pobierz plik
Transkrypt
pobierz plik
Warszawa, 9 grudnia 2014 r. Pan Wojciech Kwaśniak Zastępca Przewodniczącego Komisja Nadzoru Finansowego W odpowiedzi na pismo z dnia 27 listopada 2014 r. (nr DRB/DRB_II/0735/11/12/2014/KP) zawierające nową wersję projektu nowej rekomendacji P dotyczącej systemu monitorowania płynności finansowej banków przekazujemy w załączeniu uwagi sektora bankowego do proponowanego tekstu rekomendacji. Wyrażamy jednocześnie podziękowanie za uwzględnienie w toku dotychczasowych prac Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego większości uwag zgłoszonych przez sektor bankowy oraz za merytorycznie wysoko ocenione robocze spotkanie przedstawicieli Urzędu i banków poświęcone temu projektowi. Liczymy, że kolejne, relatywnie niewielkie uwagi sektora bankowego, zostaną również uwzględnione w dalszych pracach Urzędu, tak aby uczynić projekt jeszcze czytelniejszym dla adresatów. 1 Uwagi sektora bankowego do projektu rekomendacji P dotyczącej systemu monitorowania płynności finansowej banków UWAGA OGÓLNA 1. Zgodnie z rekomendacją sektora bankowego przedstawioną na spotkaniu z przedstawicielami Urzędu KNF proponujemy przesunąć termin najpóźniejszego wdrożenia nowej rekomendacji na koniec 2015 r. Ta prośba jest podyktowana koniecznością dostosowania się banków do nowych wymogów ilościowych w zakresie raportowania wskaźnika płynności w pierwszych kwartałach 2015 r. Po zakończeniu tych prac będzie można podjąć efektywne prace nad wdrożeniem nowej rekomendacji P. Trzeba też pamiętać, że dziś już istnieje rekomendacja P, więc nie ma zagrożenia, że w sektorze bankowym nie będą stosowane żadne rekomendacje nadzorcze w zakresie zarządzania płynnością finansową. 2. W nowym projekcie rekomendacji nie uwzględniono postulatów sektora bankowego dotyczących potrzeby specyficznego potraktowania banków działających w systemie ochrony instytucjonalnej (IPS). Jeśli zgodnie z odrębnymi regulacjami banki, w tym banki spółdzielcze, mają tworzyć system ochrony instytucjonalnej, to jedną z podstawowych przesłanek jego utworzenia i funkcjonowania jest konieczność wprowadzenia zmian systemowych na skutek nowego podejścia do zasad zarządzania płynnością w grupie/zrzeszeniu. Dlatego też podtrzymujemy naszą wcześniejszą uwagę, że po utworzeniu IPS banki wchodzące w jego skład powinny być oceniane w zakresie stosowania rekomendacji P jako całość. Projekt rekomendacji zakłada m.in. tworzenie nadwyżki płynności, będącej swoistym uzupełnieniem ilościowych norm płynności wynikających z rozporządzenia CRR i aktu delegowanego do niego. Odmienne podejście podmiotowe w zakresie tworzenia bezpiecznych buforów płynnościowych zgodnie z regulacjami unijnymi i z rekomendacją KNF nie ma uzasadnienia, a tworzy niezrozumiałą konstrukcję i problemy w zarządzaniu płynnością w całym systemie. Warto w tym miejscu podać chociażby przykład wymogu w zakresie zachowywania płynności środdziennej (też podnoszony już poprzednio przez sektor bankowy w korespondencji do KNF), gdzie zobowiązuje się banki do jej utrzymywania, podczas gdy banki te nie mają swojego rachunku bankowego w banku centralnym, nie biorą bezpośredniego udziału w rozliczeniach pieniężnych przeprowadzanych w Krajowej Izbie Rozliczeniowej, ale muszą zarządzać płynnością śróddzienną. Z tej racji celowość nakładania na banki spółdzielcze 2 identycznych wymogów w zakresie płynności śróddziennej (analogicznych jak w bankach komercyjnych) jest mocno ograniczona, tym bardziej, że uczestnicy IPS mają nałożone obowiązki w zakresie wzajemnej odpowiedzialności za zobowiązania innych uczestników systemu. 3. Proponujemy ponowne przejrzenie tekstu całej rekomendacji pod kątem zamiennego stosowania pojęcia głównych i istotnych linii biznesowych i wprowadzić ujednolicenie terminologii. UWAGI SZCZEGÓŁOWE Słowniczek pojęć: 1. Proponujemy dodać do słownika definicję „apetytu na ryzyko banku”. W opinii części banków definicja tego pojęcia jest różna także w poszczególnych rekomendacjach Komisji Nadzoru Finansowego (rekomendacje S i T versus rekomendacja M), stąd zasadne jest dodanie takiej definicji także w rekomendacji P. Podnoszona jest także wątpliwość, czy określony w strategii banku minimalny poziom wskaźnika dla ryzyka płynności jest ‘apetytem na ryzyko” czy „tolerancją na ryzyko”. 2. W definicji luki płynności (kontraktowej) i definicji luki płynności (urealnionej) pojawia się dyspozycja, że zestawienie niedopasowania jest sporządzane każdego dnia roboczego. sugerujemy usunięcie tego zapisu, gdyż definicja luki nie powinna determinować częstotliwości jej wyliczania, tylko definiować samo pojęcie. Mniejsze banki podnoszą uwagę, że zgodnie z rekomendacjami KNF regulacje wewnętrzne mają odpowiadać charakterowi, rozmiarowi i skali działalności i złożoności modelu biznesowego oraz profilowi ryzyka banku, a więc należy uznać, że nie wszystkie banki muszą generować raporty luki płynności na każdy dzień. 3 3. Część banków wnosi jednocześnie o doprecyzowanie następujących sformułowań: a. klauzule regresywne w sprzedaży aktywów, b. pozaumowne „zobowiązania” banku, c. zdarzenia progowe w obszarze płynności, d. niepotwierdzone transakcje. lub zdefiniowanie Rekomendacja 1 1. W rekomendacji 1.4 w definicji tolerancji na ryzyko wskazuje się, że powinna ona m.in. określać sytuacje, w których bank nie będzie w staniu utrzymać płynności. W nawiązaniu do wcześniejszej uwagi dotyczącej definicji apetytu na ryzyko, banki podnoszą wątpliwość, czy taka definicja tolerancji na ryzyko nie powoduje zamazania rozdziału między tolerancją a apetytem na ryzyko, który ma definiować maksymalną ekspozycję na ryzyko. Wydaje się, że w obecnej formie zapis zdaje się nakazywać, aby tolerancja na ryzyko płynności była definiowana również jako miara typu „horyzont przetrwania” dla scenariuszy, dla których bank nie będzie w stanie utrzymywać płynności, co jest niezrozumiałe w kontekście konieczności ustanowienia limitów w oparciu o wyniki tychże scenariuszy kryzysowych. 2. W rekomendacji 1.7 banki zgadzają się, że konieczne jest określanie zapotrzebowania na płynność generowanego przez główne linie biznesowe m.in. poprzez analizy planów finansowych i budżetowych. Zarządzanie płynnością oparte jest na koncepcji scentralizowanego zarządzania płynnością poprzez wyznaczenie jednej jednostki odpowiedzialnej za zapewnienie płynności dla całego Banku. Koszt płynności odzwierciedlony jest w ramach transferu funduszy pomiędzy poszczególnymi liniami biznesowymi. W sytuacji tak ustrukturyzowanego modelu zarządzania płynnością oraz wypracowaniu odpowiedniego systemu cen transferowych zarządzanie pozycją płynnościową na poziomie linii biznesowych oraz nałożenie limitów ryzyka płynności na poszczególne linie biznesowe nie jest uzasadnione. Z tego względu banki proponują: - usunięcie z rekomendacji 1.7 zapisów dotyczących polityki zarządzania ryzykiem płynności w zakresie zarządzania płynnością w głównych liniach biznesowych, a ponadto: - usunięcie z rekomendacji 9.1 zapisów dotyczących ustalania limitów płynności do zarządzania płynnością na bazie dziennej w obszarze linii biznesowych z projektu rekomendacji, - usunięcie z rekomendacji 10.3 zapisów dotyczących stress testów w zakresie pozycji 4 płynnościowej głównych jednostek biznesowych, - usunięcie z rekomendacji 15 zapisu, ze bank powinien zarządzać ekspozycją na ryzyko płynności na poziomie istotnych linii biznesowych. Rekomendacja 6 1. Prosimy o zamianę interpunkcji w rekomendacji 6.1 w następującej części „dla wszystkich podmiotów grupy kapitałowej, oddziałów i jednostek zależnych w krajach, w których prowadzi działalność oraz dla zrzeszenia w przypadku banków zrzeszających banki spółdzielcze i dla zrzeszonych banków spółdzielczych,”. Naszym zdaniem przecinek przed słowem oddziałów powinien zostać zastąpiony średnikiem, tak aby nie było wątpliwości, że chodzi o oddziały zagraniczne, a nie o np. sieć oddziałów detalicznych/korporacyjnych i że banki mają identyfikować ryzyko na poziomie poszczególnych placówek sieci. 2. W rekomendacji 6.14 zgłaszamy prośbę o doprecyzowanie, o którą lukę płynności (kontraktową czy urealnioną) chodzi w tym zapisie. 3. W rekomendacji 6.16 warto zastanowić się, czy nie byłoby bardziej zasadnym rekomendowanie dokonania analizy przyszłych przepływów a nie dokonywanie pomiaru. Rekomendacja 9 1. W rekomendacji 9.1 powielamy uwagę przedstawioną już przy rekomendacji 1.7. W sytuacji scentralizowanego zarządzania płynnością oraz wypracowania odpowiedniego systemu cen transferowych uwzględniającą koszty płynności (zgodnie z rekomendacją 14), nałożenie limitów ryzyka płynności na poszczególne linie biznesowe nie wydaje się logiczne. 2. W rekomendacji 9.5. ze względu na powołane w bankach komitety dedykowane do nadzorowania procesów zarządzania płynnością, w których zasiadają członkowie zarządu, proponujemy – zgodnie z szeroką dyskusją prowadzoną na spotkaniu w ZBP - zmienić zapisy, tak, aby informację na ten temat uzyskiwały na bieżąco członkowie komitetu ALCO, natomiast wszyscy członkowie zarządu otrzymywali tylko raport w tej sprawie w przypadku wystąpienia przekroczenia na najbliższym posiedzeniu zarządu banku. Alternatywnie można zaproponować następujący zapis tej rekomendacji: „Informacja o przekroczeniu limitów 5 każdorazowo powinna być przedstawiona zarządowi banku lub powołanym do celu nadzorowania zarządzania płynnością odpowiednim komitetom”. Rekomendacja 13 1. W rekomendacji 13.3 lit a) tiret drugie jest mowa o lokatach overnight. Naszym zdaniem zapis wymaga modyfikacji, gdyż zgodnie z rekomendacją 13.7 część podstawowa nadwyżki płynności powinna być wyznaczona tak, by właściwy dla niej horyzont przeżycia wynosił co najmniej 1 tydzień. Wydaje się zatem, że przy zachowaniu zasady określonej w rekomendacji 13.5 („nadwyżka płynności pozwalała bankowi na przetrwanie każdego dnia tego okresu zgodnie z kumulującymi się kolejno przepływami”), w pkt. 13.3 a) drugie tiret należałoby uwzględnić nie tylko lokaty O/N, lecz także lokaty rynku pieniężnego o dłuższym terminie, odpowiadającym horyzontowi przeżycia i „domykającym” kumulujące się w tym horyzoncie wypływy. 2. W rekomendacji 13.3 lit a) tiret trzecie rozumiemy wolę jednolitego podejścia w stosunku do regulacji, jednak na potrzeby definicji nadwyżki płynności nie powinna być uwzględniana nadwyżka w okresie określania nadwyżki (odpowiednio tydzień i miesiąc). Zaproponowane podejście będzie bowiem oznaczać, że w sytuacji zbliżającego się końca okresu rozliczenia rezerwy obowiązkowej banki, które zbudowały zapas salda w ostatnich dniach rezerwy będą obserwowały istotny wzrost nadwyżki, po czym ostatniego dnia rezerwy nastąpi spadek wynikający z nowego okresu rezerwy, pomimo braku zmiany rzeczywistej sytuacji płynnościowej banku w horyzoncie miesiąca. Warto zastanowić się, czy należy ograniczać się do końca okresu obliczania rezerwy obowiązkowej, jeśli termin przykładowo jednego tygodnia wygasa już po zakończeniu okresu obliczania rezerwy obowiązkowej. 3. W rekomendacji 13.3 lit a) tiret ostatnie przy zapisie bądź podobne instrumenty proponujemy także wprost wymienić choćby bony pieniężne NBP lub nawet ujęcie szersze, czyli zaliczenie do nich wszystkich papierów wartościowych dopuszczonych przez NBP jako zabezpieczenie dla kredytu lombardowego, technicznego czy operacji repo. 4. W zapisie rekomendacji 13.11 wydaje się, że należy doprecyzować raz jeszcze, że nadwyżka ma być także utrzymywana w danej walucie. Istniejący zapis może sugerować, że chodzi o dowolną walutę lub wszystkie waluty. 5. Rekomendacje S i T nałożyły silne ograniczenia możliwości rozwoju nowej akcji kredytowej w walutach innych niż PLN. Obecne portfele banków w walutach obcych są zatem głównie portfelami zbudowanymi w latach poprzednich. Finansowanie tych pozycji 6 odbywa się za pomocą: 1) FX swapów, 2) basis swapów, 3) emisji obligacji w walutach obcych, 4) linii kredytowych w walutach obcych. Posiadanie przez bank płynnego portfela obligacji („bufor płynności”) statystycznie może poprawiać jakość wskaźników, choć merytorycznie nie ma uzasadnienia, bo bank nie spodziewa się wypływu środków obcych. Jednocześnie jego budowa niesie ze sobą dodatkowe konsekwencje: 1) powoduje zwiększenie walutowych potrzeb (finansowanie portfela obligacji), 2) jeśli portfel obligacji walutowych finansowany byłby przez zakup walut na rynku, otwiera się pozycja walutowa oraz pozycja w stopie procentowej. Oba rozwiązania komplikują, a nie upraszczają profil ryzyka banku, z niewielką korzyścią w postaci statystycznej poprawy wskaźników. Banki zwracają się z prośbą o ponowne (po dyskusji na spotkaniu w ZBP) przeanalizowanie przyczyny i skutków wprowadzenia zapisu w świetle wcześniej wydanych rekomendacji KNF oraz potencjalnie negatywnego wpływu budowy takiego bufora na profil ryzyka rynkowego, kredytowego i płynnościowego banków. Rekomendacja 14 1. W rekomendacji 14.4 proponujemy dopisać, że jednostka lub komórka powinna być niezależna od działalności biznesowej. Utrzymanie samego określenia „niezależna” nic nie mówi o rodzaju niezależności. Rozumiemy, że projektodawcy nie chodzi o bezpośrednią podległość jednostki prezesowi zarządu. 2. W rekomendacji 14.4 lit. a) proponujemy zamienić wyrażenie „zyskiem z FTP” na wyrażenie „wynikiem na rozliczeniach wewnętrznych (FTP)”. 3. W rekomendacji 14. 5 warto zastanowić się, czy proponowany zapis może kolidować z niezależnością, o której mowa w rekomendacji 14.4. Istotną cechą systemu wyceny transferu funduszy powinna być transparentność, która jest dobrze opisana w rekomendacjach 14.7 b i d. Warto zatem rozważyć skreślenie tej rekomendacji, co powinno nie powodować straty dla całej rekomendacji, a byłoby z korzyścią dla jasności przekazu i jego jednoznaczności. 4. W rekomendacji 14.7 lit. f) proponujemy dopisać, że chodzi o składniki odsetkowych aktywów i pasywów. 5. W rekomendacji 14.7 lit. h) zwracamy uwagę, że nie ma definicji kosztów bezpośrednich i pośrednich. Czy zatem chodzi o koszty bezpośrednie jako koszty odsetkowe? Warto tą kwestię uszczegółowić. 6. W rekomendacji 14.8 proponujemy rozważyć skreślenie lit d). Udział tych pozycji w bilansie i ich znaczenie często jest marginalne, a umieszczenie ich w katalogu 7 „znaczących aktywów i pasywów” objętych rozliczeniami transferowymi niejako obowiązkowo, obok depozytów na żądanie i udzielonych linii wydaje się naruszać zasadę proporcjonalności. Można też dopisać odniesienie, że chodzi o przypadki, gdy ich znaczenie jest istotne. Takie podejście nie wykluczy możliwości ich ujmowania przez banki, dla których stanowią one znaczący składnik aktywów/pasywów. 7. W rekomendacji 14.9 proponujemy zrezygnować ze słowa „częste” w odniesieniu do konieczności korygowania krzywej referencyjnej. Oczywiście korygowanie krzywej referencyjnej jest konieczne, ale uznawanie, czy powinno ono być częste czy rzadkie jest niepotrzebnym wartościowaniem i trudno to jednoznacznie stwierdzić. 8. W rekomendacji 14.9 lit c) banki proponują rozważyć użycie zamiast jednakowego średniego okresu zwrotu (duration) jednakowego oczekiwanego harmonogramu przepływów kapitałowych. Uzasadniają to argumentem, że średni okres zwrotu jest zbyt słabym warunkiem jednakowej wartości lub kosztu. Rekomendacja 16 1. W rekomendacji 16.1 lit. b) system informacji zarządczej ma umożliwić obliczenia pozycji płynności we wszystkich walutach i oddziałach co oznacza uogólnienie wymagania w stosunku do wcześniejszych zapisów. Proponujemy konsekwentne uszczegółowienie polegające na zapisaniu, iż chodzi o „wszystkie główne/istotne waluty”, w których występuje ekspozycja na ryzyko, natomiast oddziały winny być traktowane analogicznie jak w uwadze dotyczącej rekomendacji 6.1. 2. Prosimy o dostosowanie zapisów rekomendacji 16.3 do wcześniejszej uwagi zgłoszonej do rekomendacji 9.5. Proponujemy następujący zapis tej rekomendacji: „Raportowanie miar ryzyka powinno mieć wysoką częstotliwość, np. dzienne raportowanie do osób odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem płynności, na każdym posiedzeniu zarządu lub powołanym do celu nadzorowania zarządzania płynnością odpowiednim komitetom w normalnych warunkach rynkowych oraz zwiększenie częstotliwości raportowania w razie wystąpienia sytuacji kryzysowej.” Rekomendacja 17 1. W rekomendacji 17.5 końcowy fragment w brzmieniu „[…]także pod kątem zgodności z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi.” dotyczy czynności wykonywanych przez komórkę compliance. Ponadto zapis ten jest w naszej ocenie niezgodny 8 z art. 9c pkt 2 prawa bankowego, zgodnie z którym kontrola wewnętrzna składa się z 3 elementów, w tym compliance. Nakładanie na audyt kontroli zgodności jest niezgodne także ze standardami audytu, ponieważ to audyt wykonywałby kontrolę zgodności a następnie sam weryfikowałby, czy kontrola zgodności jest wykonywana. Prosimy o usunięcie tej niezgodności. Rekomendacja 18 1. W tej rekomendacji jest mowa o publicznych ujawnieniach umożliwiających uczestnikom rynku dokonanie oceny sytuacji płynnościowej banku. Powstaje wątpliwość, czy należy takie ujawnienia rozumieć jako skierowane tylko do uczestników rynku. Przygotował: Mariusz Zygierewicz 9