wiecej - Okręgowa Izba aptekarska

OKRĘGOWA IZBA APTEKARSKA
W ŁODZI
OIA 143/11
Łódź, 11 kwietnia 2011 roku
Pan Bronisław KOMOROWSKI
Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej
W imieniu Okręgowej Rady Aptekarskiej w Łodzi proszę o
przyjęcie uwag dotyczących uchwalonej 25 marca przez Sejm RP
ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, zwanej
potocznie ustawą refundacyjną.
Okręgowa Rada Aptekarska w Łodzi z dezaprobatą ocenia
aktualny stan prawa odnoszącego się do zagadnień refundacji
oraz funkcjonowania rynku obrotu lekami. Od wielu lat
postulujemy podjęcie reform prowadzących do ustanowienia
przejrzystych reguł odnoszących się do detalicznej dystrybucji
leków.
Na naszych oczach dokonuje się transformacja rynku
aptekarskiego. Do gry włączył się wielki biznes działający zgodnie
ze schematem określanym w literaturze ekonomii nazwą „ wolna
amerykanka”, co oznacza prowadzenie bezpardonowej i
wyniszczającej konkurencję walki, której celem jest zdobycie jak
największego udziału w rynku wartym około 28 miliardów
złotych.
Ostrzegaliśmy i ostrzegamy władze publiczne, że opóźnianie
reform prowadzi do osłabienia tradycyjnej struktury rynku
aptecznego, której fundamentem są prowadzone przez
farmaceutów apteki indywidualne lub rodzinne. Uważamy, że
1
rynek aptekarski powinien być rynkiem regulowanym. Niestety,
jest inaczej. Rynek aptekarski poddany jest regułom wolnego
rynku.
W ostatnim pięcioleciu rząd podejmował dwukrotnie próby
gruntownego zreformowania prawa farmaceutycznego. Samorząd
aptekarski świadomy konieczności reform angażował się za
każdym razem w działania wspierające służąc rządowi na etapie
konsultacji społecznych radą i pomocą merytoryczną. Obydwie
próby spaliły na panewce, chociaż każda z innego powodu. Po
ostatniej nieudanej próbie gruntownej nowelizacji ustawy Prawo
farmaceutyczne ministerstwo zdrowia kierowane przez panią Ewę
Kopacz zapowiedziało podjęcie prac nad nowatorską ustawą,
która funkcjonuje pod skróconą nazwą jako ustawa refundacyjna.
Prace nad projektem trwały długo, ponad rok. W tym czasie
pogłębiały się negatywne zjawiska, jak choćby postępująca
koncentracja i dalsze wypieranie prowadzonych przez
farmaceutów aptek indywidualnych i rodzinnych z rynku przez
apteki prowadzone dla zysku.
Jeżeli właścicielem apteki jest przedsiębiorca, to trudno się
dziwić, że jego apteka upodabnia się do sklepu z lekami, któremu
bliżej do amerykańskiego drugstoru. W tradycji polskiej i
europejskiej apteka ma status placówki ochrony zdrowia. Polskie
prawo farmaceutyczne dopuszcza niestety, co nie jest
standardem w innych krajach Zjednoczonej Europy, że apteki nie
musi prowadzić farmaceuta. Zderzenie tych dwóch światów
wartości znajduje swoje odbicie w poglądach członków Okręgowej
Rady Aptekarskiej w Łodzi opowiadających się za
urzeczywistnieniem zasady wyrażonej w sformułowaniu „apteka
dla aptekarza”. Dygresja o statusie właścicielskim aptek ma
znaczenie, gdyż wytycza horyzont prac legislacyjnych.
Wracając do ustawy refundacyjnej, gdy we wrześniu
ubiegłego roku ujrzała światło dzienne samorząd aptekarski
przyjął rolę konsultanta. Działając zgodnie z niepodważalnymi
kompetencjami i kierując się dobrą wolą samorząd aptekarski
przedstawił rządowi bardzo dobrze uzasadnioną opinię na temat
projektu oraz ofertę współpracy.
Proces legislacyjny nad tą ustawą dobiega końca. 25 marca
ustawę uchwalił Sejm RP. Jej treść może jeszcze ulec zmianie
bowiem przed nami posiedzenie Senatu. Ale wkrótce ustawa ta
pojawi się na biurku Pana Prezydenta. Ze względu na materię
objętą regulacją ustawa ta ma bardzo duże znaczenie. Okręgowa
Rada Aptekarska w Łodzi wyraża opinię, że uchwalona przez Sejm
ustawa refundacyjna rozpoczyna reformy w obszarze prawa
2
farmaceutycznego i zasługuje na podpisanie przez Pana
Prezydenta.
Ustawa zapewnia wszystkim pacjentom dostęp do leków
refundowanych na równych zasadach, co jest wymogiem
wynikającym z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym urzędowe ceny
hurtowe i urzędowe ceny detaliczne mają charakter cen
maksymalnych. Z tego powodu na skutek cenotwórczych działań
podmiotów gospodarczych zajmujących się obrotem lekami
dochodzi do ograniczenia równego dostępu pacjentów do
świadczeń zdrowotnych w postaci zaopatrzenia w leki i wyroby
medyczne. Problem dotyka w szczególności pacjentów
zaopatrujących się w aptekach indywidualnych i rodzinnych oraz
mieszkańców obszarów wiejskich, na których nie funkcjonują
apteki sieciowe. W efekcie obserwuje się zjawisko podziału
pacjentów, co jest nie do pogodzenia z artykułem 68 Konstytucji,
który stanowi, że władze publiczne zobowiązane są do
zapewnienia obywatelom równego dostępu do świadczeń opieki
zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych niezależnie od
ich sytuacji materialnej i miejsca zamieszkania.
W ocenie ORA w Łodzi przyjęcie zapisów dotyczących
stosowania sztywnych cen urzędowych zbytu i sztywnych marż
urzędowych (hurtowych i detalicznych) oraz ustanowienie nakazu
stosowania odpłatności wynikającej z ustawy przyczyni się do
realizacji normy konstytucyjnej.
Uważamy, że ustawa położy kres upokarzającej pacjentów
turystyce lekowej w poszukiwaniu apteki sprzedającej leki
refundowane za 1 grosz lub wręcz gratyfikującej pacjentów za
zrealizowane recepty. Taka gratyfikacja budzi poważne
zastrzeżenia i rodzi pytania o źródła jej finansowania.
Źródłem finansowania kosztów funkcjonowania apteki jest
marża. Aptekarz może pobrać za wydany lek refundowany cenę
niższą od maksymalnej dzieląc się z pacjentem marżą. Jednakże
marże są tak niskie, że ledwo wystarczają na opłacenie kosztów
związanych z funkcjonowaniem apteki. Ustawa refundacyjna
spełni także, czego się można spodziewać, rolę edukacyjną.
Dostrzegamy, że określając reguły kształtowania cen na leki
refundowane ustawa będzie miała korzystny wpływ na relacje
farmaceutów z pacjentami, których istotą jest zaspokojenie
potrzeb pacjentów w zakresie farmakoterapii i które nie mogą być
zatruwane nieusprawiedliwionymi i krzywdzącymi opiniami
jakoby aptekarze windowali ceny leków.
3
Ustawa refundacyjna kładzie tamę działaniom w wyniku
których drenowany jest NFZ. Działalność cenotwórcza dotycząca
leków refundowanych skutkuje kreowaniem nieuzasadnionego
względami medycznymi popytu na leki i wyroby medyczne
refundowane ze środków publicznych.
Apteka jest ex definitione placówką ochrony zdrowia. Jeżeli
właściciel apteki nie jest farmaceutą a jest przedsiębiorca, to
trudno się dziwić, że jego apteka funkcjonuje według handlowego
sznytu a on sam widzi w swoich aptekach klientów a nie
pacjentów. Apteki prowadzone przez przedsiębiorców nie wahają
się przed stosowaniem agresywnych form marketingu, w tym
reklamy w celu zwiększenia obrotu. Reklamy namawiające do
konsumpcji leków ponad potrzeby zdrowotne prowadzą do
opłakanych w skutkach rezultatów. Nader liczni są pacjenci
szpitali, którzy się w nich znaleźli z powodu nadmiernego spożycia
leków. Okręgowa Rada Aptekarska w Łodzi uważa, że zasady
funkcjonowania aptek powinny uwzględniać dobro pacjenta,
dlatego też opowiadamy się za wynikającym z ustawy zakazem
reklamy aptek i punków aptecznych oraz za zakazem stosowania
zachęt dotyczących leków refundowanych ze środków
publicznych.
Elżbieta Piotrowska – Rutkowska
Prezes
Okręgowej Rady Aptekarskiej
w Łodzi
4