docPozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo
download 
Reklamacja Transkrypt
Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo
Zesz yty Naukowe nr 659 2005 Akademii Ekonomicznej w Krakowie Monika Kinga Kozio∏ Studium Doktoranckie Wydzia∏u Zarzàdzania Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego „Multi-Plast” na polskim rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych 1. Wprowadzenie Celem niniejszego artyku∏u jest próba przedstawienia pozycji, jakà firma Multi-Plast posiada na bardzo ma∏ym, niszowym rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce, zasad funkcjonowania tego rynku oraz warunków konkurencji na nim. W artykule przedstawiono histori´ powstania firmy, jej rozwoju i osiàgni´ç na przestrzeni ostatnich oÊmiu lat, a tak˝e prób´ oceny przysz∏oÊci tego sektora po wejÊciu Polski do Unii Europejskiej. Zadaniem przeprowadzonej analizy konkurencyjnoÊci tego niszowego rynku by∏o wykazanie odr´bnoÊci rynku bran˝owego, jakim jest rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce w stosunku do innych rynków oraz okreÊlenie pozycji analizowanej firmy w stosunku do swoich g∏ównych konkurentów w kraju – DSM EPP Kaprolan, Zak∏ady Azotowe SA w Tarnowie-MoÊcicach, Nylonbor sp. z o.o. i Ensinger sp. z o.o. Monika Kinga Kozio∏ 178 2. Powstanie i rozwój PPHU Multi-Plast na polskim rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych 2.1. Rys historyczny PPHU Multi-Plast Przedsi´biorstwo Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowe Multi-Plast powsta∏o 15 paêdziernika 1995 r. w Tarnowie. Firma dzia∏a na podstawie wpisu do Ewidencji Dzia∏alnoÊci Gospodarczej z 1995 r. i prowadzi dystrybucj´ konstrukcyjnych tworzyw sztucznych na terenie ca∏ego kraju, jak i zagranicà, a jej siedzibà jest miasto Tarnów1. Tabela 1. Asortyment wyrobów oferowanych przez firm´ Multi-Plast Tworzywa konstrukcyjne PTFE Poliamidy Poliacetale PET Polietyleny Polipropyleny Poliuretany Tekstolity Tworzywa do reklamy Plexi PMMA Poliw´glan PC Polichlorek winylu Materia∏y uszczelniajàce P∏yty Sznury Metale kolorowe Bràz Mosiàdz Kleje do tworzyw PTFE Poliamidy Poliacetale Polietyleny Polipropyleny Tekstolity Ceratki PTFE Ceratki z klejem Ceratki bez kleju èród∏o: opracowanie w∏asne. PPHU Multi-Plast dzia∏a w tzw. niszy rynkowej. Rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce jest doÊç ma∏ym, hermetycznym rynkiem. 1 Wyciàg z wpisu do Ewidencji Dzia∏alnoÊci Gospodarczej, nr 13938/95, Tarnów 1995. Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego... 179 Funkcjonowanie tego rynku podlega, podobnie jak na innych rynkach, prawom popytu i poda˝y. Na nim kszta∏tujà si´ ceny i ich relacje, które dla producentów, dystrybutorów oraz konsumentów sà informacjà o po˝àdanych kierunkach zmian alokacji zasobów2. W po∏owie lat 90. jedna z najwi´kszych firm chemicznych w Polsce – Zak∏ady Azotowe SA w Tarnowie – g∏ównie ze wzgl´dów technologicznych zaprzesta∏y produkcji jednego z podstawowych tworzyw konstrukcyjnych, a mianowicie poliamidów. Zak∏ady te by∏y krajowym monopolistà w produkcji poliamidów do 1994 r.. Podobnà produkcjà, ale na bardzo ma∏à skal´ zajmowa∏a si´ jeszcze wówczas firma Kaprolan z Poznania. Po zaprzestaniu produkcji przez Zak∏ady Azotowe w Tarnowie pojawi∏a si´ na rynku luka, którà mo˝na by∏o spróbowaç zagospodarowaç3. I tak si´ w∏aÊnie sta∏o – firma rozpocz´∏a od dystrybucji jednego konstrukcyjnego tworzywa – poliamidu – i z ma∏ego dystrybutora, jakim by∏a w 1995 r., sta∏a si´ wkrótce liczàcà si´ firmà w tej bran˝y i poszerza∏a z ka˝dym rokiem asortyment oferowanych klientom wyrobów (tab. 1). Od 2003 r. przedmiotem dzia∏alnoÊci PPHU Multi-Plast jest dystrybucja pó∏fabrykatów z wszystkich dost´pnych na rynku polskim oraz zagranicznym konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w postaci p∏yt, wa∏ków i rur. Ponadto dzia∏alnoÊç firmy obejmuje równie˝ wykonywanie gotowych elementów wed∏ug indywidualnych zleceƒ klientów. 2.2. Rozwój i osiàgni´cia PPHU Multi-Plast Tworzywa sprzedawane przez PPHU Multi-Plast cechuje bardzo wysoka jakoÊç potwierdzona certyfikatami ISO, co prawie ca∏kowicie eliminuje reklamacje jakoÊciowe towarów. Od kilku ju˝ lat PPHU Multi-Plast rozpocz´∏a sprzeda˝ swoich produktów równie˝ poprzez internet, tworzàc swojà profesjonalnà stron´ internetowà, umo˝liwiajàc w ten sposób klientom sta∏y dost´p do oferowanych produktów, ich zastosowaƒ, jak i mo˝liwoÊci bezpoÊredniego zamówienia konkretnych produktów za pomocà tego w∏aÊnie medium. Dzisiaj PPHU Multi-Plast jest znana nie tylko na rynku krajowym, ale równie˝ i zagranicznym, jako solidny, lojalny i rzetelny partner w interesach. PPHU Multi-Plast na koniec 2003 r. zatrudnia∏a 12 osób, a jej obroty utrzymujà si´ na doÊç wyrównanym poziomie mi´dzy 3200 tys. a 3700 tys. z∏ rocznie (rys. 1). 2 3 M. Rekowski, Wprowadzenie do mikroekonomii, Polsoft, Poznaƒ 1991, s. 27. Monografia firmy Multi-Plast, Materia∏y wewn´trzne firmy, Tarnów 1996, nr 1. Monika Kinga Kozio∏ 180 120 100 Obroty (w tys. z∏) 3800 80 3600 60 3400 40 3200 20 3000 Dynamika sprzeda˝y (w %) 4000 0 1998 1999 obroty 2000 2001 2002 dynamika sprzeda˝y Rys. 1. Obroty i dynamika sprzeda˝y PPHU Multi-Plast w latach 1998–2002 èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie bilansów PPHU Multi-Plast za lata 1998–2002. 3. Polski rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych i warunki konkurencji 3.1. Analiza rynku i warunki konkurencji PPHU Multi-Plast dzia∏a g∏ównie na rynku przedsi´biorstw, czyli rynku zaopatrzeniowym. Rynek ten, cytujàc za Ph. Kotlerem, „sk∏ada si´ z wszystkich organizacji kupujàcych produkty i us∏ugi do produkcji innych dóbr i us∏ug, które z kolei sà sprzedawane bàdê wypo˝yczane innym firmom z zyskiem. Cz´Êcià tego rynku sà równie˝ detaliÊci i hurtownie, nabywajàce dobra w celu póêniejszego ich odsprzedania lub wynajmu z zyskiem”4. Klienci firmy to nabywcy instytucjonalni5. Mo˝emy ich podzieliç na cztery grupy: 1) producenci – g∏ównymi odbiorcami w tej grupie sà odbiorcy z takich ga∏´zi przemys∏u, jak: przemys∏ energetyczny, stoczniowy, chemiczny, farmaceutyczny, spo˝ywczy, lekki, hutniczy, górniczy i wiele innych, 2) hurtownicy, 3) detaliÊci, 4) administracja paƒstwowa. 4 5 Ph. Kotler, G. Armstrong, Marketing – podr´cznik europejski, PWE, Warszawa 2002, s. 312. L. Garbarski, I. Rutkowski, Marketing, PWE, Warszawa 1996, s. 145. Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego... 181 Do wszystkich tych grup dostarczane sà produkty PPHU Multi-Plast‚ g∏ównie na potrzeby planowanych lub doraênych remontów – wykonywane sà z nich ró˝ne elementy, jak np. ko∏a z´bate, ko∏a Êlimakowe, prowadnice ∏aƒcuchowe i wiele innych – spektrum zastosowaƒ jest tu ogromne i rozmaite. Od kilku lat zauwa˝a si´ na rynku wyraênà tendencj´ do zast´powania elementów wykonywanych do niedawna z metali kolorowych konstrukcyjnymi tworzywami sztucznymi z uwagi na ich cen´, d∏u˝szà ˝ywotnoÊç i lekkoÊç. Konkurencja na tym niszowym rynku jest obecnie ogromna. Warunki, w jakich dzia∏a firma, sà zupe∏nie inne ni˝ wtedy, kiedy rozpoczyna∏a swojà dzia∏alnoÊç, kiedy to rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce dopiero si´ kszta∏towa∏. W latach 2001–2003 rynek ten ukszta∏towa∏ si´ i wejÊcie do niego jest bardzo trudne, a w niektórych wypadkach pomimo bardzo du˝ego zaplecza kapita∏owego – niemo˝liwe. W tym miejscu mo˝na wymieniç np. du˝à francuskà firm´ Pirep, która od kilku lat usi∏owa∏a wejÊç na ten rynek i ostatecznie po kryzysie 2002 r. wycofa∏a si´ ze sprzeda˝y w Polsce. Analizujàc rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych, podobnie jak innych rynków, musimy odnieÊç si´ do jego otoczenia. Otoczenie to jest bardzo szerokie, poniewa˝ obejmuje oprócz wp∏ywu si∏ ekonomicznych, równie˝ wp∏ywy spo∏eczne, jednak˝e kluczowym elementem otoczenia firmy jest sektor, w którym ono konkuruje. Jego struktura bardzo silnie wp∏ywa na okreÊlenie regu∏, strategii, wed∏ug których firma dzia∏a na rynku (rys. 2). Otoczenie poza omawianym niszowym rynkiem konstrukcyjnych tworzyw sztucznych (np. system podatkowy, system prawny itp.) ma znaczenie g∏ównie w sensie wzgl´dnym, poniewa˝ wp∏ywa na wszystkie firmy nale˝àce do danego sektora, a kluczem do sukcesu sà odmienne mo˝liwoÊci poszczególnych firm radzenia sobie z nimi6. Konkurencja w sektorze zawsze dzia∏a w kierunku obni˝enia stopy zysku. I tak jest równie˝ w omawianym niszowym rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych. Z analizy tego specyficznego rynku wynika, ˝e najsilniej dzia∏ajàcà si∏à w tym sektorze sà dostawcy – ich si∏à przetargowà jest przede wszystkim cena oferowanych wyrobów, ich jakoÊç oraz szybkoÊç dostawy. Na tym szczególnym rynku jednym z najwa˝niejszych ustaleƒ, do jakich dochodzi mi´dzy kontrahentami, jest szybkoÊç dostawy materia∏ów – nierzadko zdarza si´ bowiem, ˝e brak jakiejÊ cz´Êci potrzebnej do naprawy konkretnej maszyny, urzàdzenia powoduje przestój danych urzàdzeƒ, co wià˝e si´ z kolei dla klienta – nabywcy z ogromnymi kosztami i stratami ponoszonymi ka˝dego dnia. Nast´pnà pod wzgl´dem si∏y oddzia∏ywania na sektor jest si∏a przetargowa nabywców. Rynek tworzyw jest ju˝ w Polsce na tyle ukszta∏towany, ˝e potencjalni nabywcy – klienci firm – stawiajà im coraz wy˝sze wymagania – pod 6 M.E. Porter, Strategia konkurencji, PWE, Warszawa 1994, s. 21–22. Monika Kinga Kozio∏ 182 wzgl´dem ceny, szybkoÊci dostawy, bardzo cenione przez nabywców jest tak˝e doradztwo techniczne w konkretnych firmach, jakoÊç obs∏ugi, terminy p∏atnoÊci. Wszystkie te elementy silnie wp∏ywajà na sektor. Potencjalni wchodzàcy Groêba nowych wejÊç Si∏a przetargowa dostawców Dostawcy Konkurenci w sektorze Si∏a przetargowa nabywców Rywalizacja mi´dzy istniejàcymi firmami Nabywcy Groêba substytucyjnych wyrobów lub us∏ug Substytuty Rys. 2. Si∏y nap´dowe konkurencji w sektorze èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie: M.E. Porter, op. cit., s. 22. JeÊli chodzi natomiast o zagro˝enia ze strony potencjalnych wchodzàcych na rynek – to z analizy tego niszowego rynku wynika, ˝e na dzieƒ dzisiejszy próby wejÊcia firm, nierzadko z bardzo du˝ym kapita∏em i technologiami, koƒczy∏y si´ niepowodzeniami, ewentualni konkurenci zdobywali co najwy˝ej niektóre rynki lokalne, a to jednak za ma∏o, aby utrzymaç si´ na tym rynku i skutecznie konkurowaç z istniejàcymi firmami. Substytuty i wynikajàce z nich zagro˝enia praktycznie na tym rynku nie wyst´pujà. Pó∏fabrykaty z tworzyw sztucznych substytutów nie majà, poniewa˝ np. poliamidy mo˝na zastàpiç w∏aÊciwie tylko innym tworzywem sztucznym, np. poliamidem modyfikowanym (Êrodkiem smarnym czy nape∏niaczem). Trudno te˝ mówiç o substytutach wyrobów teflonowych, poniewa˝ jeÊli chcemy zwi´kszyç ˝ywotnoÊç jakiegoÊ elementu z tego tworzywa, to mo˝emy to zrobiç przez dodanie do czystego PTFE bràzu, grafitu czy w∏ókna szklanego – w zale˝noÊci od tego, czego oczekujà nabywcy. Zagro˝enia z tytu∏u substytucyjnoÊci mogà jedynie nastàpiç w przysz∏oÊci, w wyniku pojawienia si´ na ryn- Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego... 183 ku jakichÊ nowych prac badawczych, których wynikiem b´dà lepsze od dzisiejszych konstrukcyjne tworzywa lub ca∏kiem nowe produkty, ale w tej chwili jest to najs∏absza z si∏ oddzia∏ujàcych na omawiany sektor. Do najwi´kszych firm konkurencyjnych w bran˝y w Polsce nale˝à: DSM EPP Kaprolan z Poznania, Zak∏ady Azotowe SA z Tarnowa, które nie wznowi∏y produkcji poliamidów, ale je obecnie importujà, produkujà natomiast PTFE pod nazwà handlowà tarflen, Nylonbor z Sochaczewa – jedyny w Polsce producent poliamidów7 oraz Ensinger z Sochaczewa importujàcy swoje wyroby z zagranicy. Do mniejszych firm, równie˝ konkurujàcych na tym ma∏ym rynku, nale˝y zaliczyç m.in.: Linoszczel, Armet, Technozbyt, Boral, Chemia, Tuplex, Test, Tabal i inne. Pozycja PPHU Multi-Plast od wielu ju˝ lat jest w tym sektorze ugruntowana (rys. 1, 3 i 4). PPHU Multi-Plast 40% DSM EPP Kaprolan 15% Inni 10% Zak∏ady Azotowe 35% Rys. 3. Udzia∏y w rynku PTFE – w 2002 r. èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie: Analiza rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce w roku 2002, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2003, s. 7. JeÊli chodzi o g∏ówny sprzedawany produkt – PTFE-policzterofluoroetylen – to firma, jak wynika z wykresów, posiada 40% udzia∏ w rynku, co stawia jà na pierwszym miejscu poÊród swoich konkurentów. Jednà z popularnych metod analizy konkurencyjnoÊci przedsi´biorstwa i jego udzia∏u w rynku jest analiza portfolio8. 7 Analiza rynku poliamidów w Polsce, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 1999, s. 12–13. 8 S. Mynarski, Badania rynkowe w przedsi´biorstwie, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 2001, s. 70–72. Monika Kinga Kozio∏ 184 PPHU Multi-Plast 25% Inni 10% Ensinger 10% DSM EPP Kaprolan 45% Nylonbor 10% Rys. 4. Udzia∏y w rynku poliamidów w 2002 r. wysoki „Gwiazdy” „Trudne dzieci” Pa niski Wzrost gospodarczy èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie: Analiza rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce..., s. 11. PTFE Pa „Psy” PTFE „Dojne krowy” wysoki niski Udzia∏ w rynku Rys. 5. Macierz sprzeda˝y i udzia∏ów poliamidów i PTFE-policzterofluoroetylenów firmy Multi-Plast na koniec 2003 r. èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie: Analiza sprzeda˝y PPHU Multi-Plast za 4 kwarta∏ 2002, nr 58/2002/MA, Tarnów 2003. Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego... 185 Idea analizy portfolio wywodzi si´ z przekonania, ˝e ka˝da linia produktu jest pewnego rodzaju inwestycjà, której efektywnoÊç nale˝y stale analizowaç9. Jednà z najszerzej stosowanych wersji tej analizy jest koncepcja opracowana w 1970 r. przez firm´ Boston Consulting Group – BCG (rys. 5). Wersja ta zak∏ada, ˝e rol´ ka˝dego produktu – a ÊciÊlej jego linii – mo˝na okreÊliç przy pomocy dwóch kryteriów: 1) udzia∏u w rynku, 2) dynamiki sprzeda˝y. Schemat i rezultaty tego podzia∏u przedstawia „macierz sprzeda˝y i udzia∏ów” (rys. 5). Analiza portfolio przeprowadzona na dwóch g∏ównych produktach firmy – tzn. poliamidach i PTFE – wykazuje, ˝e oba produkty znajdujà si´ w kwadracie „dojnych krów” macierzy i udzia∏ów BCG z uwagi na wysoki udzia∏ w ryn- Punktowa skala ocen Kryteria oceny 01. SkutecznoÊç zarzàdzania 5 4 3 2 1 0 02. ProduktywnoÊç 03. Stopa wzrostu kapita∏u 04. Wskaênik utrzymania planowych kosztów 05. Wskaênik wykonania planu zysku operacyjnego 06. Ekonomiczna wartoÊç dodana 07. JakoÊç pracy 08. KreatywnoÊç pracowników 09. WydajnoÊç pracy 10. Stosunki mi´dzyludzkie 11. Koszty pracy 12. NowoczesnoÊç wyrobów 13. JakoÊç wyrobów 14. Poziom technologiczny 15. Marketing Multi-Plast DSM EPP Kaprolan Rys. 6. Profil mocnych i s∏abych stron Multi-Plast i DSM EPP Kaprolant èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie: Analiza dostawców Multi-Plast‚ Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002, nr 64, s. 10; A. Stabry∏a, Podstawy zarzàdzania firmà, Antykwa, Kluczbork 2001, s. 101. 9 Podstawy marketingu, pod red. J. Altkorna, Instytut Marketingu, Kraków 1996, s. 138–146. 186 Monika Kinga Kozio∏ ku i niskà dynamik´ (rys. 1 i 5). Na rys. 5 przedstawione zosta∏y te˝ preferowane kierunki zmian obydwu produktów. 3.2. Analiza porównawcza PPHU Multi-Plast i DSM EPP Kaprolan Na zakoƒczenie artyku∏u zostanie przedstawiona analiza dwóch g∏ównych konkurentów na polskim rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych, a mianowicie PPHU Multi-Plast‚ i DSM EPP Kaprolan. Analiza rys. 6 wykazuje, ˝e wyrównany poziom rozwoju uzyskujà badane firmy, bioràc pod uwag´ nast´pujàce kryteria: kreatywnoÊç pracowników, stosunki mi´dzyludzkie, nowoczesnoÊç wyrobów, jakoÊç wyrobów i poziom technologiczny. Nieco lepsze wyniki uzyskuje DSM EPP Kaprolan pod wzgl´dem skutecznoÊci zarzàdzania, produktywnoÊci, jakoÊci i wydajnoÊci pracy, wskaênika wykonania planu zysku operacyjnego, ekonomicznej wartoÊci dodanej oraz dzia∏aƒ marketingowych. PPHU Multi-Plast wypada lepiej pod wzgl´dem utrzymania planowych kosztów i kosztów pracy, natomiast zdecydowanie gorszà ocen´ uzyskuje pod wzgl´dem stopy wzrostu kapita∏u. Taka ró˝nica w tym kryterium wynika z faktu, ˝e DSM EPP Kaprolan jest firmà z udzia∏em kapita∏u zachodniego, a PPHU Multi-Plast firmà z wy∏àcznym kapita∏em polskim. 4. Perspektywy rozwoju PPHU Multi-Plast po oÊmiu latach swojej dzia∏alnoÊci na polskim rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych ma utrwalonà pozycj´. JeÊli chodzi o rynek PTFE – to firma b´dzie dà˝y∏a do utrzymania swojej pozycji w stosunku do konkurencji, nie przewiduje si´ jednak znaczàcego wzrostu udzia∏u w rynku, poniewa˝ nie pojawi∏o si´ na nim w ostatnich latach wiele tworzyw substytucyjnych. Ich cena, nieraz kilka razy ni˝sza za kg od cen PTFE (a o podobnych w∏aÊciwoÊciach chemicznych)10, ograniczy∏a w pewnym stopniu popyt na PTFE. Wskutek tego rynek skurczy∏ si´, o czym Êwiadczy porównanie sytuacji z koƒca 2003 r. a np. poczàtkiem lat 90.11 I taki stan pozostaje bez wi´kszych zmian od ponad pi´ciu lat12. PPHU Multi-Plast‚ wychodzàc naprzeciw zapotrzebowaniom rynku, b´dzie stara∏a si´ w dalszym ciàgu poszerzaç swój udzia∏ w rynku PTFE z dodatkiem ró˝nych substancji poprawiajàcych jego w∏aÊciwoÊci w warunkach, które okreÊla klient, jak np. z dodatkiem grafitu, koksu, dwusiarczku molibdenu. Z ana10 W∏asnoÊci PTFE – policzterofluoroetylenów, materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2001. 11 Analiza rynku PTFE w Polsce, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2003, nr 15. 12 W∏asnoÊci PTFE – policzterofluoroetylenów... Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego... 187 liz wynika, ˝e realnie sprzeda˝ ta mo˝e wzrosnàç o ok. 10% w ciàgu najbli˝szych trzech lat. Najwy˝szà dynamikà charakteryzowa∏ si´ rynek poliamidów w latach 1995–199813. Wydaje si´, ˝e po przystàpieniu Polski do Unii Europejskiej b´dà mo˝liwe lepsze perspektywy rozwoju, g∏ównie jeÊli chodzi o poliamidy wysokogatunkowe, do których obecnie trudno przekonaç potencjalnych klientów z uwagi na ich wysokie ceny. Firma na najbli˝sze lata przewiduje wzrost udzia∏u sprzeda˝y poliamidów, g∏ównie „modyfikowanych” (ulepszonych ze wzgl´du na oddzia∏ywanie jakiegoÊ okreÊlonego medium), np. w∏óknem szklanym, tzw. poliamidów 6614. Z analizy rynku przeprowadzonej w koƒcu 2002 r. pod kàtem wejÊcia polskich firm do Unii Europejskiej wynika bezspornie, ˝e b´dzie on korzystny dla firm dzia∏ajàcych w tej niszy konstrukcyjnych tworzyw sztucznych. Rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych na Êwiecie15 ma tendencj´ do odchodzenia od obrotu pó∏fabrykatami w postaci p∏yt, wa∏ków, tulei, rur – do sprzeda˝y gotowych ju˝ elementów z tych˝e tworzyw. Niektóre z analizowanych firm, np. w Niemczech (Roechling-Haren), wyspecjalizowa∏y si´ ju˝ w wykonywaniu gotowych profili z tworzyw oraz przyjmujà g∏ównie zlecenia na gotowe ju˝ cz´Êci. Jednak˝e w Polsce koszty pracy przy wykonywaniu gotowych elementów sà znacznie ni˝sze ni˝ w krajach Unii, co daje du˝à szans´ polskim producentom wyrobów gotowych, a tak˝e samej firmie Multi-Plast na znaczne zwi´kszenie obrotów. Przystàpienie do Unii Europejskiej wià˝e si´ te˝ dla polskich firm produkcyjnych z odpowiednim przystosowaniem swojej produkcji wed∏ug standardów Unii. Jest wiele mo˝liwoÊci zwi´kszenia sprzeda˝y tworzyw. Tak np. w przemyÊle mi´snym – zak∏ady produkujàce przetwory mi´sne zobowiàzane sà do wymiany sto∏ów rozbiorowych, które do tej pory wykonywane by∏y g∏ównie z drewna – na sto∏y, które muszà byç wykonane z tworzyw sztucznych. Analizowana firma posiada te˝ ok. 10% udzia∏ w rynku jednego z coraz bardziej popularnych i tanich, co jest wa˝ne dla klienta, polietylenów i polipropylenów. W latach 2003–2005 firma planuje co najmniej podwojenie udzia∏u w rynku tego konstrukcyjnego tworzywa. Na najbli˝sze lata przewiduje te˝ zwi´kszenie sprzeda˝y tworzyw do rozwijajàcego si´ w Polsce rynku reklamy, a które stopniowo wprowadza do swojej oferty od 2002 r. (chodzi tu g∏ównie o p∏yty z pleksi i poliw´glanu). Analiza rynku poliamidów w Polsce w latach 1995–1998... Rynek poliamidów w Polsce – perspektywy rozwoju, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002. 15 Analiza rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w krajach zachodnioeuropejskich, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002. 13 14 188 Monika Kinga Kozio∏ PPHU Multi-Plast zamierza dalej korzystaç z mo˝liwoÊci uczestniczenia w szkoleniach, sympozjach i zjazdach, jakie oferuje mu BCC, jak i szkoleƒ Klubu Rzetelnego Biznesu – Solidny Partner, dzia∏ajàcego pod patronatem Unii Europejskiej, do którego firma nale˝y, a który ma na celu zwi´kszenie konkurencyjnoÊci polskich przedsi´biorstw. W przysz∏ym roku firma w celu zwi´kszenia swojej konkurencyjnoÊci zamierza wdro˝yç system zapewnienia jakoÊci ISO 9002. Rok 2002 – to próby wejÊcia na rynki wschodnie. Po przeprowadzonej analizie rynku16, firma rozpocz´∏a ju˝ kooperacje z pierwszymi odbiorcami, jednak˝e na ocen´ tego kierunku dzia∏ania trzeba b´dzie nieco poczekaç, choç perspektywy rozwoju wydajà si´ du˝e. 5. Zakoƒczenie W wyniku przeprowadzonej analizy mo˝na stwierdziç, ˝e rynek konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce nale˝y do grupy rynków niszowych i jest w pe∏ni ukszta∏towany. Nale˝y tutaj wyraênie podkreÊliç, ˝e jest to specyficzny rynek rzàdzàcy si´ swoimi prawami, nieco odbiegajàcymi od powszechnie obowiàzujàcych na innych rynkach – wskazuje na to mi´dzy innymi przeprowadzona analiza si∏ wyst´pujàcych w sektorze i ich oddzia∏ywanie na sektor. Na tym niszowym rynku brak jest silnego oddzia∏ywania dwóch wa˝nych si∏, które wyst´pujà na innych rynkach, jak substytuty czy potencjalni wchodzàcy. Analiza sektora wykazuje, ˝e firmy z tego niszowego rynku powinny najwi´kszà uwag´ skoncentrowaç na swoich obecnych i potencjalnych klientach, ich potrzebach i wymaganiach – cz´sto jednostkowych, nietypowych – oraz na pog∏´bianiu wspó∏pracy z dotychczasowymi dostawcami w celu uzyskania jak najlepszych warunków dostawy towarów dla klientów. Przeprowadzona analiza jednej z wiodàcych firm tej niszy wykazuje, ˝e atrakcyjnoÊç tego sektora mo˝e znacznie wzrosnàç po przystàpieniu Polski do Unii Europejskiej. Z jednej strony wejÊcie Polski na rynki Unii Europejskiej wià˝e si´ z koniecznoÊcià przystosowania polskich firm do wymogów unijnych, co z kolei omawiany sektor mo˝e wykorzystaç w postaci dostarczanych pó∏produktów czy gotowych elementów do zainteresowanych firm, natomiast z drugiej strony po wejÊciu Polski do Unii pojawià si´ nowe mo˝liwoÊci, nowe rynki – gdzie firmy polskie z omawianego sektora b´dà mog∏y skutecznie konkurowaç z istniejàcymi w Unii firmami, g∏ównie jeÊli chodzi o dostarczanie do nich gotowych ju˝ elementów z konstrukcyjnych tworzyw sztucznych. 16 Analiza rynku tworzyw konstrukcyjnych w Rosji, Litwie, ¸otwie, Estonii i Ukrainie, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2001. Pozycja Przedsi´biorstwa Produkcyjno-Handlowo-Us∏ugowego... 189 Literatura Analiza dostawców Multi-Plast‚ Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002, nr 64. Analiza rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w krajach zachodnioeuropejskich, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002. Analiza rynku konstrukcyjnych tworzyw sztucznych w Polsce w roku 2002, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2003. Analiza rynku poliamidów w Polsce w latach 1995–1998, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 1999. Analiza rynku PTFE w Polsce, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2003, nr 15. Analiza rynku tworzyw konstrukcyjnych w krajach wschodnioeuropejskich, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002. Analiza rynku tworzyw konstrukcyjnych w Rosji, Litwie, ¸otwie, Estonii i Ukrainie, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2001. Analiza sprzeda˝y za 4 kwarta∏ 2002, nr 58/2002/MA, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2003. Bilanse PPHU Multi-Plast za lata 1998–2002, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast. Garbarski L., Rutkowski I., Marketing, PWE, Warszawa 1996. Kotler Ph., Armstrong G., Marketing – podr´cznik europejski, PWE, Warszawa 2002. Monografia firmy Multi-Plast, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 1996, nr 1. Mynarski S., Badania rynkowe w przedsi´biorstwie, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 2001. Podstawy marketingu, pod red. J. Altkorna, Instytut Marketingu, Kraków 1996. Porter M.E., Strategia konkurencji, PWE, Warszawa 1994. Raport z analizy rynku PTFE w Polsce, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002. Rynek poliamidów w Polsce – perspektywy rozwoju, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2002. Rekowski M., Wprowadzenie do mikroekonomii, Polsoft, Poznaƒ 1991. Stabry∏a A., Podstawy zarzàdzania firmà, Antykwa, Kluczbork 2001. W∏asnoÊci PTFE – policzterofluoroetylenu, Materia∏y wewn´trzne firmy Multi-Plast, Tarnów 2001. Analysis of the Polish Market for Construction Plastics Based on Multi-Plast – a Production, Trade and Service Company This article examines the position of the Production, Trade and Service Company Multi-Plast on the Polish construction plastics market compared to its competitors. Section one offers a brief presentation of the company and its creation and then presents an analysis of two main products of this niche market – polyamides and teflons. Section three examines the development prospects for the company in the coming years on the construction plastics market.
