Pszenica jara

Pszenica jara
Pszenica jara, ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy,
posiada duże wymagania pokarmowe i glebowe. W konsekwencji posiada małą
zdolność pobierania składników pokarmowych z gleby. Aby sprostać potrzebom
wysokiego i wiernego plonowania wymaga stosowania odpowiednich rygorów
technologicznych.
Prawidłowo wykonany siew gwarantuje uzyskanie wysokiego poziomu
plonowania wpływając bezpośrednio na budowę łanu, liczbę kłosów na
jednostce powierzchni i liczbę ziaren. Może też mieć wpływ na występowanie
chorób i szkodników. Do siewu powinno się używać ziarna kwalifikowanego
odpowiadającego normom czystości i zdrowotności. Pszenica jara może być
wysiewana bardzo wcześnie, w momencie, gdy tylko można wejść w pole,
ponieważ odznacza się dużą odpornością na wiosenne przymrozki.
Pszenica jara dojrzewa dość późno i jest narażona na wystąpienie
niekorzystnych warunków pogodowych w czasie dojrzewania. Niemniej
większość odmian wykazuje dużą odporność na porastanie ziarna, dlatego nawet
przy mokrych żniwach można uzyskać surowiec o dobrych parametrach
wypiekowych.
Pszenica jara w porównaniu z ozimą zawiera więcej białka i tłuszczu, a
mniej włókna surowego. Odznacza się także większą zawartością glutenu,
którego ilość i jakość decyduje o wartości wypiekowej mąki. Z tego powodu
ziarno odmian pszenicy jarej posiada bardzo dobrą jakość technologiczną.
Tabela 29. Pszenica jara – odmiany badane w 2016 r.
Lp.
Odmiana
Rok wpisania do: Hodowca (lub polski przedstawiciel Grupa
dla odmian zagranicznych)
jakości
KRO
LOZ
1
Tybalt
2005
2007
2
Łagwa
2009
2010
3
Ostka
Smolicka
2010
2012
4
SMH 87*)
2011
5
KWS Torridon
2012
6
Mandaryna
2014
7
Harenda
2014
2014
2015
Irena Szyld
62-800 Kalisz ul. Celtycka 41 a
Małopolska H R sp. z o.o.
30-002 Kraków; ul. Zbożowa 4
HR Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR
63-740 Kobylin Smolice 146
HR Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR
63-740 Kobylin Smolice 146
KWS Lochow Pl. sp. z o.o.
Kondrato-wice 57-150 Prusy, ul.
Słowiańska 5
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
Małopolska H R sp. z o.o.
30-002 Kraków; ul. Zbożowa 4
A
A
A
*)
A
A
B
8
Goplana
2015
9
Kamelia
2015
10 Nimfa
2016
11 Rusałka
2016
12 Varius
2016
13 Wirtas orkisz
2015
*) – Odmiana pszenicy twardej.
DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27
64-000 Kościan
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
HR Strzelce sp. z o.o.
99-307 Strzelce, ul. Główna 20
Saaten-Union PL sp. z o.o. 62-100
Wągrowiec, ul. Straszewska 70
Katedra Hodowli Roślin i
Nasiennictwa Uniwersytet
Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
A
B
A
A
A
Tabela 30. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2016 r.
Wyszczególnienie
Kompleks glebowy
Klasa bonitacyjna gleby
pH gleby
Zasobność gleby mg/100 g
P2O5
K2 O
Mg
Przedplon
Data siewu
Data zbioru
Nawożenie
N na poziomie a1 kg/ha
N na poziomie a2 kg/ha
P2O5 kg/ha
K2O kg/ha
Nawożenie dolistne l/ha
Krzyżewo
Marianowo
Rumejki
Szepietowo
4
III b
5,2
4
III b
5,6
4
IV a
5,5
4
III b
6,0
13,3
10,7
3,1
Groch siewny
05.04
09.08
23,8
12,9
3,8
Ziemniaki
08.04
19.08
10,4
8,7
6,3
Groch
07.04
20.08
24,6
11,1
7,6
Groch pastewny
04.04
08.08
90
130
60
90
80
130
40
60
78
118
60
90
90
130
40
100
Adob Cu – 1,5 l.
Adob Mn – 1,5 l.
Humus Active- 7 l.
Plonvit- 1 kg.
Sumi Alpha EC – 0,25 l.
Mocarz 75 WG – 200 g.
Chwastox Extra SL – 2,5 l.
Basfoliar – 3 l.
Basfoliar – 3 l.
Proteus – 0,3 l.
Chwastox Extra – 3 l.
Puma Super – 1 l.
Basfoliar 36 Extra – 10 l.
Wuxal Top 36 – 6 l.
Decis Mega EW – 0,125 l.
Granstar SX 50 SG – 48 g.
Puma Universal EW – 0,8 l.
Insektycydy
Herbicydy dawka
Chwastox Trio 540 SL–1,5 l.
Fungicydy dawka
Chefara 330 EC – 0,5 l.
Fandango 200 EC – 1 l.
Topsin M 500 SC- 1,4 l.
Amistar 250 SC- 1l.
Fandango – 1 l.
Soligor – 0,6 l.
Antywylegacz poziom a2
Cerone 480 SL – 0,75 l.
Cerone 480 SL – 0,75 l.
Cerone – 1,0 l.
Wirtuoz 520 EC – 1,0 l.
Reveller 280 SC – 0,8 l.
Cerone 480 SL – 0,75 l.
Szepietowo
Rumejki
Średnia
poprawiona
Odchylenie
od wzorca (dt)
78,6
68,5
62,7
69,1
69,7
x
x
10,7
1
Tybalt
75,5
67,6
56,4
66,3
66,4
- 3,3
95
12,1
2
KWS Torridon
75,0
63,4
67,6
64,5
67,6
- 2,1
97
10,3
3
Harenda
85,3
74,6
64,2
76,6
75,2
5,4
108
9,9
4
Łagwa
74,8
67,0
66,4
67,4
68,9
- 0,8
99
14,1
5
Ostka Smolicka
71,1
67,4
67,4
77,5
70,8
1,1
102
9,0
6
Mandaryna
74,1
68,4
75,0
68,4
71,5
1,7
103
8,8
7
Goplana
79,0
68,1
79,7
75,4
75,5
5,8
108
7,7
8
Kamelia
66,4
75,7
71,3
67,2
70,1
0,4
101
9,2
9
Nimfa
74,8
66,1
77,8
72,9
72,9
3,2
105
8,8
10 Rusałka
83,2
70,4
64,9
80,9
74,8
5,1
107
9,0
11 Varius
76,3
65,9
66,8
67,7
69,2
- 0,6
99
10,2
12 SMH87 *)
62,1
46,2
59,7
51,0
54,7 - 15,0
78
7,4
13 Wirtas
55,0
32,6
52,1
49,8
47,3 - 22,4
68
9,0
Odmiana
– Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką.
*) – Odmiana pszenicy twardej.
A2 – A1 (dt)
Marianowo
Wzorzec
Lp.
% wzorca
Krzyżewo
Tabela 31. Plon ziarna odmian pszenicy jarej w 2016 r. (dt∙ha-1) na poziomie a1.
- 2,0
98
82,1
77,9
- 2,6
97
74,6
93,2
85,1
4,6
106
72,6
79,5
92,4
83,0
2,5
103
86,6
71,4
75,0
86,2
79,8
- 0,7
99
Mandaryna
90,4
69,2
84,2
77,3
80,3
- 0,2
100
7
Goplana
92,7
71,3
86,6
82,4
83,3
2,8
104
8
Kamelia
85,1
70,5
78,3
83,7
79,4
- 1,1
99
9
Nimfa
91,4
67,9
82,8
84,9
81,8
1,3
102
10 Rusałka
88,3
73,0
85,2
88,9
83,9
3,4
104
11 Varius
84,9
75,3
78,1
79,2
79,4
- 1,1
99
12 SMH87 *)
70,6
50,1
63,0
64,7
62,1
- 18,4
77
13 Wirtas
67,8
40,2
59,4
58,0
56,4
- 24,1
70
Wzorzec
87,7
74,0
73,3
87,0
1
Tybalt
86,6
73,6
68,1
85,7
2
KWS Torridon
82,2
70,1
77,2
3
Harenda
94,2
78,3
4
Łagwa
87,4
5
Ostka Smolicka
6
Lp.
Odmiana
– Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką.
*) – Odmiana pszenicy twardej.
% wzorca
Odchylenie
od wzorca (dt)
78,5
Rumejki
x
Szepietowo
x
Marianowo
80,5
Krzyżewo
Średnia
poprawiona
Tabela 32. Plon ziarna odmian pszenicy jarej w 2016 r (dt∙ha-1) na poziomie a2.
Tabela 33. Średnie wyniki plonowania odmian pszenicy jarej w latach (% wzorca).
Poziom a1
Lp.
Rok
Odmiana
Wzorzec dt∙ha-1
Poziom a2
Lata
2014-16
Rok
2015-16
2014
2015
Lata
2014
2015
2016
2016
2014-16
2015-16
68,7
72,3
69,7
70,2
71,0
82,8
79,1
80,5
80,8
79,8
1
Tybalt
97
102
95
98
99
96
101
98
98
100
2
KWS Torridon
94
99
97
97
98
96
99
97
97
98
3
Harenda
109
100
108
106
104
108
101
106
105
104
4
Łagwa
100
96
99
98
98
96
101
103
100
102
5
Ostka Smolicka
93
96
102
97
99
96
103
99
99
101
6
Mandaryna
95
92
103
97
98
110
101
100
104
101
7
Goplana
99
108
x
104
106
104
x
105
8
Kamelia
97
101
x
99
103
99
x
101
9
Nimfa
105
x
x
102
x
x
10 Rusałka *)
107
x
x
104
x
x
99
x
x
99
x
x
79
78
76
79
81
77
77
79
65
68
x
67
66
70
x
68
4
4
4
4
11 Varius
12 SMH87 *)
72
13 Wirtas
Liczba doświadczeń
*) – Odmiana pszenicy twardej.
2
74
2
Tabela 34. Ważniejsze cechy rolnicze i porażenie przez choroby odmian pszenicy jarej w 2016 r.
Poziom a1
1 Tybalt
2 KWS Torridon
3 Harenda
4 Łagwa
5 Ostka Smolicka
6 Mandaryna
7 Goplana
8 Kamelia
9 Nimfa
10 Rusałka*)
11 Varius
12 SMH87 *)
13 Wirtas
Liczba doświadczeń
g
39,4
x
6,8
6,6
7,3
82,7
7,4
40,3
7,0
7,7
7,8
91
83
96
100
102
96
93
89
88
95
86
87
127
4
7,5
8,3
7,3
7,2
6,8
7,3
7,5
7,5
7,5
7,8
8,0
7,2
2,0
4
40,5
37,6
40,0
43,5
41,0
33,8
42,3
39,4
41,7
42,5
36,1
44,5
33,4
4
214
214
213
213
213
212
214
214
213
213
212
214
7,0
7,0
6,5
6,5
7,0
7,0
7,0
7,0
7,0
6,5
7,0
8,0
8,0
4
7,2
7,2
6,5
6,0
6,3
6,5
6,8
7,2
7,0
7,0
6,7
5,8
7,3
4
7,5
7,0
7,5
7,0
7,0
7,0
7,0
7,0
7,0
7,5
7,5
7,5
8,0
4
80
77
85
92
87
86
84
81
76
88
79
77
118
4
7,3
7,7
7,3
7,2
7,2
7,8
7,5
8,0
7,7
7,0
7,8
7,7
2,8
4
39,8
40,6
40,5
43,5
42,8
35,0
44,8
39,6
42,9
43,5
43,8
46,6
33,5
4
6,5
7,0
7,5
7,5
8,0
6,0
7,5
7,0
8,0
6,5
7,5
7,0
8,0
4
8,3
8,2
7,8
7,0
8,0
8,0
8,0
8,0
8,2
8,0
8,2
7,2
7,8
4
7,5
8,0
8,0
8,0
8,0
7,5
7,5
8,0
7,5
8,0
8,0
8,0
8,5
4
Rynchosporioza
Skala 9°
Septorioza
liści
Masa tysiąca
nasion
cm
Fuzarioza
kłosów
Wyleganie
przed zbiorem
7,7
L. dni
Skala 9° Skala 9° Skala 9°
od 1.01
Wysokość
roślin
94,8
Rynchosporioza
g
Septorioza
liści
Skala 9°
Fuzarioza
kłosów
cm
Dojrzałość
pełna
Masa tysiąca
nasion
Wzorzec
Choroby
Wyleganie
przed zbiorem
Odmiana
Choroby
Wysokość
roślin
Lp.
Poziom a2
Skala 9° Skala 9° Skala 9°
Charakterystyka odmian
(na podstawie listy opisowej odmian)
WIRTAS (2015). Pierwsza jara odmiana pszenicy orkisz w Krajowym
rejestrze. Plon ziarna brutto (z kłoskami) niższy o 20%, a plon ziarna netto o 3841% w porównaniu do wzorcowej odmiany pszenicy zwyczajnej Tybalt, w
zależności od poziomu nawożenia azotem. Odporność na septoriozę plew,
choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego – duża do bardzo dużej, na
fuzariozę kłosów i brunatną plamistość liści – duża, na septoriozy liści – dość
duża, na rdzę brunatną – dość mała. Rośliny bardzo wysokie, o bardzo małej
odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania średni. Masa
1000 ziaren mała, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Liczba opadania duża,
zawartość białka bardzo duża, wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duży, ilość
glutenu bardzo duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
GOPLANA (2016). Jakościowa odmiana chlebowa (grupa A). Plenność
dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki średni.
Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i choroby podstawy
źdźbła – dość duża, na septoriozy liści, septoriozę plew, fuzariozę kłosów oraz
brunatną plamistość liści – średnia, na rdzę żółtą – dość mała. Rośliny średniej
wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny,
dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie słabe, gęstość w
stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania
duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża do bardzo
dużej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki dość duża.
Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
KAMELIA (2016). Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność dobra.
Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki większy niż
średnio dla gatunku. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną –
dość duża, na septoriozy liści, septoriozę plew, fuzariozę kłosów i brunatną
plamistość liści – średnia, na choroby podstawy źdźbła i rdzę żółtą – dość mała.
Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia
dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie
słabe, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie
średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża
do bardzo dużej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki
dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
SERENADA (2016). Jakościowa odmiana chlebowa (grupa A).
Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki
poniżej średniej. Odporność na septoriozy liści – dość duża, na mączniaka
prawdziwego, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i choroby podstawy
źdźbła – średnia, na septoriozę plew, fuzariozę kłosów i rdzę żółtą – dość mała.
Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia
późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie dobre,
gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia,
liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża do bardzo dużej,
ilość glutenu bardzo duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży.
Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.