I ROK SEMESTR I, Studia niestacjonarne

Transkrypt

Siatka godzin dla niestacjonarnych studiów licencjackich na kierunku geografia obowiązująca I i II rok
Rok akademicki 2008/2009
L.P. p/k/x
1.
2.
p
p
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
k
p
p
k
p
p
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
x
x
x
x
x
k
k
k
p
k
k
33.
34.
35.
36.
37.
k
k
x
x
*
**
Nazwa przedmiotu
ECTS
Podstawy geografii
5
Statystyka
z
elementami 5
matematyki
Geologia
5
Fizyka i chemia Ziemi
5
Astronomiczne podst. geografii
5
Kartografia i topografia
5
Podstawy socjologii
4
Podstawy ekonomii
4
Meteorologia i klimatologia
5
Hydrologia i oceanografia
5
Geomorfologia
5
Gleboznawstwo i geogr. gleb
2
Geografia społeczna
5
Fotointerpretacja i teledetekcja
3
Ćw. ter. reg. 'Sudety, Nizina Śląska'
5
Ćwiczenia terenowe z geografii fiz.
5
Geografia ekonomiczna
5
Gospodarka przestrzenna
2
Geografia polityczna
2
Geografia regionalna Polski
5
Geografia osadnictwa
2
Historia gospodarcza
2
Historia architektury i urbanistyki
2
Technologia informacyjna
2
Lektorat
5*
Wychowanie fizyczne
Geografia regionalna świata
5
Kształtowanie i ochrona środowiska
2
Planowanie przestrzenne
2
GIS
4
Geografia Polski Środkowej
2
Ćw. ter. reg. 'Wyżyny Polskie i 5
Karpaty
Ćw. ter. z geogr. społ. - ekon.
5
Seminarium dyplomowe **
17*
Ćw. ter. reg. 'Wybrzeża i Pobrzeża'
5
Zajęcia fakultatywne***
33
Praktyki zawodowe ****
Razem
180
Godziny
ogółem wykł.
30
15
30
15
30
30
30
30
30
30
30
30
30
15
30
15
30
30
30
15
15
30
15
15
15
15
60
30
15
15
30
15
30
30
30
30
330
3 tyg.
1215
15
15
15
15
15
15
15
15
15
6
15
6
15
6
6
15
6
6
6
15
6
6
15
Zal.
ćw.
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
9
15
9
30
30
15
9
9
15
9
9
9
15
60
15
9
9
15
15
30
Egz.
Egz.
Egz.
Egz.
I rok
II rok
III rok
zim. let. zim. let. zim. let.
30
30
30
30
30
30
30
30
Egz.
Egz.
Egz.
30
30
30
15
Egz.
30
15
30
30
Egz
30
15
15
Egz.
30
15
15
15
15
15
-
Egz.
15
30
30
30
15
30
15
15
15
15
30
591
15
30
15
330
624
15
11 egz 180 180 240
195
15
30
330
3 tyg.
420
punkty uzyskuje się po uzyskaniu ostatniego zaliczenia w sem. VI
student wybiera seminarium licencjackie i katedrę w której będzie realizował pracę licencjacką spośród jednostek wskazanych przez
dziekana; zasady wyboru (termin, minimalna i maksymalna liczebność grup seminaryjnych) ustala i podaje do wiadomości studentów
dziekan w terminie do 30 kwietnia poprzedzającego roku akademickiego
*** listę przedmiotów fakultatywnych proponowanych przez pracowników wydziału (z podaniem zakresu merytorycznego, formy zajęć i formy
zaliczeń), zasady ich wyboru (termin, minimalna i maksymalna liczebność grup) ustala i podaje do wiadomości studentów dziekan
w terminie do 15 kwietnia poprzedzającego roku akademickiego
**** praktyki zawodowe odbywane są w trybie indywidualnym, w dowolnym jego okresie na III roku studiów i mogą mieć charakter nieciągły
(np. wybrany dzień w tygodniu); zaliczenie praktyk następuje w sem. letnim III roku.
Uwaga: na I i II roku studiów licencjackich obowiązuje semestralny system zaliczeń, na roku III system zaliczeń roczny.
2
I ROK SEMESTR I, Studia niestacjonarne
1. Nazwa przedmiotu: Podstawy geografii
Liczba godzin: 15
Forma zajęć: wykład
Rok studiów, semestr: I rok, semestr I
Liczba punktów ECTS: 5 (wykład + ćwiczenia)
Założenia i cele wykładu:
Wprowadzenie studenta geografii w proces studiowania tego kierunku na Uniwersytecie Łódzkim. Zapoznanie
studenta ze specyfiką studiów uniwersyteckich ich strukturą organizacją i podstawami programowymi kierunku
geograficznego oraz formami studiowania, ze szczególnym uwzględnieniem uczelni macierzystej. Studiowanie
Geografii wymaga także rozumienia istoty tej dyscypliny, tzn. przedmiotu, celów i metod badań oraz jej genezy jako
nauki.
Treści programowe:
Geneza uniwersytetów i ich tradycje oraz współczesna organizacja. Uniwersytet Łódzki - powstanie, tradycja,
struktura organizacyjna. Wydział Nauk Geograficznych – struktura, organizacja, funkcje jednostek organizacyjnych,
problematyka badawcza. Geografia jako nauka, przedmiot cele o metody badań. Podział geografii – nauki
geograficzne i ich ogólna charakterystyka.
Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych
Forma i warunki zaliczenia: 1. Zaliczenie ćwiczeń, 2. Zdanie egzaminu.
Literatura podstawowa:
• Malicki A., Wstęp do Geografii.
• Wielka Geografia Powszechna, 1962. PWN. Warszawa
• Historia Geografii polskiej, 2008. PWN. Warszawa.
Prowadzący: prof. dr hab. Andrzej Suliborski
Nazwa przedmiotu: Podstawy geografii,
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 15
Forma zajęć: Ćwiczenia
Rok studiów, semestr: I rok, I semestr
Założenia i cele przedmiotu:
Podczas ćwiczeń studenci uzyskają informacje dotyczące miejsca geografii w systemie nauk, rozwoju horyzontu
przestrzennego społeczeństw oraz ewolucji geografii jako nauki w różnych okresach historycznych w Polsce i na
świecie.
Treści programowe:
Geografia jako nauka. Źródła informacji geograficznej. Metody badawcze w geografii.
„Szlaki w nieznane” – historia odkryć geograficznych.
Historia rozwoju myśli geograficznej: Geografia w starożytności (Starożytny Wschód, Grecja i Rzym); Geografia
średniowieczna; Geografia XVI-XVII w. (Okres Wielkich Odkryć Geograficznych); Początek nowych czasów w
geografii (XVII-XVIII w); Kształtowanie się naukowych podstaw geografii, geografia w okresie klasycznym (XVIIIXIX w.); Geografia u progu XX w. (antropocentryzm w geografii, geografia regionalna); Geografia po 1945 r.
Wielcy geografowie polscy
Organizacje geograficzne w Polsce i na świecie oraz czasopisma przez nie wydawane.
Naukowe ośrodki geograficzne w Polsce i na świecie
Łódzka szkoła geograficzna – twórcy, dorobek naukowy, publikacje.
Metody dydaktyczne: Metody analizy tekstów, analizy kartograficznej, metody audio-wizualne, metody
aktywizujące. Praca indywidualna oraz zespołowa.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie na ocenę. Na ocenę końcową składa się aktywność podczas
zajęć, przygotowanie do prezentacji oraz kolokwium zaliczeniowe.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:
• Długosz Z., 2002, „Historia odkryć geograficznych i poznania Ziemi”, Warszawa
• Isaczenko A. G., 1975, „Rozwój myśli geograficznej”, Warszawa
• Olszewicz B. (red.), 1967, „Dziewięć wieków geografii. Wybitni geografowie polscy”, Warszawa
• Rackwitz E., 1987, „Szlaki w nieznane. Z dziejów odkryć geograficznych”, Łódź
• Runge J., 2006, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej, Katowice
• Geografia powszechna, t. 1. Ziemia - środowisko naturalne człowieka, 1962, PWN, Warszawa
• Historia geografii polskiej, 2008, PWN, Warszawa
Osoba prowadząca: mgr Paulina Tobiasz-Lis, mgr P. Wilczyński
2. Nazwa przedmiotu: Statystyka z elementami matematyki
Liczba godzin: 15
3
Rok studiów, semestr: Ir, semestr I
Liczba pkt. ECTS: 5 (wykład + ćwiczenia)
Podstawowym celem wykładu jest:
- zapoznanie studentów z najważniejszymi metodami geograficznego opisu statystycznego,
- nauczenie opracowywania i prezentacji materiału źródłowego,
- właściwa interpretacji uzyskanych wyników badania statystycznego.
Kolejno omawiane są trzy grupy metod statystycznych. Pierwsze z nich pozwalają ocenić własności geograficznych
rozkładów empirycznych (analiza struktury i natężenia). Kolejne metody pozwalają na badanie współzależności
cech statystycznych (analiza korelacji i regresji). Wreszcie trzecia grupa metod umożliwia analizę kierunku i
natężenia zmian dynamicznych cech geograficznych, jak również określenie prawidłowości rozwoju zjawisk (z
elementami prognozowania).
Treści programowe:
I. Przedmiot statystyki. Podstawowe pojęcia. Przedmiot i zadania statystyki. Zbiorowości i cechy statystyczne.
Skale pomiarowe. Szeregi statystyczne. Tablice statystyczne.
II. Analiza struktury i natężenia zbiorowości statystycznych. Miary przeciętne (położenia): klasyczne i pozycyjne.
Miary zmienności (dyspersji). Miary asymetrii (skośności). Miary koncentracji (skupienia).
III. Badanie zależności między cechami statystycznymi zjawisk geograficznych. Pojęcie i właściwości zależności
stochastycznej. Szeregi równoległe i wskaźniki korelacji. Analiza regresji prostoliniowej. Tablica korelacyjna.
IV. Analiza dynamiki zjawisk geograficznych. Charakterystyka szeregów i zmian dynamicznych.
Indywidualne indeksy dynamiki Metody wyznaczania tendencji rozwojowej (trendu). Miary okresowości i
sezonowości. Forma i warunki zaliczenia: egzamin pisemny
Wykaz literatury:
 Bąk K. R., Kotowska I. E., 1992, Metody opisu statystycznego, SGH, Warszawa.
 Boczarow M. K., Metody statystyki matematycznej w geografii, PWN, Warszawa.
 Gregory S., 1970, Metody statystyki w geografii, PWN, Warszawa.
 Jażdżewska I., 2003, Statystyka dla geografów, Wyd. UŁ, Łódź.
 Krzysztofiak M., 1981, Statystyka, PWN, Warszawa.
 Norcliffe G.B., 1986, Statystyka dla geografów, PWN, Warszawa.
 Zając K., 1982, Zarys metod statystycznych, PWE, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Stanisław Mordwa
Nazwa przedmiotu: Statystyka z elementami matematyki
Wymiar godzin: 15
Forma zajęć: ćwiczenia
Rok studiów, semestr: I r., semestr I.
Punkty ECTS: 5 (wykład + ćwiczenia)
Zapoznanie z podstawowymi metodami opisu statystycznego, praktycznym ich zastosowaniem w analizie
różnorodnych zjawisk, rozwiązywanie zadań oraz interpretacja uzyskanych wyników.
Treści programowe:
Zakres pojęciowy: rodzajów zbiorowości statystycznych, cech, skal pomiarowych, typów szeregów statystycznych.
Budowa tablicy statystycznej. Przypomnienie podstaw matematyki w zakresie niezbędnym do obliczania miar
statystycznych. Miary tendencji centralnej, miary dyspersji, miary asymetrii, miary korelacji, miary dynamiki zjawiskzastosowanie oraz interpretacja wyników.
Metody dydaktyczne: ćwiczenia
Forma zaliczenia: kolokwium zaliczeniowe
Wykaz literatury:
• Jóźwiak J., Podgóski J. 2006, Statystyka od podstaw, PWE, Warszawa
• Sobczyk M.,2004, Statystyka, PWN, Warszawa
• Jażdżewska I.,2003, Statystyka dla geografów, Wyd. UŁ, Łódź
• Domański Cz., Metody statystyczne teoria i zadania,
Osoba prowadząca: dr Wojciech Retkiewicz
3. Nazwa przedmiotu: Geologia
Forma zajęć: wykład (15 godzin) i ćwiczenia (15 godzin)
Rok studiów: I rok; semestr I
ECTS: 5 (wykład + ćwiczenia)
4
Wykład i ćwiczenia z geologii mają za zadanie zapoznanie studentów geografii z podstawowymi założeniami nauk
o Ziemi, niezbędnymi dla prawidłowego zrozumienia procesów zachodzących nie tylko w litosferze i na jej
powierzchni, ale także w innych sferach Ziemi. Celem zajęć jest również wykazanie relacji pomiędzy zjawiskami i
elementami budowy geologicznej a gospodarką przestrzenną i warunkami życia ludności. Zdobyte przez studentów
elementy wiedzy geologicznej będą wykorzystywane w dalszym toku kształcenia jako podstawa dla nauczania
m.in. geomorfologii, gleboznawstwa i hydrologii.
Treści programowe:
Wykład: Geologia w systemie nauk o Ziemi. Dzieje nauk geologicznych. Tektonika płyt litosfery jako paradygmat
nauk o Ziemi. Metody badań i budowa wnętrza Ziemi. Procesy endogeniczne i egzogeniczne oraz ich związki z
tektoniką płyt litosfery. Wpływ diastrofizmu, magmatyzmu i innych procesów geologicznych na elementy
środowiska przyrodniczego i gospodarkę człowieka. Metody badań stratygraficznych oraz klasyfikacje
stratygraficzne. Ewolucja świata organicznego i przyczyny masowego wymierania. Procesy górotwórcze w dziejach
Ziemi i ich wpływ na rozmieszczenie kontynentów w poszczególnych okresach geologicznych. Geneza i budowa
głównych jednostek tektonicznych Polski na tle budowy geologicznej Europy i Świata. Rozmieszczenie skał i
surowców mineralnych w powiązaniu z minionymi procesami geologicznymi.
Ćwiczenia: Podstawowe właściwości i cechy rozpoznawcze minerałów. Makroskopowe oznaczanie wybranych
minerałów. Klasyfikacja i praktyczne rozpoznawanie skał magmowych, osadowych i metamorficznych. Znaczenie
gospodarcze oraz występowanie poszczególnych typów skał na terenie Polski. Korelacja stratygraficzna w oparciu
o litostratygrafię i biostratygrafię. Powstawanie i znaczenie skamieniałości. Rozpoznawanie wybranych
skamieniałości przewodnich. Podstawy planisekcji i intersekcji. Obrazy struktur tektonicznych na mapach
geologicznych. Interpretacja budowy geologicznej terenu w oparciu o mapy, przekroje i profile geologiczne.
Wykonywanie prostych przekrojów geologicznych.
Metody dydaktyczne: wykład, ćwiczenia z krótkim omówieniem tematu i wykorzystaniem metod praktycznych
(praca indywidualna i praca w grupach)
Forma zaliczenia: egzamin pisemny (zaliczenie ćwiczeń – pisemne kolokwium składające się z części teoretycznej
i praktycznej, polegającej na rozpoznawaniu minerałów, skał oraz skamieniałości.)
Wykaz literatury:
Literatura obowiązkowa:
• Czubla P., W. Mizerski, E. Świerczewska-Gładysz, 2004: Przewodnik do ćwiczeń z geologii. Wydawnictwa
Naukowe PWN, Warszawa, s. 223.
• Mizerski W., 2006: Geologia dynamiczna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s. 370.
• Mizerski W., S. Orłowski, 2001: Geologia historyczna dla geografów. Wydawnictwa Naukowe PWN Warszawa,
s. 253.
• Literatura uzupełniająca:
• Jaroszewski W., L. Marks, A. Radomski, 1985: Słownik geologii dynamicznej. Wydawnictwa Geologiczne,
Warszawa, s. 310.
• Lehman U. & G. Hillmer, 1987, 1991: Bezkręgowce kopalne. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, s. 407.
• Mizerski W., 2002: Geologia Polski dla geografów. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s.256.
• Radwańska U., 2007: Podstawy paleontologii. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 191.
• Roniewicz P. (red.), 1999: Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. Polska Agencja Ekologiczna S. A.,
Warszawa, s. 292.
• Stanley S. M., 2002: Historia Ziemi. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s. 711.
• van Andel T. H., 2001: Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa, s. 304.
• Żaba J., 2006: Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów. Videograf II, Katowice. s. 504.
Osoby prowadzące: dr Piotr Czubla i dr Ewa Świerczewska-Gładysz
4. Nazwa przedmiotu: Fizyka i chemia Ziemi
Liczba punktów ECTS: 5 (łącznie wykład i ćwiczenia)
Celem przedmiotu jest wykształcenie następujących umiejętności: identyfikowania skutków działania praw fizyki i
chemii w środowisku, opisu zjawisk występujących z wykorzystaniem praw fizyki i chemii, prognozowania zmian
środowiska w oparciu o prawa fizyki i chemii, pomiaru wielkości fizycznych i oceny błędu pomiaru, czytania ze
zrozumieniem wzorów fizycznych i chemicznych.
Treści programowe:
Wielkości fizyczne: skalary i wektory oraz działania na nich, jednostki wielkości fizycznych. Ruch prostoliniowy i
obrotowy. Zasady dynamiki, zasady zachowania masy i energii, siły pozorne, siła Coriolisa. Pole grawitacyjne, ruch
obrotowy i obiegowy Ziemi, ruchy ciał niebieskich w układzie topocentrycznym, pływy. Termodynamika klasyczna,
5
zmiany stanów skupienia, procesy adiabatyczne, izotermiczne, izobaryczne i izochoryczne. Pole
elektromagnetyczne i geomagnetyczne. Drgania i fale, zjawiska optyczne w atmosferze, prawa promieniowania.
Zjawisko promieniotwórczości. Ewolucja materii we Wszechświecie. Obieg węgla, siarki i azotu w przyrodzie.
Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem multimedialnych prezentacji dostępnych dla studentów na stronie
internetowej wykładowcy
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium - kilka zadań do rozwiązania z zestawu 40-50 zadań
udostępnianych sukcesywnie na stronie internetowej wykładowcy.
Wykaz literatury podstawowej:
• Halliday D., Resnick R., Walker J., 2005, Podstawy fizyki. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
Wykaz literatury uzupełniającej:
• Hewitt P.G., 2000, Fizyka wokół nas. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Wróblewski A.K., 2007, Historia fizyki Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Baker J., 2008, 50 teorii fizyki, które powinieneś znać. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Feynman R.P., Leighton R.B., Sands M., 2002, Feynmana wykłady z fizyki. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr hab. Joanna Wibig, prof. nadzw. UŁ
Nazwa przedmiotu: Fizyka i chemia Ziemi
Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne
Rok studiów, semestr: I rok studiów licencjackich, semestr I
Wykształcenie umiejętności przeprowadzania prostych eksperymentów z zakresu fizyki i chemii, zapoznanie z
metodyką pomiarów fizycznych oraz wykształcenie umiejętności stosowania w praktyce analizy i interpretacji
danych pomiarowych, wykształcenie umiejętności praktycznego zastosowania praw fizyki i chemii
Treści programowe:
W cyklu spotkań studenci realizują w zespołach dwuosobowych 7 losowo wybranych ćwiczeń z następującej listy:
Wyznaczanie przyspieszenia grawitacyjnego za pomocą wahadła matematycznego (wyznaczenie wartości
przyspieszenia grawitacyjnego, zależność wartości przyspieszenia grawitacyjnego od wysokości i szerokości
geograficznej, prawo powszechnego ciążenia, budowa i zasada działania wahadła matematycznego, ruch
harmoniczny).
Wyznaczanie współczynnika lepkości cieczy metodą Stekes’a (wyznaczenie wartości lepkości gliceryny w oparciu
o metodę Stekes’a, równowaga sił, zasady dynamiki Newtona, siła ciężkości, siła wyporu ośrodka, siła oporu
środowiska, przepływ laminarny, przepływ burzliwy).
Wyznaczanie ciepła topnienia lodu (wyznaczenie wartości ciepła topnienia lodu przy użyciu kalorymetru, zasada
działania i budowa kalorymetru, ciepło właściwe, pojemność cieplna, zasady termodynamiki, przemiany fazowe,
właściwości fizyczne wody). Literatura:
Wyznaczenie ogniskowej soczewki (wyznaczanie ogniskowej soczewek układu optycznego na podstawie
odległości przedmiotu i obrazu od soczewki, powstawanie obrazu z użyciem soczewki, prawo odbicia, prawo
załamania).
Wyznaczanie prędkości rozchodzenia się dźwięku w ciele stałym przy pomocy rury Kundta (wyznaczanie wartości
rozchodzenia się dźwięku w stali przy użyciu rury Kundta, zasada działania udu pomiarowego z wykorzystaniem
rury Kundta, wielkości charakteryzujące fale, fala stojąca, zjawisko rozchodzenia się dźwięku, prędkość dźwięku w
ciałach stałych, cieczach oraz gazach).
Wyznaczenie współczynnika tarcia statycznego za pomocą równi pochyłej (wyznaczanie wartości współczynników
tarcia statycznego różnych układów testowych, metal-metal, drewno-drewno, siła tarcia, siła nacisku, działania
wektorowe, rodzaje współczynników tarcia, wpływ różnych zjawisk na wartość współczynnika tarcia).
Wyznaczenie napięcia powierzchniowego metodą kropelkową (wyznaczenie wartości napięcia powierzchniowego
roztworu wody z detergentem metodą kropelkową, zasada działania i budowa stalagmometru, napięcie
powierzchniowe, właściwości fizyczne wody).
Sprawdzanie proporcjonalności wydłużenia sprężyny do przyłożonej siły (prawo Hooke’a, siła sprężystości, siła
grawitacji, ruch harmoniczny, odkształcenia sprężyste i niesprężyste).
Wyznaczanie gęstości ciał stałych przy pomocy wagi hydrostatycznej (wyznaczanie wartości gęstości ciał o
gęstości większej oraz mniejszej od gęstości wody, gęstość, masa oraz ciężar ciał stałych, siły działające na ciało
zanurzone w cieczy).
Sprawdzanie słuszności prawa Joule’a-Lenza (wyznaczanie ilości ciepła w oparciu o prawo Joule’a-Lenza, wzór
kalorymetryczny – wyznaczanie ilości ciepła pochłoniętego przez układ, zjawisko przepływu prądu elektrycznego,
przyrządy do pomiaru napięcia i natężenia prądu elektrycznego).
Rozkład normalny jako rozkład graniczny (histogram, rozkład normalny, rodzaje rozkładów, wartość średnia,
odchylenie standardowe, mediana).
6
Pomiar oporu elektrycznego w układzie mostka Wheatstone’a (wyznaczanie wartości oporników w układzie mostka
Wheatstone’a, praca i moc prądu elektrycznego, przyrządy do pomiaru oporu elektrycznego, opór zastępczy
połączenia szeregowego i równoległego).
Wyznaczenie gęstości ciał ciekłych za pomocą naczyń połączonych (wyznaczenie wartości gęstości nafty za
pomocą naczyń połączonych, ciśnienie normalne, ciśnienie hydrostatyczne, właściwości naczyń połączonych,
prawo Pascala).
Wyznaczenie równania kalibracyjnego termopary (wyznaczenie współczynników kalibracyjnych termopary, zasada
działania termopary, wykorzystanie termopary w przyrządach meteorologicznych, termostos).
Metody dydaktyczne: ćwiczenia laboratoryjne, metody oparte na obserwacji i pomiarze
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Warunkiem zaliczenia jest wykonanie i zaliczenie wszystkich
przydzielonych doświadczeń. Na zaliczenie każdego doświadczenia składa się: zaliczenie ustnego kolokwium
sprawdzającego przygotowanie teoretyczne do wykonania doświadczenia, poprawne wykonanie doświadczenia i
poprawne opracowanie wyników pomiarowych. Każda nieobecność na zajęciach musi zostać odrobiona – należy
wykonać doświadczenie przydzielone na dzień nieobecności.
• Halliday D., Resnick R., 1996, Fizyka t. 1 i 2. Wyd. PWN, Warszawa.
• Rogers E.M., 1981, Fizyka dla dociekliwych. Wyd. PWN, Warszawa.
• Kędzia B., 1982, Materiały do ćwiczeń z biofizyki i fizyki. Wyd. PZWL.
• Szydłowski H., 1985, Teoria pomiarów. Wyd. PWN, Warszawa.
• Szydłowski H., 1994, Pracownia fizyczna. Wyd. PWN, Warszawa.
• Feynman R.P., Leighton R.B., Sands M., 1974, Feynmana wykłady z fizyki. Wyd. PWN, Warszawa.
• Massalski J., Massalska M., 1971, Fizyka dla inżynierów. WN-T, Warszawa.
• inne dowolne podręczniki akademickie z fizyki
Prowadzący: mgr Mariusz Siedlecki, mgr inż. Marcin Rzepa
5. Nazwa przedmiotu: Astronomiczne podstawy geografii
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 30 godz. (15 godz. wykładu i 15 godz. ćwiczeń)
Forma zajęć: wykład, ćwiczenia
Rok studiów: I rok, semestr I
Liczba punktów ECTS: 5
Student wyniesie z zajęć umiejętność orientacji w przestrzeni kosmicznej
Treści programowe
Sfera niebieska. Układy współrzędnych w pozycji ciał niebieskich. Dowody na ruch obrotowy/obiegowy Ziemi. Pory
roku – wyznaczanie kierunków S, N, E, W, szerokości i długości geograficznej miejsca obserwacji. Czas i jego
pomiar – wyznaczanie długości dnia, zmierzchu i świtu, kalendarze, daty juliańskie. Układ planetarny – prawa
Keplera, własności fizyczne planet, księżyce, zaćmienia Słońca i księżyca, przepływy i odpływy. Budowa Słońca –
energia produkowana i absorbowana przez Ziemię, inne układy planetarne.
Metody dydaktyczne: wykład, ćwiczenia
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Kolokwium oraz czynne uczestniczenie w zajęciach.
• Jan Mietelski „Astronomia w geografii”
• J.M. Kreiner „Astronomia z astrofizyką”
• Michał Jaroszyński „Galaktyki i budowa Wszechświata”
• Paweł Artymowicz „Astrofizyka układów planetarnych”
• Marcin Kubiak „Gwiazdy i materia międzygwiazdowa”
• Rybka „Astronomia ogólna”
• T. Opolski „Astronomiczne podstawy geografii”
• T.Wilgat „Geografia astronomiczna ”
• Michał Heller „Ewolucja kosmosu i kosmologii”
• Frank Close „Kosmiczna cebula”
• Stephen W. Hawking „Krótka historia czasu”
• Edward Pittich, Dason Kalmoncok „Niebo na dłoni”
• Staniaław Brzostkiewicz „Obserwujemy nasze niebo”
Nazwisko osoby prowadzącej: Prof. dr hab. W. Tkaczyk z zespołem
6. Nazwa przedmiotu: Kartografia i topografia
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 30 godzin (15 godzin wykład + 15 godzin ćwiczeń)
7
Celem jest kształcenie umiejętności posługiwania się mapą oraz konstruowania różnorodnych map tematycznych.
Zakres umiejętności: sprawne wykonywanie pomiarów na mapie, obliczanie danych na podstawie mapy.
Odczytywanie treści map topograficznych i tematycznych oraz interpretacja obrazu kartograficznego. Umiejętność
orientacji w terenie. Wykonywanie pomiarów terenowych.
Treści programowe - wykład:
Kartograficzny system przekazu informacji. Zadania i podział kartografii. Mapa geograficzna, jej cechy, własności i
elementy. Elementy matematyczne map. Treść map topograficznych i tematycznych, znaki kartograficzne.
Kartometria. Prezentacja kartograficzna. Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej. Pobieranie danych z map.
Przekształcenia map w procesie badawczym, zmiana metody prezentacji. Generalizacja kartograficzna. Zadania
topografii. Zasady orientacji w terenie. Uproszczone metody wykonywania zdjęć sytuacji wysokościowej i poziomej.
Unacześnianie mapy topograficznej w terenie.
Metody dydaktyczne: wykład
Treści programowe - ćwiczeń:
Skala mapy, rodzaje skal. Pomiary na mapie. Rodzaje siatek kartograficznych. Treść map topograficznych i
tematycznych, znaki kartograficzne. Metody prezentacji zagadnień społeczno-gospodarczych na mapach.
Przekształcenia map w procesie badawczym, zmiana metody prezentacji. Generalizacja kartograficzna.
Metody dydaktyczne: prace graficzne i opisowe
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Warunkiem zaliczenia wykładu jest egzamin. Zaliczenie ćwiczeń na
podstawie ocen cząstkowych uzyskanych za prace oraz ocen z kolokwiów.
• J. Pasławski (red.), 2006, Wprowadzenie do kartografii i topografii, Wyd. Nowa Era.
Literatura uzupełniająca:
• Z. Churski, R. Galon, 1982, Siatki kartograficzne, UMK. Toruń
• B. Dzikiewicz, 1971, Topografia, Wyd. MON
• J. Flis, 1973, Kartografia w zarysie, PZWSz, W-wa;
• W . Grygorenko, 1970, Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych, PPWK
• L. Ratajski, 1989, Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej, PPWK
• Robinson, R. Sale, J. Morrison, 1988, podstawy Kartografii, PWN
• K. A. Saliszczew, 1998, Kartografia ogólna, Wyd. Nauk. PWN
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Juliusz Twardy z zespołem
I ROK SEMESTR II,
9. Nazwa przedmiotu: Meteorologia i klimatologia
Rok studiów, semestr: I rok studiów licencjackich, semestr II
Celem przedmiotu jest zdobycie umiejętności rozpoznawania i interpretowania stanów atmosfery i typu pogody,
pomiaru i oceny wielkości charakteryzujących podstawowe elementy pogody, prognozowania pogody na podstawie
danych ze stacji meteorologicznych i własnych obserwacji, czytania map synoptycznych i zrozumienia procesów
pogodowych zachodzących w atmosferze.
Treści programowe:
Budowa i skład atmosfery, promieniowanie słoneczne, ziemskie i atmosferyczne, bilans promieniowania i bilans
cieplny, zmiany temperatury, woda w atmosferze, pionowa równowaga atmosfery, cyrkulacja atmosferyczna, masy
powietrza i fronty atmosferyczne, klimat i system klimatyczny, geograficzne, cyrkulacyjne i lokalne czynniki
modyfikujące klimat, strefy klimatyczne, klasyfikacje klimatów, zmienność i zmiany klimatu.
Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem multimedialnych prezentacji dostępnych dla studentów na stronie
internetowej wykładowcy.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin pisemny - zestaw pytań otwartych
• Kożuchowski K. (red.), 2005, Meteorologia i klimatologia, 2005, Wyd. PWN, Warszawa.
• Woś A., 2000, Meteorologia dla geografów. Wyd. PWN, Warszawa.
• Martyn D., 1995, Klimaty kuli ziemskiej. Wyd. PWN, Warszawa.
8
•
Chromow S.P., 1977, Meteorologia i klimatologia. Wyd. PWN, Warszawa.
Crowe P.R., 1987, Problemy klimatologii ogólnej. Wyd. PWN, Warszawa.
Iribarne J.V., Cho H.R., 1988, Fizyka atmosfery. Wyd. PWN,. Warszawa.
• Kożuchowski K., 1998, Atmosfera, klimat, ekoklimat. Wyd. PWN, Warszawa.
• Kundzewicz Z., 2000, Gdyby mała wody miarka ... Wyd. Naukowe PWN.
• Lockwood J., 1984, Procesy klimatotwórcze. Wyd. PWN, Warszawa.
• Tamulewicz J., 1997, Wielka Encyklopedia Geografii Świata – tom 5, Klimat i pogoda. Wydawnictwo Kurpisz,
Poznań.
• Trepińska J., 2002, Górskie klimaty. Wyd. IGiGP UJ, Kraków.
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr hab. Joanna Wibig, prof. nadzw. UŁ
•
•
9. Nazwa przedmiotu: Meteorologia i klimatologia
Rok studiów, semestr: I rok studiów licencjackich, semestr II
zdobycie wiadomości z podstaw meteorologii i klimatologii określonych programem nauczania ww. przedmiotu na
studiach licencjackich, na kierunku geograficznym, zdobycie umiejętności: korzystania z materiałów źródłowych
stosowanych w meteorologii i klimatologii, interpretacji mapy synoptycznej i tendencji kształtowania się pogody nad
danym terenem w różnych układach barycznych, rozpoznawanie zjawisk atmosferycznych (hydro-, foto-, lito-,
elektrometeorów).
Treści programowe:
Służba pogody – organizacja sieci meteorologicznej w Polsce i na świecie. Zadania Światowej Organizacji
Meteorologicznej. Budowa atmosfery. Podstawowe wielkości określające stan fizyczny atmosfery – zmiany w
przekroju pionowym.
Promieniowanie słoneczne, Ziemi, atmosfery. Promieniowanie efektywne. Bilans radiacyjny powierzchni czynnej.
Efekt cieplarniany. Przyrządy do pomiaru usłonecznienia i promieniowania słonecznego.
Ćw. pisemne: Przebieg dobowy składowych bilansu radiacyjnego.
Temperatura powietrza – procesy wymiany ciepła między podłożem a atmosferą. Bilans cieplny powierzchni
czynnej. Instrumenty meteorologiczne do pomiaru temperatury powietrza i gleby. Procesy adiabatyczne. Diagram
adiabatyczny. Stany równowagi termicznej powietrza atmosferycznego. Inwersje temperatury.
Ćw. pisemne: Przebieg temperatury gruntu. Określanie stratyfikacji atmosfery.
Ciśnienie atmosferyczne - zmiany wraz ze wzrostem wysokości. Stopień baryczny. Izobary i układy baryczne.
Mapy topografii barycznej. Prezentacja przyrządów do pomiaru ciśnienia atmosferycznego i zasad ich działania
(barometr rtęciowy, barograf, aneroid). Wiatr. Przyrządy do pomiaru prędkości wiatru.
Ćw. pisemne: rozpoznawanie układów barycznych na mapa synoptycznych i określanie kierunku wiatru.
Woda w atmosferze. Charakterystyki wilgotnościowe powietrza. Dobowy i roczny przebieg prężności pary wodnej i
wilgotności powietrza. Instrumenty meteorologiczne do pomiaru parowania i wilgotności. Zjawiska atmosferyczne:
Hydrometeory- powstawanie i klasyfikacja chmur, opady i osady atmosferyczne – geneza. Instrumenty
meteorologiczne do pomiaru opadu; Litometeory; Fotometeory; Elektrometeory. Atlas chmur i zjawisk
atmosferycznych.
Ćw. pisemne: Obliczanie charakterystyk wilgotności z wzoru psychrometrycznego
KOLOKWIUM. Nowoczesne systemy zbierania, przesyłania, odbioru danych i informacji meteorologicznych –
automatyczna stacja meteo, techniki teledetekcji w badaniach atmosfery. Materiały źródłowe stosowane w
meteorologii i klimatologii (roczniki, atlasy, biuletyny, komputerowe bazy danych meteorologicznych i
klimatologicznych). Internetowe źródła wiedzy o pogodzie. Elementy mapy pogody. Zasady konstrukcji i analizy
mapy pogody. Klasyfikacja mas powietrza. Symbole stosowane na mapach pogody. Mapy pogody w Internecie.
Ćw. pisemne - Charakterystyka zróżnicowania pogody w Europie na podstawie analizy mapy synoptycznej.
Fronty atmosferyczne. Ośrodki baryczne. Powstawanie niżów z frontami atmosferycznymi. Cyrkulacja atmosfery.
Wiatry lokalne.
Ćw. pisemne: Zaznaczanie kierunków wiatrów na mapach.
Rozkład temperatury powietrza i anomalii termicznych na kuli ziemskiej. Kontynentalizm i wybrane wskaźniki
kontynentalizmu. Analiza rozkładu przestrzennego i zmian w czasie wybranych elementów i wskaźników
meteorologicznych (usłonecznienia, całkowitego promieniowania słonecznego, temperatury powietrza, anomalii
termicznych, amplitudy temperatury, sum parowania rzeczywistego, ciśnienia pary wodnej, wilgotności względnej,
zachmurzenia, opadu atmosferycznego).
Ćw. pisemne - Roczny przebieg temperatury powietrza i anomalii termicznej na wybranych stacjach kuli ziemskiej.
Klasyfikacje klimatyczne świata: Alisowa, Köppena, Berga i Gorczyńskiego. Klimat Polski - czynniki geograficzne
wpływające na różnorodność przestrzenną klimatu Polski, masy powietrza napływające nad Polskę, fronty
atmosferyczne, warunki solarne.
9
Klimat Polski - warunki termiczne, okres wegetacyjny, warunki opadowe, warunki wilgotnościowe, wiatr,
klasyfikacje klimatyczne Polski wg Romera, Gumińskiego.
Metody dydaktyczne: konwersatorium, ćwiczenia praktyczne
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: wykonanie ćwiczeń pisemnych, wygłoszenie referatu, kolokwium pisemne
• Kożuchowski K. (red.), 2005, Meteorologia i klimatologia, 2005, Wyd. PWN, Warszawa.
• Chromow S.P., 1977, Meteorologia i klimatologia. Wyd. PWN, Warszawa.
• Woś A., 1999, Klimat Polski. Wyd. PWN, Warszawa.
• Martyn D., 1995, Klimaty kuli ziemskiej. Wyd. PWN, Warszawa.
• Kłysik K., Kożuchowski K., Tarajkowska M., 1990, Przewodnik do ćwiczeń terenowych z meteorologii i
klimatologii. Wyd. UŁ, Łódź.
• Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M., 2000, Meteorologia i klimatologia.
Pomiary, obserwacje, opracowania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Łódź.
• Tamulewicz J., 1997, Wielka Encyklopedia Geografii Świata – tom 5, Klimat i pogoda. Wydawnictwo Kurpisz,
Poznań.
• Kożuchowski K., 1998, Atmosfera, klimat, ekoklimat. Wyd. PWN, Warszawa.
• Pettersen S., 1964, Zarys meteorologii. Wyd. PWN, Warszawa.
• Radomski C., 1987, Agrometeorologia. Wyd. PWN, Warszawa.
• Kędziora A., 1996, Agrometeorologia. Wyd. PWN, Warszawa.
• Bac S., Koźmiński C., Rojek M., 1998, Agrometeorologia. PWN, Warszawa.
• Sorbjan Z., 2001, Meteorologia dla każdego. Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Dunlop S., 2003, Pogoda. Przewodnik ilustrowany. Chmury, zjawiska optyczne, opady. Świat Książki,
Warszawa.
• Okołowicz W., 1969, Klimatologia ogólna. Wyd. PWN, Warszawa.
• Starkel L., 1991, Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze (rozdz. Klimat, J. Paszyński, T. Niedźwiedź). Wyd.
PWN, Warszawa.
• Kaczorowska Z., 1977, Pogoda i klimat. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Crowe P.R., 1987, Problemy klimatologii ogólnej. Wyd. PWN, Warszawa.
Lockwood J., 1984, Procesy klimatotwórcze. Wyd. PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr Piotr Piotrowski,
10. Nazwa przedmiotu: Hydrologia i oceanografia
Liczba godzin dydaktycznych: 15
Rok studiów: I rok, semestr II
Zapoznanie studentów z różnymi formami występowania wody na kuli ziemskiej. Wyjaśnienie podstawowych praw i
prawidłowości rządzących hydosferą. Przedstawienie roli poszczególnych elementów w obiegu wody.
Treści programowe:
Przedmiot i zadania hydrologii (3 godz.): historia rozwoju nauki o wodzie, podział nauk hydrologicznych i
podstawowe pojęcia stosowane w hydrologii, hydrosfera i własności wody (zasoby, cykl hydrologiczny, chemizm
wód)
Wody podziemne (3 godz.): pochodzenie, podział i własności wód podziemnych, podstawowe prawa ruchu wód
podziemnych, zasoby wód podziemnych, typologie i klasyfikacje źródeł, wody mineralne
Wody powierzchniowe (3 godz.): klasyfikacje cieków, elementy koryta rzecznego, ruch wody w cieku,
charakterystyka sieci rzecznych, typologia zbiorników wodnych, procesy limnologiczne, typy mokradeł i ich rola w
cyklu hydrologicznym
Bilans wodny (3 godz.): składowe bilansu i sposoby ich obliczania; rodzaje bilansów wodnych, opad (rodzaje,
rozkład na Ziemi), parowanie (rodzaje, uwarunkowania), odpływ (formy odpływu i ich geneza, związki wód
podziemnych z powierzchniowymi, fazy odpływu i ich charakterystyka (wezbrania, niżówki), obserwacje
hydrologiczne, wpływ warunków fizjograficznych zlewni na odpływ, reżimy rzeczne, erozja i denudacja zlewni (ruch
rumowiska), rodzaje retencji
Podstawy oceanologii (3 godz.): własności wody morskiej, morfologia dna oceanicznego, główne masy wodne na
kuli ziemskiej, dynamika wód oceanicznych (falowanie, pływy morskie, cyrkulacja oceaniczna)
Metody dydaktyczne: prezentacja multimedialna
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin pisemny
10
•
•
Pociask-Karteczka J. (red.), 2006, Zlewnia. Właściwości i procesy. IGiGP UJ, Kraków.
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z., 1993, 2005, Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa.
• Dynowska I., Tlałka A., 1982, Hydrografia. PWN, Warszawa.
• Pazdro Z., Kozerski B., 1990, Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: Prof. dr hab. Paweł Jokiel
Nazwa przedmiotu: Hydrologia i Oceanografia
Rok studiów, semestr: I rok, semestr II
Założenia i cele przedmiotu: Przedstawienie właściwości poszczególnych ogniw cyklu hydrologicznego oraz
procesów rządzących ruchem wody. Przedstawienie metod badawczych służących rozpoznaniu i prognozowaniu
zjawisk hydrologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk ekstremalnych. Ocena związków pomiędzy
działalnością człowieka a kształtowaniem zasobów wodnych.
Treści programowe:
Hydrograficzne jednostki przestrzenne. Systemy rzeczne. Cieki
(informacje o przebiegu ćwiczeń, literatura, warunki zaliczenia, działy wodne i ich rodzaje , definicja obszaru
zasilającego, bifurkacja, kaptaż, obszary bezodpływowe , podział hydrograficzny zlewni, definicja systemu
rzecznego, klasyfikacje sieci rzecznej, numeracja rzędów cieków, prawa Hortona, obliczanie gęstości sieci
rzecznej, definicje, klasyfikacje cieków, ruch wody – właściwości, profil podłużny(krętość, rozwinięcie, spadek),
podział cieków, morfologiczna działalność rzeki – procesy i formy, ujścia rzek, transport rumowiska)
Stany wody jako rodzaj obserwacji hydrologicznych. Pomiary i obliczania natężenia przepływu
(definicja stanów wody, przyrządy do pomiarów stanu wody, prowadzenie i rodzaje obserwacji wodowskazowych,
stany główne I-go i II-go stopnia, definicja natężenia przepływu, podział metod obliczania przepływu, przyrządy do
pomiaru prędkości wody, wybrane metody pomiaru przepływu, krzywa konsumpcyjna, hydrograf przepływu,
systematyczne pomiary na rzekach w Polsce i na Świecie)
Wezbrania i powodzie. Susze i niżówki. Odpływ rzeczny.
(definicje i zależności, kryteria wydzielania, typy genetyczne wezbrań w Polsce, fazy rozwoju niżówki, typy
genetyczne niżówek w Polsce, definicja, formy odpływu, miary odpływu, rozkład i dynamika odpływu rzecznego na
świecie i w Polsce)
Reżim rzeczny. Opad i intercepcja
(definicja, reżimy rzek świata, reżimy rzek Polski, rozkład opadu na świecie, podział opadów, czynniki wpływające
na rozkład opadów, opad wskaźnikowy i skorygowany, błędy pomiaru, metody obliczania opadu dla zlewni,
definicja intercepcji oraz jej właściwości, zmienność sezonowa, objętość oraz rola w obiegu wody)
Parowanie. Bilans wodny. Źródła informacji hydrologicznej
(fizyczne uwarunkowania procesu, czynniki determinujące, bilans parowania, parowanie potencjalne i rzeczywiste,
parowanie terenowe i jego składowe, ewapotranspiracja i jej rodzaje, klimatyczny bilans wodny , definicja, rodzaje
bilansów, przykłady bilansów wodnych, źródła informacji hydrologicznej)
Metody dydaktyczne: dyskusja, praca z mapą, prezentacje multimedialne
Forma i warunki zaliczenia: kolokwium
• Pociask-Karteczka J. /red./, 2003, Zlewnia – właściwości i procesy, Wyd. UJ, Kraków
• Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z., 1996, Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa
• Byczkowski A., 1996, Hydrologia, Wyd. SGGW, Warszawa
Prowadzący: dr Piotr Moniewski
11. Nazwa przedmiotu: Geomorfologia
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 30 godzin (15 godzin wykładu + 15 godzin ćwiczeń)
Rok studiów, semestr: I rok, semestr II
Zdobycie wiedzy o czynnikach i procesach kształtujących rzeźbę powierzchni Ziemi. Znajomość form rzeźby i ich
genezy. Umiejętność analizy rzeźby, rozpoznawania form, postrzegania związku z budową geologiczną i
procesami morfogenetycznymi.
Treści programowe:
Wykład: Przedmiot i miejsce geomorfologii w naukach o Ziemi. Główne rysy ukształtowania powierzchni Ziemi.
Morfogenetyczna rola zjawisk endogenicznych i egzogenicznych. Procesy i czynniki rzeźbotwórcze. Geomorfologia
strukturalna a klimatyczna. Wietrzenie. Zjawiska i formy krasowe. Procesy stokowe. Procesy i formy fluwialne.
Rozwój dolin rzecznych i rzeźby fluwialno-denudacyjnej. Cykle rozwoju rzeźby. Procesy i formy eoliczne. Procesy i
11
formy lodowcowe. Plejstoceńskie zlodowacenia kontynentalne na obszarze Polski i ich znaczenie rzeźbotwórcze.
Wieloletnia zmarzlina i rozwój rzeźby w środowisku peryglacjalnym. Procesy i formy litoralne. Rzeźba strukturalna.
Współczesne procesy geodynamiczne i rola człowieka w przekształcaniu rzeźby.
Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja
Treści programowe:
Ćwiczenia: Morfologiczna analiza mapy topograficznej w skali 1:100 000. Morfologiczne skutki procesów
stokowych: wykonanie przekroju geologicznego , opis zjawiska. Dolina rzeczna i jej elementy: poprzeczne profile
morfologiczne i szkic geomorfologiczny. Bezpośrednia i pośrednia działalność lądolodów: szkic geomorfologiczny,
opis form polodowcowych. Szkic geomorfologiczny na podstawie mapy topograficznej 1:100 000. Formy i struktury
peryglacjalne: analiza zdjęć, opis formy lub struktury.
Metody dydaktyczne: prace graficzne i opisowe, dyskusja,
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym. Zaliczenie na postawie ocen
cząstkowych uzyskanych za wykonane prace oraz ocen z kolokwiów.
• Migoń P., 2006 – Geomorfologia. PWN, Warszawa
• Klimaszewski M., 1994 – Geomorfologia . PWN, Warszawa
• Mycielska-Dowgiałło E. i in., 2001 – Geomorfologia dynamiczna i stosowana. WGiSR UW, Warszawa
• Lindner L. (red.), 1992 – Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. (Rozdział: Osady i formy rzeźby
terenu). PAE, Warszawa
• Allen F., 2000 - Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, PWN, Warszawa.
• Książkiewicz M., 1979 – Geologia dynamiczna. PWN, Warszawa
• Galon R., 1979 – Formy powierzchni Ziemi. PWN, Warszawa
• Kłysz P., Skoczylas J., 2003 – Oblicze naszej planety – geologia i geomorfologia w zarysie. Wyd. Nauk. UAM.
Poznań.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Małgorzata Roman
12. Nazwa przedmiotu: Gleboznawstwo i geografia gleb
Liczba godzin: 6
Rok studiów / semestr: I rok, semestr II
Założenia i cele zajęć: Zapoznanie studentów z podstawami gleboznawstwa, genezą, budową i właściwościami
gleb oraz przyczynami degradacji i dewastacji powierzchni Ziemi. Ukazanie zróżnicowania pokrywy glebowej Polski
i świata.
Treści programowe:
Pojęcie gleby i jej rola w środowisku.
Proces glebotwórczy i jego kierunki (glebowe procesy typologiczne) – proces brunatnienia, bielicowania, płowienia,
rdzawienia, gromadzenia próchnicy, torfienia, murszenia, glejowienia.
Ważniejsze czynniki glebotwórcze (skała macierzysta, klimat, hydrosfera, organizmy roślinne i zwierzęce, rzeźba
terenu, działalność człowieka, wiek gleby).
Skład masy glebowej: frakcje i grupy granulometryczne, minerały, ilaste, substancja organiczna – jej przemiany w
glebie, makro- i mikroskładniki.
Morfologia gleb (poziomy genetyczne, warstwy, cechy morfologiczne).
Żyzność, zasobność i urodzajność gleb.
Podstawy systematyki gleb Polski (jednostki systematyczne).
Główne typy gleb Polski (budowa, rozmieszczenie na obszarze kraju) i świata.
Podstawy bonitacji gleb w Polsce (kryteria wydzielania klas bonitacyjnych, cele, którym służy bonitacja gleb).
Podział rolniczej przestrzeni produkcyjnej na kompleksy przydatności rolniczej (glebowo-rolnicze) –
charakterystyka, nazwy, numeracja. Ocena zasobów glebowych Polski.
Metody dydaktyczne: wykład, prelekcja, prezentacja
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie kolokwium
Literatura podstawowa i uzupełniająca:
• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999, Geografia gleb. PWN, Warszawa
• Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., 2005, Badania ekologiczno- gleboznawcze. PWN,
Warszawa
• Dobrzański D., Zawadzki S. [red.] 1995, Gleboznawstwo. Pwril, Warszawa.
• Kuźnicki F., Białousz S., Skłodowski P. 1979, Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii i ochrony gleb.
PWN, Warszawa.
• Laskowski S., 1993, Pokrywa glebowa. [W:] Pączka S. [red.] Środowisko geograficzne Polski Środkowej. Wyd.
UŁ, Łódź. S.135-160.
• Olaczek R., Warcholińska A. U., 1999, Ochrona środowiska i żywych zasobów. Wyd. UŁ, Łódź.
12
• Uziak S., Klimowicz Z., 2002, Elementy geografii gleb i gleboznawstwa. Wyd. UMCS. Lublin.
• Zawadzki S., 1999, Gleboznawstwo, Pwril, Warszawa.
• Zawadzki S., 2002, Podstawy gleboznawstwa. Pwril, Warszawa.
• Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. O ochronie gruntów rolnych i leśnych. Dz. U. 16.
Osoba prowadząca zajęcia: prof. dr hab. Stanisław Laskowski
Nazwa przedmiotu: Gleboznawstwo i geografia gleb
Liczba godzin:9
Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne
Rok studiów / semestr: I rok, semestr II
Założenia i cele zajęć:
Zapoznanie z genezą i właściwościami fizyko-chemicznymi utworów glebowych w Polsce i na świecie oraz
zaznajomienie ze zróżnicowaniem budowy gleb oraz ich występowaniem.
Treści programowe:
Podział utworów glebowych i ich organoleptyczne rozpoznawanie. Prezentacja wybranych skał osadowych wraz z
omówieniem ich cech makroskopowych i wartości glebotwórczej; charakterystyka porównawcza wybranych grup
utworów skalnych. Określanie grup i podgrup granulometrycznych (gatunków) gleb na podstawie przykładów
tabelarycznych.
Oznaczanie składu granulometrycznego utworów glebowych. 5 minutowy sprawdzian z określania grup i podgrup
granulometrycznych (gatunków) gleb na podstawie przykładów tabelarycznych. Metoda areometryczno-sitowa
Bouyoucosa-Casagrande’a w modyfikacji Prószyńskiego.
Oznaczanie zawartości węglanu wapnia w glebie metodą Scheiblera. Oznaczanie kwasowości czynnej (odczynu pH) gleby metodą kolorymetryczną i potencjo-metryczną.
Oznaczanie właściwości sorpcyjnych gleb: kationowa pojemność wymienna gleb, rodzaje kwasowości, kwasowość
czynna i potencjalna. Pomiar właściwości sorpcyjnych gleb metodami Kappena.
Oznaczanie zawartości węgla organicznego i próchnicy metodą Tiurina. Mapy glebowo-rolnicze jako przykład
prezentacji wyników badań laboratoryjnych.
Metody dydaktyczne: - tradycyjne (podające): prelekcja, prezentacja, demonstracja
- nowoczesne (aktywizujące): ćwiczenia symulacyjne, dyskusja, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, burza
mózgów, technika „śnieżnej kuli”, praca w grupie, praca indywidualna.
Forma i warunki zaliczenia: Obecność na ćwiczeniach laboratoryjnych; Oddanie sprawozdań z części praktycznej
wykonanych ćwiczeń; Zaliczenie sprawdzianu z oznaczania grup i podgrup granulometrycznych; Zaliczenie 2
kolokwiów cząstkowych
• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999, Geografia gleb. PWN, Warszawa
• Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., 2005, Badania ekologiczno- gleboznawcze. PWN,
Warszawa
• Dobrzański D., Zawadzki S. [red.] 1995, Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa.
• Kuźnicki F., Białousz S., Skłodowski P. 1979, Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii i ochrony gleb.
PWN, Warszawa.
• Myślińska E., 2001, Laboratoryjne badania gruntów. PWN, Warszawa
• Siuta J., [red.] 1978, Ochrona i rekultywacja gleb. PWRiL, Warszawa.
• Uggla U., [red.] 1989, Gleboznawstwo (część II. Właściwości fizyczne i chemiczne gleb). Skrypt Akademii
Rolniczo-Technicznej w Olsztynie.
• Witek T., 1973, Mapy glebowo-rolnicze oraz kierunki ich wykorzystania. IUNG, Puławy.
Osoba prowadząca zajęcia: dr Arkadiusz Niewiadomski
14. Nazwa przedmiotu: Fotointerpretacja i teledetekcja
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 15 godzin (6 godzin wykładu + 9 godzin ćwiczeń)
Rok studiów, semestr: I rok studia niestacjonarne licencjat, semestr II
Liczba punktów ECTS:3 (wykład + ćwiczenia)
Celem zajęć jest zaznajomienie studentów z zasadami wykorzystania zdjęć lotniczych i satelitarnych w charakterze
źródła informacji geograficznej.
Treści programowe - wykład:
Definicja teledetekcji. Miejsce teledetekcji we współczesnej nauce. Podział teledetekcji. Systemy zdalnego
pozyskiwania informacji o środowisku geograficznym. Systemy pasywne i aktywne. Fizyczne podstawy teledetekcji.
Promieniowanie elektromagnetyczne docierające do górnej granicy atmosfery ziemskiej. Absorpcja atmosferyczna,
okna atmosferyczne. Własności optyczne obiektu, charakterystyka spektrofotometryczna, współczynnik odbicia
światła. Czynniki decydujące o wyglądzie obiektu odfotografowanego na zdjęciu lotniczym i satelitarnym. Fizyczne
13
podstawy fotografii. Przegląd współcześnie stosowanych systemów teledetekcyjnych ze szczególnym
uwzględnieniem fotografii w świetle widzialnym. Fotografia wielospektralna, fotografia spektrostrefowa. Systemy
uzupełniające: fotografia w ultrafiolecie, fotografia w podczerwieni bliskiej, obrazowanie termalne, mikrofalowe,
radarowe. Zasady interpretacji zdjęć lotniczych. Odczytywanie zdjęć lotniczych a ich interpretacja. Bezpośrednie i
pośrednie cechy rozpoznawcze obiektów odfotografowanych na zdjęciach lotniczych. Klucze fotointerpretacyjne,
pewność interpretacji zdjęcia lotniczego. Materiały pomocnicze używane w fotointerpretacji. Fotoszkic i fotomapa,
odczytywanie składowych środowiska geograficznego na zdjęciu lotniczym. Podstawowy sprzęt do teledetekcji.
Stereoskop kieszonkowy i zwierciadlany, przetwornik optyczny, stereomikrometr. Geometria zdjęcia lotniczego.
Skala zdjęcia lotniczego. Zmienność skali zdjęcia i przyczyny niejednolitości skali na zdjęciu lotniczym. Wpływ
pochylenia płaszczyzny zdjęcia na jego własności kartometryczne. Wpływ deniwelacji terenu odfotografowanego
na własności kartometryczne zdjęcia. Zniekształcenia zdjęcia lotniczego i ich korygowanie. Metody przetwarzania
zdjęć lotniczych.
Metody dydaktyczne: wykład, demonstracja
Treści programowe - ćwiczenia:
Geometria zdjęcia lotniczego. Skala zdjęcia lotniczego. Zmienność skali zdjęcia i przyczyny niejednolitości skali na
zdjęciu lotniczym. Wpływ pochylenia płaszczyzny zdjęcia na jego własności kartometryczne. Wpływ deniwelacji
terenu odfotografowanego na własności kartometryczne zdjęcia. Zniekształcenia zdjęcia lotniczego i ich
korygowanie. Metody przetwarzania zdjęć lotniczych. Zastosowanie podstawowego sprzętu do teledetekcji:
stereoskop kieszonkowy i zwierciadlany, przetwornik optyczny, stereomikrometr.
Odczytywanie zdjęć lotniczych i ich interpretacja. Bezpośrednie i pośrednie cechy rozpoznawcze obiektów
odfotografowanych na zdjęciach lotniczych. Przykłady zastosowania fotointerpretacji w geografii.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład –test. Zaliczenie ćwiczeń na podstawie ocen cząstkowych
uzyskanych za 6 prac oraz oceny z kolokwium.
• Ciołkosz, J. Miszalski, J. Olędzki, 1999 – Interpretacja zdjęć lotniczych, PWN, Warszawa
• Ciołkosz, J. R. Olędzki, K. Trafas, 1976, Ćwiczenia z geograficznej interpretacji zdjęć lotniczych, Wyd. UMK,
Toruń
• Ciołkosz, J.R. Olędzki, K. Trafas, Ćwiczenia z teledetekcji środowiska.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Joanna Petera –wykład, dr Juliusz Twardy z zespołem ćwiczenia
15. Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe regionalne „SUDETY I NIZINA ŚLĄSKA”
Liczba godzin: 30 godz.
Forma zajęć: ćwiczenia terenowe
Rok studiów: I rok), semestr II
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów ze specyfiką regionu Dolnego Śląska z rozbiciem na zupełnie
odmienne obszary Sudetów i Niziny Śląskiej. Realizacja tematu wymaga wnikliwej analizy różnorodnych czynników
i ich przestrzennych efektów, wpływających na unikalność geologiczną, przyrodniczą, historyczną, osadniczą,
gospodarczą i społeczną regionu. W efekcie zajęcia doprowadzić mają do wykształcenia u studentów umiejętności
interpretacji wzajemnych relacji pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego i antropogenicznego oraz
przeprowadzenia analizy porównawczej obszarów o różnych uwarunkowaniach środowiskowych i kulturowych.
Treści programowe:
Budowa geologiczna bloku dolnośląskiego. Sudety jako górotwór waryscyjski o budowie terranowej. Surowce
mineralne Dolnego Śląska i ich wydobycie. Rozwój rzeźby Sudetów i Przedgórza Sudeckiego oraz jej związek z
budową geologiczną. Hydrografia regionu dolnośląskiego. Zagrożenia przyrodnicze – powodzie, ruchy masowe.
Zróżnicowanie klimatyczne i florystyczne południowo-zachodniej Polski – piętrowość klimatyczna i roślinna. Walory
przyrodnicze regionu i formy ich ochrony. Przyrodnicze uwarunkowania rozwoju społeczno-ekonomicznego.
Rolnictwo i gospodarka leśna. Przynależność polityczna Dolnego Śląska w ujęciu historycznym i jej wpływ na
rozwój i zróżnicowanie regionu. Rozwój osadnictwa na Nizinie Śląskiej i w Sudetach. Typy morfologiczne i
funkcjonalne wsi i miast. Architektura obronna. Cechy stylów architektonicznych w oparciu o wybrane obiekty
sakralne i świeckie. Dzieje przemysłu, jego struktura gałęziowa i przestrzenna. Przyczyny upadku przemysłu.
Konsekwencje przestrzennej koncentracji ludności i gospodarki. Kierunki restrukturyzacji regionu. Funkcje
turystyczne i uzdrowiskowe Dolnego Śląska. Konflikty pomiędzy funkcjami ekonomicznymi regionu. Rola religii w
dziejach Dolnego Śląska: wkład Cystersów, ośrodki kultu, zróżnicowanie wyznaniowe. Degradacja środowiska
przyrodniczego i jej wpływ na warunki życia i rozwój Dolnego Śląska. Metody przeciwdziałania niekorzystnym
zmianom w środowisku.
Metody dydaktyczne: zagadnienia prezentowane w terenie, w formie pogadanek a także dyskusji dydaktycznych z
elementami metod praktycznych (praca indywidualna i praca w grupach)
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywny udział w ćwiczeniach, kolokwium pisemne
14
•
Ciok S., 1994: Wybrane obszary problemowe Polski południowo-zachodniej, Studia Geograficzne, P. 62,
Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Mizerski W., 2002: Geologia Polski dla geografów. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s.256.
• Mizia S., 1997, Historia Śląska, Wyd. „Rzeka”, Wrocław.
• Batorowicz Z., Suliborski A., 1993, Geografia ekonomiczna Polski, Ujęcie regionalne, Wyd. Szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa.
• Borkowski J., 1996, Górskie warownie Dolnego Śląska, Katowice
• Cymerman Z., 2004: Mapa tektoniczna Sudetów i bloku przedsudeckiego, PIG Warszawa
• Czarnecka B., Janiec B. (red.), 2003, Sudety. Przewodnik dydaktyczny, Wyd. UMCS, Lublin
• Czechowicz B., Żak I., 2000, Dolny Śląsk - zabytki. Ag. Rekl.-Wyd. "Promocja", Wrocław
• Czubla P., W. Mizerski, E. Świerczewska-Gładysz, 2004: Przewodnik do ćwiczeń z geologii. Wydawnictwa
Naukowe PWN, Warszawa, 223 s.
• Harasimowicz J., 2007, Dolny Śląsk, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław
• Janeczek J., K. Kozłowski, J. Żaba, 1991: Zbieramy minerały i skały. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa,
322 s.
• Kondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Liszewski S. (red.), 2003: Możliwości i kierunki rozwoju turystyki w dolinie Odry, Katedra Geografii Miast i
Turyzmu, UŁ, ŁTN, Łódź.
• Łuczyński R. M., 1998, Zamki i pałace Dolnego Śląska - Przedgórze Izerskie, Pogórze Kaczawskie, Nizina
Śląska – część zachodnia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
• Łuczyński R. M., 2001, Zamki i pałace Dolnego Śląska - Przedgórze Sudeckie, Nizina Śląska - część
wschodnia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław
• Łuczyński R. M., 1993, Zamki Sudeckie, Wyd. Centr. Ośrod. Inf. Turyst., Jelenia Góra
• Mierzejewski M. (red.) 2005: Karkonosze. Przyroda nieożywiona i człowiek. Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego Wrocław, s. 510
• Mizerski W., 2006: Geologia dynamiczna. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s. 370.
• Plich J., 1978, Zabytki architektury Dolnego Śląska, Wyd. Ossolineum
• Roniewicz P. (red.), 1999: Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. Polska Agencja Ekologiczna S. A.,
Warszawa, s. 292.
• Walczak W.,1968: Sudety, PWN, Warszawa
• Wrzesiński W. (red.), 2008, Dolny Śląsk, monografia regionu, WUW
• Żaba J., 2006: Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów. Videograf II, Katowice. s. 504.
Prowadzący: dr Piotr Czubla, dr Elżbieta Papińska, mgr Paulina Tobiasz-Lis, dr Marek Walisch, dr Danuta
Walkiewicz, dr Marcin Wójcik, dr Maciej Ziułkiewicz (liczba prowadzących zależy od liczby studentów).
16. Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe z geografii fizycznej Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 30
Rok studiów, semestr: I rok, II semestr
Hydrologia i oceanografia – liczba godzin 10
Założenia i cele przedmiotu: Przedstawienie przyrządów i technik pomiarów różnych obiektów
hydrograficznych oraz metod opracowywania uzyskanych wyników.
Treści programowe: Pomiary cieków, wód stojących, obszarów podmokłych, wód podziemnych, źródeł.
Prace obejmują metody ilościowe: stan wody, prędkość, przepływ, głębokość, parametry morfometryczne
itp., ocenę fizykochemicznych właściwości wody oraz obsługę automatycznej stacji hydrologicznometeorologicznej w zlewni badawczej Katedry Hydrologii i Gospodarki Wodnej UŁ. Opracowanie wyników
pomiarów zgodnie z obowiązującymi standardami. Analiza przestrzennej i czasowej zmienności cech
badanych obiektów.
Metody dydaktyczne: instruktaż, dyskusja, pomiary instrumentalne, samodzielna analiza.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: wykonanie pomiarów, obliczeń, analiz oraz prezentacja uzyskanych
wyników. Ćwiczenia terenowe odbywają się na terenie zlewni badawczej Katedry Hydrologii i Gospodarki
Wodnej UŁ „Zlewni Dzierżąznej” w okolicach Białej i Zgierza
• Werner-Więckowska H., Gutry-Korycka M., 1992, Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych,
PWN, Warszawa
Prowadzący: dr Edmund Tomaszewski, dr Piotr Moniewski, mgr Przemysław Tomalski
Geomorfologia - liczba godzin: 10 godz.
15
Założenia i cele przedmiotu: umiejętność rozpoznawania różnych form terenu pochodzenia glacjalnego,
fluwioglacjalnego, fluwialnego, eolicznego i stokowego Rozpoznawanie głównych form terenu na podstawie
analizy rzeźby i budowy geologicznej. Poznanie zależności między rzeźbą, budową geologiczną,
poziomem wód gruntowych, roślinnością i przydatnością rolniczą.
Treści programowe: Zapoznanie z terenowymi metodami badań geomorfologicznych. Morfologiczna treść
mapy topograficznej. Rozpoznawanie na podstawie cech morfologicznych, litologicznych, strukturalnych
form glacjalnych, fluwioglacjalnych, fluwialnych, eolicznych, stokowych. Poznanie zależności między
rzeźbą, budową geologiczną, poziomem wód gruntowych, a charakterem roślinności i zagospodarowaniem
obszaru. Rozpoznawanie elementów doliny rzecznej. Analiza różnych procesów w mikroskali na obszarze
pozbawionym roślinności: riplemarki wiatrowe, piramidki deszczowe, erozyjne rozcięcia stoków, stożki
usypiskowe, stożki napływowe, szczeliny z wysychania. Analiza osadów w odsłonięciach terenowych.
Przekształcenia środowiska dolin w wyniku antropopresji.
Metody dydaktyczne: Metody pomiarów terenowych, sporządzanie szkiców geomorfologicznych,
wykonywanie i opis wierceń geologicznych, analiza odsłonięć geologicznych.
Forma i warunki zaliczenia: wykonanie pracy zaliczeniowej
Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R., 1986, Zarys sedymentologii. Wyd. Geol., Warszawa.
• Migoń P., 2006, Geomorfologia. PWN, Warszawa.
• Jones A., Duck R., Reed R., Weyers J., 2002 - Nauki o środowisku. Ćwiczenia praktyczne. PWN,
Warszawa,
• Mycielska-Dowgiałło E., Rutkowski J., 1995 - Badania osadów czwartorzędowych. Wydział Geografii i
Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
• Mycielska-Dowgiałło E. (red.), 1998, Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach
czwartorzędowych. Wydział Geografii i Studiów Regionalych, UW, Warszawa.
Nazwisko osób prowadzących: dr Arkadiusz Jaksa, dr Elżbieta Kobojek, dr Sławomir Kobojek, dr Zbigniew
Rdzany
Nazwa przedmiotu: Geomorfologia ogólna
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 10 dni
Praktyczne wykorzystanie wiedzy zdobytej w trakcie wykładu i ćwiczeń z geomorfologii. Podstawowe
pomiary morfometryczne w terenie. Wyróżnienie elementów doliny Neru. Makroskopowe rozróżnienie skał
czwartorzędowych. Umiejętność kartowania geomorfologicznego i geologicznego. Analiza morfometryczna.
Treści programowe:
Kartowanie geomorfologiczne w Lutomiersku, w dolinie Neru. Pomiary morfometryczne w terenie. Mapa
dokumentacyjna, geologiczna, szkic geomorfologiczny obszaru badań. Przekrój geologiczny przez dolinę
Neru. Rozwój paleogeograficzny obszaru badań.
Metody dydaktyczne: ćwiczenia terenowe, wykład w terenie, prace graficzne i opisowe
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: ocena z wykonywanych prac pisemnych
• Migoń P., 2006 – Geomorfologia. PWN, Warszawa
• Klimaszewski M., 1994 – Geomorfologia . PWN, Warszawa
• Mycielska-Dowgiałło E. i in., 2001 – Geomorfologia dynamiczna i stosowana. WGiSR UW, Warszawa
• Chrzanowski J. i In., 1984 – Przewodnik do ćwiczeń z geomorfologii ogólnej. Wyd. UŁ, Łódź.
• Lindner L. (red.), 1992 – Czwartorzęd. Osady, metody badań, stratygrafia. (Rozdział: Osady i formy
rzeźby terenu). PAE, Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Małgorzata Roman, mgr Danuta Dzieduszyńska
Klimatologia i meteorologia – liczba godzin 10
Praktyczny sprawdzian wiadomości i umiejętności zdobytych podczas wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych
z meteorologii i klimatologii, zdobycie wiedzy na temat metodyki pomiarów i obserwacji meteorologicznych
wykonywanych na stacji meteorologicznej, metod wizualizacji danych pomiarowych w opracowaniach
klimatologicznych, poznanie przyrządów meteorologicznych, rozpoznawania rodzajów chmur i
powstających z nich opadów, zdobycie umiejętności organizacji ogródka meteorologicznego dla celów
szkolnych, samodzielnego wykonywania pomiarów i obserwacji meteorologicznych, obsługi i konserwacji
przyrządów meteorologicznych, interpretacji i analizy danych pomiarowych, graficznego przedstawiania
wyników pomiarów
Treści programowe:
Zapoznanie z pracą stacji meteorologicznej. Wyposażenie stacji meteorologicznej i zasady jej
funkcjonowania, zapoznanie z metodyką pomiarów mikroklimatycznych, instruktaż wykonywania pomiarów
meteorologicznych, zapoznanie z instrukcją wykonywania pomiarów i obserwacji na stacjach
16
meteorologicznych i atlasem chmur, rozpoczęcie terminowych (o każdej pełnej godzinie) pomiarów i
obserwacji meteorologicznych, wykonywanie terminowych (o każdej pełnej godzinie) pomiarów i obserwacji
meteorologicznych, wypełnianie wykazów spostrzeżeń meteorologicznych, systematyzowanie wiedzy i
umiejętności wykonywania pomiarów i obserwacji meteorologicznych, rozpoznawania zjawisk
atmosferycznych, rodzajów chmur, powtórzenie wiadomości z podstawowych metod statystycznych
stosowanych w opracowaniach meteorologicznych, metod graficznych prezentacji wyników pomiarów,
opracowanie wyników pomiarów: wykreślenie meteorogramu dla okresu pomiarów, opracowanie wykresów
i charakterystyki statystycznej danych meteorologicznych (temperatury powietrza i gruntu, wielkości
określających zawartość pary wodnej w atmosferze, prędkości i kierunku wiatru, wielkości ochładzania
katatermometrycznego itp.), analiza sytuacji synoptycznej w dniach obserwacji na podstawie danych ze
źródeł internetowych, analiza porównawcza wyników pomiarów z wszystkich posterunków
meteorologicznych, określenie cech klimatu miasta na podstawie wyników pomiarów.
Metody dydaktyczne: konwersatorium, instruktaż wykonywania pomiarów meteorologicznych, ćwiczenie
techniczne-wykonywanie przez studentów samodzielnych pomiarów i obserwacji meteorologicznych na
posterunku meteorologicznym (posterunki meteorologiczne w obszarze administracyjnym Łodzi - centrum
miasta, obszary peryferyjne), kontrolowanie umiejętności wykonywania obserwacji meteorologicznych oraz
analizy minionego i aktualnego stanu atmosfery
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: wykonanie pomiarów i obserwacji meteorologicznych, pisemne
opracowanie i interpretacja wyników pomiarów topoklimatycznych przedstawiona w formie referatu.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
• Kłysik K., Kożuchowski K., Tarajkowska M., 1990, Przewodnik do ćwiczeń terenowych z meteorologii i
klimatologii. Wyd. UŁ, Łódź.
• Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M., 2000, Meteorologia i
klimatologia. Pomiary, obserwacje, opracowania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Łódź.
• Pruchnicki J., 1987, Metody opracowań klimatologicznych. Wyd. PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr Agnieszka Podstawczyńska, dr Piotr Piotrowski, dr
Włodzimierz Pawlak, mgr Mariusz Siedlecki, mgr inż. Marcin Rzepa, mgr Joanna Jędruszkiewicz, mgr
Łukasz Krokocki
Kartografia i topografia – liczba godzin 9
Celem zajęć jest nauczenie studentów zasad orientowania się w terenie z użyciem mapy oraz
wykonywania pomiarów polowych w dużej skali, służących opracowaniu dowolnych obiektów i
unacześnieniu map topograficznych.
Treści programowe:
Metody rozpoznawania stron świata w terenie, orientacja w terenie bez użycia busoli lub kompasu oraz
wykorzystanie busoli do orientacji. Porównanie mapy topograficznej z terenem, orientacja w terenie według
mapy, marsz według mapy. Obserwacja szczegółów terenowych, unacześnianie mapy topograficznej,
pomiary terenowe, wcięcia topograficzne. Opracowanie szkicu sytuacji poziomej terenu na podstawie ciągu
busolowego. Pomiary ukształtowania terenu, opracowanie hipsometrycznego profilu terenu za pomocą
klizymetru. Kartowanie terenu w oparciu o mapę topograficzną, zdjęcie użytkowania ziemi terenu
wiejskiego.
Metody dydaktyczne: pokaz, demonstracja
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, wynikające z pracy indywidualnej i grupowej w
terenie.
• J. Pasławski (red.), 2006, Wprowadzenie do kartografii i topografii, Wyd. Nowa Era.
• B. Dzikiewicz, 1971, Topografia, Wyd. MON
• J. Flis, 1973, Kartografia w zarysie, PZWSz, W-wa;
• M.Odolanicki-Poczobutt (red.), 1975, Ćwiczenia z geodezji i topografii, PWN
• M. Pelczar, J. Szeliga, J. Ziółkowski, 1978, Zarys kartografii i topografii, Uniw. Gdański
• R. Zapolski, 1972, Przewodnik do terenowych ćwiczeń topograficznych, UMK, Toruń.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr J. Twardy z zespołem
II ROK SEMESTR III, Studia niestacjonarne
7. Nazwa przedmiotu: Podstawy socjologii
17
Rok studiów, semestr: II rok, semestr III
Poprzez przygotowanie zespołowej pracy pisemnej, jej publicznej prezentacji, dyskusji oraz repliki student
doskonali ważne umiejętności i procesy dyskusyjne.
Treści programowe:
Wykład: Przedstawienie podstawowych elementów socjologii jako dyscypliny naukowej. Zapoznanie z
podstawowymi pojęciami, przy pomocy których socjologia opisuje i wyjaśnia zjawiska i procesy zachodzące w
wybranych zbiorowościach ludzkich. Scharakteryzowanie zjawisk i procesów zachodzących współcześnie w
wybranych grupach ludzkich.
Ćwiczenia: Zrozumienie problemów rodzących się w codziennym życiu „ludzi pośród ludzi”. Poznanie oraz
zaprezentowanie grupie – poprzez zespołowo przygotowane opracowanie pisemne – podstawowych procesów
zachodzących we współczesnym społeczeństwie polskim.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Kolokwium oraz czynne uczestniczenie w zajęciach
Nazwiska osób prowadzących: wykład - prof. dr hab. E. Psyk-Piotrowska; ćwiczenia – mgr A. Gierula
8. Nazwa przedmiotu: Podstawy ekonomii
Opanowanie podstawowych pojęć ekonomicznych i zrozumienie głównych zasad funkcjonowania gospodarki
rynkowej; umiejętność obliczania podstawowych wskaźników ekonomicznych.
Treści programowe:
Wybrane kategorie gospodarki towarowo-pieniężnej- rynek, popyt i podaż (czynniki kształtujące, rodzaje,
współczynniki elastyczności), paradoksy: Veblena, Giffena, spekulacyjny); cena równowagi rynkowej, koszty,
ekonomia i dysekonomia skali. Konkurencja doskonała, konkurencja niedoskonała; Monopol - cechy
charakterystyczne; przychody, równowaga i krzywa podaży firmy. Liberalizm. Interwencjonizm. Ekonomiczne
funkcje państwa. Bezrobocie – typy, przyczyny; polityka państwa na rynku pracy
Dochód Narodowy i zasady jego obliczania; dochody i wydatki budżetu; polityka budżetowa państwa – aktywna i
pasywna polityka państwa, deficyt budżetowy, dług publiczny; podatki. Inflacja – mierniki, przyczyny, konsekwencje
społeczno-ekonomiczne. Rodzaje i funkcje banków. Bank centralny i jego funkcje. Instrumenty kontrolowania
podaży pieniądza przez bank centralny. Instytucje pośrednictwa finansowego
Gospodarka rynkowa -cykl koniunkturalny, rodzaje wahań cyklicznych, przyczyny cykliczności; gospodarka
centralnie planowana – przyczyny i mechanizm arytmii. Rodzaje świadczeń społecznych. Powody ograniczenia
regulacji rynkowych w sferze usług społecznych. Funkcje świadczeń. Finansowanie, modele organizacyjne i
podział świadczeń
Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja, dyskusja
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: przygotowanie i przedstawienie na zajęciach krótkiego opracowania na
wybrany temat i kolokwium zaliczeniowe
Roman Milewski, 2000, Elementarne zagadnienia ekonomii, PWN, Warszawa
Nazwiska osób prowadzących: wykład - dr M. Burchard-Dziubińska ; ćwiczenia – mgr inż. D. Lipińska
13. Nazwa przedmiotu: Geografia społeczna
Liczba godzin: 30 (15g wykładów i 15g ćwiczeń).
Forma zajęć: Wykład i ćwiczenia:
Rok studiów / semestr: II rok, semestr III
Zaznajomienie studentów z węzłową problematyką i osiągnięciami badawczymi geografii społecznej.
Zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi i metodologicznymi geografii społecznej.
Treści programowe:
Zbiorowości ludzkie jako przedmiot badań geograficznych; Struktura przestrzenna ludności; Ruchy migracyjne
ludności; Rozwój ludności w przestrzeni społeczno-ekonomicznej. Regionalna prognoza demograficzna;
Reprodukcja ludności w przestrzeni społeczno-ekonomicznej: formowanie i rozpad małżeństw i rodzin; rodność;
umieralność; syntetyczna charakterystyka reprodukcji ludności.; Struktura przestrzenna ludności według cech
biologicznych, demograficznych, społeczno-ekonomicznych i społeczno-kulturowych; Typologia przestrzenna i
regionalizacja ludności; Przestrzeń społeczna i dystans społeczny; społeczności terytorialne; terytorialne systemy
społeczne; Terytorialne nierówności społeczne; Środowisko w świadomości człowieka; Społeczne wytwarzanie
przestrzeni
18
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin
• Dzieciuchowicz J., Determinanty demograficzne i społeczno-ekonomiczne redystrybucji przestrzennej ludności
aglomeracji miejskich, Wyd. UŁ, Łódź 1995.
• Holzer J.Z., Demografia, PWE, Warszawa 2001.
• Jałowiecki B., Społeczne wytwarzanie przestrzeni, KiW, Warszawa 1988.
• Jędrzejczyk D., Podstawy geografii ludności, Dialog, Warszawa 2001.
• Kaczmarek T., Koralewski T., Matykowski R., Ludność świata, Wyd. Kurpisz, Poznań 1998, Wielka
Encyklopedia Geografii Świata T. XII.
• Kurkus M., Przewodnik do ćwiczeń z geografii ludności, Wyd. UW, Warszawa 1984.
• Lisowski A., Wstęp do geografii społecznej, Wyd. UW, Warszawa 1990.
• Walmsley D. J., Lewis G.J., Geografia człowieka. Podejścia behawioralne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa
1997.
Nazwisko osoby prowadzącej: prof. dr hab. Jerzy Dzieciuchowicz. z zespołem
17. Nazwa przedmiotu: Geografia ekonomiczna
Wymiar godzin: 15
Rok studiów i semestr: II rok, semestr III
Przekazanie studentom wiedzy na temat głównych działów geografii ekonomicznej ze szczególnym naciskiem na
uwarunkowania, przyczyny, mechanizmy i procesy powodujące rozwój, stagnację lub zanik różnych działalności na
różnych obszarach.
Treści programowe:
Funkcje metropolitalne miast światowych -przegląd historyczny.
Teoria lokalizacji. Baza ekonomiczna miast.
Poczynając od starożytnych Myken, poprzez miasta średniowieczne - Republikę Wenecką
i Republikę Genueńską, Brugię, Antwerpię, Amsterdam, kończąc na największych współczesnych metropoliach
światowych – Londyn, Tokio, Nowy Jork, przedstawione są główne cechy charakterystyczne tych miast i funkcje
jakie doprowadziły do dominującej ich pozycji w świecie. Współczesne funkcje metropolii światowych i ich związek
z procesem globalizacji. Teoria lokalizacji; kręgi Thűnena, teoria A. Webera, teoria ośrodków centralnych W.
Christallera. Baza ekonomiczna miast.
Geografia przemysłu.
Krótki przegląd historii rozwoju przemysłu od XVIII w. do czasów współczesnych. Przyczyny i okoliczności rewolucji
przemysłowej w Anglii. Wiek pary, wiek elektryczności.
Największe okręgi przemysłowe świata. Przechodzenie od przemysłów surowcowych do materiałooszczędnych i
bezodpadowych. Czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego („twarde i miękkie”). Koncentracja przestrzenna
przemysłu i tworzenie się okręgów przemysłowych. Przenoszenie zakładów do krajów o tańszej sile roboczej.
Wydobycie najważniejszych surowców w świecie. Kryzys dawnych okręgów przemysłu ciężkiego.
Deindustrializacja i bezrobocie. Reindustrializacja. Interwencjonizm państwowy.
Tworzenie się skupisk przemysłu najnowszej technologii (HT).
Przykłady parków technologicznych w USA, Anglii, Francji i w Polsce. Czynniki lokalizacji przemysłów HT.
Fordyzm, postfordyzm. Alternatywne źródła energii.
Geografia komunikacji
Krótki rys rozwoju transportu. Kanałomania w Anglii. Pojęcie odległości czasowej i ekonomicznej. Związki
komunikacji z turystyką – różne typy turystyki. Charakterystyka, główne wady i zalety różnych typów transportu –
wodnego, drogowego i kolejowego. Transport lotniczy i rurociągowy. Transport łamany. Aktualne tendencje i
perspektywy rozwoju transportu, renesans kolei. Znaczenie transportu w Unii Europejskiej. Komunikacja w
miastach. Transport morski, tanie bandery.
Geografia usług.
W. Christaller i jego teoria ośrodków centralnych. Działalności stanowiące usługi. Klasyfikacje usług, usługi dla
ludności i usługi dla firm. Rosnąca rola usług w gospodarce. Przemiany struktur przestrzennych miast pod
wpływem usług. Powiązania wielkich metropolii w sferze usług. Usługi a proces globalizacji.
Geografia osadnictwa. Procesy urbanizacji.
Czynniki sprzyjające rozwojowi miast: przyrodnicze, polityczne, historyczne, gospodarcze; pogranicza stref
naturalnych, rola komunikacji, siła zaplecza. Niepełny rozwój miast na ziemiach polskich do XIX w. struktura sieci
osadniczej Polski.Dynamika wzrostu miast związana z industrializacją. Struktury funkcjonalne miast i ich wpływ na
rozwój. Struktury przestrzenne miast i ich współczesne przemiany. Urbanizacja, jej dobre i niekorzystne cechy.
Aglomeracje, konurbacje, megalopole. Procesy urbanizacyjne: suburbanizacja, dezurbanizacja, reurbanizacja,
semiurbanizacja, urbanizacja formalna. Tendencje rozwojowe największych miast świata.
19
Geografia ludności
Zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w świecie. Gęstość zaludnienia. Migracje stałe, czasowe, mobilność
ludności. Długowieczność różnych narodów. Piramidy wieku różnych krajów. Prognozy ludności świata i wybranych
państw. Przyrost naturalny, płodność kobiet, umieralność niemowląt. Pierwsze i drugie przejście demograficzne.
Przyczyny spadku przyrostu naturalnego w Polsce.
Nierównomierności rozwoju gospodarczego w świecie.
Przyczyny: warunki naturalne (klimat, ukształtowanie powierzchni itp.), doświadczenia historyczne, ustrój, religie,
tradycje itp. Geografia głodu. Obszary niedoboru wody, proces pustynnienia, systemy nawadniania i ich
opłacalność. Mierniki rozwoju: PKB, PNB, HDI. Parytet siły nabywczej. Poziom życia a jakość życia. Tygrysy
ekonomiczne. Raje podatkowe.
Trzeci Świat, sposoby walki z biedą. Handel światowy.
Pomoc krajów najbogatszych, organizacje charytatywne, rozwój edukacji, ograniczanie przyrostu naturalnego.
Noblista M. Yunus i jego Grameen Bank – mikrokredyty. Koncepcja H. de Soto. Idee C.K Prahalada. Aga Khan i
jego działalność.
WTO i jej działania. Polityka celna, kontyngenty, taryfy. Stosowanie subwencji w rolnictwie przez USA, Unię
Europejską główną przeszkodą w liberalizacji handlu światowego. Runda Doha. Zmiany w gospodarce różnych
krajów w wyniku liberalizacji handlu. Niechęć polityków do liberalizacji. Naciski krajów Trzeciego Świata.
Geografia rolnictwa.
Przyrodnicze i pozaprzyrodnicze uwarunkowania rozwoju rolnictwa. Rozmieszczenie głównych upraw w świecie:
pszenica, buraki trzcina cukrowa, ryż, kawa, herbata, kakao. Typy rolnictwa: tradycyjne, rynkowe, fermy, plantacje,
rolnictwo uspołecznione. Polityka rolna Unii Europejskiej. Rozmieszczenie produkcji zwierzęcej w świecie. Regiony
nadwyżek i niedoborów żywności.
Metody dydaktyczne: wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi,
• A.Werwicki, 1998, Zmiany paradygmatu geografii usług, P.G. t. LXX, z. 3-4, 1998 s. 248 -267
• A.Wieloński, 2000, Geografia przemysłu, PWN, Warszawa
• A.Wieloński, Lokalizacja działalności gospodarczej, Teoretyczne podstawy. Uniwersytet Warszawski, 2004
• E.M. Hoover, Lokalizacja działalności gospodarczej, PWN, 1962
• K. Kozłowski (red.) Problemy gospodarcze Drugiej Rzeczypospolitej, PWE, 1989
• K. Kuciński, 2004, Geografia ekonomiczna, SGH, Warszawa
• Kołodziejczyk R., 1979, Miasta, mieszczaństwo, burżuazja w Polsce w XIX w., PWN, Warszawa,
• M. Kiełczewska –Zalewska, Geografia osadnictwa, PWN, 1969
• M. Okólski, 2005, Demografia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
• Obronić kapitalizm przed kapitalistami, „Forum” 50, 2005 s. 15-19 (De Soto)
• R. Domański, 2005, Geografia ekonomiczna, ujęcie dynamiczne. PWN, Warszawa
• R.Ch. Epping, 2002, Przewodnik po światowej ekonomii, Studio Emka, Warszawa
• Rynek dla nędzarzy, Forum, nr 4,2007, s. 24-25 (C.K. Prahalad)
• S. Berezowski, Zarys geografii komunikacji, PWN 1975
• T.C.W. Blanning (red.) Zarys historii Europy XVIII wiek, Świat Książki, 2003 (Rewolucja przemysłowa w Anglii)
Nazwisko prowadzącego: dr Stanisław J. Kozłowski
Nazwa przedmiotu: Geografia ekonomiczna
Wymiar godzin: 15
Rok studiów i semestr: II rok, semestr III
Przekazanie studentowi wiedzy z zakresu osiągnięć oraz podstaw teoretycznych geografii ekonomicznej.
Wskazanie współczesnych procesów społeczno-gospodarczych zachodzących w przestrzeni geograficznej oraz
wzajemnych relacji człowieka i środowiska przyrodniczego. Ukazanie zasad funkcjonowania gospodarki światowej,
zróżnicowania czynników jej rozwoju oraz potencjału. Umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy oraz poznanych
metod badawczych do wskazania i interpretacji zjawisk oraz problemów wynikających z przestrzennego
zróżnicowania występowania różnych rodzajów działalności gospodarczej. Znajomość i umiejętność określenia roli
czynników wpływających na procesy gospodarcze na świecie.
Treści programowe:
Zajęcia wprowadzające: Geografia ekonomiczna – pojęcie, zakres i rola; Kierunki badawcze w geografii
ekonomicznej; Źródła informacji geograficznej; Rodzaje klasyfikacji gospodarki ; Mierniki i wskaźniki
rozwoju gospodarczego;
Geografia usług: Definicje, cechy charakterystyczne, funkcje i znaczenie usług; Czynniki lokalizacji usług; Kryteria i
przykłady klasyfikacji usług
20
Zasoby i baza surowcowa: Podstawowe definicje: zasoby i ich rodzaje, baza surowcowa, substytuty itp.; Podział
zasobów i surowców wg różnych kryteriów; Historyczna ewolucja bazy surowcowej; Statyczny i
dynamiczny model zasobów; Charakterystyka i rozmieszczenie najważniejszych surowców
mineralnych oraz główni producenci na świecie (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa,
gaz ziemny, uran, rudy: żelaza, miedzi, cynku i ołowiu, boksyty, fosforyty, siarka, złoto, srebro,
diamenty)
Geografia przemysłu: Pojęcie, funkcje i rola przemysłu; Klasyfikacja przemysłu wg różnych kryteriów; Ewolucja
działalności przemysłowej na świecie (I oraz II rewolucja przemysłowa, zmiany w strukturze i
rozmieszczeniu przemysłu po 1945 roku); Formy koncentracji przestrzennej przemysłu; Główne
okręgi przemysłowe na świecie – geneza, uwarunkowania rozwoju, rozmieszczenie i ich
charakterystyka (Lancashire, Londyński, Paryski, Reńsko-westfalski, Doniecko-Naddnieprzański,
Uralski, Nadatlantycki, Wielkich Jezior, Kalifornijski, Okręgi Japońskie, Witwatersrand, Dolina
Krzemowa, Droga 128, Korytarz M4)
Geografia transportu: Definicja, zakres, funkcje transportu i podstawowe pojęcia; Charakterystyka poszczególnych
rodzajów transportu, ich wady i zalety; Główne szlaki transportowe na świecie wg kontynentów;
Zróżnicowanie przestrzenne transportu na świecie
Geografia rolnictwa: Definicja, funkcje i cele rolnictwa, specyfika działalności rolniczej; Uwarunkowania
przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa oraz ich zróżnicowanie na świecie;
Charakterystyka i rozmieszczenie oraz główni producenci na świecie wybranych roślin i zwierząt
(pszenica, ryż, kukurydza, jęczmień, owies, żyto, proso i sorgo, ziemniaki, trzcina cukrowa, buraki
cukrowe, rzepak, bawełna, kawa, herbata, kakao, bydło, trzoda chlewna, owce); Zróżnicowanie
przestrzenne potrzeb żywieniowych na świecie i ich uwarunkowania (obszary nadwyżek i
niedoborów żywności)
Zróżnicowanie przestrzenne gospodarki światowej: Państwa o różnym stopniu rozwoju gospodarczego –
charakterystyka wybranych państw ; Przyczyny dysproporcji w rozwoju gospodarczym
Metody dydaktyczne: Referaty z prezentacjami opracowywane przez studentów, ćwiczenia ilustrowane
prezentacjami, praca w grupach
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Praca pisemna, referat na zadany temat w formie pisemnej wraz z
prezentacją, czynne uczestnictwo w zajęciach, kolokwium dotyczące omawianych zagadnień
• McCarty H.H., Lindberg J. B., Wprowadzenie do geografii ekonomicznej, PWN, Warszawa,
• Domański R., Zasady geografii społeczno-ekonomicznej, PWN, Warszawa,
• Kuciński K., Geografia ekonomiczna, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa,
• Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWN, Warszawa,
• Dobosiewicz Z., Olszewski T., Geografia ekonomiczna świata, PWN, Warszawa,
• Wrona J. (red.), Podstawy geografii ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
• Główny Urząd Statystyczny, Europejska Klasyfikacja Działalności, Ośrodek badawczo-rozwojowy Statystyki,
Warszawa,
• Jakubowicz E., Podstawy metodologiczne geografii usług, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,
Wrocław,
• Werwicki A., Zmiana paradygmatu geografii usług, Przegląd geograficzny, t. LXX, z.3-4, 1998,
• Skinner B. J., Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa
• Kortus B., Wstęp do geografii przemysłu, PWN, Warszawa,
• Górecka Ł., Wielkie okręgi przemysłowe świata, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
• Benko G., Geografia technopolii, PWN, Warszawa,
• Wieloński A., Geografia przemysłu, PWN, Warszawa,
• Kortus B., Krajobrazy krzemowe, czyli okręgi przemysłowe najmłodszej generacji, Czasopismo Geograficzne, t.
LVIII, z. 4,
• Troc M., Ćwiczenia z geografii przemysłu, Kraków,
• Kaczorowski W, Wieloński A., Przewodnik do ćwiczeń z geografii przemysłu, Warszawa,
• Domański R., Postfordowski elastyczny model produkcji a jej przestrzenna organizacja, Biuletyn KPZK PAN, z.
159,
• Berezowski S., Zarys geografii komunikacji, Warszawa,
• Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, PWN, Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Joanna Banasiak
18. Nazwa przedmiotu: Gospodarka przestrzenna
Forma zajęć: Wykład
Rok studiów i semestr: II rok, semestr 3
21
Zaznajomienie studenta z przestrzennymi wymiarami gospodarki, przekazanie wiedzy o uwarunkowaniach i
mechanizmach rozwoju w przestrzeni, o związkach gospodarki przestrzennej z innymi dyscyplinami nauki i z
praktyką gospodarczą, o znaczeniu przestrzennej organizacji życia gospodarczego i społecznego w procesach
wzrostu i rozwoju w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i ponad-krajowej.
Treści programowe:
Problematyka gospodarki przestrzennej, jej tradycje jako dyscypliny nauki. System społeczno-gospodarczy i
przyrodniczy jako przedmiot zainteresowania gospodarki przestrzennej. Przestrzenne wymiary gospodarki.
Pochodzenie nazwy "gospodarka przestrzenna", jej wieloznaczność i kontrowersje. Dziedziny gospodarki
przestrzennej.
Struktura przestrzenna, cechy, czynniki zmian, stosowane podziały przestrzeni ekonomicznej, charakterystyka ich
podstawowych elementów. Konsekwencje specyficznych cech struktury przestrzennej w kształtowaniu
zagospodarowania i w użytkowaniu terenów. Czynniki zmian w strukturze przestrzennej i ich oddziaływanie.
Podziały przestrzeni ekonomicznej: kryteria, rodzaje i zastosowania. Przestrzeń jako dobro ekonomiczne.
Metody dydaktyczne: Wykład ilustrowany prezentacjami
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Kolokwium pisemne
• Domański R., 2006, Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa
• Borsa M., 2004, Gospodarka i polityka przestrzenna. Skrypt dla studentów Wyższej Szkoły SpołecznoEkonomicznej w Warszawie, cz.1 Gospodarka przestrzenna, Warszawa
• Budner W., 2004, Lokalizacja przedsiębiorstw, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
• Domański R., 1989, Podstawy planowania przestrzennego, PWN, Warszawa.
• Domański R., 2002, Gospodarka przestrzenna, PWN, Warszawa.
• Leśniak J., 1985, Planowanie przestrzenne, PWN, Warszawa.
• Malisz B., 1984, Podstawy gospodarki i polityki przestrzennej, Ossoloneum, Wrocław-Warszawa-KrakówGdańsk.
• Marszał T. (red.), 1996, Gospodarka przestrzenna i zarządzanie miastem, Wyd. UŁ, Łódź.
• Niewiadomski Z., 2003, Planowanie przestrzenne – zarys sytemu, PWN, Warszawa
• Parysek J. J., 2001, Podstawy gospodarki lokalnej, Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
• Domanski R., 1997, Przestrzenna transformacja gospodarki, PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Katarzyna Milewska-Osiecka
Nazwa przedmiotu: Gospodarka przestrzenna
Forma zajęć: Ćwiczenia
Rok studiów i semestr: II rok, semestr 3
Wyposażenie studenta w wiedzę na temat możliwości kształtowania przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednio
dobranych instrumentów oraz wskazanie na występujące ograniczenia w swobodnym dysponowaniu i
gospodarowaniu przestrzenia, wykształcenie umiejętności przewidywania zmian w przebiegu procesów
przestrzennych.
Treści programowe:
Podstawowe pojęcia związane z lokalizacją (ogólna, szczegółowa, swobodna, związana, czynniki i bariery
lokalizacji, itp.) Fazy podejmowania decyzji lokalizacyjnych. „Miękkie” i „twarde” czynniki lokalizacji na wybranych
przykładach. Czynniki lokalizacji charakterystyczne dla różnych rodzajów działalności gospodarczej. Bariery i
stymulatory lokalizacji, podział i kryterium klasyfikacji barier lokalizacji. Zasada koherencji lokalizacyjnej.
Mechanizmy rozwoju przestrzennego. Rola teorii przestrzennych w interpretacji zróżnicowan w rozwoju
gospodarki, jej przesunięć i współzależności. Zarys rozwoju podstawowych teorii odzwierciedlających
kształtowanie się myśli przestrzenno-gospodarczej. Przesłanki przejścia od teorii jednopunktowej do teorii
przestrzennej. Wykształcenie się regional science.
Teoria lokalizacji działalności gospodarczej. Przegląd podstawowych teorii lokalizacji działalności gospodarczej.:
teoria J.H.Thűnena, teoria lokalizacji przedsiębiorstwa przemysłowego A.Webera, przestrzenna substytucja w
ujęciu A.Predöhla, obszary rynkowe według T.Palandera, system osadniczy W.Christallera, ogólna teoria
gospodarki przestrzennej A.Löscha, regionalizacja W.Isarda, lokalizacja w świetle teorii cyklu życiowego
produktów. Teoria samoorganizacji przestrzennej i teoria biegunów wzrostu.
Metody dydaktyczne: Dyskusja na zadane tematy, ćwiczenia praktyczne z zastosowaniem materiałów
kartograficznych, danych statystycznych oraz badań ankietowych
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Opracowanie dot. czynników lokalizacji wraz z prezentacją
22
•
Domański R., 2006, Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa
• Borsa M., 2004, Gospodarka i polityka przestrzenna. Skrypt dla studentów Wyższej Szkoły SpołecznoEkonomicznej w Warszawie, cz.1 Gospodarka przestrzenna, Warszawa
• Budner W., 2004, Lokalizacja przedsiębiorstw, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań
• Domański R., 1989, Podstawy planowania przestrzennego, PWN, Warszawa.
• Domański R., 2002, Gospodarka przestrzenna, PWN, Warszawa.
• Leśniak J., 1985, Planowanie przestrzenne, PWN, Warszawa.
• Malisz B., 1984, Podstawy gospodarki i polityki przestrzennej, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-KrakówGdańsk.
• Marszał T. (red.), 1996, Gospodarka przestrzenna i zarządzanie miastem, Wyd. UŁ, Łódź.
• Niewiadomski Z., 2003, Planowanie przestrzenne – zarys sytemu, PWN, Warszawa
• Parysek J. J., 2001, Podstawy gospodarki lokalnej, Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
• Domanski R., 1997, Przestrzenna transformacja gospodarki, PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Katarzyna Milewska-Osiecka
19. Nazwa przedmiotu: Geografia polityczna
Rok studiów: II rok, semestr III
Zapoznanie studentów z przedmiotem i założeniami metodologicznymi geografii politycznej.
Treści programowe:
Początki i kierunki geografii politycznej;
Geneza i rozwój geopolityki;
Treść i zakres geografii politycznej;
Państwo jako przedmiot badań geografii politycznej;
Problemy badawcze geografii politycznej przełomu II i III tysiąclecia;
Miejsce geografii politycznej w systemie nauk;
Metody badań.
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium.
• Barbag J., 1988, Geografia polityczna ogólna, Warszawa.
• Cziomer E., 2002, Zyblikiewicz L., Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Kraków.
• Długosz Z., 2002, Przemiany mapy politycznej świata, Kraków.
• Długosz Z., 2004, Historia odkryć geograficznych i poznania Ziemi, Warszawa.
• Międzynarodowe stosunki polityczne, praca zbiorowa pod redakcją W. Malendowskiego i Cz. Mojsiewicza,
Poznań 1996.
• Łysak J., 1991, Polityczny Atlas Świata, Warszawa.
• Otok S., 2006, Geografia polityczna, Warszawa.
• Rykiel Z., 2005, Podstawy geografii politycznej, Warszawa.
o
Marek Sobczyński, 2006, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Andrzej Rykała
Nazwa przedmiotu: Geografia polityczna
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 9 godzin
Rok studiów, semestr: II rok semestr III,
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z uwarunkowaniami i procesem kształtowania się mapy politycznej
świata w wieku XX i XXI.
Treści programowe:
Wprowadzenie do problematyki geografii politycznej.
Zmiany mapy politycznej w Europie po pierwszej i drugiej wojnie światowej. Sporne regiony geograficzno –
historyczne.
Dekolonizacja w Azji i Afryce – przyczyny i konsekwencje.
23
Współczesne terytoria zależne na świecie- geneza i charakterystyka obszarów.
Zmiany mapy politycznej Europy przełomu wieków XX i XXI. Procesy jednoczenia państw (Niemcy) i rozpadu
państw (Czechosłowacja, ZSRR, Jugosławia) – przyczyny, przebieg
i konsekwencje.
Metody dydaktyczne: dyskusja dydaktyczna (burza mózgów), metody programowane z użyciem komputera,
maszyny dydaktycznej, pogadanka
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium, aktywność na zajęciach
• Barbag J., 1988, Geografia polityczna ogólna, Warszawa.
• Borowski R., 2001, Konflikty współczesnego świata, AGH, Kraków
• Cziomer E., Zyblikiewicz L., 2002, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, PWN, Warszawa.
• Czubiński A., Olszewski W., 2002, Historia Powszechna 1939 – 1997, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
• Długosz Z., 2002, Przemiany mapy politycznej świata, Zamość.
• Dobrzycki W., 2007, Historia stosunków międzynarodowych 1815-1945, Wyd. Scholar, Warszawa.
• Kukułka J., 1998, Historia współczesna Stosunków Międzynarodowych, wyd. Scholar, Warszawa
• Otok S., 1997, Geografia polityczna ogólna, PWN, Warszawa.
• Sobczyński M, 2006, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno – polityczne, Wyd. Marszałek, Toruń.
Nazwisko osoby prowadzącej: Mgr Justyna Wojtkiewicz
21. Nazwa przedmiotu: Geografia osadnictwa
Celem wykładu będzie poznanie rozwoju geografii osadnictwa i stosowanych w niej metod na świecie i w Polsce;
uświadomienie studentom kompleksowości zagadnień osadniczych oraz relacji wiążących osadnictwo ze
środowiskiem geograficznym.
Treści programowe:
Rozwój geografii osadnictwa: jej charakterystyka jako dyscypliny nauk geograficznych, główne etapy rozwoju,
główni przedstawiciele; szkoły; wiodące ośrodki w Polsce, związki z innymi naukami oraz innymi kierunki geografii,
najważniejsze metody badawcze
Czynniki wpływające na rozwój osadnictwa na świecie: czynniki fizyczno-geograficzne, czynniki społecznogospodarcze
Osadnictwo wiejskie: początki osadnictwa wiejskiego, układy pól, typy genetyczno-historyczne wsi, współczesne
osadnictwo wiejskie
Procesy urbanizacji: pojęcie i podstawowe płaszczyzny procesu urbanizacji, urbanizacja w mieście i na wsi,
Różnice w zaawansowaniu procesu urbanizacji we współczesnym świecie
Miasto i jego morfologia oraz morfogeneza: definicje terminu „miasto”, morfogeneza miasta, podstawy historii
budowy miast, rozwój przestrzenny miasta – przykład Łodzi, struktury przestrzenne miasta, charakterystyka
dzielnic miejskich, cykl rozwojowy działki miejskiej wg. Conzena
Koncepcje rozwoju przestrzennego miasta: klasyczne modele rozwoju miasta, współczesne koncepcje rozwoju
ośrodków miejskich, główne kierunki w wyjaśnianiu rozwoju miasta, ekologia społeczna, współczesne problemy
miast
Struktura funkcjonalna miasta: rozwój funkcji miasta, zróżnicowanie struktury funkcjonalnej miast na świecie,
przykłady różnych klasyfikacji funkcjonalnych
Region miejski: definicje, geneza i rozwój regionu miejskiego, region miejski a strefa podmiejska, związki pomiędzy
ośrodkami regionu miejskiego, sposoby delimitacji regionu miejskiego, region miejski Łodzi, współczesne formy
osadnictwa na świecie (aglomeracja; konurbacja; megalopolis; postmetropolia – definicje, geneza, przykłady)
Sieć i system osadniczy: wyjaśnienie pojęć, teorie rozwoju sieci osadniczej, teoria Christallera, System osadniczy
w Polsce.
Metody dydaktyczne: wykład z prezentacjami multimedialnymi
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium
• Bauman Z., 2000, Globalizacja, PIW, Warszawa
• Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo, Wielka Encyklopedia Geografii Świata, Wydawnictwo Kurpisz,
Poznań
• Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Uniwersytet M. Kopernika, Toruń
• Szulc H., 1995, Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce, Prace Geograficzne 163, Wrocław
• Węcławowicz G., 2003, Geografia społeczna miast, PWN, Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Szymon Marcińczak
24
Nazwa przedmiotu: Geografia osadnictwa
Praktyczne poznanie metod stosowanych w geografii osadnictwa. Identyfikacja i interpretacja zjawisk i procesów
osadniczych; zbieranie, opracowanie i interpretacja materiałów historycznych i statystycznych dotyczących
osadnictwa oraz analiza zjawisk osadniczych w przestrzeni geograficznej (ćwiczenia w terenie).
Treści programowe:
Związki i zależności między osadnictwem a środowiskiem geograficznym: Poznanie związków i zależności między
położeniem osiedli, a warunkami środowiska naturalnego. Znaczenie rzeźby terenu dla rozwoju osadnictwa.
Typy genetyczno-historyczne wsi. Poznanie typów genetycznych wsi. Analiza morfologiczna wsi: poznanie metod
służących do określenia kształtów wsi (metoda prostokąta, wskaźnik Kostrubca).
Analiza morfologiczna miasta: Opis morfologii miasta na podstawie układu sieci ulic i placów, kształtów i wielkości
bloków urbanistycznych, wydzielenie dzielnic historycznych i dzielnic morfologiczno-funkcjonalnych.
Przestrzeń miejska i jej formy, użytkowanie ziemi w mieście: Poznanie podstawowych typów form użytkowania
ziemi, wykonanie zdjęcia użytkowania ziemi w mieście.
Funkcja miast, koncepcja bazy ekonomicznej: Typy funkcjonalne miast wg klasyfikacji G. Alexanderssona, W.
William-Olssona, M. Jerczyńskiego. Zapoznanie z typami funkcjonalnymi miast Polski wg poszczególnych
klasyfikacji. Wyznaczenie typów funkcjonalnych miast przy zastosowaniu współczynnika Sargent-Florence’a.
Procesy urbanizacyjne: pojęcia, mierniki, urbanizacja demograficzna, przestrzenna, ekonomiczna i społeczna.
Zbadanie procesu urbanizacji na podstawie danych statystycznych.
Metody dydaktyczne: dyskusja na zadany temat, praca z materiałem kartograficznym i statystycznym, praca w
terenie
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: prace pisemne wykonywane na każdym spotkaniu, aktywny udział w
zajęciach, kolokwium. Każde ćwiczenie kończy się pracą pisemną, wykonaną w trakcie ćwiczeń – zarówno prace
jak i materiały oddawane są do prowadzącego po zakończeniu zajęć. Student może uzyskać zaliczenie jedynie po
złożeniu wszystkich prac wykonanych poprawnie i zaliczeniu kolokwium.
• Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo, tom XIX Wielkiej Encyklopedii Geografii Świata, Wydawnictwo
KURPISZ, Poznań
• Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Toruń
• Słodczyk J., 2003, Przestrzeń miejska i jej przeobrażenia, Opole
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr Szymon Marcińczak, mgr Agnieszka Siejkowska
22. Nazwa przedmiotu: Historia gospodarcza
Rok studiów: II rok, semestr III,
Związki historii gospodarczej z geografią. Najważniejsze i przełomowe wydarzenia w dziejach gospodarczych
świata i Polski w okresie XIX i XX w. Podstawowe problemy gospodarcze ziem polskich w okresie zaborów.
Rozwój gospodarczy w okresie międzywojennym 1918-1939. Gospodarka świata po II wojnie światowej.
Podstawowe zagadnienia i problemy gospodarcze okresu Polski Ludowej. Polska gospodarka w okresie
transformacji systemowej lat 90-ych. Rozwój gospodarczy Polski powojennej na tle II Rzeczypospolitej i wybranych
krajów europejskich.
Treści programowe:
Wprowadzenie – omówienie przedmiotu historii gospodarczej, celów i metod; wyjaśnienie podstawowych pojęć i
terminów. Scharakteryzowanie dziejów dyscypliny oraz jej rozwoju w Polsce (najważniejsze szkoły). Krótkie
omówienie współzależności jakie występują między historią gospodarczą a innymi dyscyplinami naukowymi oraz
znaczenia znajomości historii gospodarczej dla geografów, a geografów ekonomicznych w szczególności. Podanie
najważniejszej literatury przedmiotu i jej krótkie omówienie. Fundamentalne wydarzenia w dziejach gospodarczych
świata do poł. XIX w. oraz zmiany przestrzenne jakie one dokonały. Rozwój gospodarczy Europy średniowiecznej pojęcie feudalizmu i systemu lennego. Feudalizm na ziemiach polskich, kolonizacja na prawie niemieckim i jej
wpływ na zmiany oblicza gospodarczego Polski w średniowieczu. Ocena osiągnięć gospodarczych okresu
średniowiecza. Odkrycia geograficzne i ich wpływ na gospodarkę świata i Europy. Początki kapitalizmu; rewolucja
przemysłowa w Anglii (1760-1830) i jej znaczenie. Przemiany społeczno-polityczne w Europie kontynentalnej i
Ameryce Północnej w latach 1750-1870; liberalizm gospodarczy. Kolonie. Rozwój gospodarczy Europy i Stanów
Zjednoczonych w XIX w. Rewolucja transportowa. Zróżnicowanie rozwoju gospodarczego. Rewolucja
25
demograficzna, agrarna, urbanizacja. Kapitalizm na ziemiach polskich. Rewolucja przemysłowa. Powstanie
okręgów przemysłowych i miast przemysłowych. Uwłaszczenie chłopów i zniesienie pańszczyzny. Kapitalizm
monopolistyczny, jego cechy i etapy. Druga rewolucja przemysłowa (lata 1870-1914) i jej skutki. Kapitalizm na
ziemiach polskich po 1870 r. Ocena poziomu gospodarczego ziem polskich w przededniu wybuchu I wojny
światowej. Stabilizacja gospodarki światowej w latach 1924-1929. Wielki kryzys gospodarczy lat 1929-1933 i jego
skutki kryzysu. Teoria i istota interwencjonizmu państwowego, „New Deal” w Stanach Zjednoczonych. Rosja
radziecka i powstanie komunizmu. Gospodarka Polski okresu międzywojennego. Społeczeństwo Polski
przedwrześniowej. Ocena gospodarki Polski międzywojennej. Gospodarka Polski na tle gospodarki światowej w
okresie po II wojnie światowej. Powojenna odbudowa. Przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne w krajach
bloku wschodniego. doktrynalne i polityczne uwarunkowania zmiany systemu gospodarczego po wojnie. Pojęcie
gospodarki wielosektorowej i centralnie sterowanej (kierowanej). Podokresy wyznaczające etapy w dziejach
gospodarczych Polski Ludowej. Dwa systemy polityczne. Załamanie ekonomicznego systemu komunistycznego w
latach 80-tych – bilans PRL. Założenia i realizacja systemowej transformacji III Rzeczypospolitej.
Metody dydaktyczne: mapa, tabele statystyczne, wykresy, prezentacja multimedialna
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium oraz czynne uczestniczenie w zajęciach.
• Jezierski A., Leszczyńska C., Dzieje gospodarcze Polski w zarysie do 1989 r., Warszawa 1995
• Historia gospodarcza Polski, red. J. Kaliński, Warszawa 1993
• Skodlarski J., Historia gospodarcza Polski XIX i XX w., Warszawa 1999
•
Cameron C., Historia gospodarcza świata, Warszawa 1996
Nazwisko osoby prowadzącej: prof. nadzw. dr hab. Mariusz Kulesza
Nazwa przedmiotu: Historia gospodarcza
Liczba godzin: 9
Rok studiów: II rok, semestr III
Zapoznanie studentów z zagadnieniami historii gospodarczej, przedstawienie wybranych zagadnień rozwoju
gospodarczego i jego uwarunkowań na przestrzeni dziejów od czasów średniowiecza po współczesność, ukazanie
procesów społeczno-ekonomicznych, ich genezy, przebiegu i konsekwencji, ze szczególnym uwzględnieniem ziem
polskich rozpatrywanych w kontekście przemian ogólnoeuropejskich.
Treści programowe:
Uwarunkowania rozwoju gospodarczego w dobie feudalizmu (system feudalny w średniowiecznej Europie – jego
istota i geneza, specyfika systemu lennego, lokalne uwarunkowania polityczne i społeczno-ekonomiczne
feudalizmu w Polsce, struktura przestrzenno-funkcjonalna miast i wsi, rozwój rolnictwa, rzemiosła i handlu)
Istota systemu folwarczno-pańszczyźnianego (dualizm agrarny w Europie, charakterystyka gospodarki folwarcznopańszczyźnianej w Europie Środkowo-Wschodniej ze szczególnym uwzględnieniem Polski, przyczyny kryzysu
gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w Polsce)
Rewolucja przemysłowa w Europie i na ziemiach polskich (istota rewolucji przemysłowej, przesłanki
uprzemysłowienia w Anglii, etapy przewrotu technicznego i jego konsekwencje ekonomiczne i społeczne w Polsce)
Istota przemian gospodarczych w okresie międzywojennym (konsekwencje polityczne i społeczno-ekonomiczne I
wojny światowej, sytuacja geopolityczna i ekonomiczna Polski po odzyskaniu niepodległości, polityka integracji
gospodarczej, działania antykryzysowe i realizacja programów rozwoju gospodarczego kraju)
Charakterystyka systemu gospodarczego w okresie PRL (konsekwencje polityczne i społeczno-ekonomiczne II
wojny światowej, sytuacja Polski w dobie powojennej, istota systemu nakazowo-rozdzielczego i gospodarki
centralnie planowanej, realizacja programów rozwoju gospodarczego kraju)
Uwarunkowania współczesnej gospodarki światowej (główne determinanty przemian gospodarczych, dysproporcje
regionalne, zagrożenia rozwoju ekonomicznego, podmioty gospodarki światowej i ich specyfika, znaczenie
procesów integracyjnych, organizacje międzynarodowe – przykłady, zasięg przestrzenny i istota funkcjonowania)
Metody dydaktyczne: dyskusja naukowa, pogadanka, prezentacje multimedialne
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu: przygotowanie i wygłoszenie referatu, aktywny udział w dyskusji, obecność
na zajęciach, kolokwium
• Ciepielewski J. Kostrowicka I, Landau Z., Tomaszewski J., 1985, Dzieje gospodarcze świata do roku 1980,
Warszawa
• Jezierski A., Petz B., 1982, Historia gospodarcza Polski 1944-1975, Warszawa
• Kaliński J., 2008, Historia gospodarcza XIX i XX wieku, Warszawa
• Kaliński J., 1995, Gospodarka Polski 1944-1989, Warszawa
• Kaliński J., Landau Z., 2003, Gospodarka polski w XX wieku, Warszawa
• Kisiel-Łowczyc (red.), 2003, Współczesna gospodarka światowa, Gdańsk
• Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J., 1978, Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, Warszawa
26
• Mucha-Leszko B. (red.), 2003, Współczesna gospodarka światowa, Lublin
• Kula W., 1993, Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa
• Oziewicz F. (red.) 2005, Przemiany we współczesnej gospodarce światowej, Warszawa
• Skodlarski J., 2007, Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa
• Szpak J., 2003, Historia gospodarcza powszechna, Warszawa
• Rusiński W., 1973, Rozwój gospodarczy ziem polskich w zarysie, Warszawa
• Rusiński W., 1986, Zarys historii gospodarczej Polski na tle dziejów gospodarczych powszechnych, Warszawa
• Wojnarski D., 2004, Powszechna historia gospodarcza, Warszawa
Osoby prowadzące: mgr Magdalena Kruger
23. Nazwa przedmiotu: Historia architektury i urbanistyki
Rok studiów: II rok studiów, semestr letni – tylko w bieżącym roku
Liczba punktów ECTS: 2 (wykład + ćwiczenia
Celem głównym jest zapoznanie studentów z cechami poszczególnych styli architektonicznych.
Treści programowe:
Geneza i znaczenie pojęć: architektura i urbanistyka. Architektura i urbanistyka starożytnej Grecji i Rzymu. Cechy
charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego. Lokacje, plany miast, czynniki kształtujące plan miasta
średniowiecznego, rozmieszczenie głównych elementów składowych miasta. Cechy charakterystyczne architektury
renesansu i baroku. Teoretyczne koncepcje miast renesansowych, nowe elementy urbanistyczne baroku
(przestrzenie otwarte). Architektura klasycystyczna, eklektyzm, secesja. Architektura współczesna.
Metody dydaktyczne: wykład (asymilacja wiedzy) z wykorzystaniem technik multimedialnych
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium
• Broniewski T., 1990, Historia architektury dla wszystkich, Wyd. III, Ossolineum.
• Koch W., 1996, Style w architekturze, arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne,
Warszawa
• Ostrowski W, 2001, Wprowadzenie do historii budowy miast: ludzie i środowisko, Wyd. Politechnika
Warszawska, Warszawa
• Szolginia W., 1991, Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich: Architektura i budownictwo, wyd. III,
Wydawwnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa,
Nazwisko osoby prowadzącej/ osób prowadzących: dr Agnieszka Rochmińska
Nazwa przedmiotu: Historia architektury i urbanistyki
Rok studiów: II rok., semestr letni - tylko w bieżącym roku
Celem przedmiotu jest przedstawienie rozwoju myśli architektonicznej i urbanistycznej w kontekście roli
architektury i urbanistyki we współczesnym gospodarowaniu przestrzenią. Analiza ewolucji form architektonicznych
i urbanistycznych w procesie przemian cywilizacyjnych, kulturowych, społeczno-gospodarczych i politycznych
pozwoli studentom zapoznać się z genezą form architektonicznych i układów urbanistycznych w Polsce i na
świecie. Student będzie posiadać umiejętności rozpoznawania i opisywania obiektów architektury
charakterystycznych dla poszczególnych okresów historycznych.
Treści programowe:
Podstawowe zagadnienia z historii architektury i urbanistyki (chronologia i główne cechy ideowo-formalne epok
stylistycznych).
Dziedzictwo kulturowe w zakresie architektury i dziejów budowy miast.
Analiza wybranych form i zespołów architektonicznych z punktu widzenia lokalizacji, uwarunkowań kulturowych,
użyteczności, konstrukcji i estetyki.
Struktura przestrzenna miast i elementy kształtujące jego fizjonomię.
Metody dydaktyczne: analiza przypadku, praca w grupach, projekt.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywne uczestnictwo w zajęciach, zaliczenie wykonywanych ćwiczeń,
kolokwium.
• Ostrowski W., 1996, Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko, Wydawnictwo Politechniki
Warszawskiej, Warszawa.
• Koch W., Braniewski W., 1996, Style w architekturze : arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po
czasy współczesne, Świat Książki,Warszawa.
27
•
•
•
Ballenstedt J., 2000, Architektura - historia i teoria. PWN, Poznań.
Nuttgens P., 1998, "Dzieje architektury", Arkady, Warszawa.
Wróbel T., 1971," Zarys historii budowy miast",. Ossolineum, Wrocław.
• Miłobędzki A., 1968, Zarys dziejów architektury w Polsce, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Estreicher K., 1981, Historia sztuki w zarysie, PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Karolina Dmochowska-Dudek
Nazwa przedmiotu: Historia architektury i urbanistyki
Rok studiów: II rok studiów, semestr letni - tylko w bieżącym roku
Głównym celem jest: nabycie przez studentów umiejętności rozpoznawania cech poszczególnych styli
architektonicznych oraz rozróżniania elementów architektonicznych
Treści programowe:
Przedstawienie przykładów budowli z różnych okresów historycznych i wybudowanych w różnych stylach
architektonicznych. Starożytna Grecja i Rzym. Średniowiecze: styl romański i gotycki. Architektura renesansu i
baroku. Architektura klasycystyczna, eklektyzm, secesja. Neohistorycyzm. Architektura współczesna. Plany miast.
Metody dydaktyczne: dyskusja, analiza map, prezentacje multimedialne, analiza fotografii
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach, wygłoszenie referatu, kolokwium
• Broniewski T., 1990, Historia architektury dla wszystkich, Wyd. III, Ossolineum.
• Koch W., 1996, Style w architekturze, arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne,
Warszawa
• Ostrowski W, 2001, Wprowadzenie do historii budowy miast: ludzie i środowisko, Wyd. Politechnika
Warszawska, Warszawa
• Szolginia W., 1991, Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich: Architektura i budownictwo, wyd. III,
Wydawwnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa,
Nazwisko osoby prowadzącej/ osób prowadzących: dr Agnieszka Rochmińska
24. Nazwa przedmiotu: Technologia informacyjna
Rok studiów: II rok, licencjat, semestr III
Umiejętność projektowania algorytmów numerycznych, formatowania tekstu w edytorze Word, obliczania
podstawowych statystyk i prezentacji wyników w arkuszu Excel.
Treści programowe:
Podstawowe czynności edytorskie w edytorze Word 2003: zaznaczanie, usuwanie, wklejanie i zastępowanie
fragmentów tekstu, metody formatowania czcionki i akapitu, wykorzystanie tabulatorów, posługiwanie się listami i
spisami, tworzenie tabel, formatowanie stylów: „podstawowy” i „nagłówkowy”, formatowanie tekstu w tabeli, tytułów
i komentarzy tabeli oraz podpisów pod rysunkami. Obliczenia w arkuszu Excel: adresowanie względne, mieszane,
bezwzględne, trójwymiarowe, stosowanie nazw komórek, stosowanie podstawowych funkcji statystycznych,
matematycznych i logicznych, zagnieżdżanie funkcji, tabele przestawne, szybkie tworzenie wykresów i zasady
korzystania z kreatora wykresów. Algorytmika: podstawy programowania w języku Fortran 95: typy zmiennych,
deklaracje typów, instrukcje przypisania, struktury pętli, instrukcje warunkowe proste i złożone, operacje na plikach,
formatowanie obszaru wydruku, funkcje wewnętrzne, moduł „subroutine” oraz „function”, konstruowanie list
parametrów formalnych i aktualnych.
Metody dydaktyczne: wykład (15 min), praktyczne ćwiczenia przy komputerach.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: zaprojektowanie kilku algorytmów, sformatowanie tekstu.
• Anna Trykozko, 1999, Ćwiczenia z języka Fortran, Wydawnictwo Mikom, Warszawa.
• Ewa Łuszczyk, Mirosława Kopertowska, 2007, Ćwiczenia z Word 2003 – wersja polska, Wydawnictwo Mikom,
Warszawa.
• Ewa Łuszczyk, Mirosława Kopertowska, 2008, Ćwiczenia z Excel 2003 – wersja polska, Wydawnictwo Mikom,
Warszawa.
• Krzysztof Masłowski, 2005, Excel 2003 PL – ilustrowany przewodnik, Helion, Gliwice.
• Wykaz literatury uzupełniającej:
• Chrobak D., 2003, Fortran – praktyka programowania. Wydawnictwo Mikom, Warszawa.
28
•
Wiesława Regel, 2007, Ćwiczenia z podstaw statystyki w Excelu, Wydawnictwo Mikom, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Jan Degirmendžić
II ROK SEMESTR IV,
20. Nazwa przedmiotu – Geografia regionalna Polski
Liczba godzin zajęć dydaktycznych – 7,5 godz.
Forma zajęć – wykład (w części dotyczącej zagadnień fizycznogeograficznych)
Rok studiów, semestr – II rok semestr IV
Liczba punktów ECTS – 5 (wykład + ćwiczenia)
Celem zajęć jest kompleksowa prezentacja składników środowiska przyrodniczego Polski. Zajęcia mają na celu
kształtowanie umiejętności całościowego ujmowania zagadnień dotyczących geografii fizycznej Polski.
Treści programowe:
W ramach wykładu prezentowane są zagadnienia dotyczące: położenia Polski na tle jednostek strukturalnych
Europy; rozwoju paleogeograficznego Polski z uwzględnieniem złóż surowców mineralnych i skalnych; klimatu
Polski i jego walorów użytkowych dla rolnictwa, klimatoterapii oraz turystyki i rekreacji; pokrywy glebowej Polski i jej
przydatności rolniczej; roślinności Polski i jej antropogenicznych przeobrażeń.
Metody dydaktyczne: Zajęcia realizowane są w formie wykładów z wykorzystaniem technik prezentacji
multimedialnej oraz materiałów kartograficznych.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Egzamin
• Dylikowa A., 1973, Geografia Polski. Krainy geograficzne. PZWS, Warszawa.
• Kondracki J., 1988, Geografia fizyczna Polski. PWZ, Warszawa.
• Richling A., Ostaszewska K. (red), 2006, Geografia fizyczna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Stankowski W., 1981, Rozwój środowiska fizycznogeograficznego Polski. PWN, Warszawa.
• Starkel L. (red.), 1999, Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Stanisław Krysiak
Nazwa przedmiotu: Geografia regionalna Polski – część społeczno-ekonomiczna
Liczba godzin dydaktycznych: 7,5
Rok studiów, semestr: II rok, semestr IV
Zapoznanie studentów z podziałami regionalnymi Polski. Poznanie regionalnego zróżnicowania poziomu zjawisk
społecznych i gospodarczych w zakresie osadnictwa, rolnictwa, przemysłu i wybranych usług oraz infrastruktury
technicznej. Zrozumienie przyczyn i konsekwencji różnic regionalnych stopnia zagospodarowania kraju. Integralną
część zajęć stanowią ćwiczenia, na których studenci zapoznają się z wybranymi regionami społecznoekonomicznymi.
Treści programowe:
1. regiony geograficzno-historyczne Polski (kształtowanie się terytorium państwa polskiego ze szczególnych
uwzględnieniem ostatnich 200 lat, zmienność podziałów terytorialnych ziem polskich a regiony historyczne,
współczesne regiony administracyjne; 2. regionalne zróżnicowanie procesów demograficznych (rozmieszczenie,
ruchy i struktury ludności); 3. system osadniczy Polski i terytorialne zróżnicowanie poziomu rozwoju osadnictwa
(aglomeracje miejskie jako główne węzły systemu osadniczego, wiejska sieć osadnicza), 4. struktura przestrzenna
rolnictwa (charakterystyka cech społeczno-własnościowych, organizacyjno-technicznych i produkcyjnych rolnictwa i
ich przestrzennego zróżnicowania, regiony rolnicze),
5. struktura przestrzenna przemysłu (przekształcenia w strukturze branżowej i przestrzenne przemysłu po II wojnie
światowej, przestrzenne rozmieszczenie wybranych gałęzi przemysłu, okręgi i ośrodki przemysłowe), 7.
infrastruktura komunikacyjna (sieć kolejowa, dróg kołowych, żegluga, lotnictwo, infrastruktura łączności 8.
regionalne zróżnicowanie zagospodarowania turystycznego Polski (walory turystyczne, zagospodarowanie
turystyczne, ruch turystyczny)
Metody dydaktyczne: wykład z prezentacją multimedialną
Forma i warunki zaliczenia: egzamin wspólny z geografią fizyczną Polski
• Fierla I., 2004, Geografia gospodarcza Polski, PWE
• Rogacki H., 2007, Geografia społeczno-gospodarcza Polski, PWN
• Harasimiuk K., Rodzoś J., 2007, Geografia Polski. W kraju ojców, UMCS
• Literatura uzupełniająca:
• Bański J., 2007, Geografia rolnictwa Polski, PWE
29
•
•
Lijewski T., Mikołowski B., Wyrzykowski J., 1998, Geografia turystyki Polski, PWE
Bochiński J., Zawadzki J., 1999, Polska. Nowy podział terytorialny. Przewodnik encyklopedyczny, Świat
Książki
• Piskozub A., 1987, Dziedzictwo polskiej przestrzeni, Ossolineum
• Morawski Z., 1982, Funkcje i determinanty podziałów terytorialnych ziem polskich na początku kształtowania
się państwa do końca XVII w., Acta Universitatis Vratislaviensis, nr 642
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej 2008, GUS
Prowadzący: dr Danuta Walkiewicz
Nazwa przedmiotu: Geografia regionalna Polski – część fizyczno-geograficzna
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 7,5
Rok studiów, semestr: II semestr 4
Liczba punktów ECTS: 5 (wykład + ćwiczenia).
Zapoznanie studentów z wybranymi regionami Polski, zwłaszcza z procesami fizycznogeograficznymi
kształtującymi krajobraz regionów, zasobami regionów i ich wykorzystaniem oraz problematyką demograficzną.
Treści programowe:
Delimitacja i charakterystyka kompleksowa regionów różnych szczebli taksonomicznych Karpat, Wyżyny
Małopolskiej i Pojezierza Pomorskiego. Charakterystyka kompleksowa regionów obejmuje wszystkie składniki
epigeosfery tworzące środowisko (budowę geologiczną, rzeźbę, warunki klimatyczne i hydrograficzne, gleby,
roślinność) oraz różne formy wykorzystania zasobów środowiska (rolnictwo, przemysł, turystyka, rekreacja,
uzdrowiska). Opis regionalny zawiera również informacje dotyczące sieci osadniczej, szlaków komunikacyjnych,
antropogenicznych zmian środowiska i elementów ochrony krajobrazu.
Metody dydaktyczne: prezentacja, dyskusja.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: ocena uzyskana na podstawie poprawnie wykonanych ćwiczeń, znajomości
regionalnej literatury geograficznej oraz aktywnego udziału w zajęciach.
• Augustowski B., 1977 – Pomorze. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Balwierczak-Jakubowska M.,Czarnecki R. 1989 – Mikroregiony fizycznogeograficzne Gór Świętokrzyskich.
Przegl. Geogr. 61, z.4
• Batorowicz Z., Suliborski A., 1993 – Geografia ekonomiczna Polski, ujęcie regionalne.
• Dylikowa A., 1973 – Geografia Polski. Krainy geograficzne. PZWS.
• Fierla I., 2004 – Geografia gospodarcza Polski. PWE.
• Kondracki J., 1978 (lub wydania późniejsze) - Geografia fizyczna Polski. PWN. Warszawa.
• Kondracki J., 2002 – Geografia regionalna Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Kożuchowski K. i inni, 2000 - Pory roku w Polsce. UŁ
• Mizerski W., 2002 – Geologia Polski dla geografow. PWN
• Stupnicka E., 1989 – Geologia regionalna Polski. Wyd. Geolog., Warszawa.
• Starkel L. (red.), 1991 - Geografa Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN. Warszawa.
• Warszyńska J. (red.), 1995 – Karpaty Polskie – przyroda, człowiek i jego działalność. Wyd. UJ, Kraków.
• Woś A., 1999 - Klimat Polski. PWN
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr Władysław Baliński
Nazwa przedmiotu: Geografia regionalna Polski
Liczba godzin: 7,5
Rok studiów, semestr, II rok, IV
Celem ćwiczeń jest kompleksowa analiza uwarunkowań środowiska naturalnego oraz społecznych, politycznych i
historycznych podstaw rozwoju, a także analiza systemu osadniczego, struktura przestrzenna i gałęziowa
przemysłu, rolnictwa, problemy transportowe i walory turystyczne oraz antropogeniczne przekształcenia krajobrazu
Górnego Śląska, Wielkopolski, Mazowsza i Podlasia oraz Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Celem jest także
ukazanie specyfiki regionów i ich cech indywidualnych wynikających z wyżej wymienionych uwarunkowań.
Treści programowe:
Fizyczno-geograficzne podstawy rozwoju regionu (położenie i granice, zróżnicowanie elementów środowiska
geograficznego, specyfika środowiska naturalnego na tle innych regionów kraju). Społeczne, polityczne i
historyczne podstawy rozwoju regionu (historyczne uwarunkowania rozwoju, system społeczno-kulturowy i rola
polityki w rozwoju regionu). Rozwój osadnictwa miejskiego (charakterystyka sieci osadniczej, układy przestrzenne
miast, stolice regionów) i wiejskiego. Struktura przestrzenna i gałęziowa przemysłu oraz przemiany tej struktury na
30
tle struktury gospodarczej kraju. Rolnictwo: struktura agrarna, rozmieszczenie produkcji rolniczej. Ekologiczne
problemy regionu (konsekwencje ekologiczne, skutki zdrowotne). Restrukturyzacja regionu (tercjaryzacja,
specjalne strefy ekonomiczne, tożsamość kulturowa, uporządkowanie przestrzeni urbanistyczno-architektonicznej,
rozwój przemysłu turystycznego).
Metody dydaktyczne: Konwersatorium, prezentacja map i zestawień tabelarycznych, prezentacja multimedialna
Forma i warunki zaliczenia: kolokwium
• Batorowicz Z., Suliborski A., 1993, Geografia ekonomiczna Polski: ujęcie regionalne, Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa.
• Dylikowa A., 1973, Geografia Polski. Krainy geograficzne, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych,
Warszawa.
• Kondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Geografia gospodarcza Polski, 2004, praca zbiorowa pod red. I. Fierli, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
Warszawa.
• Geografia społeczno-gospodarcza Polski, 2007, praca zbiorowa pod red. H. Rogackiego, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
Osoba prowadząca: dr Anna M. Niżnik
27. Nazwa przedmiotu: Geografia regionalna świata - część fizyczno-geograficzna
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 15 (w tym 7,5 godz. realizowane w ramach zagadnień z regionalnej geografii
społeczno-ekonomicznej oraz 7,5 godz. z regionalnej geografii fizycznej)
Rok studiów, semestr: II rok, sem. IV
Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z przestrzennym zróżnicowaniem cech środowiska
przyrodniczego oraz jego wpływem na rozwoj społeczno - ekonomiczny kontynentów i regionów.
Treści programowe:
Kontynenty - etapy rozwoju geologicznego, położenie, podstawowe cechy fizyczno-geograficzne, budowa
geologiczna kontynentów, surowce mineralne.
Charakterystyka rzeźby kontynentów, jej związki z budowa geologiczną.
Strefy klimatyczne, roślinne i glebowe. Astrefowe modyfikacje klimatu.
Obszary bezodpływowe, jeziora, systemy rzeczne. Wpływ klimatu na ustrój wielkich rzek, wezbrania i powodzie.
Szata roślinna i świat zwierząt i ich związek ze strefami klimatycznymi oraz odrębność i endemizm flory i fauny.
Ochrona przyrody.
Delimitacja regionów fizyczno-geograficznych. Opis regionów: charakterystyka fizyczno-geograficzna, wyjaśnienie
przyrodniczych uwarunkowań gospodarki, przedstawienie wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze.
Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja.
• ABC Świat , praca zbiorowa.
• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999 - Geografia gleb. PWN. Warszawa.
• Encyklopedia Geograficzna Świata, 1995-97, tom 1-10, Kraków
• Makowski J. 2007, Geografia fizyczna świata, Wyd. Naukowe PWN
• Makowski J. (red.) 2006, Geografia regionalna świata, Wyd. Naukowe PWN
• Martyn D., 2000, Klimaty kuli ziemskiej. PWN Warszawa.
• Mizerski W. 2004, Geologia regionalna kontynentów, Wyd. Naukowe PWN
• Podbielkowski Z., 2002, Fitogeografia części świata. T. 1 i 2. PWN Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr A. Majchrowska
Nazwa przedmiotu: Geografia regionalna świata
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 15 (w tym 7,5 godz. realizowane w ramach zagadnień z regionalnej geografii
społeczno-ekonomicznej oraz 7,5 godz. z regionalnej geografii fizycznej)
Rok studiów: II rok, semestr IV,
Założenia i cele przedmiotu: zapoznanie studentów z geografią regionalną świata w zakresie regionalnej geografii
społeczno-ekonomicznej, zwłaszcza z szeroko pojętymi procesami polityczno-gospodarczymi, współczesnymi
zmianami mapy politycznej świata, przyczynami i konsekwencjami zróżnicowania gospodarczego poszczególnych
regionów świata, problematyką demograficzną. Celem zajęć jest ukazanie studentom specyfiki politycznej,
gospodarczej, ludnościowej i społecznej poszczególnych kontynentów, wyjątkowości i oryginalności głównych
31
regionów świata wraz z ukazaniem wzajemnych zależności globalnej gospodarki i polityki oraz przyczyn i
konsekwencji nasilających się globalnych zjawisk społeczno-gospodarczych
Treści programowe:
(ze względu na bardzo małą liczbę godzin wykładów, część tematyki, dotycząca Europy i Afryki, będzie
realizowana na ćwiczeniach)
1-2. Specyfika polityczno-gospodarcza Azji i Australii: przyczyny współczesnego zróżnicowania rasowego,
etnicznego i religijnego mieszkańców Azji i Australii, wpływ struktury etnicznej i religijnej na procesy gospodarcze,
przemiany polityczne i gospodarcze państw azjatyckich w II połowie XX wieku, konflikty na Bliskim Wschodzie i w
płd-wsch Azji oraz ich konsekwencje polityczne i gospodarcze, geneza tzw. „tygrysów azjatyckich”, uwarunkowania
przemian polityczno-gospodarczych Chin, przyczyny i konsekwencje dynamicznego rozwoju gospodarczego Chin,
przyczyny i konsekwencje zróżnicowania gospodarczego, ludnościowego i społecznego współczesnej Azji, rola
państw azjatyckich w światowej polityce i gospodarce,
3. Specyfika polityczno-gospodarcza Ameryki Południowej:polityczne, gospodarcze i społeczne konsekwencje
kolonizacji i dekolonizacji dla obecnej sytuacji polityczno-gospodarczej oraz etniczno-religijnej Ameryki Płd,
uwarunkowania współczesnego zróżnicowania rasowego i etnicznego mieszkańców Ameryki Płd.,
przyczyny i konsekwencje zróżnicowania gospodarczego państw Ameryki Płd., przyczyny marginalnego znaczenia
politycznego i gospodarczego Ameryki Płd. we współczesnym świecie,
4. Specyfika polityczno-gospodarcza Ameryki Północnej: polityczne, gospodarcze i społeczne konsekwencje
kolonizacji i dekolonizacji dla obecnej sytuacji polityczno-gospodarczej oraz etniczno-religijnej Ameryki Płn.,
uwarunkowania współczesnego zróżnicowania rasowego i etnicznego mieszkańców Ameryki Płn.,
rozwój terytorialny USA, specyfika systemu politycznego USA, główne przyczyny – ekonomiczne, polityczne,
społeczne, historyczne – rozwoju gospodarczego USA, przyczyny i konsekwencje amerykańskiej dominacji
gospodarczej i militarnej na świecie,
rola NAFTA w integracji regionu oraz rozwoju gospodarczym USA, Kanady i Meksyku,
znaczenie państw północnoamerykańskich w światowej polityce i gospodarce,
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin
• Balicki J., Frątczak E., Nam Ch., 2003, Mechanizmy przemian ludnościowych, globalna polityka ludnościowa,
Warszawa
• Bankowicz M., (red.), 2004, Historia polityczna świata w XX wieku, tom I 1901-1945, tom II 1945-2000,
• Bartkowiak R., 2001, Rozwój ludności świata i prawa nim rządzące, Warszawa
• Ciamaga L., 2003, Struktura gospodarki światowej, Warszawa
• Długosz Z., 1999, Historia odkryć geograficznych i poznania świata w zarysie, Zamość,
• Długosz Z., 2000, Przemiany na mapie politycznej świata, Zamość
• Dobroczyński M., 2000, Międzynarodowa polityka gospodarcza, Toruń
• Fierla I., (red.), 1999, Geografia gospodarcza świata, Warszawa
• Jantoń-Drozdowska E., 2004, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Poznań
• Jelonek A., (red.), 1995, Encyklopedia geograficzna świata, Kraków
• Kaczmarek T., Koralewski T., Matykowski R., (red.), 1998, Ludność świata, Poznań
• Makowski J., (red.), 2006, Geografia regionalna świata, Warszawa
• Malendowski W., Mojsiewicz Cz., (red.), 2000, Stosunki międzynarodowe, Wrocław
• Maryański A., 1994, Narodowości świata, Warszawa,
• Skodlarski J., (red.), 2003, Współczesne problemy gospodarki światowej, Łódź
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Marek Barwiński
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 7,5
Rok studiów, semestr: II semestr 4
Liczba punktów ECTS: 5 (łącznie za cały przedmiot)
Zapoznanie studentów z przestrzennym zróżnicowaniem cech środowiska przyrodniczego i rozwoju społeczno ekonomicznego Azji oraz analiza przyczyn powodujących owo zróżnicowanie.
Treści programowe:
Rozmiary lądu, sąsiedztwo mórz i oceanów, zarys linii brzegowej. Ukształtowanie powierzchni na tle budowy
geologicznej. Tarcze krystaliczne i platformy na podłożu prekambryjskim. Przyrastanie paleozoicznych masywów i
młodych łańcuchów górskich. Powiązania bogactw mineralnych z określonymi strukturami geologicznymi. Strefy
klimatyczne, roślinne i glebowe. Astrefowe modyfikacje klimatu. Piętrowość klimatu i roślinności. Monsunowa
32
cyrkulacja mas powietrza. Obszary bezodpływowe, jeziora, sieć dolin rzecznych z odpływem stałym, okresowym i
sporadycznym. Wpływ klimatu na ustrój wielkich rzek, wezbrania i powodzie. Gospodarcza rola wód śródlądowych.
Typy krajobrazu naturalnego, delimitacja regionów fizyczno-geograficznych. Podział administracyjny, regiony
fizyczno- i ekonomiczno-geograficzne Chin. Przyrodnicze i społeczne uwarunkowania rozwoju Indii. Wpływ
struktury narodowościowej i religijnej subkontynentu indyjskiego na konflikty społeczne i życie gospodarcze.
Środowisko przyrodnicze a gospodarka Japonii. Przyrodnicze uwarunkowania i społeczne problemy rozwoju krajów
naftowych.
Metody dydaktyczne: prezentacja, dyskusja.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: ocena uzyskana na podstawie poprawnie wykonanych ćwiczeń, znajomości
regionalnej literatury geograficznej oraz aktywnego udziału w zajęciach, egzamin.
• Makowski J.,2004: Geografia fizyczna Świata. PWN W-wa.
• Mizerski W., 2005: Geologia regionalna kontynentów
• Mityk J., 1982: Geografia fizyczna części Świata. PWN W-wa.
• Isaczenko A.G., Szlapnikow A.A.,1989. Łandszafty.
• Stupnicka E., 1978: Zarys geologii regionalnej Świata. Wyd.Geol. W-wa.
• Martyn D., 1987: Klimaty kuli ziemskiej. PWN W-wa.
• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1980: Geografia gleb. PWN. W-wa.
• Podbielkowski Z., 1987: Roślinność kuli ziemskiej. Wyd. Szk. i Pedagogiczne.
• Podbielkowski Z., 1987: Fitogeografia części Świata. PWN. W-wa.
• Walter H., 1976: Strefy roślinności a klimat. Wyd. Rolnicze i Leśne. W-wa.
• Kornaś J., Medwecka-Kornaś J., 1982: Geografia roślin. PWN.
• Danielewski J., 1977: Gospodarka współczesnych Indii. PWE.
• Włostowska L., 1976: Republika Indii. KAW.
• Maryański A. 1985: Geografia ekonomiczna Azji Południowej. PWE. W-wa.
• Maryański A., Halimarski A., 1990: Chiny. PWN. W-wa.
• Gdański M., 1963: Arabski Wschód. KiW. W-wa.
• Mydel R., 1983: Japonia. PWN. W-wa.
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 7,5 godziny
Rok studiów, semestr: II rok, semestr lV,
Założenia i cele przedmiotu: Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z geografią regionalną Europy i Afryki, ze
szczególnym uwzględnieniem czynników i procesów wpływających na współczesne zróżnicowanie społeczno –
ekonomiczne poszczególnych kontynentów.
Treści programowe:
Zróżnicowanie społeczno demograficzne ludności Europy
Integracja gospodarcza w Europie po II wojnie światowej na przykładzie EU
Zróżnicowanie społeczno demograficzne ludności Afryki
Zróżnicowanie gospodarcze współczesnej Afryki
Metody dydaktyczne: dyskusja dydaktyczna (burza mózgów), metody programowane z użyciem komputera,
maszyny dydaktycznej, pogadanka
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium, aktywność na zajęciach
• Barcz J., Kawecka – Wyrzykowska E., Michałowska-Gorywoda K., 2007, Integracja Europejska, Wolters
Kluwer, Warszawa.
• Galster J., Witkowski Z., Witkowska K. M., 2006, Kompendium wiedzy o Unii Europejskiej, Dom Organizatora,
Toruń.
• Jelonek A. (red.), 1996, Encyklopedia Geograficzna Świata. Europa t.5, Opress, Kraków.
• Jelonek A. (red.), 1996, Encyklopedia Geograficzna Świata. Afryka t.2, Opress, Kraków.
• Łastowski K., 2006, Historia integracji Europejskiej, Dam marszałek, Toruń.
• Maik W. (red.), 2003, ABC Świat. Afryka I, Kurpisz, Poznań.
• Maik W. (red.), 2003, ABC Świat. Afryka II, Kurpisz, Poznań.
• Maik W. (red.), 2003, ABC Świat. Europa I, Kurpisz, Poznań.
• Maik W. (red.), 2003, ABC Świat. Europa II, Kurpisz, Poznań.
• Makowski J.(red.), 2008a, Geografia Unii Europejskiej , PWN, Warszawa.
• Makowski J.(red.), 2008b, Geografia regionalna świata, PWN, Warszawa.
33
• Mydel R., Groch J. (red.), 2000, Przeglądowy Atlas Świata. Europa część 1, Fogra, Warszawa.
• Mydel R., Groch J. (red.), 2000, Przeglądowy Atlas Świata. Europa część 2, Fogra, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: Mgr Justyna Wojtkiewicz
28. Nazwa przedmiotu: Kształtowanie i ochrona środowiska
Forma zajęć: wykład - 6 godzin, ćwiczenia - 9 godzin
Rok studiów, semestr: studia zaoczne, II rok studiów, sem. IV
Zapoznanie studentów z głównymi zagrożeniami powodowanymi działalnością człowieka, za stanem środowiska
przyrodniczego i :
Treści programowe: wykłady i ćwiczenia
Podstawowe pojęcia: środowisko, kształtowanie i ochrona. geoekologia i sozologia. Relacje człowiek-środowisko.
Struktura i funkcjonowanie środowiska. Pojęcie antropopresji. Klasyfikacje oddziaływań antropogenicznych.
Społeczności prehistoryczne jako czynnik zmian środowiska.
Współczesna antropopresja rolnicza: ograniczanie bioróżnorodności, degradacja i dewastacja gleb; środki
chemiczne w rolnictwie; organizmy modyfikowane genetycznie.
Przekształcenia środowiska przyrodniczego związane z urbanizacją: sfera abiotyczna i biotyczna w mieście; smog,
hydrologiczne efekty urbanizacji, problem odpadów.
Antropopresja przemysłowa. Działalność człowieka a globalne zmiany środowiska przyrodniczego. Ochrona
atmosfery.
Definicje i zakres zrównoważonego rozwoju. Rozwój idei ochrony środowiska. Ochrona przyrody w Polsce i na
świecie.
Elementy kształtowania wybranych krajobrazów.
Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja multimendialna, dyskusja
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin pisemny, ćwiczenia: aktywność na zajęciach, wykonanie pracy.
• Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D., 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo
Naukowe PWN
• Kozłowski S. 2005, Przyszłość ekorozwoju, KUL, Lublin
• Mannion A. 2001, Zmiany środowiska Ziemi. Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wyd. Naukowe
PWN, Warszawa
• Rychling A., Solon J. 1996, Ekologia krajobrazu. PWN., Warszawa,
• Żarska B., 2005, Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa
• Bartkowski 1991. Kształtowanie i ochrona środowiska. PWN, Warszawa.
• Campbell B. 1995. Ekologia człowieka. PWN, Warszawa.
• Ledwoń K. 1998. Ekologiczne podstawy kształtowania technosfery. PWN, Warszawa
• Makowski J. 1999, Zmiany zasięgu wilgotnych lasów równikowych. Wyd. UW, Warszawa
• Plit F. 1995, Pustynnienie antropogeniczne na obszarach Sahary i Azji Środkowej. Wyd. UW, Warszawa
• Rychling A. 1992. Kompleksowa geografia fizyczna. PWN, Warszawa,
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr A. Majchrowska
29. Nazwa przedmiotu: Planowanie przestrzenne
Liczba godzin: 15 godzin (6 godz. wykład, 9 godz. ćwiczenia)
Liczba pkt. ECTS: 2 (wykład + ćwiczenia)
Poznanie podstawowych pojęć z zakresu planowania przestrzennego i metod budowania planów przestrzennych.
Zapoznanie się z systemem planowania przestrzennego w Polsce. Poznanie zadań planowania przestrzennego w
Polsce i w krajach Europy Zachodniej.
Treści programowe:
Wprowadzenie w istotę przedmiotu (podstawowe pojęcia i zagadnienia terminologiczne, planowanie przestrzenne i
jego powiązania z innymi naukami). Ewolucja i system planowania przestrzennego w Polsce (rozwój planowania
przestrzennego, podstawy prawne planowania przestrzennego, system planów przestrzennych). Planowanie
wieloprzestrzenne (planowanie krajowe i ponadkrajowe, przestrzenne planowanie regionalne). Planowanie
miejscowe (zakres podstawowych opracowań planistycznych – strategia, studium, plan miejscowy). Rola i zadania
planowania przestrzennego w krajach Europy Zachodniej. Polska szkoła planowania przestrzennego.
Metody dydaktyczne: Wykład, prezentacja multimedialna, studium przypadku.
34
Forma zaliczenia: kolokwium
• Domański R., 1989, Podstawy planowania przestrzennego, PWN, Poznań-Warszawa;
• Gospodarka przestrzenna, 2002, T. V, Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, pod red. L. Kupca,
Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku;
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003r., Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717;
• Zarządzanie rozwojem lokalnym i regionalnym w kontekście integracji europejskiej, 2003, pod red. A. Klasika,
Zeszyt 208, Biuletyn KPZK PAN, Warszawa;
• Leśniak J., 1985, Planowanie przestrzenne, PWN, Warszawa;
• Pietraszewski W., 1985, Wartość przestrzeni w planowaniu, Tom LXXXI, Studia KPZK PAN, PWN, Warszawa;
Osoba prowadząca: dr Anna M. Niżnik
Nazwa przedmiotu: Planowanie przestrzenne
Rok studiów: II rok, semestr IV
Głównym celem jest zapoznanie studentów z zasadami planowania przestrzennego: z podstawowymi
dokumentami planistycznymi i ich rolą oraz z czynnikami wpływającymi na kształtowanie różnych struktur
funkcjonalno-przestrzennych.
Treści programowe:
Planowanie przestrzenne w ustawodawstwie. Planowanie przestrzenne w literaturze przedmiotu. Planowanie
przestrzenne z punktu widzenia społecznego. Konflikty społeczne, funkcjonalno-strukturalne, ekologiczne, itp.
(analiza przypadków). Planowanie przestrzenne z punktu widzenia terenu.
Metody dydaktyczne: dyskusja, analiza literatury, studium przypadku, praca w grupach, „burza mózgów”,
obserwacja geograficzna
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach, wygłoszenie referatu, kolokwium
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
• Geografia urbanistyczna, 2008, St. Liszewski (red.), Wyd. UŁ, Łódź
• Karwińska A., 2008, Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, PWN Warszawa.
• Leśniak J., 1985, Planowanie przestrzenne, PWN, Warszawa
• Kornik St., Słodczyk J., 2005, Podstawy gospodarki przestrzennej - wybrane aspekty, Wyd. AE, Wrocław
• Parysek J.J., 2006, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, UAM, Poznań
• Biuletyn KPZK PAN, Studia KPZK PAN, Urbanista
Nazwisko osoby prowadzącej/ osób prowadzących: dr A. M. Niżnik, dr A. Rochmińska
30. Nazwa przedmiotu: GIS
Rok studiów, semestr: II r, semestr IV
Założenia i cele przedmiotu
Przekazanie wiedzy i umiejętności, dotyczących istoty GIS, projektowania, budowy i zastosowania baz danych
przestrzennych w zakresie, uzupełniającym i poszerzającym zakres materiału przekazywany na ćwiczeniach.
Wiedza o dostępnych źródłach przestrzennych danych rastrowych i wektorowych oraz opisowych dla Polski i
świata i warunkach ich udostępniania. Umiejętności, dotyczące wykorzystywania rozszerzeń dla podstawowych
aplikacji GIS, w tym rozszerzeń niepłatnych oraz skryptów. Wiedza, dotycząca projektowania założeń do budowy
systemów GIS dla wybranych zastosowań.
Treści programowe
Zagadnienia wstępne: Istota systemów GIS, główne elementy systemu (aspekty organizacyjne, prawne, finansowe,
logistyczne i techniczne). Omówienie dyrektywy UE dotyczącej infrastruktury informacji przestrzennej (INSPIRE)
oraz dyrektywy o wielokrotnym wykorzystywaniu informacji z rejestrów publicznych. Norma ISO 19115 i pochodne.
Typy danych w systemach GIS: specyfika danych rastrowych, wektorowych (w tym sieciowych), dane opisowe i
metadane. Praca na danych rastrowych (formaty, kompresja, modele barw, edytory danych rastrowych i ich
wykorzystywanie, łączenie plików rastrowych, georeferencja). Specyfika zobrazowań lotniczych i satelitarnych.
Zobrazowania radarowe i lidarowe. Bezpośrednie pomiary danych wektorowych, system GPS.
Bazy danych przestrzennych: aspekty technologiczne, funkcjonalne, prawne i ekonomiczne budowy baz danych
przestrzennych. Modele danych.
35
Konwersja między typami danych: wektoryzacja, rasteryzacja, sieci. Problemy topologii zbiorów danych
przestrzennych.
Odwzorowania obiektów przestrzennych na płaszczyźnie: polskie odwzorowania historyczne i aktualnie
wykorzystywane, prawne uregulowania dotyczące odwzorowań dla Polski, odwzorowania europejskie i światowe,
odwzorowania wojskowe. Wykorzystywanie w projektach GIS danych dostępnych w różnych odwzorowaniach.
Konwersja danych wektorowych i rastrowych między różnymi odwzorowaniami.
Oprogramowanie GIS: komercyjne i niekomercyjne, możliwości i zakres wykorzystywania, standardy danych
przestrzennych OGIS oraz „de facto”. Najczęściej wykorzystywane formaty danych wektorowych, w tym dane
pozyskiwane z systemów CAD. Możliwości wykorzystywania dostępnego oprogramowania do celów
niekomercyjnych.
Zaawansowane rozszerzenia funkcjonalne systemów GIS: przestrzenne dane 3D, źródła danych 3D,
trójwymiarowe modele powierzchni, wizualizacja 3D dla obiektów przestrzennych, analizy danych przestrzennych.
Sieci, budowa i zasady topologii, zasady przepływu w sieciach, modelowanie ruchu, analizy sieciowe,
wykorzystanie w nawigacji.
Wizualizacja danych i analizy przestrzenne: Zaawansowane elementy analiz przestrzennych z wykorzystaniem
rozszerzeń i skryptów dla systemów GIS w zakresie, poszerzającym materiał, prezentowany na ćwiczeniach.
Metody dydaktyczne:
Wykłady prowadzone w formie aktywnej z wykorzystaniem realnych systemów GIS oraz istniejących i dostępnych
w Regionalnej Pracowni GIS baz danych przestrzennych oraz opisowych a także z wykorzystywaniem połączeń
on-line z bazami GUS oraz ODGiK.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: praca kontrolna (zaliczeniowa), aktywny udział w zajęciach
•
Davis D.E., GIS dla każdego, 2004, Mikom, Warszawa
•
Przewłocki S., Geomatyka, 2008, PWN, Warszawa
•
Longley P. A. i in., GIS. Teoria i praktyka, 2006, PWN, Warszawa
•
Podstawowy kurs ArcView dostępny pod adresem: levis.sggw.waw.pl
•
Czyżkowski B., Praktyczny przewodnik po GIS, 2006, PWN, Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr M. Jaskulski
Nazwa przedmiotu: GIS
Rok studiów, semestr: III r. semestr IV
Przekazanie wiedzy i umiejętności w zakresie obsługi oprogramowania GIS, projektowania i budowy baz danych
przestrzennych dla określonych celów oraz umiejętności wykorzystania narzędzi analitycznych w rozwiązywaniu
różnego rodzaju problemów decyzyjnych (statystyka przestrzenna, proste symulacje).
Treści programowe
Zagadnienia wstępne: zapoznanie w praktyce z popularnymi przykładami implementacji GIS w skali globalnej,
krajowej i lokalnej GoogleEarth, Zumi, Łódzki Internetowy System Informacji o Terenie.
Przegląd głównych źródeł danych przestrzennych: przegląd metadanych CODGiK, WODGiK i MODGiK.
Omówienie VMap, BDO, TBD, prezentacja podziału terytorialnego NTS.
Oprogramowanie GIS: omówienie współczesnego oprogramowania (aplikacje, producenci, funkcjonalności,
podobieństwa i różnice między aplikacjami). Podstawowe czynności w zakresie poruszania się w środowisku
oprogramowania GIS i pracy z mapami: proste wyszukiwanie obiektów, zmiana skali, narzędzie informacji,
właściwości widoku (przegląd odwzorowań, jednostki mapy etc.), narzędzie pomiaru odległości, zmiana symboliki
mapy (palety wypełnień, linii, sygnatur i kolorów) etc. Przygotowanie opracowania kartograficznego w postaci
gotowej do druku: narzędzie kompozycji, ramki widoku, legendy i skali, wyrównywanie obiektów względem siebie,
eksport opracowania do wybranych formatów graficznych (*.wmf, *.jpg, *.bmp).
Dane przestrzenne: Prezentacja i paca z różnymi modelami danych przestrzennych (rastrowe, wektorowe),
zapisanymi w różnych formatach. Organizacja danych w aplikacji GIS oraz struktura i organizacja danych w
pamięci trwałej komputera.
Bazy danych przestrzennych: Praca z tabelami (tabele atrybutów, tabele zewnętrzne): struktura tabeli, rodzaje pól,
czynności podstawowe – sortowanie danych, edycja, łączenie tabel. Sposoby opisu atrybutów obiektów. Tworzenie
zapytań logicznych na tabelach: zapytania proste i złożone z wykorzystaniem operatorów logicznych i
odpowiednich narzędzi oprogramowania GIS.
Wizualizacja danych i analizy przestrzenne: Tworzenie i interpretacja map tematycznych. Symbole obiektów i
opisywanie ich nazw. Wykorzystanie danych z tabeli atrybutów. Rodzaje legend z dokładnym omówieniem
specyfiki i przykładami. Analizy z wykorzystaniem wybierania obiektów według wartości atrybutów oraz według
wzajemnych relacji przestrzennych. Zaawansowane analizy przestrzenne – wykonywanie złożonych analiz
36
przestrzennych, wymagających jednoczesnego wykorzystania narzędzi wyboru w oparciu o atrybuty i wzajemne
relacje przestrzenne.
Wykorzystanie umiejętności w przykładach z użyciem różnego rodzaju danych i narzędzi analitycznych.
Przykładowe zagadnienia: „Ile budynków zostanie zalanych przy założeniu wzrostu poziomu wody w rzece X? W
jakiej kolejności ewakuować mieszkańców?”, „Zaprojektuj przebieg nowej drogi szybkiego ruchu pod kątem
optymalizacji korzyści w postaci stymulacji rozwoju gospodarczego przylegających do niej gmin”, „Zaprojektuj
strukturę danych przestrzennych w której będziesz przechowywać dane zebrane w terenie w toku inwentaryzacji
urbanistycznej” itp.
Metody dydaktyczne: Wszystkie zajęcia ćwiczeniowe obejmują pracę wspólną z omówieniem zagadnień oraz
ćwiczenia do samodzielnego wykonania.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium, aktywny udział w zajęciach
• Podstawowy kurs ArcView dostępny pod adresem: levis.sggw.waw.pl
• Czyżowski B., Praktyczny przewodnik po GIS, 2006, PWN, Warszawa
• Davis D.E., GIS dla każdego, 2004, Mikom, Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Aleksander Szmidt,
31. Nazwa przedmiotu: Geografia Polski Środkowej
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 15 godzin ( 7,5 godziny – Część fizyczna)
Opanowanie wiedzy o głównych elementach środowiska naturalnego Polski Środkowej,
ich uwarunkowaniach oraz wzajemnych powiązaniach. Umiejętność wykorzystania materiałów kartograficznych i
literatury.
Treści programowe:
1. Główne cechy środowiska fizycznogeograficznego Polski Środkowej: przedstawienie w formie graficznej
głównych komponentów środowiska (jednostki fizycznogeograficzne, jednostki geologiczno-strukturalne, elementy
geologiczne, działy wodne, hipsometria, parki krajobrazowe).
2. Przekrój krajobrazowy Polski Środkowej: wykonanie przekroju krajobrazowego dla wybranego obszaru. Analiza
relacji zachodzących pomiędzy elementami środowiska określonymi na przekroju.
Metody dydaktyczne: dyskusja, prace graficzne oraz komentarze pisemne
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: obecność i czynny udział w ćwiczeniach, ocena z wykonanych prac
• Klatkowa H., 1972 – Paleogeografia Wyżyny Łódzkiej i obszarów sąsiednich podczas zlodowacenia
warciańskiego. Acta geogr. Lodz., 28.
• Kondracki J., 2001 -Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Liszewski S. (red.), 2001 – Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN.
• Turkowska K. , 2006 – Geomorfologia regionu łódzkiego. Wyd. UŁ.
• Arkusze Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000.
• Arkusze map topograficznych w skali 1:50 000.
• Mapa potencjalnej roślinności naturalnej 1: 300 000.
• Mapa glebowa w skali 1: 300 000.
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Danuta Dzieduszyńska
Nazwa przedmiotu: Geografia Polski Środkowej
Liczba godzin dydaktycznych: 15 (7,5 godz. – część społeczno-ekonomiczna)
Liczba punktów ECTS: 2 (cały przedmiot)
Zapoznanie studentów z wybranymi problemami społecznymi i gospodarczymi regionu, wyjaśnienie historycznych,
społecznych i politycznych podstaw rozwoju regionu, umiejętność dostrzegania powiązań między elementami
środowiska geograficznego regionu, kształtowanie umiejętności obserwacji i interpretacji krajobrazu i dziedzictwa
kulturowego miasta w terenie
Treści programowe:
Ćwiczenia kameralne: 1. zróżnicowanie procesów demograficzno-osadniczych w regionie (rozmieszczenie,
struktury wg cech demograficznych i społecznych, zróżnicowanie kulturowe i odrębność kulturowa regionu,
sytuacja na regionalnym rynku pracy, wiejska sieć osadnicza regionu i jej zróżnicowanie, 2. przestrzenne
zróżnicowanie struktury gospodarczej regionu (sieć transportowa, poziom rozwoju łączności, walory turystyczne);
3.ćwiczenie terenowe: Łódź stolica regionu – wybrane problemy struktury funkcjonalno-przestrzennej i
37
morfologicznej miasta (geneza i rozwój przestrzenny, dziedzictwo kulturowe we współczesnej strukturze miasta,
przemiany funkcjonalne, problemy rewitalizacji terenów poprzemysłowych – Stare Miasto, Nowe Miasto, jurydyki
przemysłowe)
Metody dydaktyczne: dyskusja, prezentacja map i zestawień tabelarycznych, ćwiczenia pisemne
Forma i warunki zaliczenia: obecność na wszystkich zajęciach, aktywny udział w zajęciach, kolokwium
• S. Liszewski (red.), 2001, Zarys monografii województwa łódzkiego. Funkcja regionalna Łodzi i jej rola w
kształtowaniu województwa, ŁTN
• Jewtuchowicz A, Suliborski A. (red.), 2006, Przestrzenne zróżnicowanie procesów transformacji społecznogospodarczej w regionie łódzkim, Wyd. UŁ
• Jewtuchowicz A., Suliborski A. (red.), 2002, Struktury i procesy kształtujące łódzki region społecznogospodarczy, Wyd. UŁ
• Koter M., Liszewski S., Suliborski A., 1999, Łódź i region Polski Środkowej. ŁTN, Łódź
• Stefański K., 2001, Jak zbudowano przemysłową Łódź, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska
Kulturowego w Łodzi
• Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego 2008, US Łódź
• Województwo łódzkie: podregiony, powiaty, gminy 2008, US Łódź
• Liszewski S. (red.) Atlas Miasta Łodzi 2001
• Dylik J., 1971, Województwo ze stolicą bez antenatów. Geografia historyczna województwa łódzkiego,
Szlakiem Nauki, Wyd. ŁTN
• Werwicki A., (red.), 1998, Transformacja społeczno-ekonomiczna Polski Środkowej, Wyd. UŁ
• Batorowicz Z., Suliborski A., 1993, Geografia ekonomiczna Polski: ujęcie regionalne, Wyd. Szkolne i
Pedagogiczne
• Fierla I., 2004, Geografia gospodarcza Polski, PWE,
Prowadzący: dr Anna Niżnik
32. Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe regionalne „Wyżyny Polskie i Karpaty”
Liczba godzin: 30 godz. (5 dni)
Forma zajęć: Kompleksowe ćwiczenia terenowe, objazdowe
Rok studiów i semestr: II, semestr IV
Założenia i cele przedmiotu: Ćwiczenia prowadzone są w obszarach wyżynnych Polski Południowej oraz w
Karpatach. Ich celem jest zaznajomienie studentów ze środowiskiem przyrodniczym i antropogenicznym regonów
Polski południowej. Zajęcia uczą dostrzegania związków między składnikami systemu przyrody oraz między
środowiskiem przyrodniczym, a aktywnością człowieka. Zapoznają także studentów z zabytkami kultury materialnej
odwiedzanych regionów.
Treści programowe: W trakcie ćwiczeń prezentowany jest szeroki wachlarz problemów z zakresu geografii
fizycznej, geologii oraz geografii społeczno – ekonomicznej. Przebieg trasy uwzględnia najciekawsze pod
względem przyrodniczym, społeczno – gospodarczym i historycznym, miejsca regionu. W części geograficznofizycznej studenci zostają zapoznani z budową geologiczną i rzeźbą zachodniej części Wyżyny Małopolskiej i Jury
Krakowsko – Wieluńskiej, Kotlin Podkarpackich, Karpat fliszowych, Pienin, Podhala i Tatr. Poznają problemy
klimatu wymienionych regionów, rozwoju pokrywy glebowej i szaty roślinnej, ze szczególnym uwzględnieniem
zjawiska piętrowości klimatyczno – roślinno – glebowej w obszarach górskich. Omawiana jest problematyka
surowcowa zapadliska przedkarpackiego. W części społeczno – gospodarczej poruszany jest problem interakcji
człowiek – przyroda. Na obszarze Aglomeracji Krakowskiej i wschodniej części Zagłębia Górnośląskiego (Zagłębie
Dąbrowskie) poruszane są zagadnienia gospodarcze oraz problemy antropopresji, przekształcania i dewastacji
środowiska przyrodniczego na skutek różnych form działalnośći człowieka. Ta część ćwiczeń jednoczy najpełniej
problemy przyrodnicze i społeczno – gospodarcze. Realizowana problematyka społeczno - gospodarcza obejmuje
także zagadnienia osadnictwa miejskiego i wiejskiego (osadnictwo spiskie, rozwój przestrzenny Zakopanego i
Krakowa, miast Małopolski), funkcje turystyczne i uzdrowiskowe miejscowości w Karpatach (m.in. Szczawnica,
Zakopane).
Metody dydaktyczne: Na trasie ćwiczeń w kilkudziesięciu stanowiskach omawiane są podstawowe problemy
geograficzne, historyczne i krajoznawcze odwiedzanych regionów. Studenci realizują poza tym zespołowe oraz
indywidualne zadania. Praca zespołowa polega na wykonaniu dwóch ćwiczeń. W Tatrach realizowane jest
ćwiczenie kompleksowe polegające na wyróżnianiu geokompleksów na podstawie interpretacji związków
zachodzących między komponentami środowiska przyrodniczego. W Krakowie studenci analizują morfologię i
funkcję wskazanych obszarów Starego Miasta. Indywidualne zadania polegają natomiast na przygotowaniu i
omówieniu w terenie wskazanych problemów geograficznych.
Forma i warunki zaliczenia: Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny jest obok aktywnego uczestnictwa, zaliczenie
prac wykonywanych w trakcie ćwiczeń oraz uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego kolokwium końcowego,
sprawdzającego wiedzę o regionach Polski południowej.
38
• Batorowicz Z., Suliborski A., 1993 – Geografia ekonomiczna Polski: ujęcie regionalne. Wydawnictwa Szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa
• Fierla I. (red), 2001 – Geografia gospodarcza Polski. PWN, Warszawa.
• Kondracki J., 2001 – Geografia regionalna Polski. PWE, Warszawa.
• Mizerski W., 2002 – Geologia Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Starkel L. (red. nauk.), 1991 – Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Warszyńska J. (red.), 1995 – Karpaty polskie, przyroda, człowiek i jego działalność. Wyd. UJ, Kraków.
• Bac – Moszaszwili M., Gąsiennica Szostek M., 1990 – Tatry Polskie. Przewodnik geologiczny dla turystów.
Wyd. Geol., Warszawa.
• Birkenmajer K., 1979 – Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Wyd. Geol., Warszawa.
• Klimaszewski M., 1988 - Rzeźba Tatr Polskich. PWN, Warszawa.
• Mirek Z. (red.), 1996 – Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. Tatrzański Park Narodowy, Kraków –
Zakopane.
• Radwańska – Paryska Z., 1988 – Rośliny Tatrzańskie. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Szczepański M. S., 1992 – Pokusy nowoczesności. Polskie dylematy rozwojowe. Andrzej Marczewski
Publisher – Wyd. Nauk., Katowice.
• Tkocz M., 2001 – Restrukturyzacja przemysłu regionu tradycyjnego. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Sławomir Kobojek (kierownik ćwiczeń) oraz pracownicy naukowo dydaktyczni
Wydziału Nauk Geograficznych UŁ.
33. Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe z geografii społeczno-ekonomicznej
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 30 godziny
Rok studiów: II rok, semestr IV,
Zajęcia terenowe mają na celu wykształcenie umiejętności praktycznego użycia metod stosowanych w różnych
subdyscyplinach geografii społeczno-ekonomicznej, a poznanych uprzednio przez studentów w trakcie ćwiczeń
kursowych o charakterze kameralnym. W oparciu o zebrane w terenie materiały uczestnicy przygotowują końcowe
opracowania i raporty badawcze.
Treści programowe:
W ramach zajęć terenowych studenci otrzymują do realizacji wybrane problemy badawcze z zakresu geografii
społeczno - ekonomicznej. Uczestnicy ćwiczeń zobligowani są wykonać lustrację terenową, zdjęcie użytkowania
ziemi, pozyskać dane o badanej przestrzeni w sposób bezpośredni (np. obserwacje, ankiety, wywiad
kwestionariuszowy) jak i pośredni (kwerenda w urzędach administracji państwowej, samorządowej, archiwach,
organizacjach pozarządowych). Studenci dokonują interpretacji danych oraz statystycznego i kartograficznego
opracowania zebranego w terenie materiału, a następnie przygotowują prace końcowe w formie raportów
tekstowych przy użyciu poznanych metod badawczych. Ćwiczenia zwieńczone są analizą wyników i ich
prezentacją w formie dyskusji.
Metody dydaktyczne: metody terenowe, pomiar, dyskusja naukowa, metody z użyciem technologii informatycznej,
pogadanka
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: prace zaliczeniowe, aktywność na zajęciach
Literatury podstawowa i uzupełniająca:
• Berezowski S., 1986, Metody badań w geografii ekonomicznej, Warszawa
• Chojnicki Z., 1977, Metody ilościowe i modele w geografii, Warszawa
• Golachowski S., Kostrubiec B., Zagożdżon A., 1974, Metody badań geograficzno-osadniczych, PWN,
Warszawa.
• Jakóbczyk – Gryszkiewicz J., 1991, Zróżnicowanie urbanizacji wsi w strefie podmiejskiej Łodzi, „A.U.L., Folia
Geographica”, z. 13.
• Jałowiecki B., Szczepański M., 2006, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa.
• Koter M., 1994, Od fizjonomii do morfogenezy i morfologii porównawczej. Podstawowe zagadnienia
teoretyczne morfologii miast, „Zagadnienia geografii historycznej osadnictwa w Polsce”, Toruń-Łódź.
• Liszewski St., 1978, Tereny miejskie. Podział i klasyfikacja, AUL „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”,
ser. II, z. 15.
• Liszewski St., 1987, Strefa podmiejska jako przedmiot badań geograficznych. Próba syntezy, „Przegląd
Geograficzny”, t. 59, z. 1-2.
• Latyński J., 1994, Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia, UŁ, Łódź.
39
•
Runge J., 2006, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej : elementy metodologii, wybrane
narzędzia badawcze, Uniwersytet Śląski, Katowice
• Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Uniwersytet Opolski, Opole
• Węcławowicz G., 2007, Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne, PWN,
Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Tomasz Figlus
Ćwiczenia terenowe z geografii społeczno-ekonomicznej
Rok studiów, semestr: II rok studiów licencjackich, semestr 4
Punkty ECTS: 5
Zapoznanie studentów ze specyfiką pracy terenowej w zakresie problematyki społeczno-ekonomicznej: praca z
mapą, kartowanie, wywiad, ankieta, zbieranie danych źródłowych w różnego typu instytucjach oraz inwentaryzacji
treści gospodarczych i społecznych na terenie badań; opracowanie (statystyczne i kartograficzne); analiza wyników
i ich prezentacja w formie dyskusji. Kształcenie umiejętności zastosowania wiedzy teoretycznej oraz metod badań
kameralnych poznanych w trakcie zajęć do analizy danych i informacji zebranych podczas pracy w terenie.
Nabycie umiejętności statystycznego i kartograficznego opracowywania zebranego w terenie materiału, a także
przygotowywania tekstowego opracowania końcowego.
Treści programowe:
Zebranie w terenie przez studentów danych z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej służących do wykonania
kompleksowego opracowania w formie monografii problemowej, dotyczącego obszaru badań, który mogą stanowić
jednostki osadnicze (np.: miasto, wieś) lub jednostki podziału administracyjnego (województwo, powiat, gmina).
Badanie użytkowania ziemi oraz infrastruktury technicznej i społecznej obszaru wiejskiego, strefy podmiejskiej lub
miasta; badania usług, powiązań komunikacyjnych oraz warunków życia ludności obszaru miasta lub jego części.
Metody dydaktyczne: Studenci otrzymują do realizacji konkretne tematy badawcze z zakresu geografii społecznoekonomicznej. W oparciu o zebrane w terenie materiały przygotowują końcowe opracowania kartograficzne i
tekstowe.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Aktywny udział w czasie badań terenowych oraz przygotowanie i uzyskanie
pozytywnej oceny opracowania końcowego.
• Jakubowicz E., 1993: Wyposażenie jednostek terytorialnych w usługi podstawowe. Acta Universitatis
Wratislaviensis, nr 359. Studia Geograficzne, 29.
• Jedut R., 1983: Instrukcja sporządzania szczegółowej mapy użytkowania ziemi oraz infrastruktury technicznej i
społecznej na terenach podmiejskich w skali 1:10000 (maszynopis).
• Tkocz J., 1998: Organizacja przestrzenna wsi. Wyd. UŚ, Katowice.
• Troc M., 1991: Ćwiczenia z geografii przemysłu. Wyd. Nauk. WSP, Kraków.
• Oraz literatura zebrana samodzielnie przez studentów na temat obszaru badań.
Prowadzący: dr Katarzyna Milewska-Osiecka
40
III ROK SEMESTR V i VI Studia niestacjonarne siatka godzin programu 2007/2008
III rok studiów - siatka godzin
w tym
Symb Nazwa przedmiotu
.
Kgo
12
Kgo
13
Mo 4
Oo 1
Kgo
15
Oo 3
Podstawy
kształtowania i
ochrony środowiska
Geografia regionalna
kontynentów*
ROK
w
w
Pkt.
w
egz.
30
30
8
30
egz.
90
70
20
70
20
12
15
15
15
5
15
4
3
18
1
zal
30
15
egz.
zal.
18
15
18
zal.
18
Praktyka zawodowa
zal
SEMESTR VI
Sem. VI
Godz.
suma
GIS – wybrane
zagadnienia
Historia filozofii
Seminarium
dyplomowe
Lektorat
SEMESTR V
Kgo
Geografia Polski
14
Środkowej
Kuo 2 Podstawy
paleogeografii
Kgo
Seminarium
15
dyplomowe
Oo 2
Metodologia nauk
geograficznych
Mo 8
Kartografia
tematyczna
Kuo 6 Podstawy historii
gospodarczej XIX i XX
w.
Kgo
Planowanie
przestrzenne
Oo 3
Lektorat
To 3
Ćwiczenia terenowe
regionalne ”Wybrzeża
i Pobrzeża”
Sem. V
Forma
zal.
pr
.
ćw.
ćw.
ćw.
w
tym
dni
ter.
5
18
15
18
ECT
2 tyg. po V semestrze w miesiącu marcu
3 egz.
zal.
201
30
133
10
15
61
20
133
zal.
15
15
zal.
15
zal.
30
zal.
30
zal.
18
18
10
2
zal
30
30
30
4
egz.
zal.
18
36
1egz.
+egz.
dypl.
4egz.+
egz.dy
pl.
222
103
423
236
2
68
10
20
15
15
2
15
30
30
30
6
15
104
8
30
165
8
3
18
36
2
4
10
3
119
30
10
3
119
60
*IGEiOP 25 godz. wykł. i 20 godz. ćwiczeń (Europa – 20 godz.; Ameryka Północna i Południowa – 25godz.)
* INoZ 25 godz. wykładów i 20 godz. ćwiczeń ( Afryka- 20 godz.; Australia- 5 godz.; Azja – 20 godz.)
w – wykłady; ćw. – ćwiczenia;
pr. - proseminaria;
dni ter. - liczba dni ćwiczeń terenowych jednodniowych w ramach godzin ćwiczeń
pk - punkty kredytowe
praca - praca pisemna zaliczeniowa;
zal. – zaliczenie, formę ustala prowadzący
egz. – egzamin (formę egzaminu ustala prowadzący)
GF – przedmioty z geografii fizycznej
GSE – przedmioty z geografii społeczno-ekonomicznej
GR – przedmioty z geografii regionalnej
Kgo 12. Nazwa przedmiotu: Ochrona i kształtowanie środowiska
5
3
30
18
36
30
3
41
Rok studiów, semestr: III rok, sem. V
Zapoznanie studentów ze stanem środowiska przyrodniczego, głównymi zagrożeniami dla środowiska
przyrodniczego spowodowanymi działalnością człowieka oraz metodami kształtowania i ochrony środowiska
Treści programowe:
Wykłady
Podstawowe pojęcia: środowisko, kształtowanie i ochrona Relacje człowiek-środowisko. Struktura i funkcjonowanie
środowiska. Geoekologia i sozologia. Pojęcie antropopresji.
Społeczności prehistoryczne jako czynnik zmian środowiska.
Współczesna antropopresja rolnicza: ograniczanie bioróżnorodności, degradacja i dewastacja gleb; środki
chemiczne w rolnictwie; organizmy modyfikowane genetycznie.
Przekształcenia środowiska przyrodniczego związane z tworzeniem dużych skupisk ludności. Powstawanie miast i
ich wpływ na środowisko przyrodnicze: sfera abiotyczna i biotyczna w mieście; hydrologiczne efekty urbanizacji,
problem odpadów.
Antropopresja przemysłowa. Działalność człowieka a globalne zmiany środowiska przyrodniczego. Ochrona
atmosfery
Definicje i zakres zrównoważonego rozwoju.
Rozwój idei ochrony środowiska. Ochrona przyrody w Polsce i na świecie.
Elementy kształtowania wybranych krajobrazów.
Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja, dyskusja, film.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin pisemny,
• Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D., 2008. Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo
Naukowe PWN
• Kozłowski S. 2007, Przyszłość ekorozwoju, KUL Lublin
• Mannion A. 2001 Zmiany środowiska Ziemi. Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wyd. Naukowe
PWN, Warszawa
• Rychling A., Solon J. 1996. Ekologia krajobrazu. PWN., Warszawa,
• Żarska B., 2005. Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa
Literatura uzupełniająca
• Bartkowski 1991. Kształtowanie i ochrona środowiska. PWN, Warszawa.
• Brown. L., Flawin Ch., French H. Raport o stanie świata. Książka i Wiedza, Warszawa 2000
• Campbell B. 1995. Ekologia człowieka. PWN, Warszawa.
• Fifield R. (red.) Współczesna nauka bez tajemnic. Wyd. Zysk i s-ka, Poznań 2000
• Firor J. Zmieniająca się atmosfera. WSiP, Warszawa 1994
• Graniczny M., Mizerski W. Katastrofy przyrodnicze. PWN, Warszawa 2007
• Jokiel P. Woda na zapleczu wielkiego miasta. Wyd. UŁ 2002
• Kalinowska A. Ekologia – wybór przyszłości. Editions Spotkania, Warszawa
• Kantowicz E. Strefa sucha – zasoby i zagrożenia rolnictwa. Wyd. Dialog, Warszawa 1999
• Kozłowski S. 2007, Przyszłość ekorozwoju, Wyd. KUL
• Ledwoń K. 1998. Ekologiczne podstawy kształtowania technosfery. PWN, Waszawa
• Makowski J. Zmiany zasięgu wilgotnych lasów równikowych. Wyd. UW, Warszawa 1999
• Piontek B. Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego Polski. PWN, Warszawa 2002
• Plit F. Pustynnienie antropogeniczne na obszarach Sahary i Azji Środkowej. Wyd. UW, Warszawa 1995
• Rychling A. 1992. Kompleksowa geografia fizyczna. PWN, Warszawa,
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr A. Majchrowska
Kgo13. Nazwa przedmiotu: geografia regionalna świata (Azja i Australia)
Rok studiów, semestr: III semestr V
Zapoznanie studentów z przestrzennym zróżnicowaniem cech środowiska przyrodniczego i rozwoju społeczno ekonomicznego Azji i Australii oraz analiza przyczyn powodujących owo zróżnicowanie.
Treści programowe:
42
Rozmiary lądu, sąsiedztwo mórz i oceanów, zarys linii brzegowej. Ukształtowanie powierzchni na tle budowy
geologicznej. Tarcze krystaliczne i platformy na podłożu prekambryjskim. Przyrastanie paleozoicznych masywów i
młodych łańcuchów górskich. Powiązania bogactw mineralnych z określonymi strukturami geologicznymi. Strefy
klimatyczne, roślinne i glebowe. Astrefowe modyfikacje klimatu. Piętrowość klimatu i roślinności. Monsunowa
cyrkulacja mas powietrza. Obszary bezodpływowe, jeziora, sieć dolin rzecznych z odpływem stałym, okresowym i
sporadycznym. Wpływ klimatu na ustrój wielkich rzek, wezbrania i powodzie. Gospodarcza rola wód śródlądowych.
Typy krajobrazu naturalnego, delimitacja regionów fizyczno-geograficznych. Podział administracyjny, regiony
fizyczno- i ekonomiczno-geograficzne Chin. Przyrodnicze i społeczne uwarunkowania rozwoju Indii. Wpływ
struktury narodowościowej i religijnej subkontynentu indyjskiego na konflikty społeczne i życie gospodarcze.
Środowisko przyrodnicze a gospodarka Japonii i Korei. Przyrodnicze uwarunkowania i społeczne problemy rozwoju
krajów naftowych.
Budowa geologiczna Australii - główne jednostki strukturalne. Zróżnicowanie klimatyczne Australii - dziedziny
klimatyczne. Warunki wodne kontynentu australijskiego. Delimitacja i charakterystyka regionów
fizycznogeograficznych Australii. Charakterystyka gospodarki Australii. Charakterystyka bazy surowcowej,
głównych gałęzi przemysłu i rolnictwa. Ludność i urbanizacja Australii. Regiony ekonomiczno-geograficzne
kontynentu i ich charakterystyka. Wykorzystanie energetyczne wód płynących w Australii. Odkrycie i kolonizacja
Australii.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin.
• Makowski J.,2004: Geografia fizyczna Świata. PWN W-wa.
Mizerski W., 2005: Geologia regionalna kontynentów
• Mityk J., 1982: Geografia fizyczna części Świata. PWN W-wa.
• Isaczenko A.G., Szlapnikow A.A.,1989. Łandszafty.
• Stupnicka E., 1978: Zarys geologii regionalnej Świata. Wyd.Geol. W-wa.
• Martyn D., 1987: Klimaty kuli ziemskiej. PWN W-wa.
• Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1980: Geografia gleb. PWN. W-wa.
• Podbielkowski Z., 1987: Roślinność kuli ziemskiej. Wyd. Szk. i Pedagogiczne.
• Podbielkowski Z., 1987: Fitogeografia części Świata. PWN. W-wa.
• Walter H., 1976: Strefy roślinności a klimat. Wyd. Rolnicze i Leśne. W-wa.
• Kornaś J., Medwecka-Kornaś J., 1982: Geografia roślin. PWN.
• Danielewski J., 1977: Gospodarka współczesnych Indii. PWE.
• Włostowska L., 1976: Republika Indii. KAW.
• Maryański A. 1985: Geografia ekonomiczna Azji Południowej. PWE. W-wa.
• Maryański A., Halimarski A., 1990: Chiny. PWN. W-wa.
• Gdański M., 1963: Arabski Wschód. KiW. W-wa.
• Mydel R., 1983: Japonia. PWN. W-wa.
• Andriejewa W.M.,1974: Australia; Związek Australijski. PWN
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Władysław Baliński
Nazwa przedmiotu: geografia regionalna świata (Afryka)
Treści programowe:
Położenie kontynentu, ukształtowanie poziome i pionowe, budowa geologiczna i surowce mineralne, warunki
klimatyczne i hydrograficzne; zróżnicowanie pokrywy glebowej i szaty roślinnej; regiony fizycznogeograficzne: 1)
Afryka Północna, 2) Sahara, 3) Sudan, 4) Afryka Równikowa 6) Afryka Wschodnia 7) Afryka Południowa 8)
Madagaskar. Historia poznania kontynentu przez Europejczyków. Afryka kolebka ludzkości - rozwój ludności,
zróżnicowanie etniczne i językowe ludności Afryki. Konflikty na tle etnicznym i rasowym. Przyrodnicze
uwarunkowania rozwoju rolnictwa - podstawy gospodarki kontynentu: typy rolnictwa a warunki naturalne. Przykłady
degradacji środowiska przyrodniczego wskutek działalności gospodarczej człowieka: pustynnienie, niszczenie
lasów równikowych.
• Mityk J., 1982, Geografia fizyczna części Świata, PWN, Warszawa,
• Maik W., 1999, Afryka, Wyd. Kurpisz,
• Gudowski J., 1998, Rolnictwo Afryki i Azji u progu XXI wieku. Wyd. Dialog, Warszawa
43
• Rajmund Meydel, Jerzy Groch (red.), 1998, Przeglądowy atlas świata. Afryka. Oficyna Wydawnicza FOGRA,
Kraków.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr A. Majchrowska
Nazwa przedmiotu: geografia regionalna świata (Ameryka)
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 22,5 (12,5 godzin wykład, 10 godzin ćwiczenia)
zapoznanie studentów z geografia regionalną Ameryki Północnej i Południowej, zwłaszcza z procesami kolonizacji,
dekolonizacji oraz szeroko pojętą problematyką demograficzną i polityczno-gospodarczą;
Zakres treści:
Zarys geografii fizycznej Ameryki Północnej i Południowej – zróżnicowanie fizyczno-klimatyczne i jego wpływ na
zróżnicowanie regionalne obu Ameryk;
Kolonizacja i dekolonizacja – przyczyny, przebieg, konsekwencje;
Ameryka Południowa;
Ameryka Północna;
Rozwój demograficzny – migracje, zróżnicowanie rasowe, etniczne i językowe – przyczyny i konsekwencje;
Ameryka Południowa;
Ameryka Północna;
System gospodarczo-polityczny USA – konsekwencje ekonomiczne, społeczne i polityczne dla współczesnego
świata;
Zakres wiedzy (umiejętności), którą student wyniesie z zajęć: student zna uwarunkowania fizyczno-geograficzne,
historyczne, demograficzne i polityczne zróżnicowania regionalnego poszczególnych regionów Ameryki Północnej i
Południowej oraz ich konsekwencje dla współczesnej sytuacji państw zachodniej półkuli;
Bonasewicz A., Czerny M., Dembicz A., Makowski J., Osiński St., Skoczek M., 1985, Geografia regionalna Ameryki
Łacińskiej, Warszawa,
Dobosiewicz Z., Olszewski T., 1994, Geografia ekonomiczna świata, Warszawa,
Długosz Z., 1999, Historia odkryć geograficznych i poznania świata w zarysie, Zamość,
Foster W., 1956, Zarys politycznej historii Ameryki, Warszawa,
Jagielski A., 1978, Geografia ludności, Warszawa,
Mityk J., 1986, Geografia fizyczna części świata, Warszawa,
Morawski W. (red.), 1994, Powszechna historia gospodarcza 1918-1991, Warszawa,
Magidowicz I. P., 1979, Historia poznania Ameryki Środkowej i Południowej, Warszawa,
Maryański A., Modrzejewski P., Szot Z., 1989, Geografia ekonomiczna Ameryki Łacińskiej,
Maryański A., 1984, Migracje w świecie, Warszawa,
Maryański A., 1994, Narodowości świata, Warszawa,
www.census.gov (wyniki powszechnego spisu ludności w USA w roku 2000)
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Marek Barwiński – wykład; mgr M Kruger, mgr T, Figlus - ćwiczenia
Nazwa przedmiotu: geografia regionalna świata (Europa)
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 22,5 (12,5 godzin wykład, 10 godzin ćwiczenia)
Studenci powinni poznać przestrzenne zróżnicowanie cech środowiska przyrodniczego oraz rozwoju społeczno ekonomicznego w Europie, a także rozumieć przyczyny , które powodują owo zróżnicowanie. Ponadto winni
zrozumieć konieczność integracji politycznej i gospodarczej państw i narodów posiadających wspólne, europejskie
korzenie kulturowo - etniczne.
Położenie Europy, granice lądowe i morskie. Złożoność budowy geologicznej - główne jednostki tektoniczne,
powstanie najważniejszych zagłębi surowcowych i ich rola w rozwoju przemysłu wydobywczego. Rozwój przemysłu
przetwórczego i jego specjalizacja - główne okręgi przemysłowe Odmienności ukształtowania powierzchni,
warunków klimatycznych i glebowych jako podstawa zróżnicowania regionalnego kontynentu. Rola czynników
przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa europejskiego. Główne regiony rolnicze Europy i ich zróżnicowanie.
Społeczne, demograficzne i etniczno - kulturowe podobieństwa i różnice ludności europejskiej. Rozwój sieci
osadniczej kontynentu - procesy urbanizacyjne i ich charakterystyka. Cywilizacyjna jedność Europy jako podstawa
dążności do integracji polityczno - gospodarczej. Wspólnoty europejskie - rozwój procesów integracyjnych i ich
44
przejawy. Konflikty polityczne i etniczne w Europie. Co łączy, a co dzieli Europejczyków - koncepcje “Europy
ojczyzn” i “Europy regionów” .
• Fierla I. (red) - Geografia ekonomiczna świata. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 2000.
• Kukliński A. (red.) - Problematyka przestrzeni europejskiej., Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa,
1997.
• Mydel R., Groch J. (red.) - Popularna Encyklopedia Powszechna. Kontynenty i Państwa. Europa t. I - II.,
Warszawa, 2001.
• Pietrzyk I. - Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich. Wyd. Naukowe PWN.
Warszawa, 2001.
• Verdaguer C. C. (red.) - Geografia Powszechna. t. 4. Ameryka Łacińska. Muza S.A., Warszawa, 2001
• Verdaguer C. C. (red.) - Geografia Powszechna. t. 2. Europa Zachodnia. Muza S.A., Warszawa, 2001
• Verdaguer C. C. (red.) - Geografia Powszechna. t. 3. Europa Środkowa i Wschodnia Eurazja Północna. Muza
S.A., Warszawa, 2001
• Weidenfeld W., Wessels W. - Europa od A do Z. Podręcznik integracji europejskiej. Wyd. “Wokół nas”, Gliwice
1999.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Jacek Nalewajko – wykład; mgr A. Kraszewska - ćwiczenia
Mo4. Nazwa przedmiotu: GIS - Wybrane zagadnienia
Rok studiów, semestr: III r, semestr V
Liczba punktów ECTS: 5 (W+C)
Przekazanie wiedzy i umiejętności, dotyczących istoty GIS, projektowania, budowy i zastosowania baz danych
przestrzennych w zakresie, uzupełniającym i poszerzającym zakres materiału przekazywany na ćwiczeniach.
Wiedza o dostępnych źródłach przestrzennych danych rastrowych i wektorowych oraz opisowych dla Polski i
świata i warunkach ich udostępniania. Umiejętności, dotyczące wykorzystywania rozszerzeń dla podstawowych
aplikacji GIS, w tym rozszerzeń niepłatnych oraz skryptów. Wiedza, dotycząca projektowania założeń do budowy
systemów GIS dla wybranych zastosowań.
Treści programowe
Zagadnienia wstępne: Istota systemów GIS, główne elementy systemu (aspekty organizacyjne, prawne, finansowe,
logistyczne i techniczne). Omówienie dyrektywy UE dotyczącej infrastruktury informacji przestrzennej (INSPIRE)
oraz dyrektywy o wielokrotnym wykorzystywaniu informacji z rejestrów publicznych. Norma ISO 19115 i pochodne.
Typy danych w systemach GIS: specyfika danych rastrowych, wektorowych (w tym sieciowych), dane opisowe i
metadane. Praca na danych rastrowych (formaty, kompresja, modele barw, edytory danych rastrowych i ich
wykorzystywanie, łączenie plików rastrowych, georeferencja). Specyfika zobrazowań lotniczych i satelitarnych.
Zobrazowania radarowe i lidarowe. Bezpośrednie pomiary danych wektorowych, system GPS.
Bazy danych przestrzennych: aspekty technologiczne, funkcjonalne, prawne i ekonomiczne budowy baz danych
przestrzennych. Modele danych.
Konwersja między typami danych : wektoryzacja, rasteryzacja, sieci. Problemy topologii zbiorów danych
przestrzennych.
Odwzorowania obiektów przestrzennych na płaszczyźnie: polskie odwzorowania historyczne i aktualnie
wykorzystywane, prawne uregulowania dotyczące odwzorowań dla Polski, odwzorowania europejskie i światowe,
odwzorowania wojskowe. Wykorzystywanie w projektach GIS danych dostępnych w różnych odwzorowaniach.
Konwersja danych wektorowych i rastrowych między różnymi odwzorowaniami.
Oprogramowanie GIS: komercyjne i niekomercyjne, możliwości i zakres wykorzystywania, standardy danych
przestrzennych OGIS oraz „de facto”. Najczęściej wykorzystywane formaty danych wektorowych, w tym dane
pozyskiwane z systemów CAD. Możliwości wykorzystywania dostępnego oprogramowania do celów
niekomercyjnych.
Zaawansowane rozszerzenia funkcjonalne systemów GIS: przestrzenne dane 3D, źródła danych 3D,
trójwymiarowe modele powierzchni, wizualizacja 3D dla obiektów przestrzennych, analizy danych przestrzennych.
Sieci, budowa i zasady topologii, zasady przepływu w sieciach, modelowanie ruchu, analizy sieciowe,
wykorzystanie w nawigacji.
Wizualizacja danych i analizy przestrzenne: Zaawansowane elementy analiz przestrzennych z wykorzystaniem
rozszerzeń i skryptów dla systemów GIS w zakresie, poszerzającym materiał, prezentowany na ćwiczeniach.
Metody dydaktyczne:
Wykłady prowadzone w formie aktywnej z wykorzystaniem realnych systemów GIS oraz istniejących i dostępnych
w Regionalnej Pracowni GIS baz danych przestrzennych oraz opisowych a także z wykorzystywaniem połączeń
on-line z bazami GUS oraz ODGiK.
45
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: praca kontrolna (zaliczeniowa), aktywny udział w zajęciach
•
•
Przewłocki S., Geomatyka, 2008, PWN, Warszawa
•
Longley P. A. i in., GIS. Teoria i praktyka, 2006, PWN, Warszawa
•
•
Czyżkowski B., Praktyczny przewodnik po GIS, 2006, PWN, Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: dr J. M. Czajkowski
Mo4. Nazwa przedmiotu: GIS -Wybrane zagadnienia
Rok studiów, semestr: III r. V
Liczba punktów ECTS: 5 (wykład i ćwiczenia)
Przekazanie wiedzy i umiejętności w zakresie obsługi oprogramowania GIS, projektowania i budowy baz danych
przestrzennych dla określonych celów oraz umiejętności wykorzystania narzędzi analitycznych w rozwiązywaniu
różnego rodzaju problemów decyzyjnych (statystyka przestrzenna, proste symulacje).
Treści programowe
Zagadnienia wstępne: zapoznanie w praktyce z popularnymi przykładami implementacji GIS w skali globalnej,
krajowej i lokalnej GoogleEarth, Zumi, Łódzki Internetowy System Informacji o Terenie.
Przegląd głównych źródeł danych przestrzennych: przegląd metadanych CODGiK, WODGiK i MODGiK.
Omówienie VMap, BDO, TBD, prezentacja podziału terytorialnego NTS.
Oprogramowanie GIS: omówienie współczesnego oprogramowania (aplikacje, producenci, funkcjonalności,
podobieństwa i różnice między aplikacjami). Podstawowe czynności w zakresie poruszania się w środowisku
oprogramowania GIS i pracy z mapami: proste wyszukiwanie obiektów, zmiana skali, narzędzie informacji,
właściwości widoku (przegląd odwzorowań, jednostki mapy etc.), narzędzie pomiaru odległości, zmiana symboliki
mapy (palety wypełnień, linii, sygnatur i kolorów) etc. Przygotowanie opracowania kartograficznego w postaci
gotowej do druku: narzędzie kompozycji, ramki widoku, legendy i skali, wyrównywanie obiektów względem siebie,
eksport opracowania do wybranych formatów graficznych (*.wmf, *.jpg, *.bmp).
Dane przestrzenne: Prezentacja i paca z różnymi modelami danych przestrzennych (rastrowe, wektorowe),
zapisanymi w różnych formatach. Organizacja danych w aplikacji GIS oraz struktura i organizacja danych w
pamięci trwałej komputera.
Bazy danych przestrzennych: Praca z tabelami (tabele atrybutów, tabele zewnętrzne): struktura tabeli, rodzaje pól,
czynności podstawowe – sortowanie danych, edycja, łączenie tabel. Sposoby opisu atrybutów obiektów. Tworzenie
zapytań logicznych na tabelach: zapytania proste i złożone z wykorzystaniem operatorów logicznych i
odpowiednich narzędzi oprogramowania GIS.
Wizualizacja danych i analizy przestrzenne: Tworzenie i interpretacja map tematycznych. Symbole obiektów i
opisywanie ich nazw. Wykorzystanie danych z tabeli atrybutów. Rodzaje legend z dokładnym omówieniem
specyfiki i przykładami. Analizy z wykorzystaniem wybierania obiektów według wartości atrybutów oraz według
wzajemnych relacji przestrzennych. Zaawansowane analizy przestrzenne – wykonywanie złożonych analiz
przestrzennych, wymagających jednoczesnego wykorzystania narzędzi wyboru w oparciu o atrybuty i wzajemne
relacje przestrzenne.
Wykorzystanie umiejętności w przykładach z użyciem różnego rodzaju danych i narzędzi analitycznych.
Przykładowe zagadnienia: „Ile budynków zostanie zalanych przy założeniu wzrostu poziomu wody w rzece X? W
jakiej kolejności ewakuować mieszkańców?”, „Zaprojektuj przebieg nowej drogi szybkiego ruchu pod kątem
optymalizacji korzyści w postaci stymulacji rozwoju gospodarczego przylegających do niej gmin”, „Zaprojektuj
strukturę danych przestrzennych w której będziesz przechowywać dane zebrane w terenie w toku inwentaryzacji
urbanistycznej” itp.
Metody dydaktyczne: Wszystkie zajęcia ćwiczeniowe obejmują pracę wspólną z omówieniem zagadnień oraz
ćwiczenia do samodzielnego wykonania.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium, aktywny udział w zajęciach
•
•
Czyżowski B., Praktyczny przewodnik po GIS, 2006, PWN, Warszawa
•
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: mgr Arkadiusz Bińczyk
Oo1. Nazwa przedmiotu: Historia filozofii
Forma zajęć: wykład,
46
Treści programowe:
Program zajęć obejmuje historię rozwoju myśli kulturowego obszaru Zachodu i związanych z tym tradycji
rozumienia ogólnych pojęć nauki i wiedzy oraz szczegółowych sposobów uprawiania dyscyplin naukowych, takich
jak np. geografia. Kluczowe pojęcia i metody badawcze dla tej dyscypliny wiedzy i ich pojawienie się w czasie i
momencie kulturowym. Zagadnienia podnoszone w twórczości największych myślicieli Zachodu z okresu od
mitologicznych początków filozofii poprzez Platona, Arystotelesa, scholastyków, Kartezjusza, Kanta, Hegla i
Heideggera, aż do najnowszych prądów. Aktualne sposoby uprawiania refleksji filozoficznej oraz formułowania
zagadnień z obszaru filozofii nauki. Ćwiczenie umiejętności uważnej lektury oraz analizy, interpretacji i komentarza
filozoficznego.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin
Nazwisko osoby prowadzącej: dr I. Perkowska
Kgo14. Nazwa przedmiotu: Seminarium dyplomowe
Liczba godzin: 30
Forma zajęć: Seminarium
Rok studiów i semestr: III, semestr V i VI
Liczba punktów ECTS: 3 + 5
Założenia i cele przedmiotu: Zadaniem seminarium dyplomowego jest przygotowanie studentów do napisania
pracy seminaryjnej, która jest warunkiem przystąpienia do egzaminu licencjackiego oraz uzyskania licencjatu.
Treści programowe: W programie zajęć seminaryjnych większość czasu poświęcona jest na nauczanie techniki
pisania prac o charakterze monografii ogólnogeograficznej z nachyleniem fizycznogeograficzno –
geomorfologicznym, w tym także zagadnienia formalne dotyczące: sposóbu cytowania literatury, kolejności
rozdziałów, cytowania ilustracji itp. W trakcie dyskusji następuje wybór tematu opracowania. Omawiana jest także
struktura pracy licencjackiej, przyjęty zostaje plan. Dyskutowane są także sposoby zbierania materiałów i ustalony
zakres prac kameralnych oraz terenowych.
Metody dydaktyczne: Zajęcia prowadzone są metodą seminaryjną, polegającą na dyskutowaniu tematów prac, a
następnie referowaniu, przez studentów uczestniczących w zajęciach, kolejnych rozdziałów, z wykorzystaniem
elementów prezentacji.
Forma i warunki zaliczenia: Zaliczenie zajęć w semestrze 5 (zimowym) związane jest z pozytywną oceną
zaprezentowanych i napisanych przez studenta wstępnych rozdziałów pracy. Zaliczenie zajęć w semestrze 6
(letnim) następuje w momencie złożenia pracy licencjackiej, pozytywnie zaopiniowanej przez promotora.
Wykaz literatury podstawowa i uzupełniająca: Literatura podstawowa i uzupełniająca zależy od konkretnego tematu
pracy licencjackiej
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Sławomir Kobojek
Nazwa przedmiotu: Seminarium dyplomowe
Forma zajęć: seminarium
Rok studiów, semestr: III semestr V i VI
Liczba punktów ECTS: 3 + 5
Semestr V – Zajęcia maja charakter konwersatorium, dla którego wstępem jest referat przygotowany i wygłoszony
przez jednego ze studentów. Referaty i tematy dostosowane są do tematów prac licencjackich i służą prezentacji
zawartości informacyjnej różnych opracowań (monografii, map, atlasów, itp.), które mogą być użyteczne w procesie
przygotowywania pracy licencjackiej.
Semestr VI – Zajęcia mają charakter indywidualnych konsultacji i spotkań, których zwieńczeniem będzie praca
licencjacka.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: praca licencjacka
Nazwisko osoby prowadzącej: Prof. dr hab. Paweł Jokiel, dr Piotr Moniewski
Nazwa przedmiotu – Seminarium dyplomowe
Liczba godzin zajęć dydaktycznych – 30 godz.
Forma zajęć – seminarium
Rok studiów, semestr – III rok studia zaoczne, semestr V i VI
Liczba punktów ECTS – 3 + 5
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z zasadami techniki pisania prac naukowych, zapoznanie z wzorcowymi
przykładami prac licencjackich oraz dokonanie przeglądu publikacji i innych materiałów źródłowych z zakresu
poszczególnych składników środowiska przyrodniczego.
47
Treści programowe: W ramach pierwszego seminarium studenci dokonują wyboru obszarów do realizacji prac
licencjackich, poznają zasady stosowane przy realizacji prac naukowych, dokonują przeglądu prac licencjackich z
różnych obszarów pod kątem układu treści, zastosowanych rozwiązań graficznych przy opracowaniu map
tematycznych, jakości i oryginalności dokumentacji fotograficznej. Kolejne zajęcia semestru zimowego są
przeznaczone na prezentację zagadnień dotyczących poszczególnych składników środowiska przyrodniczego w
świetle regionalnej literatury geograficznej oraz tematycznych opracowań kartograficznych. Jedno ze spotkań ma
charakter instruktarzu do samodzielnego opracowania mapy geomorfologicznej na podstawie podkładu
topograficznego i szczegółowej mapy geologicznej.
Zajęcia seminaryjne semestru letniego mają charakter konsultacji w zakresie zagadnień problemowych
napotkanych w trakcie realizacji kolejnych rozdziałów prac licencjackich. W trakcie zajęć ma miejsce referowanie
prac na poszczególnych etapach ich realizacji. Jego celem jest ocena poprawności merytorycznej, językowej i
formalnej oraz zwrócenie uwagi na zagadnienia wymagające korekty w dalszej realizacji pracy.
Metody dydaktyczne: Zajęcia realizowane są z zastosowaniem rozmaitych metod dydaktycznych, wśród nich
wymienić należy takie formy jak wykład, ćwiczenia o charakterze instruktarzu, dyskusję, prezentację wyników.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Seminarium jest zaliczane na ocenę, wystawianą na podstawie stopnia
realizacji pracy licencjackiej.
• Starkel L. (red.), 1991, Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Naukowe PWN,
Warszawa.
• Dylik J., 1971, Województwo ze stolicą bez antenatów. ŁTN, Szlakami Nauki nr 15, Łódź.
• Jokiel P., 2004, Zasoby wodne środkowej Polski na progu XXI wieku. Wyd. UŁ, Łódź.
• Kobojek E. Kobojek S., 2005, Doliny rzeczne regionu łódzkiego. UŁ, WNG, Łódź.
• Kurowski J.K., 2002, Parki krajobrazowe Polski Środkowej. UŁ, Inst. Ekologii i Ochrony Środowiska, Łódź.
• Liszewski S. (red), 2001, Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN, Łódź.
• Pączka S. (red.), 1993, Środowisko geograficzne Polski Środkowej. Wyd. UŁ, Łódź.
• Turkowska K., 2006, Geomorfologia regionu łódzkiego. Wyd. UŁ, Łódź.
Rok studiów: III rok, sem V i VI
Liczba punktów ECTS: 3+5
Założenia i cele przedmiotu: założeniem seminarium jest pomoc i kontrola procesu opracowywania przez
studentów prac licencjackich. Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z metodyką pracy naukowej, pomoc w
podjęciu własnych badań, nauczenie opracowania i interpretacji zebranego materiału badawczego i statystycznego
Treści programowe:
Założenia formalne i metodologiczne pracy licencjackiej
Określenie zakresu badań i celów badawczych
Zapoznanie z podstawowymi metodami badawczymi w geografii
Analiza metod badań socjologicznych, w tym konstrukcji ankiety i doboru próby respondentów
Omówienie literatury przedmiotu
Opracowanie szczegółowej monografii geograficznej wybranych sołectw w województwie łódzkim (charakterystyka
środowiska geograficznego, morfologii, demografii, gospodarki, infrastruktury)
Metody dydaktyczne: dyskusja naukowa, współpraca z promotorem
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie pierwszego semestru uzależnione jest od przyjęcia przez
prowadzącego dwóch pierwszych rozdziałów pracy licencjackiej, natomiast semestr drugi jest zaliczany na
podstawie zaakceptowania pełnej wersji pracy licencjackiej
• Berezowski S., 1992, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej, Warszawa
• Dylikowa A., 1973, Geografia Polski. Krainy geograficzne, Warszawa
• Jażdżewska I., 2004, Statystyka dla geografów, Łódź
• Kondracki J., 2001, Geografia regionalna Polski, Warszawa
• Kiełczewska-Zaleska M., 1972, Geografia osadnictwa, Warszawa
• Liszewski S. (red.), 2001, Zarys monografii województwa łódzkiego, Łódź
• Mizerski W., 2005, Geologia Polski dla geografów, Warszawa
• Woś A., 1998, Klimat Polski, Warszawa
• oraz literatura uzupełniająca zależna od tematyki realizowanych prac
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Marek Barwiński,
48
Rok studiów: III rok studiów zaocznych licencjackich, cały rok
Liczba punktów ECTS: 3+5
Głównym celem jest nabycie umiejętności pisania pracy kwalifikacyjnej
Treści programowe:
Zasady i wymogi pisania pracy licencjackiej. Wyjaśnienie pojęcia monografia. Elementy składowe monografii
geograficznej. Omówienie elementów znajdujących się we wstępie pracy: zakres przestrzenny, czasowy,
przedmiotowy, podmiotowy. Formułowanie celów i hipotez badawczych. Metody badań terenowych i kameralnych
(metody kartograficzne prezentacji danych). Literatura i materiały źródłowe przydatne do napisania pracy.
Problematyka badań w literaturze. Sposoby powoływania się na literaturę i materiały źródłowe (system harwardzki).
Zakres merytoryczny poszczególnych bloków tematycznych: środowisko przyrodnicze, zagadnienia społecznodemograficzne, gospodarka (rolnictwo, usługi, przemysł), infrastruktura techniczna i zabudowa gospodarcza,
warunki mieszkaniowe. metoda sporządzania zdjęcia użytkowania ziemi (omówienie zasad konstrukcji i
interpretacji).
Metody dydaktyczne: dyskusja, analiza, „burza mózgów”, praca w grupach
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach, przedstawienie poszczególnych części pracy
licencjackiej, złożenie pracy do obrony
• Boć J., 1999, Jak pisać pracę magisterską, Kolonia Limited, Wrocław
• Stachowiak Z., 2001, Metodyka i metodologia pisania prac kwalifikacyjnych: licencjackich, magisterskich,
podyplomowych, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa
• Holzer Z. J., 2001, Demografia, PWE, Warszawa
• Kurkus M., 1984, Przewodnik do ćwiczeń z geografii ludności, Warszawa
• Babbie E., 2004, Badania społeczne w praktyce, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
• Lutyński J., 1994, Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia, ŁTN, Łódź
• Gruszczyński L. A., 1991, Kwestionariusz w socjologii. Budowa narzędzi badań surveyowych, Katowice
Nazwisko osoby prowadzącej/ osób prowadzących: dr Anna Janiszewska, dr Agnieszka Rochmińska
Rok III, semestr VI
Kgo 14. Nazwa przedmiotu: Geografia Polski Środkowej (30 godzin) Część I: Środowisko fizycznogeograficzne
Liczba godzin: 15 godzin (5 godzin wykładu+ 4 godziny ćwiczeń) + 6 godzin ćwiczeń terenowych
Rok studiów: III rok, semestr VI
Opanowanie wiedzy o głównych elementach środowiska naturalnego Polski Środkowej,
ich uwarunkowaniach oraz wzajemnych powiązaniach. Umiejętność wykorzystania materiałów kartograficznych i
literatury.
Treści programowe:
Wykład: Granice i podział Polski Środkowej w znaczeniu fizycznogeograficznym. Pojęcia: Polska ŚrodkowaWyżyna Łódzka-Wzniesienia Łódzkie – region łódzki-województwo łódzkie. Główne elementy środowiska
naturalnego regionu na te Polski (budowa geologiczna, rzeźba, klimat, wody powierzchniowe i podziemne, gleby).
Powiązania elementów na podstawie wybranych stanowisk , ze szczególnym uwzględnieniem parków
krajobrazowych. Badania fizycznogeograficzne w Polsce Środkowej – wybrane, przekrojowe publikacje.
Metody dydaktyczne: wykład ilustrowany mapami i zdjęciami (prezentacja komputerowa)
Treści programowe:
Ćwiczenia: 1. Główne cechy środowiska fizycznogeograficznego Polski Środkowej: przedstawienie w formie
graficznej głównych komponentów środowiska (jednostki fizycznogeograficzne, jednostki geologiczno-strukturalne,
elementy geologiczne, działy wodne, hipsometria, parki krajobrazowe). 2. Przekrój krajobrazowy Polski Środkowej:
wykonanie przekroju krajobrazowego dla wybranego obszaru. Analiza relacji zachodzących pomiędzy elementami
środowiska określonymi na przekroju.
Metody dydaktyczne: dyskusja, prace graficzne oraz komentarze pisemne
Forma zaliczenia: Wykład – zaliczenie. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność i czynny udział w
ćwiczeniach, pozytywna ocena wykonywanych prac.
• Klatkowa H., 1972 – Paleogeografia Wyżyny Łódzkiej i obszarów sąsiednich podczas zlodowacenia
warciańskiego. Acta Geogr. Lodz., 28.
• Turkowska K., 2006 – Geomorfologia regionu łódzkiego. Wydawnictwo UŁ. Łódź.
49
•
Arkusze Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000.
• Arkusze map topograficznych w skali 1:50 000.
• Mapa potencjalnej roślinności naturalnej 1: 300 000.
• Mapa glebowa w skali 1: 300 000.
Prowadzący: prof. dr hab. Krystyna Turkowska – wykład; Mgr Danuta Dzieduszyńska - ćwiczenia
Nazwa przedmiotu: Geografia Polski Środkowej
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 1 dzień terenowy (6 godzin)
Rok studiów, semestr: III rok, semestr VI
Liczba punktów ECTS: 3 (cały przedmiot)
Pokazanie głównych elementów środowiska naturalnego Polski Środkowej na przykładzie wybranych stanowisk.
Treści programowe:
Pokazanie stanowisk: Janów-Anielin-Lipka- Niesułków-Karsznice-Góra Św. Małgorzaty-Tum- Łęczyca
Janów – strefa krawędziowa tzw. Wyżyny Łódzkiej, rozwój poglądów na genezę krawędzi; jej cechy
morfometryczno-morfologiczne; budowa geologiczna obszaru; stopnie krawędziowe i ich geneza; elementy
glacjalne i peryglacjalne obszaru.
Anielin-Lipka – parowy janinowskie – rezerwat parowy Janinowskie w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich
jako przykład form ochrony środowiska; parowy ich geneza; różnice między parowami a wąwozami; procesy
denudacyjne wywołane gospodarką człowieka.
Niesułków-rzeźba strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej; problematyka działalności rzecznej i stokowej w
warunkach peryglacjalnych i wyraz morfologiczny na przykładzie doliny Mrożycy.
Karsznice- problematyka procesów eolicznych w późnym vistulianie i holocenie. Charakterystyka wydm
śródlądowych Polski Środkowej; znaczenie paleogeograficzne wydm.
Góra Św. Małgorzaty – pradolina warszawsko-berlińska – rozwój poglądów na genezę pradoliny warszawskoberlińskiej; poziomy pradolinne; zróżnicowanie dna; geneza „gliniastych wysp” w dnie; dolinny dział wodny I-rzędu;
wpływ procesów halotektoniki na rozwój pradolinny.
Łęczyca-Tum – rozwój osadnictwa od neolitu, ślady grodzisk, kolegiata w Tumie.
Metody dydaktyczne: wykład w terenie
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: obecność, notatki ze stanowisk terenowych
• Turkowska K. , 2006 – Geomorfologia regionu łódzkiego. Wyd. UŁ.
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Danuta Dzieduszyńska, dr Lucyna Wachecka-Kotkowska
Kuo2. Nazwa przedmiotu: Podstawy paleogeografii
Znajomość podstawowych zmian środowiska w dziejach Ziemi i metod ich rekonstrukcji; umiejętność wnioskowania
o procesach geologicznych zachodzących w przeszłości na podstawie procesów współczesnych, analizy budowy
geologicznej i rzeźby; zrozumienie znaczenia znajomości ewolucji środowiska przyrodniczego dla możliwości jego
eksploatacji przy zachowaniu równowagi tworzących ją składników.
Treści programowe:
Przedmiot i zadania paleogeografii. Przestrzenne i czasowe skale badań paleogeograficznych (opracowania
globalne, regionalne, wybranego okresu). Zasady rekonstrukcji paleogeograficznych. Metody korelacji i datowania
zjawisk. Paleośrodowiska ery paleozoicznej i mezozoicznej - przykłady. Zarys paleogeografii kenozoiku Polski.
Cykliczne zmiany poziomu oceanu światowego, metodyka i znaczenie badań osadów głębokomorskich dla
globalnych rekonstrukcji paleogeograficznych. Geologiczne metody rekonstrukcji zmian klimatycznych. Ewolucja
szaty roślinnej i świata zwierzęcego a środowisko. Radiacja adaptatywna ssaków w kenozoiku. Przeszłość
geologiczna Ziemi kluczem do zrozumienia przyszłości?
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium ze znajomości i zrozumienia zagadnień omawianych na
wykładach
• Andell T. H. van, 2001 – Nowe spojrzenie na starą planetę. Zmienne oblicze Ziemi. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa.
• Mojski, J. E. 1993. Europa w plejstocenie, ewolucja środowiska przyrodniczego. PAE, Warszawa.
• Mojski J.E., 2005 – Ziemie polskie w czwartorzędzie. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
50
• Mannion A., 2003 – Zmiany środowiska Ziemi. Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Starkel L., 1975 - Paleogeografia holocenu. PWN. Warszawa.
• Starkel L. (red.), 1999 - Geografa Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN. Warszawa. Rozdział 2. Przemiany
środowiska przyrodniczego w przeszłości. str. 23-218.
• Tabela stratygraficzna Polski. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2008 / www.pgi.gov.pl
• Tablica : Dzieje życia na Ziemi. Dolnośląski Oddział Państwowego Instytutu Geologicznego. Warszawa 2002
Nazwisko osoby prowadzącej : dr Małgorzata Roman
Oo2. Nazwa przedmiotu: Metodologia nauk geograficznych
Liczba godzin: 30
Forma zajęć: Wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych
Rok studiów i semestr: III rok, VI semestr
Założenia i cele przedmiotu: Wykład z metodologii spełnia rolę syntetyzującą. Ma skłonić studentów do refleksji
dotyczących specyfiki – odrębności i podobieństw geografii w stosunku do innych nauk empirycznych. Dostarcza
wiedzy o geografii jako odrębnej dyscyplinie naukowej.
Treści programowe: W trakcie studiów licencjackich studenci zdobywają wiedzę z różnych szczegółowych dziedzin
geografii. Wykład z metodologii umożliwia uzyskanie odpowiedzi na podstawowe kwestie dotyczące specyfiki
geografii jako dyscypliny naukowej. Szczegółowa problematyka wykładów obejmuje: definicję, zadania i podział
metodologii nauk, zadania metodologii geografii. Omówione są zagadnienia historii rozwoju geografii. Na tle
dziejów światowej geografii przedstawiona jest także historia geografii polskiej. Prezentowane są sylwetki oraz
dokonania wybitnych myślicieli i geografów, przedstawicieli różnych szkół narodowych geografii. W toku wykładu
omawiany jest zakres przedmiotowy dziedziny badań geograficznych, jej miejsce w podstawowym podziale nauk,
powiązania z innymi naukami, ukształtowanie się trzech podstawowych paradygmatów geograficznych:
regionalnego, ekologicznego i przestrzennego, zasadnicze orientacje filozoficzno – metodologiczne (scjentystyczna
i antyscjentystyczna w wersji humanistycznej i radykalnej). Z zakresu zagadnień metodycznych przedstawione są
problemy rewolucji ilościowej, wykorzystanie języków matematyki, typy modeli matematycznych i ich funkcje, skale
i pomiary, metody ustalania danych faktycznych – modele obserwacji, znaczenie mapy jako nośnika informacji
geograficznej, metody porządkowania danych (klasyfikacja i typologia).
Metody dydaktyczne: Wykład ilustrowany prezentacjami multimedialnymi.
Forma i warunki zaliczenia: Pisemny sprawdzian końcowy.
• Chojnicki Z., 1999 – Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe,
Poznań.
•
Chojnicki Z., Starkel L., Wróbel A., 1986 – Główne kierunki rozwoju geografii polskiej. Przegląd Geogr., 69, 1-2.
• Domański B., Widacki W. (red.), 1999 – Geografia polska u progu trzeciego tysiąclecia. IG UJ, Kraków.
• Domański R., 1998 – Zasady geografii społeczno – ekonomicznej. PWN, Warszawa.
• Isaczenko A. G., 1975 – Rozwój myśli geograficznej. PWN, Warszawa.
• Romer E., 1969 – O geografii. Rozważania historyczne i metodologiczne. Przedmowa komentarz, przypisy A.
Zirhoffer. Prace, Wroc. Tow. Nauk. Seria 3, Wrocław.
• Ayer A. J., 2000 – Filozofia w XX wieku. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Buchwald K., Engelhard W., 1975 – Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody. PWRiL, Warszawa.
• Kotarbiński T., 1986 – Drogi dociekań własnych. Fragmenty filozoficzne. PWN, Warszawa.
• Kozłowski S., 2000 – Ekorozwój. Wyzwanie XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Sławomir Kobojek i dr Ewa Klima
Mo8. Nazwa przedmiotu: Kartografia tematyczna (część fizyczno-geograficzna)
Rok studiów, semestr: III semestr 5
Liczba punktów ECTS: 3.
Założenia i cele przedmiotu: zaznajomienie studentów z treścią map przedstawiających składniki środowiska
geograficznego, ze sposobami ich opracowywania oraz z możliwościami wykorzystania w badaniach środowiska.
Treści programowe: Definicja działu kartografii, klasyfikacja map tematycznych, cechy wyróżniające mapy
tematyczne i specyfika stosowanych metod prezentacji kartograficznej. Mapy zjawisk przyrodniczych. Kartografia
geologiczna. Klasyfikacja map geologicznych. Podstawowa mapa geologiczna w Polsce, elementy składowe
SMGP 1:50 000. Rodzaje badań przeprowadzanych w trakcie opracowywania map geologicznych. Etapy
opracowywania arkusza SMGP 1:50000. Kartografia geologiczna przeglądowa.
51
Kartografia geomorfologiczna. Klasyfikacjia map geomorfologicznych, podstawowa mapa geomorfologiczna,
elementy składowe szczegółowych map geomorfologicznych Polski, metodyka kartowania geomorfologicznego,
zasady konstruowania szczegółowych i przeglądowych map geomorfologicznych. Elementy składowe objaśnień
tekstowych do poszczególnych arkuszy mapy.
Kartografia gleb. Klasyfikacjia map glebowych, metod pracy i zasady obowiązujących przy przeprowadzaniu
gleboznawczej klasyfikacji gruntów, metodyka opracowania mapy glebowo-rolniczej szczegółowej i przeglądowej.
Kartografia hydrograficzna i hydrogeologiczna. Klasyfikacja map hydrograficznych, historia opracowywania
Szczegółowej mapy hydrograficznej Polski, podstawowe mapy hydrograficzne w Polsce. Elementy składowe
szczegółowych map hydrograficznych, metodyka kartowania hydrograficznego. Główne zadania badawcze w
trakcie prac zdjęciowych hydrograficznych, treść map hydrograficznych, zasady konstruowania szczegółowych i
przeglądowych map hydrograficznych i hydrogeologicznych. Elementy składowe objaśnień tekstowych do
poszczególnych arkuszy mapy. Numeryczne wersje map hydrograficznych
Kartografia pokrywy roślinnej. Mapy roślinności rzeczywistej, aktualnej, mapy potencjalnej roślinności naturalnej,
mapy użytkowania ziemi. Zasady konstruowania map użytkowania ziemi, metodyka pozyskiwania informacji i ich
prezentacji kartograficznej, definicja podstawowych form i kierunków użytkowania ziemi. Opracowanie
szczegółowej mapy użytkowania ziemi według zasad zawartych w instrukcji do szczegółowego zdjęcia
użytkowania ziemi z wykorzystaniem map topograficznej i glebowo-rolniczej
Mapy sozologiczne jako kartograficzny obraz aktualnego stanu środowiska przyrodniczego.
Treść map sozologicznych, metodyka opracowania mapy sozologicznej, definicja elementów stanowiących treść
mapy sozologicznej. Mapa sozologiczna jako diagnoza stopnia przekształceń antropogenicznych epigeosfery.
Studium szczegółowych map sozologocznych Polski w skali 1:50000 różnych wersji pod kątem widzenia
różnorodności elementów treści tematycznej przedstawionej na wybranych arkuszach mapy. Identyfikacja i opis
elementów występujących na wybranym arkuszu szczegółowej mapy sozologicznej z wykorzystaniem instrukcji wytycznych technicznych K-3.6 - Mapa sozologiczna Polski w skali 1:50000.
Mapy geoekologiczne obrazujące strukturę fizycznogeograficzną wybranego terenu. Analiza map krajobrazowych i
strukturalnych oraz wielowskaźnikowa analiza statystyczna wyróżnionych geokompleksów. Charakterystyka
opisowa fizycznogeograficznej struktury wybranego obszaru.
Metody dydaktyczne: ćwiczenia, prezentacja, dyskusja.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: ocena uzyskana na podstawie poprawnie wykonanych ćwiczeń oraz
aktywnego udziału w zajęciach.
• M. Klimaszewski - Geomorfologia, Instrukcja opracowania mapy hydrograficznej Polski 1:50 000.
• J. Kostrowicki 1959 - Polskie zdjęcie użytkowania ziemi. Dokumentacja Geograficzna z.2.
• W. Słowański i inni, 1998 - Kartografia geologiczna. Wyd. Geologiczne Warszawa
• K. Waksmundzki 1975 - Kompleksowa mapa sozologiczna. Wszechświat z.3,
• Wytyczne techniczne K-3.6 - Mapa sozologiczna Polski w skali 1:50000
Nazwa przedmiotu: Kartografia tematyczna (część społeczno-ekonomiczna)
Rok studiów: III rok, semestr Vi
Poznanie metod kartograficznych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej. Student będzie posiadał
umiejętność poprawnego posługiwania się podstawowymi metodami kartograficznymi, ze szczególnym
uwzględnieniem zasad poprawnej konstrukcji graficznej map tematycznych, a także interpretacji kartograficznej
prezentacji zjawisk.
Treści programowe:
Metody jakościowe przedstawień kartograficznych (metoda sygnaturowa, chorochromatyczna, zasięgów).
Graficzne przedstawianie danych statystycznych (wykresy i diagramy).
Metody ilościowe przedstawień kartograficznych (kartodiagramy, kartogramy, izolinie, metoda kropkowa i
dazymetryczna).
Przykłady przedstawień kartograficznych w wybranych dyscyplinach geografii społeczno-ekonomicznej.
Metody dydaktyczne: praca w grupach, praca indywidualna nad projektami.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywne uczestnictwo w zajęciach, poprawne wykonanie prac
zaliczeniowych.
• Ratajski L., 1989, Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej, PPWK.
• Szaflarski J.,1965, Zarys kartografii, PPWK, Warszawa.
• Flis J., 1973, Kartografia w zarysie, PZWSz, Warszawa.
• Robinson A., Sale R., Morrison J., 1988, Podstawy kartografii, PWN.
52
• Saliszczew K. A., 1998, Kartografia ogólna, Wyd. Nauk. PWN.
Nazwa przedmiotu: Kartografia tematyczna
Rok studiów, semestr: IIIr., semestr VI
Liczba pkt. ECTS: 3
Zajęcia przeznaczone są dla wszystkich, którzy chcą świadomie wykorzystywać w badaniach geograficznych mapę
jako skuteczny środek analizy i prezentacji wyników badań. Poświęcone są podstawowym typom społeczno ekonomicznych map tematycznych. Mapa tematyczna rozpatrywana jest z punktu widzenia dwóch podstawowych
funkcji: jako zapis szczegółowej informacji o lokalizacji obiektów i zjawisk oraz jako model struktury przestrzennej
zjawisk.
Poznanie metod kartograficznych dla prezentacji zagadnień w poszczególnych dyscyplinach geografii społecznoekonomicznej: możliwości i ograniczenia przedstawień, zasady konstrukcji graficznej, przykłady zastosowania,
interpretacja kartograficzna prezentacji zjawisk i faktów.
Treści programowe:
W pierwszej części omawiany jest zakres tematyczny map, najważniejsze zagadnienia i problemy przedstawiane
na mapach tematycznych, źródła i typy danych. Analizowane są związki między charakterem rozkładu
przestrzennego, typem danych i poziomem ujęcia a doborem graficznych środków prezentacji. Omawiane są
zasady konstrukcji legendy map tematycznych oraz problemy związane z generalizacją map tematycznych. Zajęcia
ilustrowane są przykładami wielkoskalowych map tematycznych oraz map tematycznych z atlasów narodowych i
regionalnych.
Elementy języka mapy. Zależności wynikające z konstrukcji mapy: semiotyczne (konwencje kartograficzne),
izomorficzne (izomorfizm położenia, postaci, treści). Elementy makiety mapy.
Graficzne przedstawianie danych statystycznych (wykresy, diagramy).
Metody ilościowe przedstawień kartograficznych (kartodiagramy, kartogramy, metoda izolinii, dozymetryczna,
kropkowa)
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: na podstawie ocen z poszczególnych projektów.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniajcej:
• Kraak M.J., Ormeling F., 1998, Kartografia. Wizualizacja danych przestrzennych, PWN, Warszawa.
• Przywłocki S., Kowalski G., Czochański M., 1985, Kartografia tematyczna w inżynierii środowiska, Skrypty dla
Szkół Wyższych, Politechnika Łódzka, Łódź.
• Ratajski L., 1989, Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej, PPWK, Warszawa.
• Robinson A.N., Sale R.D., Morrison J., 1988, Podstawy kartografii, PWN, Warszawa.
Osoba prowadząca: dr Stanisław Mordwa
Nazwa przedmiotu: Kartografia tematyczna (część społeczno-ekonomiczna)
Rok studiów, semestr: IIIr., semestr VI
Liczba pkt. ECTS: 3
Poznanie metod kartograficznych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej. Student będzie posiadał
umiejętność poprawnego posługiwania się podstawowymi metodami kartograficznymi, ze szczególnym
uwzględnieniem zasad poprawnej konstrukcji graficznej map tematycznych, a także interpretacji kartograficznej
prezentacji zjawisk.
Treści programowe:
Graficzne przedstawianie danych statystycznych (wykresy i diagramy).
Metody ilościowe przedstawień kartograficznych (kartodiagramy, kartogramy, izolinie, metoda kropkowa i
dazymetryczna).
Przykłady przedstawień kartograficznych w wybranych dyscyplinach geografii społeczno-ekonomicznej.
Metody dydaktyczne: praca w grupach, praca indywidualna nad projektami.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: aktywne uczestnictwo w zajęciach, poprawne wykonanie prac
zaliczeniowych.
• Ratajski L., 1989, Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej, PPWK.
• Szaflarski J.,1965, Zarys kartografii, PPWK, Warszawa.
• Flis J., 1973, Kartografia w zarysie, PZWSz, Warszawa.
53
•
Robinson A., Sale R., Morrison J., 1988, Podstawy kartografii, PWN.
• Saliszczew K. A., 1998, Kartografia ogólna, Wyd. Nauk. PWN.
Kuo6. Nazwa przedmiotu :Podstawy historii gospodarczej XIX i XX w.
Rok studiów: III rok, semestr VI,
Związki historii gospodarczej z geografią. Najważniejsze i przełomowe wydarzenia w dziejach gospodarczych
świata i Polski w okresie XIX i XX w. Podstawowe problemy gospodarcze ziem polskich w okresie zaborów.
Rozwój gospodarczy w okresie międzywojennym 1918-1939. Gospodarka świata po II wojnie światowej.
Podstawowe zagadnienia i problemy gospodarcze okresu Polski Ludowej. Polska gospodarka w okresie
transformacji systemowej lat 90-ych. Rozwój gospodarczy Polski powojennej na tle II Rzeczypospolitej i wybranych
krajów europejskich.
Treści programowe:
Wprowadzenie – omówienie przedmiotu historii gospodarczej, celów i metod; wyjaśnienie podstawowych pojęć i
terminów. Scharakteryzowanie dziejów dyscypliny oraz jej rozwoju w Polsce (najważniejsze szkoły). Krótkie
omówienie współzależności jakie występują między historią gospodarczą a innymi dyscyplinami naukowymi oraz
znaczenia znajomości historii gospodarczej dla geografów, a geografów ekonomicznych w szczególności. Podanie
najważniejszej literatury przedmiotu i jej krótkie omówienie. Fundamentalne wydarzenia w dziejach gospodarczych
świata do poł. XIX w. oraz zmiany przestrzenne jakie one dokonały. Rozwój gospodarczy Europy średniowiecznej pojęcie feudalizmu i systemu lennego. Feudalizm na ziemiach polskich, kolonizacja na prawie niemieckim i jej
wpływ na zmiany oblicza gospodarczego Polski w średniowieczu. Ocena osiągnięć gospodarczych okresu
średniowiecza. Odkrycia geograficzne i ich wpływ na gospodarkę świata i Europy. Początki kapitalizmu; rewolucja
przemysłowa w Anglii (1760-1830) i jej znaczenie. Przemiany społeczno-polityczne w Europie kontynentalnej i
Ameryce Północnej w latach 1750-1870; liberalizm gospodarczy. Kolonie. Rozwój gospodarczy Europy i Stanów
Zjednoczonych w XIX w. Rewolucja transportowa. Zróżnicowanie rozwoju gospodarczego. Rewolucja
demograficzna, agrarna, urbanizacja. Kapitalizm na ziemiach polskich. Rewolucja przemysłowa. Powstanie
okręgów przemysłowych i miast przemysłowych. Uwłaszczenie chłopów i zniesienie pańszczyzny. Kapitalizm
monopolistyczny, jego cechy i etapy. Druga rewolucja przemysłowa (lata 1870-1914) i jej skutki. Kapitalizm na
ziemiach polskich po 1870 r. Ocena poziomu gospodarczego ziem polskich w przededniu wybuchu I wojny
światowej. Stabilizacja gospodarki światowej w latach 1924-1929. Wielki kryzys gospodarczy lat 1929-1933 i jego
skutki kryzysu. Teoria i istota interwencjonizmu państwowego, „New Deal” w Stanach Zjednoczonych. Rosja
radziecka i powstanie komunizmu. Gospodarka Polski okresu międzywojennego. Społeczeństwo Polski
przedwrześniowej. Ocena gospodarki Polski międzywojennej. Gospodarka Polski na tle gospodarki światowej w
okresie po II wojnie światowej. Powojenna odbudowa. Przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne w krajach
bloku wschodniego. doktrynalne i polityczne uwarunkowania zmiany systemu gospodarczego po wojnie. Pojęcie
gospodarki wielosektorowej i centralnie sterowanej (kierowanej). Podokresy wyznaczające etapy w dziejach
gospodarczych Polski Ludowej. Dwa systemy polityczne. Załamanie ekonomicznego systemu komunistycznego w
latach 80-tych – bilans PRL. Założenia i realizacja systemowej transformacji III Rzeczypospolitej.
Metody dydaktyczne: mapa, tabele statystyczne, wykresy, prezentacja multimedialna
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: kolokwium oraz czynne uczestniczenie w zajęciach.
•
Jezierski A., Leszczyńska C., Dzieje gospodarcze Polski w zarysie do 1989 r., Warszawa 1995
• Historia gospodarcza Polski, red. J. Kaliński, Warszawa 1993
• Skodlarski J., Historia gospodarcza Polski XIX i XX w., Warszawa 1999
• Cameron C., Historia gospodarcza świata, Warszawa 1996
Nazwisko osoby prowadzącej: prof. nadzw. dr hab. Mariusz Kulesza
Kgo. Nazwa przedmiotu: Planowanie przestrzenne
Wymiar godzin: 30
Realizacja: III rok, semestr VI.
Punkty ECTS: 4
Poznanie podstawowych pojęć z zakresu planowania przestrzennego, metod budowania planów przestrzennych,
ich wartościowania oraz powiązań z polityką przestrzenną. Poznanie zadań planowania przestrzennego w Polsce i
w krajach Europy Zachodniej. Zapoznanie się z systemem planowania przestrzennego w Polsce .
Treści programowe:
54
Wprowadzenie w istotę przedmiotu (podstawowe pojęcia i zagadnienia terminologiczne, planowanie przestrzenne i
jego powiązania z innymi naukami, metody w planowaniu przestrzennym, cele planowania przestrzennego.
Ewolucja i system planowania przestrzennego w Polsce (rozwój planowania przestrzennego, podstawy prawne
planowania przestrzennego, system planów przestrzennych). Metody budowania planów przestrzennych
(diagnoza, prognozowanie, wariantowanie, optymalizacja). Wartościowanie planów (analiza kosztów i korzyści,
planowanie bilansowe, macierz celów – osiągnięć). Polityka przestrzenna (cele, sposoby osiągania celów, środki
realizacyjne, instrumenty). Planowanie wielkoprzestrzenne. Planowanie krajowe i ponadkrajowe. Przestrzenne
planowanie regionalne. Planowanie miejscowe (zakres opracowań planistycznych – strategia, studium, plan
miejscowy, znaczenie miejscowych opracowań planistycznych w gospodarce przestrzennej i w systemie regulacji
prawnych). Planowanie przestrzenne a środowisko naturalne, prawne środki ochrony środowiska naturalnego.
Planowanie przestrzenne układu osadniczego, proces planowania przestrzennego miasta, metoda waloryzacji
terenów. Rola i zadania planowania przestrzennego w krajach Europy Zachodniej ( metodologia planowania
przestrzennego i opracowywania planów przestrzennych, działalność planistyczna w Europie Zachodniej (studia
przypadków: Wielka Brytania, Francja, Holandia, Niemcy, kraje skandynawskie). Polska szkoła planowania
przestrzennego na tle europejskim i światowym.
Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja multimedialna, studium przypadku.
Forma zaliczenia: kolokwium zaliczeniowe
• Domański R., 1989, Podstawy planowania przestrzennego, PWN, Poznań-Warszawa;
• Gospodarka przestrzenna, T. V, Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne,2002, pod red. L. Kupca,
Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku;
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003 r., Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717;
• Zarządzanie rozwojem lokalnym i regionalnym w kontekście integracji europejskiej, 2003, pod red. A. Klasika,
Zeszyt 208, Biuletyn KPZK PAN, Warszawa;
• Leśniak J., 1985, Planowanie przestrzenne, PWN, Warszawa;
• Pietraszewski W., 1985, Wartość przestrzeni w planowaniu, Tom LXXXI, Studia KPZK PAN, PWN, Warszawa;
Osoby prowadzące: dr Anna M. Niżnik, dr Agnieszka Rochmińska.
Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe regionalne „Pojezierza i Pobrzeża”
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 5 dni terenowych
Rok studiów, semestr: III rok, semestr letni VI
Zapoznanie z różnymi zagadnieniami z zakresu geografii fizycznej, regionalnej o różnym stopniu szczegółowości,
kształcenie umiejętności zbierania materiałów, opracowania i napisania tekstu o tematyce geograficznej,
kształcenie umiejętności autoprezentacji wiadomości zebranych na podstawie literatury w danym stanowisku,
poznanie środowiska geograficznego Polski Północnej.
Treści programowe:
Problematyka ćwiczeń obejmuje zagadnienia z zakresu geomorfologii strefy młodoglacjalnej, hydrologii,
współczesnych procesów geodynamicznych, osadnictwa, turystyki, ochrony środowiska oraz wybranych
problemów z zakresu rolnictwa i przemysłu odwiedzanych w trakcie ćwiczeń regionów Polski.
Trasa przejazdu: Łódź-Włocławek-Toruń-Kościerzyna-Lębork-Łeba-Słupsk-Hel-Gdańsk-Tczew-Elbląg-MalborkGdańsk-Toruń-Włocławek-Łódź.
Bazą dla ćwiczeń są ośrodki: we Wdzydzach, Łebie, Pruszczu Gdańskim skąd następują wyjazdy w kierunku:
Słowińskiego Parku Narodowego, Jastrzębiej Góry, Jeziora Żarnowieckiego, Helu, Kaszubskiego Parku
Krajobrazowego, Trójmiasta, Żuław.
Przed wyjazdem każdy ze studentów zobowiązany jest do wybrania referatu spośród 10 zaprezentowanych przez
każdego prowadzącego, zapoznania się z podstawową literaturą z zakresu geografii Polski Północnej oraz do
przygotowania i prezentacji krótkiego komunikatu na wybrany temat.
Metody dydaktyczne: wykład w terenie, autoprezentacja, dyskusja
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: wynikowa ocena z kolokwium końcowego, oceny referatu i jego prezentacji.
• Starkel L., 1999- Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.
• Podręczniki akademickie, artykuły naukowe i popularnonaukowe, albumy, zdjęcia, mapy
Nazwisko osoby prowadzącej: Kierownik ćwiczeń dr Lucyna Wachecka-Kotkowska (geografia fizycznageomorfologia) .Współprowadzący: dr Piotr Moniewski (geografia fizyczna, hydrografia), mgr Danuta
Dzieduszyńska (geografia fizycznageomorfologia), dr Iwona Jażdżewska (geografia ekonomiczna).
55
III ROK, SEMESTR V i VI geografia nauczycielska
Szczegółowy plan studiów – specjalizacja nauczycielska
zmiany od października 2007 roku (dla studentów III roku w roku akademickim 2007/2008)
Oznaczenia przedmiotów:
A – przedmioty kształcenia ogólnego
B – przedmioty podstawowe C – przedmioty kierunkowe
D – przedmioty z
zakresu dodatkowej specjalizacji nauczycielskiej – przyroda E – ćwiczenia terenowe
F – przedmioty kształcenia
nauczycielskiego G – praktyki pedagogiczne
H – technologie informacyjne
I – język obcy
M – metodologia
Grup Nazwa przedmiotu
przed
miotó
w
C
Podstawy kształtowania i
ochrony środowiska
C
Geografia regionalna
kontynentów
C
GIS - wybrane zagadnienia
A
Historia filozofii
C
Seminarium dyplomowe
A/I
Lektora
I
Lektorat dla specjalności
nauczycielskiej
D
Biogeografia
F
Dydaktyka geografii
D
Krajobrazy przyrodnicze i
kulturow
F
Kultura języka i emisja
D
Zjawiska chemiczne
w przyrodzie
Regiony geograficzne
D
Polski
G
Praktyka zawodowa pedagogiczne ciągłe- SP
SEMESTR V
F
Dydaktyka geografii
C
Geografia Polski
C
Podstawy paleogeografii
C
Seminarium dyplomowe
M
Metodologia nauk
geograficznych
C
Planowanie Przestrzenne
A/I
Lektorat
Relacje przyroda D
człowiek
Regionie w
Polski Środkowej
Technologie informacyjne
H
w
nauczaniu
przyrody i
F
Edukacja ekologiczna i
regionalna
F
Prawo oświatowe
Ćwiczenia terenowe
E
regionalne i Pobrzeża"
"Wybrzeża
G
Praktyki pedagogiczne SEMESTR VI
ROK
Forma Godz.
zalicz. suma
w
w
pr.
tym
ćw.
w
tym
dni
ter.
Semestr
V
ćw
w
.
Semestr
VI
w
ćw.
egz.
30
30
egz.
90
70
20
70
20
12
zal
egz.
zal.
zal
zal
30
18
15
18
30
15
18
15
15
18
15
15
18
30
5
4
3
1
-
zal.
zal.
zal.
30
45
45
30
15
15
30
30
30
15
15
30
30
-
zal
zal.
30
60
15
30
15
30
15
30
15
30
-
egz.
zal
30
75
30
4 egz.
egz.*
zal.
zal.
zal.
zal.
546
268 15
263
1
30
15
15
30
10
15
20
2
zal.
egz .
zal.
30
18
15
30
zal.
30
zal.
20
zal.
zal.
10
36
zal
2 egz.
+dypl.
6 egz.+
egz. dypl
A/I. Przedmiot: Lektorat języka angielskiego
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 18 + 18
Forma zajęć: Lektorat
Rok studiów: III, semestr: zimowy i letni
Punkty ECTS:
30
Pkt.
ECT
S
15
18
30
l
5
30
75
75
268 27
8
10
15
15
20
15
30
30
30
30
2
3
2
5
3
18
4
4
-
30
30
-
20
20
-
36
4
18
15
15
10
10
36
6
75
324
110 15
75
199
8
870
378 30
462
9
268 278
11
0
11
0
75
214
30
214
60
56
Zapoznanie słuchaczy z literaturą angielską w zakresie: geologia, geologia historyczna, Ziemia i Układ Słoneczny.
Treści programowe:
Wykształcenie umiejętności czytania tekstów anglojęzycznych i czerpania informacji ze źródeł w języku angielskim.
Metody dydaktyczne: Przekład i tłumaczenie tekstu
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Dwa pisemne kolokwia
• Skrypt „English for students of geology” E.K.Starshinova
• “Natural systems of the Earth” W. Kossakowski, “Geography of Poland” T. Krynicka-Tarnacka, “Oxford
Dictionaryof Geography” S. Mayhew
Prowadzący zajęcia: mgr Joanna Stasiak
I. Nazwa przedmiotu: Lektorat dla specjalności nauczycielskiej
Rok studiów: III, semestr: V
Liczba punktów ECTS:
język niemiecki
Przekazanie studentom wiedzy o krajach niemieckiego obszaru językowego tak, aby mogli
w przyszłości zastosować tę wiedzę i materiały na zajęciach w szkole
Treści programowe:
Austria, Niemcy, Szwajcaria (wiadomości ogólne) - Bawaria, Hessen, Baden Wurtenberg, Saarland,
Niedersachsen, Meklemburg- Vorpommern, Sachsen, Turingen, Berlin, Koln, Wien
Metody dydaktyczne: metoda tłumaczeniowa plus gramatyczna
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenia poszczególnych jednostek tematycznych
Zdydaktyzowane przez lektora i opatrzone adekwatnymi ćwiczeniami leksykalno- gramatycznymi oryginalne teksty
o krajach niemieckiego obszaru językowego zaczerpnięte
z Internetu.
Nazwisko osoby prowadzącej: Joanna Gałecka - Duda
język angielski
Założenia i cele przedmiotu –
Zapoznanie studentów z terminologią w języku angielskim stosowaną w nauczaniu geografii
Treści programowe:
Podstawowe definicje geograficzne. Podział na działy w geografii. Klimat i pogoda. Rzeki, morza, łańcuchy górskie
i szczyty. Kontynenty i ich krótka charakterystyka. Efekt cieplarniany i jego wpływ na zmiany klimatyczne
Metody dydaktyczne:
Ćwiczenie umiejętności czytania i rozumienia dłuższych tekstów; Ćwiczenie umiejętności słuchania i rozumienia
tekstów z nagraniem w języku ang.; Ćwiczenie prezentacji dłuższych wypowiedzi w języku angielskim; Ćwiczenie
pisania krótkich form użytkowych
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Test; Ustna prezentacja; Krótka praca pisemna
• Wybrane artykuły z prasy i podręczników w języku angielskim
• Wybrane artykuły z Internetu
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr Elżbieta Lubińska
D. Nazwa przedmiotu: Biogeografia
Rok studiów III , semestr: V
Biogeografia (15 godz.)
Zapoznanie Studentów z bioróżnorodnością szaty roślinnej (flory i roślinności) w skali globalnej, regionalnej i
lokalnej; poszerzanie wiedzy nt. wzajemnych zależności czynników abiotycznych, biotycznych i antropogenicznych;
uzmysławianie potrzeby interdyscyplinarnych badań środowiska Ziemi, budzenie wrażliwości na piękno przyrody
ożywionej i potrzebę jej ochrony; zwrócenie uwagi na zbieżność prezentowanych treści z programami nauczania
na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum (blok pedagogiczny !) oraz wskazanie metod ich prezentacji (obraz,
słowo, schemat).
Treści programowe z geografii roślin:
57
Abiotyczne (klimatyczne i glebowe), biotyczne i ekologiczne uwarunkowania przestrzennego rozmieszczenia roślin
na kuli ziemskiej. Formy życiowe roślin, grupy ekologiczne, strategie życiowe. Sposoby dyspersji, migracje i
inwazje. Zasięgi: ciągłe, rozerwane i wyspowe. Typy geograficzne zasięgów. Endemizm i kosmopolityzm. Relikty.
Wikarianty. Formacje roślinne – leśne, sawannowe, pustynne, trawiaste i inne. Strefy biogeograficzne i państwa
roślinne. Zróżnicowanie flory i roślinności Polski na tle warunków przyrodniczych. Synantropizacja szaty roślinnej.
Metody dydaktyczne: wykłady z prezentacjami multimedialnymi
Forma i warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę, końcowy sprawdzian pisemny
• Falińska K. 1996. Ekologia roślin. PWN, Warszawa.
• Kornaś J., Medwecka-Kornaś A. Geografia roślin. PWN, Warszawa.
• Matuszkiewicz J. M. 2001. Zespoły leśne Polski. PWN, Warszawa.
• Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowiska roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
• Podbielkowski Z. Geografia roślin. WSiP, Warszawa.
• Podbielkowski Z. Roślinność kuli ziemskiej. WSiP, Warszawa..
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: geografia roślin: dr Beata Woziwoda, Katedra Geobotaniki i
Ekologii Roślin, Zakład Systematyki i Geografii Roślin; geografia zwierząt: dr Jolanta Wiedeńska, Katedra Zoologii
Bezkręgowców i Hydrobiologii
Biogeografia (część zoogeograficzna) 15 godz.
Przedstawienie „Biogeografii” jako przedmiotu interdyscyplinarnego, łączącego w sobie osiągnięcia takich nauk,
jak: ekologia, klimatologia, gleboznawstwo, geologia historyczna, paleontologia, ewolucjonizm, faunistyka, ochrona
przyrody i środowiska, i innych. Zapoznanie studentów z rozmieszczeniem na świecie najważniejszych i
najciekawszych gatunków ssaków i ptaków; uświadomienie im przyczyn współczesnego rozmieszczenia zwierząt.
Treści programowe:
Czynniki warunkujące rozmieszczenie zwierząt na Ziemi; od czego zależą wielkość i kształt zasięgów
występowania gatunków. Kryteria podziału na jednostki zoogeograficzne. Charakterystyka faun królestw i krain
zoogeograficznych: stopień endemizmu, znaczenie i pochodzenie zasięgów reliktowych, przegląd składu faun.
Historyczne i ekologiczne uwarunkowanie składu faun na poszczególnych kontynentach. Skutki zamierzonej i
biernej introdukcji niektórych gatunków przez człowieka. Krajobrazotwórcza rola niektórych zespołów zwierzęcych.
Metody dydaktyczne: Wykład i prezentacja komputerowa ilustrująca treści wykładu.
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu: Pisemny test otwarty, polegający na zaznaczeniu na mapach (w
przybliżeniu) wybranych treści programowych oraz wpisywaniu w wyznaczone miejsca prawidłowych odpowiedzi.
Pozytywna ocena tego testu warunkuje zaliczenie przedmiotu.
Literatura podstawowa: treści wykładu.
Literatura uzupełniająca (wybór):
• Kostrowicki A. S. 1999. Geografia biosfery. Biogeografia dynamiczna lądów. PWN, Warszawa
• Umiński T. 1988. Zwierzęta Ziemi. Wielka Encyklopedia Geografii Świata. T. XIII. Wyd. KURPISZ, Poznań
• Umiński T. 1998. Życie naszej Ziemi. Wyd. Szk. i Pedagog., Warszawa
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Jolanta Wiedeńska
F. Nazwa przedmiotu: Dydaktyka geografii
Liczba godzin: 15 godz.
Rok II, semestr V
Przygotowanie studentów do nauczania geografii na poziomie gimnazjalnym. Jest to kontynuacja założeń i celów
realizowanych na II roku studiów w semestrze IV. Głównym celem jest prezentacja założeń dydaktycznych
dotyczących nauczania poszczególnych działów geografii ogólnej, nauczania geografii regionalnej oraz
sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów.
Treści programowe:
Nauczanie geografii regionalnej: rola geografii regionalnej w szkolnej edukacji geograficznej, dobór i układ treści w
lekcjach z geografii regionalnej, metody nauczania Nauczanie problemowe: pojęcie nauczania problemowego,
rodzaje problemów dydaktycznych, struktura lekcji problemowej. Nauczanie astronomicznych podstaw geografii.
Nauczanie klimatologii. Nauczanie geologii i geomorfologii. Nauczanie geografii społeczno-ekonomicznej. Rola
liczb w nauczaniu geografii. Potrzeba, przykłady wprowadzenia geografii humanistycznej do edukacji szkolnej.
Pomiar dydaktyczny w geografii. Rodzaje oceniania. Ocenianie kształtujące. Ocenianie wewnętrzne i zewnętrzne.
Geografia na egzaminie gimnazjalnym. Rodzaje testów. Planowanie testu, kartoteka testu, rodzaje zadań,
przykłady zadań, model odpowiedzi, punktowanie zadań. Analiza wyników oceniania. Ewaluacja w pracy
nauczyciela geografii.
Metody dydaktyczne: Wykład
58
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Pisemne kolokwium zaliczeniowe z treści wykładu
• Piskorz S (red.) Zarys dydaktyki geografii. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa
• Problematyka dydaktyczna geografii regionalnej. Materiały na IV konferencję naukowo-dydaktyczną 3-4
grudnia 1983r. Łódź
• Geografia regionalna jako przedmiot badań i nauczania. III Forum Geografów Polskich Poznań 2006
• Ostatnie 3 roczniki Geografii w szkole
Nazwisko osoby prowadzącej: prof. dr hab. Elżbieta Szkurłat
Nazwa przedmiotu: Dydaktyka geografii
Rok studiów: 3; semestr: V
Celem dydaktyki geografii jest ukazanie specyfiki geografii jako przedmiotu kształcenia i wyposażenie studentów w
kompetencje w zakresie nauczania geografii w gimnazjum.
Treści programowe:
Treści przedmiotu nawiązują do wiedzy psychologicznej i pedagogicznej, ukazując zagadnienia istotne dla
geograficznego kształcenia w zreformowanym systemie edukacji.
W programie przedmiotu uwzględniono następujące treści: geografia jako przedmiot kształcenia w zreformowanej
szkole – systemy edukacji; holistyczne ujęcie kształcenia; założenia nowoczesnego nauczania geografii w zakresie
doboru treści kształcenia, metod i środków dydaktycznych; cele nauczania geografii – ich taksonomia i
operacjonalizacja; kształcenie myślenia geograficznego; kształtowanie umiejętności merytorycznych, formalnych i
technicznych; typy lekcji geografii; mapa jako podstawowy środek kształcenia; rola obserwacji w geograficznym
kształceniu; funkcje szkolnych podręczników geografii; aktywne metody i techniki kształcenia w nauczaniu
geografii; główne założenia nauczania (cele, treści, etapy, metody, środki) geografii fizycznej, społecznoekonomicznej i regionalnej; kontrola wiadomości i umiejętności uczniów, w tym: standardy osiągnięć i standardy
wymagań, założenia planowania i konstrukcji testów dydaktycznych; szkolne i przedmiotowe systemy oceniania,
sylwetka nauczyciela geografii.
Metody dydaktyczne
Z uwagi na ćwiczeniowy charakter zajęć większość treści realizowana jest z wykorzystaniem metod aktywnych,
pozwalających na samodzielne zdobywanie wiedzy i umiejętności przez studentów. Spośród najczęściej
stosowanych metod wymienić można dyskusję (w różnych jej odmianach), pogadankę, pracę z mapą,
podręcznikiem i tekstem. Często stosowaną metodą jest drama polegająca na inscenizowaniu różnorodnych
sytuacji dydaktycznych, jakie przyszli nauczyciele mogą spotkać w pracy z dziećmi i młodzieżą. Niekiedy wplatane
są także elementy wykładu.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
Ćwiczenia zaliczane są na podstawie: aktywnego udziału w zajęciach, wykonania prac pisemnych podlegających
ocenie np. opracowania celów lekcji, konspektów lekcji, ćwiczeń dla uczniów, testu wiadomości i umiejętności.
• Niemierko B., „Pomiar wyników kształcenia” , WSiP, 1999, Warszawa
• Kruszewski K. (red.) „Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela”, PWN, 2005, Warszawa
• Piskorz S. (red.) „Zarys dydaktyki geografii”, PWN, 1997, Warszawa
• Programy nauczania oraz podręczniki dla gimnazjum.
• „Geografia w Szkole” (3 wybrane artykuły z 3 najnowszych roczników).
• Koncepcja kształcenia w zreformowanej szkole (MEN, 1991).
• Międzynarodowa Karta Edukacji Geograficznej.
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: mgr Maria Adamczewska, mgr Barbara Dzięcioł-Kurczoba, mgr
Arkadiusz Głowacz
D. Nazwa przedmiotu – Krajobraz przyrodniczy i kulturowy
Liczba godzin zajęć dydaktycznych: 45 godz. (15 godz. wykład + 30 godz. ćwiczenia)
Forma zajęć: wykład i ćwiczenia
Rok studiów, semestr: III rok, semestr V
Celem zajęć jest kompleksowa prezentacja stref krajobrazowych Ziemi oraz wybranych krajobrazów astrefowych.
Zajęcia poprzez kompleksową analizę struktury i funkcjonowania środowiska przyrodniczego, mają na celu
kształtowanie umiejętności całościowego ujmowania złożonych procesów krajobrazowych. Analizą objęte są
59
również związki działalności człowieka z warunkami środowiskowymi oraz zagadnienia antropogenicznych
przemian krajobrazu.
Treści programowe:
W ramach wykładu prezentowane są zagadnienia dotyczące: rozumienia terminu krajobraz w ujęciu różnych
dyscyplin nauki; percepcji środowiska w nawiązaniu do koncepcji krajobrazu multisensorycznego; pradziejowych i
współczesnych przemian krajobrazowych w aspekcie strukturalnym, funkcjonalnym i fizjonomicznym.
W ramach ćwiczeń odbywają się multimedialne prezentacje poszczególnych typów krajobrazów przygotowane
przez zespoły studentów. Istotą prezentacji jest kompleksowe przedstawienie charakteryzowanego obszaru ze
szczególnym zwróceniem uwagi na związki pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego a także na formy
działalności człowieka typowe dla omawianych terytoriów. W trakcie zajęć powyższy schemat jest zastosowany w
analizie następujących typów krajobrazów: krajobrazów wilgotnych lasów równikowych, krajobrazów
podrównikowych i sawannowych, krajobrazów półpustyń i pustyń zwrotnikowych, krajobrazów
śródziemnomorskich, krajobrazów obszarów monsunowych, krajobrazów klimatów morskich i przejściowych strefy
umiarkowanej, krajobrazów klimatów wewnątrzkontynentalnych szerokości umiarkowanych, krajobrazów tajgi i
tundry, krajobrazów polarnych, krajobrazów wysokogórskich, krajobrazów dolinnych, krajobrazów wybrzeży.
Metody dydaktyczne: Zajęcia realizowane są w formie wykładów i ćwiczeń z wykorzystaniem technik prezentacji
multimedialnej oraz materiałów kartograficznych. Ważnym elementem ćwiczeń jest dyskusja dotycząca
przedstawianych obszarów a także ocena komunikatywności referentów i sposobu zaprezentowania
poszczególnych krajobrazów.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład i ćwiczenia są zaliczane na ocenę. Znajomość wiedzy
przedstawionej w ramach wykładów jest sprawdzana w formie pisemnego kolokwium zaliczeniowego. Ocena z
ćwiczeń jest wystawiana na podstawie przygotowywanych prezentacji oraz pisemnego sprawdzianu
zaliczeniowego, obejmującego zagadnienia przedstawione w trakcie tych zajęć.
• Makowski J., 2007, Geografia fizyczna świata. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Makowski J., 2006, Geografia regionalna świata. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Mityk J., 1982, Geografia fizyczna części świata. PWN, Warszawa.
• Walter H., 1976, Strefy roślinności a klimat. PWRiL, Warszawa.
• Podbielkowski Z., Roślinność kuli ziemskiej. WSiP, Warszawa.
• Migoń P., 2006, Geomorfologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Kostrowicki A.S., 2001, Geografia biosfery. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Witt A., Borówka R., 1997, Rzeźba powierzchni Ziemi. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. VI, Wyd.
Kurpisz s.c., Poznań.
• Pulina M., Andrejczuk W., 2000, Kras i jaskinie. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. XVII, Wyd. Kurpisz
s.c., Poznań.
• Isaczenko A.G., Szlapnikow A.A., 1989, Łandszafty. Wyd. Myśl, Moskwa.
F. Nazwa przedmiotu: Kultura języka i emisja głosu
Forma zajęć: wykład – 15 godz., ćwiczenia – 15 godz.
Rok studiów III, semestr: V
Zapoznanie się z budową narządu głosu; miejsce powstawania głosu i jego wydobycie; opanowanie techniki
oddechowej wykorzystywanej podczas emitowania dźwięków; umiejętność rozpoznawania i klasyfikowania głosów
ludzkich; stosowanie się do podstawowych zaleceń dotyczących higieny głosu; praktyczne zastosowanie zdobytej
wiedzy i umiejętności
Treści programowe:
Wykład (studia stacjonarne oraz niestacjonarne)
Układ oddechowy, rola przepony w oddychaniu podpartym; budowa narządu głosu, miejsce powstawania dźwięku;
budowa krtani; budowa aparatu artykulacyjnego; rezonatory i ich umiejscowienie; prawidłowa postawa w trakcie
emisji głosu; metody relaksacyjne; głoski dźwięczne i bezdźwięczne; prawidłowa wymowa polska- akcenty
upodobnienia, uproszczenia; sposoby ćwiczenia dykcji
Metody dydaktyczne: Fotografie aparatu głosowego, ryciny układu oddechowego i artykulacyjnego, materiały do
ćwiczenia dykcji
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu-sprawdzian teoretyczny, zaliczenie z oceną
• B. Wieczorkiewicz Sztuka mówienia. Wydawnictwa RiTV, Warszawa 1970
• B. Tarasiewicz Mówię i śpiewam świadomie, Kraków 2003
• Toczyska Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk 1998
60
• Mitrinowicz-Modrzejewska, Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy, PZWL, Warszawa 1963
• Cz. Wojtyński Emisja głosu. PZWS, Warszawa 1970
• D. Dąbrowska, A. Dziwińska, Emisja głosu. Wybrane zagadnienia o higienie i artykulacji. Skrypt dla studentów.
WPWSzZ, Wałbrzych 2005
• H. Mierzejewska, M. Przbysz-Piwkowa, Zaburzenia głosu-badanie-diagnozowanie-metody usprawniania, Wyd.
DIG, Warszawa 1998
• M. Gawrońska, Podstawy wymowy i impostacji głosu. Wydawnictwo AWF, Wrocław2001
• Red. M. Przybysz –Piwko, Emisja głosu nauczyciela. CODN , Warszawa 2006
• Łastik Poznaj swój głos, Warszawa 2004
• M. Rokitianska, H. Laskowska Zdrowy głos. Wydawnictwo AB im. KW, Bydgoszcz 2003
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: mgr Wiesława Worożańska
Nazwa przedmiotu: Kultura języka i emisja głosu
Forma zajęć: ćwiczenia.
Rok studiów III, semestr: V
Zapoznanie się z wiadomościami z zakresu budowy i działania narządu głosu i słuchu; otrzymanie praktycznej
wiedzy w posługiwaniu się głosem w mowie; opanowanie techniki oddechowej wykorzystywanej podczas
emitowania dźwięków; umiejętność rozpoznawania i klasyfikowania głosów ludzkich; stosowanie się do
podstawowych zaleceń dotyczących higieny
Ćwiczenia
Treści programowe:
Podstawy anatomii i fizjologii narządu głosu i słuchu; aparat oddechowy( oddychanie dynamiczne, podparcie
oddechowe) -ćwiczenia praktyczne; czynności fonacyjne- ćwiczenia praktyczne; eliminowanie błędów fonacyjnychćwiczenia praktyczne; ćwiczenia z zakresu emisji głosu i dykcji wspomagające poprawność wypowiedzi;
rozpoznawanie i klasyfikacja głosów ludzkich; higiena głosu; ćwiczenia rozluźniające, artykulacyjne, oddechowe;
sposoby ćwiczenia i odczuwania rezonatorów; czytanie tekstów, zwracając uwagę na dykcję, głoski dźwięczne i
bezdźwięczne
Metody dydaktyczne: Fotografie aparatu głosowego, ryciny układu oddechowego i artykulacyjnego, materiały do
ćwiczenia dykcji
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Sprawdzian teoretyczny i praktyczny
• B. Wieczorkiewicz Sztuka mówienia. Wydawnictwa RiTV, Warszawa 1970
• B. Tarasiewicz Mówię i śpiewam świadomie, Kraków 2003
• Toczyska Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk 1998
• Mitrinowicz-Modrzejewska, Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy, PZWL, Warszawa 1963
• Cz. Wojtyński Emisja głosu. PZWS, Warszawa 1970
• D. Dąbrowska, A. Dziwińska, Emisja głosu. Wybrane zagadnienia o higienie i artykulacji. Skrypt dla studentów.
WPWSzZ, Wałbrzych 2005
• H. Mierzejewska, M. Przbysz-Piwkowa, Zaburzenia głosu-badanie-diagnozowanie-metody usprawniania, Wyd.
DIG, Warszawa 1998
• M. Gawrońska, Podstawy wymowy i impostacji głosu. Wydawnictwo AWF, Wrocław2001
• Red. M. Przybysz –Piwko, Emisja głosu nauczyciela. CODN , Warszawa 2006
• Łastik Poznaj swój głos, Warszawa 2004
• M. Rokitianska, H. Laskowska Zdrowy głos. Wydawnictwo AB im. KW, Bydgoszcz 2003
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: mgr Wiesława Worożańska
Nazwa przedmiotu: Zjawiska chemiczne w przyrodzie
Liczba godzin: 60
Forma zajęć: wykład 30 i ćwiczenia 30
Rok studiów / semestr: III rok /sem. V
Przygotowanie studentów do pracy w zawodzie nauczyciela przyrody w klasach IV-VI szkoły podstawowej, w
zakresie zagadnień chemicznych.
Treści programowe:
61
Pierwiastki chemiczne, budowa atomu, drobinowa budowa materii, oddziaływanie międzycząsteczkowe.
Klasyfikacja związków nieorganicznych – (tlenki, wodorotlenki, kwasy, sole). Metale i niemetale, mieszaniny i
roztwory. Woda jako podstawowy rozpuszczalnik. Określanie, które z pospolicie spotykanych substancji są
pierwiastkami, a które związkami chemicznymi, a które mieszaniną. Roztwór i stop jako mieszanina jednorodna.
Mieszaniny niejednorodne. Zmniejszenie się objętości dwóch cieczy (wody i denaturatu) po ich wymieszaniu
(kontrakcja objętości). Wskazanie różnych kryteriów klasyfikacji substancji. Wykazanie różnic między substancją
prostą i złożoną. Przykłady prostych przemian chemicznych spotykanych w życiu codziennym (utlenianie, spalanie,
rozpuszczanie, koagulacja, denaturacja). Dostrzeganie zjawisk chemicznych w życiu codziennym. Zachowanie
zasad ostrożności przy posługiwaniu się środkami chemicznymi. Ustalenie na podstawie doświadczenia, że
spalanie i korozja polegają na łączeniu się z tlenem. Diament, grafit, fulereny, nanorurki. Metale szlachetne.
Węglowodory (od metanu przez benzynę, smary do asfaltu). Omówienie produktów spalania paliw płynnych. Cukry
proste i złożone, skrobia, celuloza (właściwości i występowanie). Kwasy karboksylowe, aldehydy, ketony, kwasy
tłuszczowe. Alkohole jedno i wielohydroksylowe. Estry (zapachy lub tłuszcze). Mydło i jego działanie (na czym
polega mycie i czym jest bańka mydlana), detergenty. Papierosy i produkty ich spalania. Polimery, tworzywa
sztuczne. Wykazanie obecności węgla w składzie wszystkich substancji organicznych. Międzynarodowe
oznaczenia na opakowaniach produktów codziennego użytku.
Metody dydaktyczne:
prezentacja, demonstracja, dyskusja, praca w grupie, praca indywidualna,
Forma i warunki zaliczenia: obecność na wykładach, test sprawdzający obecność na ćwiczeniach, kolokwium
oddanie konspektów z części praktycznej wykonanych ćwiczeń zaprezentowanie i poprowadzenie 2 fragmentów
lekcji (z grupą studencką)
• E. Polańska, Z. Bernacki i.in. — Program nauczania przyrody w klasach IV-VI zreformowanej szkoły
podstawowej. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 1999
• Zespół Autorów — Program nauczania przyrody w klasach 4-6. WSiP, Warszawa 1999
• L. Hoppe, A. Sternicka — Przyroda – program nauczania. OPERON, Warszawa 1999
• Czerny, K. Mnich, H. Lach — Przyroda – dla klasy szóstej. Nowa Era, Warszawa 2001, s. 192
• J. Ślósarczyk, R. Kozik, F. Szlajfer — Przyroda – dla klasy piątej. Nowa Era, Warszawa 2001, s. 166
• M. Koszmider, G. Kozanecka — Zielone zadania – ochrona środowiska w zadaniach chemicznych. WSiP,
Warszawa 1995, s.120
• K. Łopata — Chemia a środowiska – zbiór ciekawych doświadczeń. WSiP, Warszawa 1994, s.112
• J. VanCleave — Chemia dla każdego dziecka – 101 ciekawych doświadczeń. WSiP, Warszawa 1993, s. 244
• E. Kaczmarek, Z. Matysikowa, R. Piosik — Ochrona środowiska w nauczaniu chemii. WSiP, Warszawa 1991,
s.114
• Bogdańska Zarembina — Chemia nie jest trudna. WSiP, Warszawa 1990, s.192
• K.M. Pazdro — Podstawy chemii dla kandydatów na wyższe uczelnie. Wyd. Oficyna Edukacyjna Krzysztof
Pazdro, Warszawa 1993, s.464
• G. Patrick — Chemia organiczna. Krótkie wykłady. PWN Warszawa 2008, s.368
• P.A. Cox — Chemia nieorganiczna. Krótkie wykłady. PWN Warszawa 2007, s.336
Osoba prowadząca zajęcia: dr Wojciech Tołoczko
Nazwa przedmiotu: Regiony geograficzne Polski,
Rok studiów, semestr: III r., semestr I, studia dzienne, studia zaoczne
Głównym celem zajęć jest wyjaśnienie mechanizmu powstawania regionów geograficznych i wskazanie
najważniejszych relacji człowiek – środowisko stanowiących o ich odrębności oraz wynikających z tych relacji
struktury regionalnych przestrzeni.
Cele szczegółowe dotyczą przede wszystkim wyjaśnienia: teoretyczno-metodologicznych podstaw koncepcji
regionu geograficznego; podstaw i przesłanek typologii i regionalizacji geograficznej, a także określenia głównych
determinant tworzenia złożonych struktur regionalnych, w tym włączenia w zmienne wyjaśniające funkcji czasu.
Pierwszą część zajęć uzupełniają studia przykładowe regionów Polski, w których przestawiono procesy i relacje
wpływające na odrębność ich w strukturze regionalnej Polski.
Treści programowe:
Podstawy teoretyczne regionu geograficznego.
Podstawy regionalizacji, typy regionów. Podziały regionalne Polski.
Fizjograficzne i hydrograficzne podstawy powstawania regionów geograficznych Polski.
Przyrodnicze uwarunkowania powstawania regionów gospodarczych (rolniczych i przemysłowych surowcowych).
Percepcja przestrzeni regionalnej. Regionalizm w Polsce.
Przykłady regionów geograficznych (Górny Śląsk, Wielkopolska, Pomorze Zachodnie, Dolny Śląsk, Podlasie).
62
Metody dydaktyczne: Wykład, analiza tekstów, analiza kartograficzna, syntezy geograficzne
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin, obejmuje treści przedstawione na wykładzie i zakres wskazanej
literatury
• Batorowicz Z., Suliborski A., 1993, Geografia ekonomiczna Polski - ujęcie regionalne, WSiP, Warszawa.
• Chojnicki Z., 1996, Region w ujęciu geograficzno-systemowym [w:] Czyż T. (red.) Podstawy regionalizacji
geograficznej, Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Dylikowa A., 1973, Krainy geograficzne Polski, WSiP, Warszawa.
• Jałowiecki B., 1996, Przestrzeń historyczna, regionalizm, regionalizacja [w:] Jałowiecki B. (red.), Oblicza
polskich regionów, Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju regionalnego i Lokalnego, Studia
Regionalne i Lokalne, nr 17 (50), Warszawa.
• Kondracki, 2000, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.
• Kwaśniewski K., 1986, Regionalizm, Wielkop. Tow. Kult., Poznań.
• Morawski Z., 1982, Funkcje i determinanty podziałów terytorialnych ziem polskich na początku kształtowania
się państwa do końca XVII w., Acta Universitatis Vratislaviensis, nr 642, Wrocław.
• Piskozub A., 1987, Dziedzictwo polskiej przestrzeni, Ossolineum, Warszawa.
• Rykiel Z., 2001, Krytyka teorii regionu społeczno-ekonomicznego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i
Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
• Sagan I., Czepczyński M., (red.), 2003, Wymiar i współczesne interpretacje regionu, Uniwersytet Gdański,
Katedra Geografii Ekonomicznej, Gdańsk.
• Starkel L., 1999, Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa.
• Wróbel A., 1967, Pojęcie regionu a metoda regionalna, Przegląd Geograficzny, 39, Warszawa.
Osoba prowadząca zajęcia: dr Marcin Wójcik
G. Praktyka zawodowa – szkoła podstawowa
III ROK, SEMESTR VI
D. Nazwa przedmiotu: Relacje przyroda – człowiek w regionie Polski Środkowej
Znajomość wszystkich komponentów środowiska geograficznego regionu łódzkiego i umiejętność dostrzegania
wzajemnych relacji pomiędzy nimi; znajomość praktycznych aspektów działalności człowieka w środowisku,
umiejętność pokazywania ewolucji różnych form działalności człowieka (dawniej i dziś: gospodarstwa rolne, zakład
przemysłowy, miasto Łódź ) na tle środowiska lub uwarunkowań społeczno-politycznych w regionie, znajomość
uwarunkowań powstania Łodzi jako stolicy regionu, umiejętność korzystania z dostępnych materiałów naukowych,
popularnonaukowych oraz bibliotek elektronicznych do nauczania o regionie w ramach przedmiotu przyroda.
Treści programowe:
Indywidualność przyrodnicza regionu i odrębność Polski Środkowej. Elementy środowiska przyrodniczego: budowa
geologiczna, rzeźba, wody, klimat, pokrywa glebowa, pokrywa roślinna. Walory przyrodnicze i ich ochrona; parki
krajobrazowe, rezerwaty przyrody. Dziedzictwo kulturowe, zarys dziejów historycznych. Człowiek w regionie
łódzkim: (rozmieszczenie ludności cechy rozwoju demograficzno-społecznego; kształtowanie się sieci osadniczej) i
jego działalność (główne cechy gospodarcze regionu łódzkiego, tradycje rolnicze w regionie a struktura
przestrzenna i gałęziowa rolnictwa, gospodarstwo rolne dawniej i dziś, regiony etnograficzne Polski Środkowej);
uwarunkowania lokalizacji przemysłu, struktura gałęziowa ( zakłady przemysłowe dawniej i dziś); problemy rozwoju
komunikacji i turystyki. Łódź jako stolica regionu i miasto, w którym mieszkam- powstanie, rozwój, współczesne
problemy społeczno-gospodarcze (Łódź dawniej i dziś).
Metody dydaktyczne: wykład, autoprezentacja
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: ocena z zaliczenia prac pisemnych – Ścieszka dydaktyczna, wycieczka lub
schemat zależności w danym obszarze regionu łódzkiego.
• Szkurłat E., (red.), 2005 – Moja „mała ojczyzna”. Łódź i region Polski Środkowej. Podręcznik do edukacji
regionalnej w klasach IV-VI szkoły podstawowej. ŁTN. Łódź.
• Dylik J., 1971- Województwo ze stolicą bez antenatów. ŁTN, Łódź.
• Dylikowa A., 1973 – Polska. Krainy geograficzne. WSiP, Warszawa.
• Liszewski ST. (red.) 2001 – Zarys monografii województwa łódzkiego. Funkcja regionalna Łodzi i jej rola w
kształtowaniu województwa. ŁTN, Łódź.
63
•
Raport o stanie środowiska województwa łódzkiego w 2005 roku. WIOŚ, Łódź, wersja elektroniczna.
• Rocznik statystyczny województwa łódzkiego 2006. Urząd Statystyczny w Łodzi.
• Płyt CD wydane w 2006 roku przez Urząd Marszałkowski w Łodzi., Departament Promocji i Współpracy z
Zagranicą.
• Mapa przyrodnicza województwa łódzkiego (wersja elektroniczna i papierowa)
• Mapa gospodarcza województwa łódzkiego
Nazwisko osoby prowadzącej: dr Lucyna Wachecka-Kotkowska
H. Nazwa przedmiotu: Technologie informacyjne w nauczaniu przyrody i geografii
Rok studiów: III, semestr: VI
Założenia i cel przedmiotu:
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z możliwościami, jakie daje wprowadzenie narzędzi informatycznych i
multimedialnych do praktyki szkolnej. Zajęcia mają za zadanie wykształcenie podstawowych umiejętności
posługiwania się nowoczesnymi pomocami naukowymi i korzystania z cyfrowych źródeł informacji na lekcjach
geografii i przyrody.
Treści programowe:
Na zajęciach realizowane są następujące zagadnienia: spektrum zastosowań technologii informacyjnych we
współczesnej edukacji (przegląd), narzędzia multimedialne i interaktywne oferowane aktualnie na rynku
wydawniczym i ich wykorzystanie na różnych poziomach kształcenia, tworzenie własnych materiałów
interaktywnych do wykorzystania przez uczniów (Microsoft PowerPoint), projektowanie i zarządzanie stroną
internetową (podstawy HTML i klient FTP), zastosowanie GIS na lekcjach geografii i przyrody, elektroniczny
dziennik lekcyjny – zasady działanie, obsługa i możliwości (system Librus), wykorzystanie tablicy interaktywnej na
lekcjach geografii i przyrody.
Metody dydaktyczne: Pokaz, ćwiczenia przy komputerach, dyskusja.
Forma i warunki zaliczenia: Prace zaliczeniowe, obecność na zajęciach.
• „Po prostu HTML, XHTML i CSS.”, Elizabeth Castro, Wyd. Helion, 2002
• „PowerPoint 2007 PL nieoficjalny podręcznik”, E.A. Vander Veer, Wyd. Helion, 2006
• http://www.interwritelearning.com/products/board/detail.html
• http://www.dziennik.librus.pl/
• Płyty dołączone do podręczników szkolnych do przyrody i geografii.
• „HTML 4: tworzenie stron WWW .”, Taylor Dave, Gęstwa Krzysztof, Wyd. Read Me, 1998
• „HTML i XHTML. Ćwiczenia praktyczne.”, Bartosz Danowski, Wyd. Helion, 2007
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących: mgr Arkadiusz Głowacz, mgr Przemysław Tomalski
Nazwa przedmiotu: Technologie informacyjne w nauczaniu przyrody i geografii
Liczba godzin: 15
Forma zająć: ćwiczenia laboratoryjne
Rok studiów; semestr: III rok; semestr VI
Zakres umiejętności
Słuchacz powinien posiąść umiejętność wykorzystania kilku popularnych aplikacji komputerowych, które będą mu
przydatne w procesie przygotowywania lekcji oraz nauczania w szkole podstawowej i gimnazjum.
Warunki zaliczenia przedmiotu
Zaliczenie ćwiczeń wykonywanych na zajęciach.
Zagadnienia realizowane na zajęciach:
I. Zagadnienia ogólne: Regulamin pracowni; Krótkie omówienie programu ćwiczeń; Podstawowe pojęcia; Rola
technologii informacyjnej w edukacji; Zadania szkoły w zakresie technologii informacyjnej; Wykorzystanie
technologii informacyjnej w nauczaniu; Zagadnienie praw autorskich; Wykorzystanie WebGIS; Technologia GPS;
Internet jako narzędzie pracy geografa; Scenariusze i konspekty lekcji z wykorzystaniem komputerów;
Najpopularniejsze oprogramowanie wykorzystywane na lekcjach geografii i przyrody – krótki przegląd
II. Ćwiczenia polegające na przygotowaniu zajęć z wykorzystaniem komputera (przez nauczyciela lub przez
ucznia): Zbieranie danych (Internet, skanowanie, dobór materiału); Techniki prezentacji informacji; Przygotowanie
prezentacji dostosowanej do programu nauczania
III. Przegląd programów wykorzystywanych na lekcjach - recenzja
64
• Dunin-Borkowski J., Kawecka E., 2002, Modelowanie przyrody. [w:] Walat A. [red.] Technologia informacyjna.
Podręcznik do kształcenia podstawowego w liceach i technikach.
• Giernatowska B., 1998, Komputery w nauczaniu i uczeniu się geografii. [w:] Strykowski W. [red.] Media a
edukacja. II międzynarodowa konferencja Poznań: Wyd.. eMPi2, s. 511-515.
• Giernatowska B., 2006, Internet jako narzędzie edukacyjne. Geowortal – edukacyjny projekt polskich
geografów. Geografia w Szkole, 2, s. 26-33
• Gurbiel E., 2002, Technologia informacyjna: poradnik dla nauczyciela i program nauczania w liceum
ogólnokształcącym, liceum profilowanym i technikum: kształcenie w zakresie podstawowym. WSiP, Warszawa.
• Juszczyk S., 2004, Dydaktyka informatyki i technologii informacyjnej. Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
• Lewowicki T., Siemieniecki B., [red.] 2002, Rola i miejsce technologii informacyjnej w okresie reform
edukacyjnych w Polsce. Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
• Oficyna Edukacyjna K. Pazdro.
• Siemieniecki B., 2002, Technologia informacyjna w polskiej szkole: stan i zadania. Wyd. Adam Marszałek,
Toruń
Nazwisko osoby prowadzącej: mgr A. Głowacz
F. Nazwa przedmiotu: Edukacja ekologiczna i regionalna
Liczba godzin: 20 godzin
Rok III, semestr VI
Celem przedmiotu jest poznanie założeń, podstaw programowych oraz pomocy do edukacji regionalnej i
ekologicznej na II, III i IV etapie edukacyjnym. Zapoznanie z możliwościami realizacji edukacji regionalnej i
ekologicznej na lekcjach przyrody i geografii. Poznanie możliwości realizacji edukacji regionalnej i ekologicznej we
własnym regionie i miejscu zamieszkania. Poznanie korelacji w zakresie treści, celów i metod pomiędzy
kształceniem przyrodniczym i geograficznym, a edukacją regionalną i ekologiczną. Umiejętność zastosowania
metody projektu do opracowania zajęć terenowych dla uczniów gimnazjum służących kształtowaniu postawy
proekologicznej oraz poczucia tożsamości regionalnej.
Treści programowe
Analiza i interpretacja założeń oraz podstaw programowych międzyprzedmiotowej ścieżki „Edukacja regionalna dziedzictwo kulturowe w regionie” oraz „Edukacja ekologiczna”. Potrzeby, możliwości i sposoby realizacji edukacji
regionalnej i ekologicznej we własnym regionie i miejscu zamieszkania. Kształtowanie tożsamości lokalnej i
regionalnej oraz postawy proekologicznej u uczniów na lekcjach przyrody i geografii. Podręczniki, zeszyty ćwiczeń
oraz dostępna literatura wykorzystywana na zajęciach z edukacji regionalnej i ekologicznej. Projekt - cechy i
elementy składowe, przykłady projektów edukacyjnych. Opracowanie projektu edukacyjnego dla ścieżki
edukacyjnej.
Metody dydaktyczne: Metoda projektu, analiza dokumentów, praca z podręcznikiem i literaturą, obserwacja
bezpośrednia, metoda warsztatowa, zajęcia studentów w terenie, prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie na ocenę.
Ocenie podlegają: projekt edukacyjny dotyczący ścieżki regionalnej lub ekologicznej i jego praktyczna realizacja
(prowadzenie zajęć terenowych), obecność i aktywny udział w zajęciach.
• Podstawa programowa edukacji regionalnej oraz ekologicznej dla szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły
ponadgimnazjalnej (http://www.menis.pl).
• Szkurłat E.,1992, Scenariusze zajęć terenowych służących edukacji regionalnej
i środowiskowej; „Poznaj swoje miasto”, Materiały krajoznawcze. Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK
w Łodzi.
• Programy, podręczniki, zeszyty ćwiczeń i inne pomoce do edukacji regionalnej i ekologicznej.
• Koter M., Liszewski S., Suliborski A., Wieczorek T., 2002, Łódź i województwo - podręcznik wiedzy o regionie
do gimnazjum, Łódź,
• Koter M., Liszewski S., Suliborski A., 1999, Łódź i region Polski Środkowej. Podręcznik wiedzy o regionie dla
liceów, ŁTN, Łódź
• Pulinowa M. Z., Propozycja założeń programowych międzyprzedmiotowej edukacji środowiskowej, Geografia
w Szkole nr 4
• Szkurłat E. (red.), 2005, Moja „mała ojczyzna”- Łódź i region Polski Środkowej. Podręcznik do edukacji
regionalnej w klasach IV-VI szkoły podstawowej, ŁTN, Łódź
• Inne publikacje dotyczące regionu łódzkiego dotyczące stanu środowiska, ochrony przyrody, historii, zabytków,
kultury itp.
65
Osoba prowadząca: Barbara Dzięcioł-Kurczoba
F. Nazwa przedmiotu: Prawo oświatowe
Liczba godzin zajęć dydaktycznych:10 godzin
Forma zajęć:- wykład
Rok studiów, semestr- 3 rok/semestr 6
Liczba punktów ECTS
6Założenia i cele przedmiotu
a) Założeniem przedmiotu Prawo oświatowe jest ogólnie zaznajomienie studentów 3 roku geografii realizujących
blok pedagogiczny z głównymi aktami prawa oświatowego wraz z komentarzem
b) Informacje na temat „kto jest kim” w polskiej edukacji i za co odpowiada
- począwszy od Sejmu RP poprzez MEN, kuratorów oświaty, Centralna Komisję Egzaminacyjną i tzw. organy
prowadzące szkoły.
c) Zaznajomienie studentów z drogą awansu nauczyciela podczas pracy w szkole
d) Celem przedmiotu jest zrozumienie i przyswajanie funkcjonowania i zarządzania polska oświata w świetle
aktualnego ciągle zmieniającego się prawa
Treści programowe:
- Rola Sejmu, Senatu, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Kuratorów Oświaty i innych instytucji w kreowaniu polskiej
oświaty
- Zakres kompetencji i odpowiedzialności podstawowych instytucji państwowych zarządzających polska oświatą
- Główne założenia ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty z późniejszymi zmianami
- Prawa i obowiązki nauczyciela w świetle ustawy Karta Nauczyciela z 26 stycznia 1982r.
z późniejszymi zmianami
- Polityka awansowania nauczycieli w świetle Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1.12.2004r. w
sprawie uzyskiwania stopnia awansu zawodowego przez nauczycieli.
Metody dydaktyczne: wykład, dyskusje
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:- obecność i udział w zajęciach, kolokwium pisemne, udzielenie
pozytywnych odpowiedzi na co najmniej 60% pytań testowych
• Ujednolicona ustawa o systemie oświaty po zmianach. Materiały i podręczniki Mariana Pietraszewskiego
• Ujednolicona Karta Nauczyciela po zmianach. Materiały i podręczniki Mariana Pietraszewskiego.
• Ustawa Karta Nauczyciela. Komentarz Andrzej Barański, Maria Szymańska, Joanna RozedowskaSkrzeczyńska
• Nowe zasady awansu zawodowego i zatrudnianie nauczycieli z komentarzem.
• Ewa Góra, Renata Mroczkowska
• Organizacja i zarządzanie oświatą i szkołą. Józef Pielachowski
Wykaz literatury uzupełniającej
• Kodeks Pracy po nowelizacji. Zbigniew Salwa
Osoba prowadząca: dr Jan Kamiński
G. Praktyki pedagogiczne - gimnazjum

I ROK SEMESTR I, Studia niestacjonarne

Transkrypt

Podobne dokumenty

Szkolny zestaw podręczników 2009/2010

AUDYT BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY rok akademicki 2015/2016

Zapisz

KARTA PRZEDMIOTU

I rok I st. SN fil. ros.

Kształcenie ustawiczne blisko Ciebie

Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe - hydrologia Blok

GEOGRAFIA Test pisemny wielozadaniowy rónicujący

FORMULARZ ZWROTU TOWARU . Numer telefonu i adres email