZróĪnicowania morfologiczne i nawyki Īywieniowe
kobiet rozpoczynających studia w aspekcie uwarunkowaĔ spoáecznych. [w:]
Górniak K. (red): Korektywa i kompensacja zaburzeĔ w rozwoju dzieci i máodzieĪy. t. I, AWF Biaáa Podlaska, 2005; t. 1: 110–119.
Aneks
Tabela 1. Charakterystyka cech somatycznych badanych studentek AJD w CzĊstochowie pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego
cecha
B-v
B-sst
B-sy
B-a
B-da
a-a
ic-ic
thl-thl
ix-ths
obwód kl. piersiowej
obwód uda
masa ciaáa
v-sst
sst-sy
a-da
x
1644,36
1348,25
0876,65
1355,28
0637,76
0361,64
0285,42
0261,11
0185,25
0772,17
0549,85
0057,51
0296,12
0471,60
0717,53
SD
±62,16
±55,56
±48,76
±57,68
±36,77
±22,09
±25,25
±19,78
±20,19
±68,81
±50,98
0±7,97
±17,05
±32,09
±37,22
maks.
1877
1556
1035
1560
0769
0460
0380
0361
0250
1030
0750
0090
0344
0569
0798
min.
1485
1196
0747
1195
0536
0310
0220
0212
0138
0650
0430
0036
0231
0416
0584
Tabela 2. Charakterystyka wskaĨników proporcji ciaáa badanych studentek AJD w CzĊstochowie
pochodzących ze Ğrodowiska wiejskiego
wskaĨnik
BMI
wsk. szerokoĞci barków
wsk. barkowo-wysokoĞciowy
wsk. biodrowo-barkowy
wsk. miedniczno-wysokoĞciowy
wsk. klatki piersiowej
wsk. dáugoĞci koĔczyny górnej
wsk. dáugoĞci koĔczyny dolnej
wsk. miĊdzykoĔczynowy
wsk. dáugoĞci tuáowia
wsk. Rohrera
wsk. Queteleta
wsk. obwodu klatki piersiowej
wsk. tĊgoĞci Škerljia
wsk. smukáoĞci
x
021,25
076,96
022,00
079,08
017,36
071,10
043,63
053,30
081,95
028,69
001,29
349,35
029,71
033,47
042,74
SD
0±2,57
0±6,14
0±1,24
0±7,06
0±1,45
0±7,28
0±1,56
0±1,86
0±3,80
0±1,72
0±0,17
±43,36
±12,16
0±3,14
0±1,76
maks.
031,98
101,10
027,54
103,54
022,74
095,83
051,80
058,46
100,39
035,23
002,05
524,39
061,30
046,60
049,46
min.
015,06
059,05
017,59
062,05
013,41
043,06
038,10
047,00
070,26
025,20
000,83
235,64
í17,00
026,85
036,52
0,30
podstawowe
zawodowe
0,20
Ğrednie
wyĪsze
0,10
0,00
-0,10
sst-sy
a-da
w. tĊgoĞci
w. smukáoĞci
v-sst
m. ciaáa
ob. uda
ob. kl. pier.
xi-ths
thl-thl
ic-ic
a-a
B-da
B-a
B-sy
B-sst
-0,30
B-v
-0,20
Ryc. 1. Unormowane wartoĞci cech somatycznych ze wzglĊdu na wyksztaácenie matki
0,30
podstawowe
zawodowe
Ğrednie
0,20
wyĪsze
0,10
0,00
-0,10
-0,20
w. ob. kl. piers.
w. Queteleta
w. Rohrera
w. dá. tuáowia
w. miĊdzykoĔ.
w. dá. k. dolnej
w. dá. k. górnej
w. kl. piers.
w. mied.- wys.
w. biod.- bark.
w. bark.- wys.
w. sz. barków
BMI
-0,30
Ryc. 2. Unormowane wartoĞci wskaĨników proporcji ciaáa ze wzglĊdu na wyksztaácenie matki
0,30
podstawowe
zawodowe
Ğrednie
0,20
wyĪsze
0,10
0,00
-0,10
sst-sy
a-da
w. tĊgoĞci
w. smukáoĞci
v-sst
m. ciaáa
ob. uda
ob. kl. pier.
xi-ths
thl-thl
ic-ic
a-a
B-da
B-a
B-sy
B-sst
-0,30
B-v
-0,20
Ryc. 3. Unormowane wartoĞci cech somatycznych ze wzglĊdu na wyksztaácenie ojca
0,30
podstawowe
zawodowe
Ğrednie
0,20
wyĪsze
0,10
0,00
-0,10
-0,20
w. ob. kl. piers.
w. Queteleta
w. Rohrera
w. dá. tuáowia
w. miĊdzykoĔ.
w. dá. k. dolnej
w. dá. k. górnej
w. kl. piers.
w. mied.- wys.
w. biod.- bark.
w. bark.- wys.
w. sz. barków
BMI
-0,30
Ryc. 4. Unormowane wartoĞci wskaĨników proporcji ciaáa ze wzglĊdu na wyksztaácenie ojca
0,30
1 dziecko
2-3 dzieci
0,20
4 i wiĊcej dzieci
0,10
0,00
-0,10
a-da
sst-sy
v-sst
m. ciaáa
ob. uda
ob. kl. pier.
xi-ths
thl-thl
ic-ic
a-a
B-da
B-sy
B-sst
B-v
-0,30
B-a
-0,20
Ryc. 5. Unormowane wartoĞci cech somatycznych ze wzglĊdu na dzietnoĞü rodziny
0,20
0,10
0,00
-0,10
1 dziecko
-0,20
2-3 dzieci
4 i wiĊcej dzieci
-0,30
Ryc. 6. Unormowane wartoĞci wskaĨników proporcji ciaáa ze wzglĊdu na dzietnoĞü rodziny
w. smukáoĞci
w. tĊgoĞci
w. ob. kl. piers.
w. Queteleta
w. Rohrera
w. dá. tuáowia
w. miĊdzykoĔ.
w. dá. k. dolnej
w. dá. k. górnej
w. kl. piers.
w. mied.- wys.
w. biod.- bark.
w. bark.- wys.
w. sz. barków
BMI
-0,40