Tuleje cylindrowe URSUS Na półsucho

Strona 26
www.wrp.pl
Nr 03/2010 (66)
Tuleje cylindrowe najczęściej są typu mokrego. Tuleje cylindrowe mokre osadzane są w kadłubie silnika tak, że woda lub inny czynnik chłodzący silnika przepływa bezpośrednio obok tulei. Tuleje takie mają stosunkowo grube ścianki a osadzone są zwykle suwliwie tylko w dolnej
części kadłuba. Od góry podparte są o ścianki kadłuba i dociskane przez głowicę silnika.
Tuleje cylindrowe URSUS
P
rzy zakładaniu wymiennych tulei mokrych do kadłuba silnika szczególną
uwagę należy zwrócić na uszczelnienie tulei w dolnej części oraz
ustawienie wszystkich tulei na dokładnie jednym poziomie płaszczyzny przygłowicowej.
Występują także tuleje typu suchego. Tuleje cylindrowe suche
charakteryzują się małą grubością ścianek wynoszącą od 1,5
do 4,5 mm. Są stosowane między innymi w silnikach Perkins
AD3.152, 4.236 i 4.248 montowanych w ciągnikach marki URSUS (255, 235, 2812, 3512, 4512,
4514, 5314).
Główną cechą, która charakteryzuje każdą tuleję cylindrową, jest
duża trwałość ich gładzi. Dla dobrej współpracy tulei z tłokiem,
średnica wewnętrzna musi być
wykonana bardzo dokładnie, zarówno co do wymiaru (owal, stożek, falistość), jak i gładkości. Najlepszą obróbką wykańczającą jest
honowanie otworu tulei cylindrowej. Te parametry i wysoką trwałość eksploatacyjną spełniają tuleje
produkowane przez firmę MAHLE
w Krotoszynie.
Gładź tulei cylindrowych w wyniku eksploatacji ulega zużyciu na
skutek intensywnego tarcia tłoków
i pierścieni, chemicznego oddziaływania spalin, dużych nacisków i
wysokiej temperatury gazów.
Wypracowanie gładzi cylindrów
może być następstwem normalnego zużycia eksploatacyjnego,
które następuje zazwyczaj po przepracowaniu powyżej 5000 mth,
lub też w wyniku przyśpieszonego zużycia wskutek: niedostatecznego smarowania; stosowania niewłaściwego oleju; nieprzestrzegania okresowego uzupełniania i wymiany oleju; nieprzestrzegania przepisów dotyczących docierania silników; złej filtracji powietrza zasysanego do cylindrów;
przechłodzenia silnika oraz niewłaściwego rozruchu.
Największe ubytki materiału
występują na wysokości pierwszego pierścienia uszczelniającego
w płaszczyźnie prostopadłej do
osi wału korbowego tj. w pobliżu
GMP. Jest to spowodowane największymi naciskami, najwyższą
temperaturą i najsłabszym smarowaniem występującym w tym
miejscu.
Często możliwe jest zupełnie
normalne użytkowanie silników
wykazujących zużycie gładzi cylindrowej dochodzące do 0,30
mm przy średnicach cylindrów
do 75 mm lub nawet do 0,40 mm
przy większych średnicach cylindrów. Jedynymi niekorzystnymi
zjawiskami, które czasami mogą
wówczas wystąpić jest nieznaczne
zmniejszenie ciśnienia sprężania,
zwiększona hałaśliwość, utrudniony rozruch.
Erozja – kawitacja tulei cylindrowych
Naprawiający silniki bardzo
często napotykają na tuleje cylindrowe o mocno zniszczonych powierzchniach. Diagnoza brzmi:
uszkodzenie kawitacyjne – zwane
też pittingiem (lub zużyciem wykruszającym). Co powoduje takie
zniszczenie? Co może zrobić aby
go uniknąć?
Tuleje cylindrowe mają jedną
wspólną cechę: są to tzw. „mokre”
tuleje, które podczas pracy otoczone są chłodziwem. W tym rozwiązaniu konstrukcyjnym, wytwarzane ciepło spalania jest skutecznie odprowadzane poprzez wymiennik ciepła.
Czym jest kawitacja? Jak powstaje na tulei cylindrowej?
Kawitacja – zjawisko to spowodowane jest wahaniami ciśnienia,
które w silnikach spalinowych powodowane są ruchami tłoków. Wibracje te przenoszone są na otaczający płaszcz wodny, który następnie wprowadzany jest w stan drżenia. Kiedy ścianka cylindra cofa
się w cyklu wibracji, w chłodziwie
tworzy się próżnia i powstają tam
pęcherzyki pary. Kiedy czynnik
chłodzący przekazuje ruch wibracyjny, pęcherzyki pary „wysadzają”
pojedyncze atomy z powierzchni
tulei cylindrowej, czego skutkiem
jest korozja wgłębna.
Uszkodzenie kawitacyjne czy
zwykła korozja – jak je rozpoznać?
Uszkodzenia kawitacyjne charakteryzują się dwoma cechami:
1. Wżery znajdują się tylko na
powierzchniach tulei stykających się bezpośrednio z chłodziwem.
2. W przeciwieństwie do zwykłej
korozji, wżery zwiększają swoją
powierzchnię w miarę wchodzenia w głąb materiału.
Ten rodzaj wydrążania (erozja)
powoduje, iż ścianka cylindra
może zostać zupełnie przedziurawiona – aż do przedostania
się chłodziwa do cylindra.
Wyciek w układzie chłodzenia/brak odpowiedniego nadciśnienia
W typowych warunkach pracy,
w układzie chłodzenia wytwarzane
jest ciśnienie, które zmniejsza tendencję do tworzenia się pęcherzyków pary. Nawet nieszczelny korek chłodnicy utrudnia powstanie
nadciśnienia i może być przyczyną
powstawania uszkodzeń kawitacyjnych w tulejach cylindrowych.
Podobnie, uszkodzone termostaty
mogą spowodować obniżenie temperatury silnika w takim stopniu,
kiedy w układzie chłodzenia nie
będzie mogło wytworzyć się nadciśnienie.
Praca silnika w niższym zakresie temperatur
Uszkodzenia kawitacyjne zaobserwowano głównie w silnikach
pracujących w niższym zakresie
temperatur (50–70°C). Przy wyższych temperaturach (90–100°C),
podwyższone ciśnienie wody zapobiega kawitacji parowej
Źródło: Ursus.
Technika zaprawiania ziemniaków wpływa na skuteczność
pokrycia bulw preparatem a zarazem na skuteczność wykonanego zabiegu. W przypadku zaprawy Prestige Forte
370 FS i Prestige 290 FS jest to metoda zaprawiania sadzeniaków na półsucho (mokro) w trakcie sadzenia.
Na półsucho
Z
aprawianie w trakcie
sadzenia zdobywa coraz większe uznanie
wśród producentów ziemniaków. W EU jest to podstawowy
sposób stosowanie tej metody,
mimo wysokich kosztów związanych z zakupem nowoczesnego urządzenia do zaprawiania (zaprawiarki). W dużych gospodarstwach w Polsce
jest już dostępna do użycia zaprawiarka do zapraw płynnych
prod. Aporo Poznań, którą rozprowadza firma Bayer CropScience sp. z o. o. przy okazji
oferowania swoich produktów
(zapraw Prestige 290 FS i Monceren 250 FS). Posiadanie takiej
zaprawiarki jest jednak uzasadnione ekonomicznie przy dużym areale ziemniaka i to głównie w gospodarstwach specjalistycznych. Najlepszą jakość zaprawienia uzyskuje się stosując 30-50 l cieczy roboczej na 1
ha, to odpowiada 75-100 ml zaprawy Prestige w 1,5 - 2 l wody
na 100 kg ziemniaków.
Wcześniejsze badania prowadzone w IHAR w Boninie,
jeszcze nad prototypem tej za-
prawiarki, wykazały wysoką
jej przydatność i niezawodność działania. Ze względu na
różnorodność stosowanego
w Polsce sprzętu do sadzenia
ziemniaków, testowana zaprawiarka ma charakter uniwersalny i można ją zamontować na każdym typie sadzarki
w celu aplikacji zaprawy wewnątrz sadzarki (w koszu zasypowym). Aplikacja w koszu
zasypowym polega na naniesieniu zawiesiny preparatu na
sadzeniaki w miejscu ich podbierania przez przenośnik taśmowo-czerpakowy – jeden
rozpylacz wirowy opryskujący bulwy przesuwające się
na przenośniku.
W warunkach gospodarczych, jeśli rolnicy nie posiadają zaprawiarek, możliwe jest
zaprawienie bulw w koszu zasypowym za pomocą opryskiwacza ręcznego. Należy wtedy
odpowiednią dawkę środka zaprawy (60 ml w przypadku
Prestige Forte, 75 lub 100 ml
zaprawy Prestige 290 FS) rozpuścić w 2 l wody i rozprowadzić na 100 kg sadzeniaków.
Ziemniaki muszą być przesypywane małymi warstwami
grubości ok. 20 cm aby dokładnie pokryć bulwy. Należy także
pamiętać, że ziemniaki zaprawione użyte mogą być wyłącznie do sadzenia i nie można ich
przeznaczać na cele konsumpcyjne i na paszę dla zwierząt.
Dr inż. Tomasz
Erlichowski Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka
w Boninie, IHAR