View

Transkrypt

View

Europa
Szansa dla Kultury
Polska w europejskich
programach kulturalnych
Podziękowania
Informacje na temat projektów kulturalnych z udziałem polskich operatorów pochodzą ze strony
internetowej Komisji Europejskiej, stron konkretnych instytucji realizujących projekty oraz witryn
internetowych samych projektów, a także materiałów nadesłanych przez operatorów biorących
udział w danych imprezach. Bez ich pomocy i użyczenia materiałów informacyjnych i graficznych
wydanie niniejszej publikacji nie byłoby możliwe. Serdecznie dziękujemy wszystkim tym, którzy
pomogli nam stworzyć ten album.
2
W wyniku kryzysów lat 60 i 70 pojawiło się w dokumentach wspólnotowych pierwsze odwołanie do kultury – była to Deklaracja o Tożsamości Europejskiej z 1973 r. Prawdziwym przełomem była jednak dopiero
Uroczysta Deklaracja w sprawie Unii Europejskiej z 1983 r., w której postanowiono budować poczucie
wspólnoty europejskiej przez odwołanie się do wspólnego dziedzictwa kulturowego.
W tym samym roku utworzony został specjalny budżet na realizację inicjatyw kulturalnych, w tym
także „Europejskiego Miasta Kultury” i „Europejskiego Miesiąca Kultury”. Tytuł „Europejskiego Miasta
Kultury”, pośród 9 innych miast europejskich, piastował w roku 2000 Kraków. Również w Krakowie
zrealizowana została pierwsza edycja przeznaczonego dla państw spoza UE „Europejskiego Miesiąca
Kultury”.
Nowy rozdział dla kultury rozpoczął się po podpisaniu w lutym 1992 roku Traktatu o Unii
Europejskiej. Rozszerzono w nim obszar zainteresowania Wspólnot o kolejne obszary — w tym także
kulturę, co znalazło odbicie w artykule 128 Traktatu (obecnie art. 151).
Europejskiej polityce kulturalnej nadano trzy podstawowe cele — ma ona:
- przyczyniać się do rozkwitu kultur państw członkowskich, respektując ich narodową
i regionalną różnorodność, promując jednocześnie wspólne dziedzictwo kulturowe;
- wspierać współczesną twórczość artystyczną i wymianę kulturalną;
- umacniać współpracę kulturalną pomiędzy państwami członkowskimi UE i krajami trzecimi
oraz odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi.
Cele te realizowane są przede wszystkim poprzez fundusze strukturalne, oferujące środki na
działania głównie inwestycyjne oraz przez programy wspólnotowe. W latach 1996-1999 były to trzy
programy kulturalne: Ariane (książki i czytelnictwo), Kaleidoscope (wymiana artystyczna) oraz Raphael
(ochrona dziedzictwa europejskiego). W roku 2000 zostały one zastąpione przez Program Ramowy
Kultura 2000. Jest to największy do tej pory program wspierający ponadnarodowe przedsięwzięcia
z dziedziny szeroko pojętej kultury i sztuki. Środki na realizację projektów kulturalnych można także
pozyskać w ramach innych programów wspólnotowych, np. Media Plus, eContent, Leonardo da Vinci,
Socrates, Młodzież, czy też 6 Ramowego Programu Badań, Rozwoju Technicznego i Prezentacji.
Warunkiem jednak jest spełnianie przez takie projekty szczegółowych celów poszczególnych
programów.
Uczestnictwo Polski w programach kulturalnych Unii Europejskiej
Przez ponad pięćdziesiąt lat mówiąc o kulturze w wymiarze europejskim miano na myśli
działalność organizacji europejskiej utworzonej najwcześniej ze wszystkich, bo już w 1946 r. - Rady
Europy. Wspólnoty Europejskie w owym okresie zajęte były prawie wyłącznie działaniami w sferze
gospodarki, a ich zainteresowanie kwestiami kultury było niewielkie.
Polska uczestniczy w programach wspólnotowych w dziedzinie kultury od początku lat 90-tych
XX w. Najpierw polskie instytucje brały udział w projektach na zasadzie państw trzecich, co dawało
mniejsze możliwości korzystania z grantów, ale nie pociągało za sobą zobowiązań ze strony budżetu
państwa. Z chwilą podpisania i ratyfikowania Protokołu Dodatkowego do Układu Europejskiego
ustanawiającego stowarzyszenie między RP z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej w dniu 31 grudnia 1996 r., Polska uzyskała prawo uczestniczenia w programach wspólnotowych, programach ramowych i innych przedsięwzięciach dotyczących kultury jako
ich pełnoprawny uczestnik. Wymogiem było jedynie zgłoszenie oficjalnej deklaracji w sprawie
uczestnictwa w konkretnym programie, podjęcie oficjalnej decyzji Rady Stowarzyszenia RP-UE w tej
sprawie (projekt decyzji przygotowuje Komisja Europejska i wymaga on akceptacji Rady UE
i Parlamentu Europejskiego) a następnie wpłacenia składki członkowskiej (wynikało to z faktu, iż Polska,
3
jako kraj nie należący do UE nie wpłaca kontrybucji do ogólnego budżetu Wspólnot)1. Wielkość wkładu
finansowego ustala Komisja Europejska stosownie do budżetu danego programu, biorąc jednocześnie
pod uwagę populację kraju płacącego składkę oraz jego dochód krajowy brutto. Udział w programach
wspólnotowych jest finansowany wspólnie przez budżet państwa i program Phare. Zgodnie
z postanowieniami Rady podjętymi na posiedzeniu w Luksemburgu udział części wkładu finansowanego z budżetu państwa musi wzrastać w kolejnych latach danego programu. Zazwyczaj jednak
udział ten nie przekracza 20 % całej składki do programu.
Jak już wspomniano Polska uczestniczy w programach unijnych od lat 90-tych ubiegłego wieku.
Pierwszym programem, w którym brała udział był program ochrony dziedzictwa architektonicznego,
następnie uczestniczyła w programach Ariane, Kaleidoscope i Raphael. W chwili obecnej polskie projekty realizowane są w ramach Programu Ramowego Kultura 2000. Kolejne części niniejszej publikacji
krótko prezentują wyżej wymienione programy oraz pokazują przykłady projektów, w których brali
udział polscy operatorzy kulturalni. W publikacji pominięty został program Ariane, w ramach którego
nie zostały złożone ani nie były realizowane żadne projekty z udziałem polskich instytucji kulturalnych.
1
Art. 3a Protokołu Dodatkowego mówi, iż „wkład finansowy (…) będzie oparty na zasadzie, że (każdy kraj) pokryje koszty wynikające
z jego uczestnictwa”.
4
Program
ochrony
dziedzictwa
architektonicznego
I tak rok:
• 1989 to religijne i świeckie zabytku o wyjątkowym znaczeniu
• 1990 to budowle i zespoły historyczne definiujące i charakteryzujące model miejski lub wiejski:
• 1991 to świadectwa aktywności w dziedzinie produkcji rolnej, rzemieślniczej, przemysłowej itp.
• 1992 to projekty prac konserwatorskich w miastach; przywrócenie zabytkom i ich
bezpośredniemu otoczeniu pierwotnego wyglądu
• 1993 to projekty dotyczące ogrodów historycznych
• 1994 to zabytkowe budowle i miejsca związane ze sztukami scenicznymi, takie jak:
teatry, sale koncertowe, opery itp.
• 1995 to konserwacja zabytków architektury sakralnej
Program ochrony dziedzictwa architektonicznego
W roku 1984 wszedł w życie program ochrony dziedzictwa architektonicznego, którego głównym
celem było wspieranie konkretnych prac restauratorskich, tworzenie standardów zapewniających
odpowiednią jakość i technikę wykonywania prac, uwrażliwianie władz i opinii publicznej na problemy
ochrony i konserwacji dziedzictwa kulturowego oraz tworzenie sieci wymiany doświadczeń między
osobami zawodowo zajmującymi się tą dziedziną.
Aby zwiększyć skuteczność wydatkowanych środków w 1988 r. zdecydowano o skoncentrowaniu
pieniędzy co roku na odmiennym temacie przewodnim:
W ramach programu ochrony dziedzictwa architektonicznego Komisja Europejska przyznała granty
następującym polskim projektom:
1992 r. „Projekty prac konserwatorskich w miastach; przywrócenie zabytkom i ich bezpośredniemu otoczeniu pierwotnego wyglądu”
Zamek w Malborku, konserwacja zachodniej ściany zamku średniego – 80 000 ecu
1993 r. „Ogrody historyczne”
Restauracja Ogrodu Zamku Królewskiego w Warszawie –75 000 ecu
1994 r. „Zabytkowe budowle i miejsca związane ze sztukami scenicznymi, takie jak: teatry, sale koncertowe, opery itp.”
Restauracja Amfiteatru w Łazienkach – 31 243,27 ecu
Konserwacja teatru w Muzeum Pałacu w Łańcucie – 36 000 ecu
1995 r. „Konserwacja zabytków architektury sakralnej”
Synagoga Postępowa w Krakowie – 48 270 ecu
Kościół Pokoju w Jaworze – 26 359 ecu
Kaplica Św. Trójcy na Zamku Lubelskim – 36 479 ecu
Mauzoleum Piastów Śląskich we Wrocławiu – 57 607 ecu
Zespół Klasztorny Ojców Bernardynów w Leżajsku – 30 000 ecu
7
Program ochrony dziedzictwa architektonicznego miał przekształcić się w program ochrony
dziedzictwa kulturowego Raphael, jednakże realizacja tego ostatniego przez dłuższy czas była
blokowana brakiem konsensusu co do wielkości jego budżetu. W oczekiwaniu na podjęcie
odpowiedniej decyzji Komisja Europejska zdecydowała się przedstawić tematy do realizacji w 1996 r.
Przewidziano wsparcie dla projektów mających na celu dostęp do zasobów kulturowych muzeów
europejskich, na przykład poprzez organizację wystaw, wydawanie publikacji, konferencje,
wielojęzykowe prezentacje. Drugim obszarem była ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego,
w ramach którego wspierano współprace w dziedzinie m.in. archiwów, muzeów, etnografii, konserwacji
i ochrony zabytków – przewidziano organizację kongresów, konferencji, seminariów, tworzenie
banków danych, opracowań publikacji w połączeniu z pracami konserwatorskimi. Tematem
szczególnym w 1996 roku była ochrona i wykorzystywanie dziedzictwa archeologicznego i spuścizny
europejskiego baroku. Możliwe było ponadto realizowanie programów szkoleń i wymiany konserwatorów. Jedynym polskim projektem, który uzyskał dofinansowanie w 1996 r. był Festiwal
Archeologiczny w Biskupinie, który otrzymał grant w wysokości 26 000 euro.
8
WYBRANE PROJEKTY
Zamek w Malborku, konserwacja zachodniej ściany Zamku Średniego
Organizator: Muzeum Zamku w Malborku
Data: 1992
Kwota grantu: 80 000 ecu
Pierwszy zamek w Malborku powstał w XIII w. jako czworoboczna siedziba komtura krzyżackiego,
składająca się ze zbudowanego na planie trapezu Zamku Wysokiego oraz przylegającego doń
Podzamcza. Z chwilą przeniesienia do Malborka głównej siedziby wielkich mistrzów rozpoczęto
rozbudowę zamku. W połowie XIV w. Przedzamcze rozbudowano trójstronnie wokół trapezowatego
dziedzińca do postaci reprezentacyjnego Zamku Średniego. Teren okazał się jednak nie wystarczający
więc zbudowano nowe mury zewnętrzne. W późniejszym okresie powstał również Zamek Niski.
W obrębie skrzydła zachodniego Zamku Średniego znajduje się Wielki Refektarz z połowy XIV w.,
będący jadalnią dla rycerstwa biorącego udział w wyprawach wojennych Zakonu Krzyżackiego. Była to
największa sala świecka w całym Państwie Zakonnym, bogato zdobiona z rzędami witrażowych okien
od zachodu i wschodu oraz ceramiczną posadzką. Sklepienie zostało wsparte na trzech granitowych
kolumnach.
Od początku powstania zachodniego skrzydła zamku mieszkańcy i zarządzający miejscem borykali
się z problemami natury technicznej. Skrzydło postawione w zarastającym starorzeczu Nogatu było
umocowane na drewnianym palowaniu, które w wyniku obniżenia lustra wód gruntowych zaczęło
podlegać sukcesywnemu zniszczeniu. W latach 80-tych XX w. sytuacja osiągnęła punkt krytyczny, tak
że gdyby nie ogromny projekt remontowy w latach 1991-1997 dziś oglądalibyśmy prawdopodobnie
ruiny.
W ramach przeprowadzonych prac restauratorskich finansowanych z grantu Komisji wykorzystano
technologię zaproponowaną przez firmę Stabilator ze Szwecji, powstałą przy udziale polskich
środowisk inżynieryjnych związanych zwłaszcza z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Jak
tłumaczy dyrektor zamkowego muzeum*, pan Mariusz Mierzwiński „polegała ona na oparciu całej
potężnej konstrukcji średniowiecznej ściany zachodniej skrzydła na nowym fundamencie z mikropali,
ustawionym po jej obydwu stronach. Konstrukcja ta opierająca się na dwu rzędach pali o długości
około 12 metrów wnikających w warstwy piasków nośnych zwieńczona została dwoma betonowymi
belkami oczepowymi, osadzonymi na ich koronach, a ciągnącymi się po obydwu stronach muru.
Zastosowano specjalne, zaproponowane przez Stabilator, metody wiercenia pali w gruncie a także
poziomych otworów w ścianach fundamentowych eliminujące wszelkie drgania tak niebezpieczne dla
obiektu. Dodatkowym elementem stabilizującym całą konstrukcję stały się poziome stężenia założone
na poziomach poszczególnych sklepień. Prowadzone już od połowy lat 80-tych do dziś obserwacje
geodezyjne wykazują, że w pół roku po zakończeniu prac stabilizujących ustały wszelkie noszące
znamiona destrukcyjnych ruchy ściany. Prace zakończyły się sukcesem.”
*
materiały nadesłane do Punktu Kontaktowego ds. Kultury przez dyrekcję Muzeum Zamku w Malborku.
10
Ściana Zachodnia Zamku Średniego w Malborku. Materiały Muzeum Zamku w Malborku
Wielki Refektarz. Zamek Średni w Malborku. Materiały Muzeum Zamku w Malborku
Wielki Refektarz. Zamek Średni w Malborku. Materiały Muzeum Zamku w Malborku
11
Restauracja Ogrodu Zamku Królewskiego w Warszawie
Organizator: Zamek Królewski w Warszawie
Data: 1993
Ogrody zamkowe rozciągają się na skarpie między Zamkiem i Wisłą oraz u jej podnóża. Pierwszy
z ogrodów powstał już okresie średniowiecza, a rozwinięty w XVI wieku stał się wspaniałym
przykładem renesansowego ogrodu. Po przeniesieniu stolicy do Warszawy ogród został upiększony
poprzez fontanny, rzeźby, ptaki i rzadkie okazy roślin. Stanisław August poszerzył ogród o podnóże
skarpy osuszając teren. W XIX w. powstały Arkady, w których ukryto ruchliwą ulicę oddzielającą stary,
górny ogród od tego nowego. W czasie II wojny światowej zamek wraz z ogrodem uległy zniszczeniu.
Prace renowacyjne miały obejmować wszystkie elementy ogrodu w celu odtworzenia kompozycji
historycznej ogrodu. Środki przyznane w ramach projektu przez Komisję przeznaczono na wykonanie
ogrodzenia ogrodu w jego najważniejszej cześci, czyli od strony Wisły oraz bramy głównej znajdującej
się na osi całego zespołu zamkowo – ogrodowego. Projekt Ireny Oborskiej nawiązywał do historycznego, już nie istniejącego ogrodzenia. W 1994 r. powstało ogrodzenie o długości 194 m
i wysokości 3.20 m składające się z podmurówki betonowej okładanej piaskowcem oraz stalowej kraty
z żeliwnymi grotami.
1. Projekt ogrodu zamku Królewskiego w Warszawie,
materiały Zamku Królewskiego w Warszawie
2. Fragment Bramy, 1995, materiały
Zamku Królewskiego w Warszawie
12
Synagoga Postępowa (Tempel) w Krakowie
Organizator: ˚ydowska Gmina Wyznaniowa, Kraków
Data: 1995
Synagoga powstała w latach 1860-1862 i należała do reformowanego odłamu religii mojżeszowej
– w chwili obecnej jest ich jedyną zachowaną świątynią, która przetrwała do naszych czasów. Słynęła
w ubiegłym stuleciu z rozbudowanej liturgii śpiewów oraz kazań głoszonych po polsku i po niemiecku.
W budowli widać wyraźne ślady wpływu katolicyzmu, choćby w okazałym chórze, sztukaterii i oknach
witrażowych – są to elementy nieobecne w tradycyjnych żydowskich synagogach. Środki z Komisji
Europejskiej przeznaczone zostały na odnowę i konserwację polichromii, stiuków, kamieniarki a także
elementów drewnianych, które wykazywały duży stopień zniszczenia.
13
Restauracja Amfiteatru w Łazienkach Królewskich w Warszawie
Organizator: Muzeum ¸azienki Królewskie
Data: 1994 r,
Kwota: 31 243,27 ecu
Amfiteatr w Łazienkach został zbudowany w 1790 r. według projektu znanego architekta Jana Christiana
Kamsetzera. Kamienny amfiteatr był wzorowany na antycznym amfiteatrze z Herculaneum, natomiast
ruiny kolumn zdobiących scenę inspirowane były świątynia Jowisza w Baalbek w Syrii. Oryginalność
obiektu polega na tym, iż widownia jest odzielona od sceny potokiem wody a w dekorację wkomponowano żywe rosnące w parku łazienkowskim drzewa oraz rzeźby. Amfiteatr stanowi jeden
z najwspanialszych przykładów architektury klasycystycznej w Europie. Od początku swego istnienia
do dziś na jego terenie odbywają się letnie przedstawienia i koncerty. Ze względu na surowy polski
klimat przez cały czas występuje konieczność ochrony i renowacji zabytku.
Celem prac konserwatorskich było przywrócenie obiektom wyglądu jak najbardziej zbliżonego do
oryginalnego, usunięcie czynników stwarzających zagrożenie (zasolenie, mikroflora, omszenia) oraz
zabezpieczenie przed skutkami ekspozycji na wolnym powietrzu. W ramach programu ochrony
dziedzictwa architektonicznego Muzeum w Łazienkach ubiegało się o środki na naprawę kamiennej
balustrady, naprawę i uzupełnienie braków w kamieniu w miejscu dla orkiestry, restaurację kolumnady
na scenie, schodów a także ściany głównej. Skupiono się także na konserwacji rzeźb figuratywnych,
takich jak „Umierający Gall”, „Lew”, „Śpiąca Kleopatra”, jak również kamiennych słupków okalających
Lożę Królewską i detali architektonicznych stanowiących wystrój teatru na wodzie. W pracach
zastosowano m.in. metodę dezynfekcji, odsolenia metodą migracji do rozszerzonego środowiska
i hydrofonizację powierzchniową.
14
Amfiteatr – fragment dekoracji sceny, fragment widowni
Amfiteatr w Łazienkach Królewskich w Warszawie
Materiały Muzeum Łazienek Królewskich
Fot. Ryszard Opęchowski
Amfiteatr – widok widowni ze sceny
Amfiteatr – widok sceny z widowni
15
Konserwacja teatru w Muzeum - Zamku w Łańcucie
Organizator: Muzuem - Zamek w ¸aƒcucie
Data: 1994
Pałac w Łańcucie wzniesiono w latach 1629 – 1641 dla Stanisława Lubomirskiego. Natomiast Teatr
usytuowany na pierwszym piętrze zamku, zbudowano ok. 1780 r. na polecenie Izabelii z Czartoryskich
Lubomirskiej. Na początku XIX w. teatr przebudowany został przez Christiana Piotra Aignera, a sto lat
później zmodernizowało go atelier wiedeńskie Ferdinand Felner i Herman Helmer.
Teatr nie był remontowany prze lata, dlatego też na początku lat 90-tych XX w. był w fatalnym stanie
technicznym. Zaobserwowano liczne spękania ścian i galerii, przetarcia złoceń, ubytki sztukaterii,
zabrudzenia i ubytki kurtyny, zniszczone dekroracje teatralne. Dzięki uzyskanemu grantowi udało się
dokonać oczyszczenia dekoracji ściennych sali wykonanych w masie stiukowej imitującej marmury. Jak
opowiada dyrekcja zamku*, oczyszczono również kapitale i bazy kolumn oraz pilatrów, uzupełniono
ubytki a następnie pozłocono szlakmetalem w technice olejnej na mixtionie. Ponadto oczyszczono
kryształowe kinkiety i girlandy a stiukowe ściany zabezpieczono pastą woskową. XIX wieczne malarskie
dekoracje sceny poddane zostały grutowej konserwacji, tak jak i kurtyna oraz kanał dla orkiestry
i machiny teatralne służące do imitacji odgłosów deszczu i burzy. Natychmiastowych działań wymagała również instalacja elektryczna, która została wymieniona – dodatkowo zamontowano
system sygnalizacji pożarowej.
*materiały nadesłane do Punktu Kontaktowego ds Kultury przez pana dyrektora Wita K. Wojtowicza z Muzeum
- Zamku w Łańcucie.
16
Dekoracje sztukatorskie wnętrza teatrzyku. Zbliżenie kapitela kolumny po lewej stronie balkonu.
Stan przed konserwacją. Materiały Muzeum - Zamku w Łańcucie.
Dekoracje sztukatorskie wnętrza teatrzyku. Widok dekoracji po lewej stronie obrazu z przedstawieniem alegorii sztuk scenicznych.
Stan w trakcie konserwacji. Materiały Muzeum - Zamku w Łańcucie.
Teatr, materiały Muzeum - Zamku w Łańcucie.
17
Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim
Organizator: Muzeum Lubelskie w Lublinie
Data: 1995
Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Królewskim w Lublinie jest wspaniałym przykładem połączenia
architektury kościelnej zachodu (gotyk z późniejszymi elementami renesansu) oraz unikatowych
malowideł wywodzących się z tradycji kościoła bizantyjskiego i prawosławnego. Wybór wykonawców
kaplicy należał zapewne do króla Władysława Jagiełły. Dwukondygnacyjna kaplica z kryptą pod dolną
kondygnacją służyła potrzebom dworu królewskiego i monarchów. W jej górnej części znajduje się
bogata rusko - bizantyjska polichromia z 1418 r., stanowiąca przedmiot renowacji w ramach projektu.
Naturalne starzenie się budowli oraz niekorzystne czynniki zewnętrzne od wieku były przyczyną
zniszczeń tak budowli jak i jej polichromii.
Dzięki długotrwałym badaniom okazało się, iż utrzymanie malowideł w dobrym stanie zależy od
właściwych i stałych proporcji wilgoci i temperatury, wyeliminowania skraplania się pary wodnej
i wysoleń niszczących malowidła, a także eliminacji, choć częściowej, chemicznego i mechanicznego
zanieczyszczenia powietrza. Uznano, że jedynym rozwiązaniem będzie zainstalowanie klimatyzacji, co
zrobiono zakładając system klimatyzacyjny typu Cassier (agregat chłodzący plus klimatyzatory);
zamontowano również automatycznie kontrolowany system ogrzewania podłogowego. W projekcie
trwającym od 1995 do 1997 roku zajęto się najpierw ukończeniem konserwacji malowideł w zachodniej i wschodniej nawie kaplicy oraz restauracją gotyckiego portalu ze ściany północnej nawy, pokrytego polichromią nawiązującą do malowideł na ścianie. Ważną częścią próby odtworzenia pierwotnego wyglądu kaplicy było położenie nowej posadzki ceglanej wypalanej na wzór gotycki.
Aby wyeksponować nowoodrestaurowaną kaplicę założono nowy system oświetleniowy i instalację
elektryczną.
18
Sklepienie z przedstawieniem Marii Dziewicy „Maiestas Domini”,
stan przed i po konserwacji, materiały Muzeum Lubelskiego w Lublinie
Święty Makary z Egiptu, malowidło przed i po konserwacji,
materiały Muzeum Lubelskiego w Lublinie
Widok na Zamek Królewski w Lublinie,
materiały Muzeum Lubelskiego w Lublinie
Wnętrze Kaplicy Trójcy Świętej – Zamek w Lublinie, materiały Muzeum Lubelskiego w Lublinie
19
Zespół Klasztorny Ojców Bernardynów w Leżajsku
Organizator: Klasztor OO. Bernardynów
Data: 1995
Klasztor Ojców Bernardynów i Bazylika Zwiastowania w Leżajsku to jedno z bardzo istotnych
ośrodków życia religijnego w Polce południowo-wschodniej. Stanowi ona również ważny element
dziedzictwa narodowego.
Bazylika została wybudowana w stylu późnego renesansu, natomiast klasztor wraz z murami
obronnymi i basztami zaprojektował Sebastian Serlio. W świątyni były prowadzone prace konserwatorskie i odnowa elewacji, ołtarzy, ambony, stalli itp. Jednak przedmiotem projektu, w ramach którego
klasztor otrzymał 30 000 euro było zabezpieczenie świątyni przed profanacją, kradzieżami, aktami
wandalizmu i wydarzeniami losowymi. Za otrzymane środki klasztor zaprojektował i sfinansował
założenie systemu alarmu przeciwpożarowego i sygnalizacji włamania i napadu na bazylikę, klasztor
oraz muzeum.
20
RAPHAEL
program
ochrony
dziedzictwa
2
Program RAPHAEL
Program Raphael został powołany na okres od 1997 do 2000 r., z przyznanym łącznym budżetem
30 000 euro. Był on kontynuacją, w zmienionej formule programu ochrony dziedzictwa architektonicznego oraz programu stypendiów na doskonalenie zawodowe w dziedzinie konserwacji i restauracji.
Program kładł nacisk na zabytki dziedzictwa kulturowego, współpracę międzynarodową na rzecz
ochrony dziedzictwa i upowszechnianie wiedzy o wspólnym dziedzictwie kulturowym Europy.
W okresie trwania programu około 360 projektów uzyskało wsparcie Komisji Europejskiej.
W programie wyróżniono następujące obszary działania:
1. Konserwacja, zachowanie i waloryzacja dziedzictwa kulturowego przez wspieranie
współpracy na szczeblu europejskim;
2. Współpraca na rzecz wymiany doświadczeń i rozwoju technik stosowanych
w ochronie dziedzictwa kulturowego;
3. Dostęp, uczestnictwo i uwrażliwienie opinii społecznej na sprawy dziedzictwa kulturowego.
W ramach pierwszego obszaru Komisja Europejska przyznawała granty w zakresie studiów
i konserwacji zabytkowych obiektów należących do tego samego stylu i pełniących te same funkcje.
W każdym projekcie konieczne było studium historyczne nt. zabytków objętych pracami konserwatorskimi, prezentacja metodologii, dokumentacja techniczna, plan udostępniania restaurowanych
zabytków i sposoby upowszechniania wyników projektu. Każdy projekt mógł trwać maksymalnie trzy
lata i otrzymać dotację w wysokości do 250 000 euro.
Drugi obszar tematyczny programu umożliwiał realizację projektów mających na celu zwiększanie
mobilności oraz doskonalenie zawodowe konserwatorów i pracowników służb ochrony zabytków,
tj. wymiany i szkolenia (dofinansowanie kosztów podróży, wpisowego, koszty pobytu, organizacji
szkolenia) oraz projekty wymiany doświadczeń i informacji w formie sieci lub partnerstwa (wydawanie
publikacji – granty do 100 000 euro, organizacja seminariów – granty do 50 000 euro i imprez
– granty do 50 000 euro).
Projekty związane z obszarem trzecim skupiały się na współpracy międzynarodowej pomiędzy instytucjami muzealnymi w celu waloryzacji i zwiększenia dostępu do dziedzictwa, ze szczególnym
naciskiem na nowe technologie – wsparcie do 150 000 euro oraz na imprezach, tj. wystawach,
ekspozycjach, tworzeniu szlaków kulturowych, mających uwrażliwiać na sprawy dziedzictwa kulturowego – wsparcie do 50 000 euro.
Wszystkie projekty, za wyjątkiem tych z obszaru drugiego związanego z wymianą i szkoleniem
konserwatorów, wymagały zaangażowania co najmniej trzech państw członkowskich UE oraz innych
państw mogących uczestniczyć w programie Raphael. Projekty przesyłane do Komisji Europejskiej po
sprawdzeniu wymogów formalnych były oceniane przez grupę niezależnych ekspertów.
2
„Raphael” (1997–1999); Decyzja Rady i Parlamentu Europejskiego nr 2228/97/EC(8)
23
WYBRANE PROJEKTY
Konserwacja i wystawa sztuki barokowej w kościele pielgrzymkowym.
Organizatorzy projektu:
Klasztor OO. Franciszkanów z Kalwarii Pac∏awskiej (Polska)
Convento dell’Immacolata (W∏ochy)
Konvent der Franziskaner Minoriten (Niemcy)
Katholische Pfarrgemeide (Austria)
Data: 1999
Kwota grantu: 27 288 euro
Projekt przewidywał renowację zabytkowego kościoła w Kalwarii Pacławskiej oraz organizację
sympozjum dotyczącego sztuki barokowej.
Kalwaria Pacławska jest interesującym barokowym zespołem klasztorno – dróżkowym z sanktuarium
Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej, odwiedzanym przez tysiące turystów i pielgrzymów.
W okresie od 1 lipca 1999 r. do 31 października 2000 r. przeprowadzono prace konserwatorskie
i renowacyjne trzech późnobarokowych ołtarzy z XVIII wieku. Ołtarz Matki Boskiej Kalwaryjskiej poddano impregnacji, dezynfekcji i dezynsekcji, przeprowadzono prace konstrukcyjno – stolarskie,
uzupełniono ubytki oraz dokonano złoceń 23-karatowym złotem. Na ołtarzu św. Antoniego konieczne
było usunięcie części przemalunków, złocenie ornamentów w dolnej części ołtarza, czyszczenie
już istniejący złoceń a także dezynfekcja i impregnacja. W przypadku ołtarza św. Franciszka
zrekonstruowano elementy snycerki, dokonano złoceń 23 karatowym złotem oraz zdezynfekowano
i zaimpregnowano elementy ołtarza.
Oprócz przeprowadzonych prac w ramach projektu zorganizowano otwartą sesję podczas odbywającego się w sanktuarium XII Europejskiego Franciszkańskiego Spotkania Młodych, poświęconą
zagadnieniom przechowywania i przekazywania dóbr kultury przyszłym pokoleniom. Uczestnicy
mogli również zapoznać się z metodami przeprowadzania prac konserwatorskich. Ponadto wydano
okolicznościową publikację promującą obiekty objęte projektem.
26
Ołtarz św. Tekli, Kościół Matki Boskiej Kalwaryjskiej
w Kalwarii Pacławskiej, materiały Klasztoru
OO. Franciszkanów w Kalwarii Pacławskiej
Wnętrze kościoła sanktuarium Matki Boskiej Kalwaryjskiej w Kalwarii
Pacławskiej, materiały Klasztoru OO. Franciszkanów w Kalwarii Pacławskiej
Ołtarz św. Antoniego, Kościół Matki Boskiej Kalwaryjskiej
Klasztor OO. Franciszkanów, Kalwaria Pacławska,
materiały Klasztoru OO. Franciszkanów w Kalwarii Pacławskiej
Ołtarz św. Franciszka, Kościół Matki Boskiej Kalwaryjskiej
27
Wsparcie programów w zakresie konserwacji barokowych ołtarzy i drewnianych rzeźb
Klasztor OO. Karmelitów Bosych w PrzemyÊlu (Polska)
Stadt Paderborn (Niemcy)
Carmelitani Scalzi (W∏ochy)
Data: 1999
Celem tego projektu było pokazanie dorobku sztuki barokowej. Organizatorzy osiągnęli go poprzez:
organizację sympozjum, debaty, a przede wszystkim poprzez odrestaurowanie drewnianych rzeźb
pochodzących z okresu baroku.
Głównym elementem projektu było przeprowadzenie prac restauratorskich wewnątrz Kościoła
św. Teresy w Przemyślu. Odrestaurowane zostały ołtarze boczne i figury ołtarzowe. Prace restauratorskie zostały wykonane z użyciem włoskiej technologii i techniki.
Dodatkowo w ramach projektu zorganizowane zostało sympozjum na temat restauracji i renowacji
dzieł barkowych, podczas którego wypowiadali się kuratorzy i historycy sztuki. Miała także miejsce
debata i wymiana doświadczeń związanych z pracami prowadzonymi w Kościele św. Teresy
w Przemyślu.
Przemyśl – Kościół OO. Karmelitów Bosych. Rzeźba
Zakonnicy – stan w trakcie konserwacji, materiały
Klasztoru OO. Karmelitów Bosych w Przemyślu
Przemyśl – Kościół OO. Karmelitów Bosych,
materiały Klasztoru OO. Karmelitów Bosych w Przemyślu
Przemyśl – Kościół OO. Karmelitów Bosych.
Ołtarz św. Rafała – antypedium.
Stan przed konserwacją i po konserwacji, materiały
Klasztoru OO. Karmelitów Bosych w Przemyślu
28
NAVIS II
• Museum für Antike Schiffsfahrt (Niemcy)
•Centralne Muzeum Morskie (Polska)
•Nationalmuseets Marinarkaeologiske Forskningcentre (Dania)
•Nederlands Instituut voor Scheeps-en Onderwater Archeologie (Holandia)
•Shipwreck Heritage Centre (Wielka Brytania)
•Guernsey Museums & Galleries (Wielka Brytania)
•Instituut voor het Archeologisch Patrimonium (Belgia
•Museo Nacional de Arqueologia Maritima y Centro Nacional de Investigaciones
Arqu. Submarinas (Hiszpania)
•Ministero per i Beni a la attivita Culturali (W∏ochy)
•Hellenic Institute of Marine Archaeology (Grecja)
Data: 1999
Kwota grantu:
Głównym założeniem projektu był wzrost zainteresowania społeczeństwa dawną żeglugą.
Organizatorzy stworzyli komputerową bazę danych w różnych językach, za pomocą której przedstawili
opisy, zdjęcia oraz wszelkie wydarzenia związane z tą tematyką. Wzajemna współpraca, która objęła 10
instytucji z różnych państw europejskich, przyczyniła się nie tylko do lepszego poznania dawnych statków
lecz także do ich rekonstrukcji.
Wspólne warsztaty poświęcone były głównie organizacjom wystaw oraz badaniom naukowym
związanym z dawną żeglugą.
Projekt NAVIS składa się z dwóch baz – Navis I i Navis II1.
Navis I zawiera informacje na temat statków i łodzi klepkowych z obszaru Europy i rejonów morza
Śródziemnego do roku 1200 n.e. Baza zawiera ponad 130 wraków. W opisach wraków i stanowisk można
znaleźć informacje jak: położenie stanowiska, odkrycie i stan zachowania, historia badań, datowanie,
funkcję, cechy i detale konstrukcyjne oraz sposoby konserwacji i miejsca ekspozycji. Jako że jest to baza
internetowa głównym jej zadaniem jest wizualna prezentacja obiektów, dlatego poza opisami wraki
i stanowiska są w jak największym stopniu prezentowane na fotografiach, mapach, planach i rysunkach.
Łącznie zgromadzonych jest około 1500 fotografii prezentujących poszczególne obiekty. W ramach projektu CMM zawarł informacje o wrakach łodzi klepkowych do końca XII wieku z obszaru obecnej Polski.
Baza zbudowana jest w programie Access 7.0, co umożliwia pełen publiczny dostęp wszystkim
osobom zainteresowanym kwestiami dawnych statków, materiały ilustracyjne prezentowane w tekście jako
miniatury można powiększyć (klikając w nie) do pełnoekranowych ilustracji.
Drugim projektem jest NAVIS II, który rozpoczął się w październiku 1999 roku. Baza ta prezentuje
ikonograficzne przedstawienia statków i łodzi klepkowych do roku 1200 n.e., zawarte na płaskorzeźbach,
mozaikach, grafikach, rytach i manuskryptach (rękopisach). Drugim nie mniej ważnym
elementem prezentowanym w bazie są porty z terenu Europy i rejonu Morza Śródziemnego, funkcjonujące do końca XII wieku. Informacje dotyczą tylko portów badanych archeologicznie. Opisy stanowisk
zawierają: lokalizację, okoliczności odkrycia, historię badań, datowanie oraz funkcję. Specjalny rozdział
poświęcony jest prezentacji konstrukcji portów, w którym znajdują się materiały
ilustracyjne z badań archeologicznych prowadzonych na stanowiskach. Całość wiedzy wzbogacają informacje o źródłach pisanych oraz bibliografie. W ramach projektu CMM zawarło informacje o portach
w Wolinie, Szczecinie, Pucku, Gdańsku oraz Truso.
Programy NAVIS I oraz NAVIS II zostały ukończony w maju 2002 roku, obecnie są już dostępne
w Internecie.
www2.rgzm.de/navis
1
www2.rgzm.de/navis2
Opis projektu: Tomasz Bednarz – pracownik Działu Badań Podwodnych Centralnego Muzeum Morskiego W Gdańsku
29
Program
Kaleidoscope
Program Kaleidoscope
3
Program Kaleidoscope powstał w 1990 r. (w pierwszym roku działania pod nazwą „Platform Europe”)
mając na celu wspieranie projektów o zasięgu europejskim, wymian artystycznych oraz poszerzenie
wiedzy opinii publicznej na temat różnorodności kulturowej i historii narodów Europy. W swojej
pierwotnej formie funkcjonował on do roku 1995 wspierając festiwale, wystawy, seminaria, konkursy
z wielu dziedzin kultury i sztuki (teatru, muzyki, tańca, plastyki etc.). Od roku 1996 do 1998 (następnie
został przedłużony o kolejny rok) program ten dział w nowym kształcie pod nazwą Kaleidoscope
2000 i z nowym budżetem w wysokości 36.7 mln euro (1996-1999). W ramach tego okresu zrealizowane zostało 518 projektów w całej Europie.
Zadaniem programu było wspieranie artystycznej i kulturalnej twórczości w Europie oraz
rozpowszechnienie różnych form życia kulturalnego. Projekty musiały opierać się na współpracy
międzynarodowej co najmniej trzech krajów członkowskich UE (w przypadku krajów stowarzyszonych – dwóch) i charakteryzować się europejskim wymiarem swoich przedsięwzięć. Szczególną
uwagę zwracano na projekty, które ułatwiały dostęp do kultury z różnych środowisk i regionów oraz
rozpowszechniały prace i dzieła artystów w Europie z takich dziedzin jak sztuki wizualne i performatywne, w tym multimedia i sztuki stosowane. Program miał również wspierać rozwój profesjonalnych
umiejętności artystów i osób związanych z kulturą.
W ramach programu wyróżniono dwie akcje:
Akcja 1
wspomagała wydarzenia i projekty kulturalne realizowane w formie sieci bądź partnerstwa (konieczny
udział co najmniej 3 krajów członkowskich). Można było uzyskać dofinansowanie w wysokości 25 %
całego kosztu projektu, co nie mogło przekroczyć 50 000 euro. Jeżeli w projekcie przewidziane były
szkolenia lub upowszechnianie dostępu do kultury to pomoc Komisji w tym zakresie mogła wynosić
do 20 000 (50% kosztu tej części projektu). Maksymalne dofinansowanie całości przewidzianych
działań mogło wynosić 70 000 euro.
Akcja 2
wspierała współpracę europejską na dużą skalę (konieczny udział co najmniej 4 krajów członkowskich),
skupiającą się na dużych projektach o wymiarze europejskim, o wysokiej jakości i dużym wpływie
społecznoekonomicznym. Wsparcie Komisji mogło wynosić do 50 000 euro (25% kosztów całego
przedsięwzięcia).
3
„Kaleidoscope” (1996-1999); Decyzja Rady i Parlamentu Europejskiego nr 719/96/EC(6)
32
Polska uczestniczyła w programie od 1992 r. realizując w sumie 21 projektów na łączną
sumę 560 813.46 euro.
1993
Festiwal „Energia Sztuki” w Żarnowcu - 30 000 €
Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Kontakt ‘93”– Teatr Wiliama Horzycy 27 000 €
Festiwal Folklorystyczny Krajów Bałtyckich12 000 €
„Świat według Themersonów” – Stowarzyszenie Przyjaciół Sztuki w Gdańsku – 33 000 €
Ratusze Hanzeatyckie – seminarium w Gdańsku – 10 000 €
1994
Międzynarodowy Festiwal Zespołów Kameralnych z Krajów Bałtyckich – 14 355,02 €
Międzynarodowy Festiwal „Malta 1994” – 30 000 €
Konferencja Międzynarodowa „Sztuka w Europie Środkowej ok. 1900 r.”
– Międzynarodowe Centrum Kultury – 10 607,93 €
Tydzień Szekspirowski w Gdańsku – Teatr Wybrzeże i Fundacja Theatrum Gedanense
– 33 776,51 €
1995
Festiwal Wratislavia Cantas – 29 753 €
Festiwal Zapomnianej Muzyki - 7 457 €
Projekt „Quo Vadis Europe” – Fundacja Wierzbak 48 980 €
Triennale Rysunkowe we Wrocławiu – 25 000 €
1998
Song of the Goat – Wrocławskie Stowarzyszenie Teatralne – 14 006,5 €
XXXIII International Festival Wratislavia Cantas Music and Fine Arts
– Wratislavia Cantas, Państwowy Instytut Kultury – 47 6000 €
The Baltic Summer Academy of Chamber Music – Bałtyckie Centrum Kultury
15 789,47 €
22nd Northern People Folklore Festival - The Baltic Sea Culture Centre 25 387,93 €
The 2nd European Clarinat and Saxophona Society Conference –
Pro Musica Spółka z o. o. – 45 000 €
Shakespearean Festival - Fundacja Theatrum Gedanense – 45 000 €
Integrational Fine Arts Workshops’ Ateller - Lack’98 The Association Of Tourist Municipalities of The Gostynin Lake District - 11 101 €
The 2nd International Festival „World Art Underground - Wieliczka ‘98 World Art
Underground – 45 000 €
33
WYBRANE PROJEKTY
Świat według Themersonów
Organizator: „Biuro Festiwalu Âwiat wed∏ug Themersonów”
Data: 1993
Kwota grantu: 33 000 €
Franciszka (1907 –1988) i Stefan (1910 – 1988) Themersonowie to małżeństwo wyjątkowych
artystów awangardowych tworzących eksperymentalne dzieła z dziedziny filmu, sztuki i literatury.
Franciszka Themerson zajmowała się malarstwem, ilustracją, grafiką i scenografią, podczas gdy Stefan
był pisarzem, poetą i wydawcą. Wspólnie nakręcili kilka filmów eksperymentalnych, a także założyli
oficynę wydawniczą Gaberbocchus Press. Celem festiwalu było pokazanie twórczości tych wybitnych
artystów - tytułowego „świata według Themersonów”.
Na projekt składało się kilka części. Jedną z nich było wydanie dwóch pozycji z twórczości Stefana
Themersona – bajki dla dzieci „Jacuś w zaczarowanym mieście” i „Jestem czasownikiem, czyli
zobaczyć świat inaczej”, antologii wierszy, fragmentów prozy, listów oraz tekstów krytycznych. Drugim
ważnym elementem był pokaz filmów Themersonów, m.in. „Przygoda człowieka poczciwego” oraz
innych artystów awangardowych okresu przed i powojennego. W projekcie nie zabrakło ponadto
wystawienia trzech sztuk teatralnych autorstwa Themersona („Kość w gardle”, „Kardynał Pölätülo”,
„The Merson”), jak również koncertów ulubionej muzyki państwa Themersonów. Otwarto także wystawę prezentującą malarstwo i rysunki Franciszki z okresu 1933-1988 oraz fotogramy i rysunki Stefana
z tego samego okresu. Drugą wystawą była prezentacja publikacji i druków ulotnych oficyny
wydawniczej Themersonów, której celem było wydawanie nie bestsellerów ale raczej bestlookerów,
tj. pozycji o niezwykłej szacie graficznej.
Istotnym elementem projektu było dwudniowe sympozjum pt. „Twórczość Franciszki i Stefana
Themersonów”, podczas którego zastanawiano się nad fenomenem dzieł, jak piszą w publikacji
towarzyszącej festiwalowi organizatorzy, „zakorzenionych w trzech językach i trzech krajach, nie
przynależących jednak do żadnego szczególnego miejsca – jedynie tam, gdzie zainteresowanie
językiem słów, obrazów i moralności sięga szczytu.”
36
Pochód muzyków, Franciszka Themerson, 1946
37
Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT ‘93
Organizator: Teatr im. Wilama Horzycy (Toruƒ)
Data: 1993
„Kontakt” to festiwal, który rozpoczął działalność w roku 1991. Jego trzecia edycja, która miała miejsce
w Toruniu, w maju 1993 roku uzyskała grant w ramach programu Kaleidoscope.
Zgodnie z ideą przyświecającą organizatorom projektu był on miejscem inspirującego spotkania,
artystycznej konfrontacji kultur różnych europejskich nacji, a zwłaszcza zetknięciem się artystycznych
światów Wschodniej i Zachodniej Europy. Wpisywał się on również w działania na rzecz zjednoczenia
Europy.
W „Kontakcie ‘93” wzięły udział 24 teatry z 14 państw: Czech, Słowacji, Niemiec, Węgier, Rumunii,
Ukrainy, Białorusi, Rosji, Litwy, Estonii, Łotwy, Holandii, Danii i Polski. Zaproszonych zostało
pięćdziesięciu obserwatorów zarówno z Polski, jak i z zagranicy – były to także ekipy telewizyjne
z Moskwy, Kijowa i Warszawy. Powołano też międzynarodowe ośmioosobowe jury. W trakcie festiwalu
używano trzech języków polskiego, angielskiego i rosyjskiego. Na te języki tłumaczono symultanicznie spektakle czytane przez znanych lektorów telewizyjnych.
Festiwalowi towarzyszyły: prezentacja filmów Andrzeja Tarkowskiego i Wernera Herzoga, które były
punktem wyjścia do dyskusji nt. roli poezji we współczesnej sztuce, wystawa najbardziej znanych
polskich projektów scenograficznych ostatnich lat i wystawa fotografika Victora Bazenova z Moskwy.
Teatr Mały (Litwa), A. Czechow „Wiśniowy sad”
Teatr Dramatyczny im. Janki Kupały (Białoruś)
F. Dostojewski „Notatki z podziemia”
38
Figurentheater Triangel IDEE - FIXE, „Metamorfozy”
Teatr Eksperymentalny, Kijów, „I powiedział B...” Szyprenki.
Teatr z Jakucji.
Zdjęcia pochodzą z archiwum Międzunarodowego Festiwalu Teatralnego „Kontakt”
39
IV Międzynarodowy Festiwal Malta
Organizator: Taff Art
Data: 1994
Podstawowymi założeniami Festiwalu była prezentacja nowatorskich i ważnych przedstawień teatru
plenerowego i ulicznego, często tzw. teatru alternatywnego i awangardowego z całej Europy, a także
stworzenia miejsca spotkań dla dyrektorów europejskich festiwali plenerowych, gdzie mogłyby być
dyskutowane podstawowe problemy merytoryczne i organizacyjne związane ze sztuką plenerową.
Większa część spektakli odbywała się w plenerze na ulicach Poznania i wokół jeziora Malta, natomiast
te, które były prezentowane w zamkniętych pomieszczeniach cechowały się niekonwencjonalnym
wykorzystaniem tej przestrzeni. W programie Malta Off prezentowane były najciekawsze zjawiska
artystyczne z dziedziny teatru, muzyki i sztuk wizualnych pokazywanych przez środowiska twórcze
Poznania i Wielkopolski. Festiwal związany był również z datą 29 czerwca, dniem imienin patronów
Poznania, na którą przygotowana była specjalna parada.
Podczas IV edycji festiwalu wspieranej środkami unijnymi zaprezentowano m.in. spektakl „Wormen”
(„Ludzie-dżdżownice) holenderskiej grupy Trajekt, będący fascynacją przyrodą i eksperymentem
z ludzkim ciałem, które zmieniło się w przedstawieniu w niby-owady, niby-rośliny. Akademia Ruchu
z Warszawy przygotowała na Maltę premierę „Tanga Wodnego”, przedstawienia rozgrywającego się
na krawędzi wody i ziemi. Wystąpił również ukraiński teatr „Biały clown” z pełnym humoru i pogody
widowiskiem pantomimicznym „Happening”, do którego mogli przyłączyć się także widzowie. Silnym
elementem festiwalu były również teatry wędrowne, które wystawiały swe spektakle na przywiezionych ciężarówkach i kontenerach, charakteryzujące się ogromną siłą gry, grotesce i komedii, tak
jak np. Footsbarn (Wielka Brytania), Atelier Quazar (Francja) czy Nucleo (Włochy).
40
Plakat IV Międzynarodowego Festiwalu teatralnego MALTA’94. Materiały festiwalowe.
41
Organizator: Mi´dzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
Data: 1994
Kwota grantu: 10 607,93 euro
W dniach 20-23 października 1994 r. w Sali Czwórki w krakowskich Sukiennicach odbyła się międzynarodowa konferencja z udziałem znanych badaczy epoki Art Nouveau (historyków sztuki i architektów), z ośrodków uniwersyteckich w Polsce, Austrii, Wielkiej Brytanii, Czech, Chorwacji, Finlandii,
Irlandii, Łotwy, Niemiec, Ukrainy, Słowacji, Szwecji i Węgier. Organizatorzy postawili sobie za cel rekonstrukcję kulturowo - artystycznego obrazu Europy Środkowej przełomu wieków i skonfrontowanie go
z ówczesnymi europejskimi prądami artystycznymi i intelektualnymi. Jak tłumaczą organizatorzy
„zakres merytoryczny prezentowanych referentów objął problemy badawcze związane ze sztuką
około 1900 roku, jej ideowym podłożem, rolą w cywilizacyjnym rozwoju krajów Europy
Środkowowschodniej”*. Szuka przełomów XIX i XX w. była rezultatem wzajemnych związków
i zależności między „centrami sztuki tego czasu a środowiskami lokalnymi i peryferyjnymi”*. Aby
zrozumieć sztukę polską i europejską tego okresu należy zastanowić się głębiej nad takimi zjawiskami
jak regionalizm i tendencje narodowe. W ramach projektu przewidziano również program kulturalny
i turystyczny, m.in. zwiedzanie obiektów związanych z Młodą Polską i dokumentujących rolę Krakowa
jako jednego z ośrodków życia kulturalnego i narodowego w tamtym okresie w Galicji. Dla uczestników przewidziano materiały konferencyjne, plakaty, druki i afisze. Ponadto zaplanowano publikację
materiałów i referatów z prelekcji i dyskusji, które odbyły się w trakcie konferencji.
*
materiały nadesłane do Punktu Kontaktowego ds Kultury przez organizatorów
*
materiały nadesłane do Punktu Kontaktowego ds Kultury przez organizatorów
42
QUO VADIS EUROPE? (2)
Organizator: Fundacja Wierzbak, Poznaƒ
Data: 1995
W ramach projektu, m.in. poprzez zajęcia warsztatowe, starano się sprowokować młodych ludzi do
refleksji na temat historii Europy, szczególnie zaś roli jednostki w wielkich procesach historycznych
w kontekście perspektywy zjednoczenia Europy. Ich efektem było stworzenie wspólnego
widowiska ukazującego wyobrażenia młodych ludzi na temat przyszłości Europy.
Podczas warsztatów prowadzonych w ramach projektu podjęto decyzję o wyodrębnieniu z widowiska
części polskiej i zachodnioeuropejskiej. Nie tylko podział, ale także treść podzielonego widowiska
wskazywała na istniejące różnice i wyrażała obawę czy faktyczne zjednoczenie Europy nastąpi tak
szybko jak to jest planowane. Z drugiej jednak strony widowisko było swoistą manifestacją optymizmu
i chęci zbudowania Europy będącej domem dla wszystkich jej mieszkańców, bez względu na
przynależność narodową, rasę, przekonania, itd.
Widowisko było kolejno prezentowane we wszystkich trzech państwach, z których pochodzili
współorganizatorzy zaangażowani w projekt.
Dla osób tworzących projekt QUO VADIS EUROPE? był to kolejny krok do opracowania oryginalnej
metody wychowania przez sztukę.
Z Fundacją Wierzbak w ramach projektu współpracował Spelteater Gent (Belgia), Brood & Spelen
v.z.w. (Belgia), Theater Monteure (Niemcy) oraz Stadt Jugendpflege (Niemcy).
Logo projektu Quo Vadis Europe?, materiały organizatorów
43
XXXIII Międzynarodowy Festiwal „Wratislavia Cantans” Muzyka i Sztuki Piękne Wrocław
Organizator: Biuro Festiwalu Wratislavia Cantans
Data: 1998
Międzynarodowy Festiwal „Wratislavia Cantans” został zainicjowany w roku 1966 przez ówczesnego
dyrektora Państwowej Filharmonii we Wrocławiu - Andrzeja Markowskiego.
„Wratislavia Cantans” jest od początku swojego istnienia festiwalem „bez granic”, prezentującym
kulturę wielu narodów w najlepszym pod względem artystycznym wykonaniu. W ramach festiwalu
odbywają się koncerty oratoryjno– kantatowe, symfoniczne, kameralne, spektakle operowe i baletowe,
recitale wokalne i instrumentalne, koncerty muzyki sakralnej różnych wyznań, liczne wykonania muzyki dawnej, a także prezentacje dzieł plastycznych wszystkich epok, stylów, kręgów kulturowych.
W ciągu siedemnastu dni trwania Festiwalu w 1998 roku (12-15 czerwca, 6-17 września, 2 października) wzięło w nim udział około 2000 wykonawców z 14 krajów (Armenia, Bułgaria, Czechy, Francja,
Holandia, Kanada, Maroko, Niemcy, Polska, Rosja, Rumunia, Szwajcaria, USA, Wielka Brytania),
26 zespołów, 18 dyrygentów i 60 solistów. W sumie wyliczyć można 48 wydarzeń festiwalowych,
w tym nadzwyczajny koncert z okazji Międzynarodowego Dnia Muzyki. Pokazano osiem różnych
wystaw. Festiwalowi towarzyszyło kilka imprez – m.in. XXIII Kurs Interpretacji Muzyki Oratoryjnej
i Kantatowej, XXVI Kurs Pedagogiki Wokalnej, XXV Sesja Naukowa „Muzyka Oratoryjna i Kantatowa
w aspekcie praktyki wykonawczej”, X Sympozjum „Problemy pedagogiki wokalnej”, Gonitwa o Puchar
„Wratislavia Cantans” oraz Koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Śląskiego Okręgu Wojskowego i musztra paradna. Festiwal był transmitowany w Programie II Polskiego Radia w ramach Europejskiej Unii
Radiowej, rejestrowany przez telewizję, natomiast koncert kameralny z okazji 50-lecia Muzeum
Narodowego w wykonaniu „Musica ad Rhenum” był emitowany poprzez Internet
Wydano także książkę, biuletyn, folder, katalog wystawy Balthusa, kilka płyt CD oraz CD-ROM.
Pergola w Parku Szczytnickim,
„Jezioro Łabędzie” P. Czajkowskiego
Teatr Opery i Baletu im. M. Musorgskiego
w St. Petersburgu
fot. Tadeusz Szwed
44
Katedra Św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
podczas koncertu
„Raj Utracony” Krzysztofa Pendereckiego
wykonawcy: Bożena Harasimowicz – Haas (sopran),
Jadwiga Rappe (alt), Paul Esswood (kontratenor),
Mark Lundberg (tenor), Adam Kruszewski (baryton),
Piotr Nowacki (bas), Gustaw Holoubek (recytator),
Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie,
Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
w Katowicach,
Antoni Wit – dyrygent
fot. Tadeusz Szwed
Aula Leopoldina Penderecki String Quartet,
fot. Tadeusz Szwed
Duże Studio Polskiego Radia we Wrocławiu,
Ewa Podleś (kontralt) i Wrocławska Orkiestra
Kameralna Leopoldium,
dyryguje Wojciech Michniewski
fot. Tadeusz Szwed
45
II Festiwal Szekspirowski 1998
Organizator: Fundacja Theatrum Gedanense
Data: 1998
Kwota: 45 000 euro
Ideą i celem Fundacji Theatrum Gedanense jest zrekonstruowanie budynku teatru elżbietańskiego,
który istniał w Gdańsku na początku XVIII w. Festiwal Szekspirowski, nawiązujący do tradycji prezentowania przedstawień w czasie Jarmarku Dominikańskiego, jest jednym ze sposobów propagowania idei
Fundacji.
W daniach 1 - 8 sierpnia 1998 miała miejsce druga edycja festiwalu, na który zaproszono osiem
zespołów teatralnych, m.in. z Niemiec, Szwajcarii, Białorusi, Wielkiej Brytanii i Polski.
Wśród licznych przedstawień na szczególną uwagę zasługiwała „Burza” w wykonaniu Kammetheater
z Neubrandenburga w Niemczech oraz „Wesołe kumoszki z Windsoru” prezentowane przez Teatr
Ludowy z Krakowa. Spektakl ten został nagrodzony II nagrodą w Konkursie na Najlepszą Inscenizację
Dzieł Dramatycznych Wiliama Szekspira.
Przez cały okres trwania festiwalu we foyer Teatru Wybrzeże można było oglądać wystawę
„Shakespeare w teatrach Europy Środkowej w okresie międzywojennym”.
„Wieczór Trzech Króli”
Teatr Dramatyczny, Horrel, Białoruś
dokumentacja fotograficzna Fundacji
Theatrum Gedanense.
„Ryszard III”
Wrocławski Teatr Lalek
Theatrum Gedanense.
„Wszystko dobre co się dobrze kończy”
Teatr Wybrzeże, Gdańsk
Theatrum Gedanense.
46
„Wieczór Trzech Króli”
The Soho Group, Londyn, Wielka Brytania
Theatrum Gedanense.
Program
Ramowy
Kultura
2000
4
Program Ramowy Kultura 2000
W roku 1999 Komisja Europejska rozpoczęła prace nad nowym programem w dziedzinie kultury.
Ogłoszono wówczas dwa programy Connect 1999 oraz eksperymentalny Kultura 2000 (1999),
w których uczestniczyły jedynie państwa członkowskie UE. Oba te programy, jak również doświadczenia zdobyte przy realizowaniu programów „Kaleidoscope”4 (dot. współpracy w dziedzinie sztuki),
„Ariane”5 (dot. literatury) oraz „Raphael”6 (dot. dziedzictwa kulturowego) stały się podstawą do
stworzenia nowego programu dla środowisk kultury – Ramowego Programu Kultura 2000.
Program Kultura 2000 został powołany do życia na mocy Decyzji Rady i Parlamentu Europejskiego
na okres pięciu lat począwszy od 1 stycznia 2000 r. Uczestniczą w nim państwa członkowskie Unii
Europejskiej, kraje stowarzyszone oraz członkowie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia,
Norwegia i Lichtenstein). W najbliższym czasie ma zostać opublikowana decyzja dotycząca
przedłużenia Programu o kolejne dwa lata wraz ze zwiększeniem jego podstawowego budżetu (167
mln. euro do około 230 mln. euro).
Kultura 2000 wspomaga promocję obszaru kulturowego, wspólnego dla narodów Europy. Program
chroni i promuje dorobek kulturalny poszczególnych państw biorących udział w programie na tle
dziedzictwa wspólnego dla kultury europejskiej. Odbywa się to poprzez popieranie współpracy
pomiędzy twórcami, działaczami kultury, jej promotorami, a także działalności sieci kulturalnych
i innych partnerów, jak również instytucji działających w dziedzinie kultury państw uczestniczących
w programie.
W programie występują dwa podstawowe typy projektów jednoroczne i wieloletnie. W projekcie
jednorocznym musi uczestniczyć co najmniej trzech współorganizatorów, pochodzących z trzech
różnych państw biorących udział w programie (z czego co najmniej jeden musi pochodzić z państwa
członkowskiego Unii Europejskiej). Projekt wieloletni musi natomiast być współtworzony przez co
najmniej pięciu operatorów kulturalnych z pięciu państw. Jeden z nich, podobnie jak w przypadku
projektów jednorocznych, musi pochodzić z państwa członkowskiego UE.
Od każdego ze współorganizatorów wymaga się wykazania istotnym wkładem merytorycznym oraz
finansowym stanowiącym minimum 5% całkowitego budżetu projektu. Do współorganizatorów
należy także „zebranie” odpowiednich środków na współfinansowanie projektu, w związku z tym,
iż wysokość grantu Komisji stanowi maksymalnie 50% (przy projektach jednorocznych) lub 60% (przy
wieloletnich) i wynosi nie mniej niż 50 tysięcy i nie więcej niż 300 tysięcy euro rocznie.
W 2002 roku zmieniona została formuła programu. Komisja określiła tzw. sektory, czyli dziedziny
aktywności kulturalnej cieszące się szczególnym zainteresowaniem. W kolejnych latach poszczególne
sektory uznawane są za priorytetowe. Oznacza to, iż na realizację projektów należących do sektora
określonego jako priorytetowy przeznaczonych jest więcej grantów. Pozostałe dziedziny kultury
mogą liczyć na mniejszą liczbę dotacji.
„Kaleidoscope” (1996-1999); Decyzja Rady i Parlamentu Europejskiego nr 719/96/EC(6)
5
„Ariane” (1997-1999); Decyzja Rady i Parlamentu Europejskiego nr 2085/97/EC(7)
6
„Raphael” (1997-1999); Decyzja Rady i Parlamentu Europejskiego nr 2228/97/EC(8)
49
Wyodrębnione sektory to:
sztuki wizualne (priorytet w roku 2002)
sztuki performatywne (priorytet w roku 2003)
dziedzictwo kulturowe (priorytet w edycji na 2004)
literatura, czytelnictwo, tłumaczenia
Projekty składane w dziedzinie tłumaczeń jako jedyne nie wymagają uczestnictwa współorganizatorów.
Osobną kategorię tworzą projekty realizowane w państwach trzecich, tj. nie uczestniczących
w programie. Mogą być one realizowane w ramach jednej z powyższych dziedzin, a większość przedsięwzięć powinna mieć miejsce w danym państwie trzecim. Z budżetu programu Kultura 2000
realizowane są również projekty z Europejskich Laboratoriów Dziedzictwa Kulturowego, projekty
w ramach tzw. Akcji III oraz Europejskich Stolic i Miesięcy Kultury.
50
Edycja 2001
Polscy operatorzy kulturalni w edycji na rok 2001
Organizatorzy:
• Wrocławski Teatr Współczesny – Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog - Wrocław 2001
• Stowarzyszenie na Rzecz Inicjatyw Kulturalnych, Kraków-Nurnberg-Frankfurt
– Mit rytualnego morderstwa
• Śląski Teatr Tańca - VIII Międzynarodowa Konferencja Tańca Współczesnego
i Festiwal Sztuki Tanecznej
Współorganizatorzy:
• Teatr Rozmaitości – Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog – Wrocław 2001
• Jezuickie Centrum Kultury i Dialogu – Mit rytualnego morderstwa
• Stowarzyszenie Willi Decjusza – Archipel
• Bunkier Sztuki Galeria Sztuki Współczesnej - L’art à l’hopital en Europe
• Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski - Quelles reutilisations pour l’architecture
historique aujourd’hui?
• Poznańskie Muzeum Archeologiczne – ARENA
• Muzeum Mikołaja Kopernika – World View Network
• Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski – Safeguarding historical waterfront sites.
The case of Bryggen in Bergen
Partnerzy:
• Polska Fundacja Kultury – Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog – Wrocław 2001
• Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego – Międzynarodowy Festiwal Teatralny
Dialog – Wrocław 2001
• Śląski Teatr Tańca – Network Dance WEB 2001
• Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Babińskiego w Krakowie
– L’art à l’hopital en Europe
• Stowarzyszenie Architektów Rzeczpospolitej Polskiej – Paris, Londres et Athenes:
découverte de l’architecture contemporaine au travrs d’itinéraires virtuels réels
• Stowarzyszenie Teatru Mumerus - Magic Net
• Poznańskie Muzeum Archeologiczne - Archives of European Archaelogy
• Uniwersystet Jagielloński - ClioH’s Workshop II Innovative books and multimedia material
for comparing and connecting the history of European peoples.
• Muzeum Narodowe w Poznaniu - Born in Europe
52
WYBRANE PROJEKTY
Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Dialog - Wrocław”
Organizator: Wroc∏awski Teatr Wspó∏czesny (Polska)
Wspó∏organizatorzy:
•Belgrade Theatre (Wielka Brytania)
•Oskara Korsunowas Theatre (Litwa)
•Teatr RozmaitoÊci (Polska)
Partnerzy:
•Fundacja Batorego (Polska)
•Dialog (Polska)
•Urzàd Marsza∏kowski Województwa DolnoÊlàskiego (Polska)
•Ministerstwo Kultury (Polska)
•PKO Bank Polski S.A (Polska)
•Polska Fundacja Kultury (Polska)
•Pro Helvetia (Chorwacja)
•The British Council Poland (Polska)
Czas trwania: 01.05.2001 - 31.12.2002
WielkoÊç grantu: 150 000,00 €
Zapoczątkowany we Wrocławiu, w niedługim czasie po zlikwidowaniu żelaznej kurtyny, festiwal teatralny miał być próbą konfrontacji środowisk teatralnych, które działały w Europie Zachodniej
i Wschodniej. Najważniejszym jego celem była zaś próba zdefiniowania zadań artystycznych,
społecznych i ideologicznych współczesnego teatru europejskiego oraz jego miejsca w procesie
integracji europejskiej. W czasie trwania projektu zaprezentowano 14 przedstawień. Niektóre z nich
zagrano więcej niż raz. Wśród polskich spektakli była „Uroczystość” T. Vinterberga i M. Rukova
w reżyserii G. Jarzyny, „Wiśniowy sad” A. Czechowa w reżyserii P. Miśkiewicza oraz „Millennium
Mysteries” według scenariusza i w reżyserii P. Szkotaka. Z zagranicznych przedstawień można
wymienić „Mewę” A. Czechowa w reżyserii S. Puchera z Hamburga lub „Fausta” wg J. W. Goethego
w reżyserii L. Cuładza z Tibilisi. Imprezą towarzyszącą była międzynarodowa dyskusja panelowa „Teatr
jednoczącej się Europy – prawda i fałsz”, która odbyła się we Wrocławskim Teatrze Współczesnym we
Wrocławiu. W dyskusji prowadzonej przez M. Dziewulską, J. Ćirilova i D. Klaića, udział wzięli krytycy
teatralni, dyrektorzy festiwali teatralnych, pisarze i naukowcy z dziedziny teatrologii. W trakcie festiwalu
odbyło się ponadto 14 spotkań i rozmów z twórcami przedstawień. Projekt przewidywał również wystawę poplenerową prac młodych grafików z Białorusi, Litwy, Niemiec, Polski i Ukrainy związanych
z Międzynarodowymi Warsztatami Exlibrisu w Krzyżowej oraz przegląd filmów Piotra Dumały,
najwybitniejszego polskiego twórcy krótkometrażowego filmu animowanego. Przez cały okres trwania
festiwalu czynna była międzynarodowa księgarnia wydawnictw o teatrze i pism teatralnych.
Festiwal gościł ponad 100 osobowe grono twórców teatralnych, krytyków, naukowców, dziennikarzy
i dyrektorów międzynarodowych festiwali teatralnych. Reprezentowane były kraje Europy Zachodniej,
Wschodniej i Środkowej, a także Indie, USA i Kanada. Spektakle festiwalowe obejrzało ponad 6 tysięcy
osób.
http://www.festival-dialog-wroclaw.pl/kontakt_eng.htm
54
„Woyzeck” G. Büchnera, reż. R. Wilson,
Belty Nansen Teatret, Kopenhaga
„Wiśniowy sad” A. Czechowa, reż. P. Miśkiewicz,
Teatr Polski we Wrocławiu
„Mewa” A. Czechowa, reż. S. Pucher,
Deutsches Schauspielhaus, Hamburg
„Auslőschung – Wymazywanie” wg. Thomasa Bernharda, reż. K. Lupa,
Teatr Dramatyczny w Warszawie
55
Mit rytualnego morderstwa
Organizator: Stowarzyszenie na Rzecz Inicjatyw Kulturalnych, Kraków-Nurnberg-Frankfurt
(Polska)
• Bundeszentrale für Politische Bildung (Niemcy)
• Diozese Innsbruck (Austria)
• Institut für Systematische Theologie, Universit t Innsbruck (Austria)
• Jezuickie Centrum Kultury i Dialogu (Polska)
• Medienwerkstatt Franken (Niemcy)
• Religion Fernsehen, Orf Austrian Public Television (Austria)
Partnerzy:14 partnerów z krajów uczestniczàcy w projekcie
Czas trwania: 01.05.2001 - 01.12.2002
Przez wiele pokoleń funkcjonowało przekonanie jakoby Żydzi porywali katolickie dzieci i mordowali je
dla ich krwi, która miała im służyć do wyrobu macy. Dlatego też za każdym razem kiedy ginęło
katolickie dziecko, Żydzi byli podejrzewani o popełnienie rytualnego morderstwa. Organizatorzy
projektu postanowili podważyć ten mit poprzez przedstawienie historycznie potwierdzonych faktów
na jego temat oraz rozpowszechnianie informacji na temat Judaizmu. Działania zaplanowane w projekcie miały posłużyć wyeliminowaniu fałszywych wierzeń dotyczących mitu rytualnego morderstwa.
Głównym założeniem projektu było podjęcie walki z ksenofobią i społecznym wykluczaniem Żydów.
Dotyczyło to głównie krajów Europy Wschodniej, w których legenda o żydowskim rytualnym
morderstwie jest wciąż żywa
Cele projektu były osiągane poprzez następujące działania:
1. Wizyty ekspertów, organizatorów, autorów i naukowców w miejscach związanych z mitem.
2. Nagranie filmu video ukazującego obiekty związane z mitem rytualnego morderstwa we
Włoszech, Austrii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Ukrainie i Polsce.
3. Spotkania partnerskie w Krakowie połączone z wycieczkami do Sandomierza, miasta, w którym
malowidła przedstawiające rytualne morderstwa wystawiane są w publicznych miejscach.
4. Publikacja historycznych esejów, przeznaczonych dla szkół oraz obywateli państw europejskich,
wydanych w trzech językach: polskim, niemieckim i angielskim.
5. Organizacja międzynarodowej konferencji naukowej w Krakowie, która przyczyniła się do
lepszego poznania genezy mitu oraz sposobów jego rozpowszechnienia.
6. Stworzenie strony internetowej, umożliwiającej pokazanie dorobku osób związanych z projektem. Produkcja płyty CD z wizualną prezentacją chronologicznej historii mitu w formie bajki.
7. Wydanie przez Stowarzyszenie na Rzecz Kulturalnych Inicjatyw zestawu edukacyjnego
(publikacji, kasety VHS, płyty CD).
8. Ocena: wewnętrzna przez wszystkich partnerów, zewnętrzna przez komisję Watykańską
na rzecz dialogu z judaizmem oraz ekspertami z Ministerstwa Edukacji w Polsce.
9. Dystrybucja przy współudziale państwowych i regionalnych władz edukacyjnych w Austrii,
Niemczech, Polsce, Litwie, Ukrainie i Słowacji.
http://www.bloodlibel.us/
56
Rzeźba przedstawiająca rytualne morderstwo,
kościół Simon of Trent, Włochy,
materiały organizatora projektu
Publikacja przygotowana w trakcie projektu,
Rytualne morderstwo, obraz w Kościele św. Pawła w Sandomierzu,
Rytualne morderstwo Andrzeja,
dawna dekoracja w kościele w Judenstein, Austria,
57
L’art à l’hopital en Europe
Organizator: Art dans la Cité (Francja)
•Bunkier Sztuki Galeria Sztuki Wspó∏czesnej (Polska)
•Colegio de Ntra.Sra. de Las Maravillas (Hiszpania)
•Comunidad de Madrid-Consejeria de Cultura
- Direccion General de Archivos, Museos y Bibliotecas (Hiszpania)
•Hogen Instituut Voor Schone Kunsten -Vlanderen Vzw (Belgia)
Partnerzy:
•Centre de Pediatrie et de Reeducation de Bullion (Francja)
•Hopital Az Vub Bruxelles (Belgia)
•Hospital Nino Jesus (Hiszpania)
•Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Akademii Medycznej w Warszawie (Polska)
•Instytut Francuski w Warszawie (Polska)
•Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki (Polska)
Czas trwania: 01.09.2001 - 01.06.2002
WielkoÊç grantu: 80 000, 00 €
W tworzeniu projektu brały udział zarówno szpitale jak i instytucje zajmujące się kulturą i sztuką.
Projekt składał się z dwóch faz, pierwsza – jesiennozimowa – odbywała się w szpitalach, gdzie
zainstalowały się atelier artystyczne, druga – wiosną następnego roku – polegała na zorganizowaniu
wystawy objazdowej.
Wystawy organizowane w każdym kraju prezentowały przez 2 tygodnie prace, które następnie
instalowane były w szpitalach uczestniczących w projekcie. Głównym celem przedsięwzięcia więc
było umożliwienie kontaktu ze sztuką osobom, a zwłaszcza dzieciom, które ze względu na stan
zdrowia nie mogą uczestniczyć w normalnym życiu kulturalnym i pokazanie jej w miejscach, gdzie
rzadko można jej doświadczyć – w szpitalach.
Polskim artystą biorącym udział w projekcie był Dominik Lejman, który stworzył wieloelementową
instalację artystyczną z użyciem sztuki wideo, fotografii, malowania na ścianie i kolażach na drewnie.
Podstawą dzieła były filmy pokazujące dzikie zwierzęta nagrane w gdańskim zoo, które zostały
wyświetlone na ścianach Samodzielnego Szpitala Klinicznego warszawskiej Akademii Medycznej.
Dzieci zainspirowane tymi „małymi spektaklami” stworzyły ogromne obrazy na drewnie dekorujące
następnie szpitalne korytarze. Jak tłumaczy w katalogu projektowym dr n. med. Piotr Kostrzewski
„dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w pracy artystycznej, tworząc niekiedy bardzo dojrzałe dzieła”.
Dzięki temu mogły oderwać się choć na chwilę od swoich problemów i zapomnieć o chorobie.
Pacjenci leczeni za pomocą lekarstw, zabiegów, opatrunków dzięki obcowaniu ze sztuką stali się
zdrowsi i szczęśliwsi.
www.artdanslacite.asso.fr/pages/art.html
58
Prace D. Lejmana w Samodzielnym Szpitalu Klinicznym
Akademii Medycznej w Warszawie. Copyright „Art dans la Cité”
59
ARENA
Organizator: Archaeology Data Service (ADS), University of York (Wielka Brytania)
• Cimec Institutul de Memoire Culturala (Rumunia)
• Fornleifastofnun Islands (Islandia)
• Museumsprosjektet (Museum Project) (Norwegia)
• Poznaƒskie Muzeum Archeologiczne (Polska)
• The Danish National Record of Cultural History at the National Museum (Dania)
Partnerzy:
• Surrey Institute of Art and Design (Wielka Brytania)
• University of Glasgow, Department of Theatre Film and Television Studies (Wielka Brytania)
Czas trwania: 01.08.2001 - 31.07.2004
WielkoÊç grantu: 598 730 €
Celem projektu ARENA jest nawiązanie współpracy pomiędzy instytucjami z kilku krajów europejskich zajmujących się gromadzeniem danych z dziedziny archeologii, aby wspólnie rozwijać
i wymieniać doświadczenia a w rezultacie opracować ogólnoeuropejskie standardy przechowywania
takich danych. Projekt zakłada ponadto zainteresowanie szerokiej publiczności oraz społeczności
akademickiej podjętą problematyką.
Jednym z podstawowych założeń Areny jest wymiana doświadczeń i szkolenie specjalistów
odpowiedzialnych za ochronę archiwów archeologicznych w ramach programu Europejskich
Seminariów i warsztatów. Przewiduje się również zbadanie możliwości wykorzystania Internetu w celu
wymiany informacji w formie podręczników, procedur, zastosowań metadanych i standardów GIS.
Ponadto Arena ma promować wybrane aspekty dziedzictwa kulturowego, a zwłaszcza upowszechniać
informacje o kluczowych archiwach archeologicznych. Ma się to odbywać poprzez rozpoznanie
i udostępnienie znaczących archiwów oraz zestawów danych o dziedzictwie kulturowym wybranych
pod kątem ich znaczenia międzynarodowego oraz przewidywanego społecznego zainteresowania.
W trakcie trwania projektu zaplanowano adaptacyjne i innowacyjne wykorzystanie nowych technologii, Arena m.in. ma przyczynić się do rozwoju interoperacyjnego cyfrowego archiwizowania
danych. Czwartym założeniem projektu jest opracowanie projektów badawczych, działań kreujących
świadomość społeczną oraz upowszechniających wiedzę. W tym zakresie działania Areny nawiązują
do inicjatyw wprowadzenia standardów języków mark-up oraz protokołów takich jak Dublin core
standard, XML i Z39.50.
Arena nie jest portalem do stron internetowych, który gromadziłby bazy danych o stronach internetowych, wymagającym ciągłej aktualizacji. Portal Z39.50 skonstruowano w taki sposób, iż łączy on
użytkownika z docelowymi bazami danych, których obsługą, uzupełnianiem i aktualizacją zajmują się
instytucje macierzyste.
http://ads.ahds.ac.uk/arena/index.html
www.muzarp.poznan.pl/muzeum/muz_pol/Arena/arena.html
60
Ulotka dotycząca projektu ARENA
61
World View Network
Organizator: Landskrona Kulturforvaltning (Szwecja)
• Instituto e Museo di Storia della Scienza (W∏ochy)
• Muzeum Miko∏aja Kopernika (Polska)
• Narodni Technicke Muzuem (Czechy)
• The National Trust, Trustee of Woolsthorpe Manor (Wielka Brytania)
Czas trwania: 01.09.2001 - 30.08.2004
WielkoÊç grantu: 801.449,31 €
Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku jako jedna z pierwszych instytucji kulturalnych w Polsce
uzyskało dofinansowanie w ramach programu Kultura 2000. Muzeum wzięło udział w trzyletnim
projekcie Worldview Network współtworzonym przez instytucje muzealne ze Szwecji, Polski, Włoch,
Wielkiej Brytanii i Czech.
Wszystkie te muzea zajmują się dziedzictwem pozostawionym przez pięciu wielkich uczonych, którzy
położyli podwaliny pod współczesny obraz świata: Mikołaja Kopernika, Tycho de Brahe, Jana Keplera,
Galileusza i Izaaka Newtona. Instytucje zajmujące się pielęgnowaniem pamiątek po tych uczonych
zawarły miedzy sobą porozumienie o współpracy o nazwie Worldview Network.
Projekt ma wpływać na rozwój miejsc związanych z pracą pięciu wielkich uczonych, co w efekcie ma
w interesujący i pobudzający wyobraźnię sposób przedstawiać zwiedzającym proces powstawania
współczesnego obrazu świata. W ramach zawiązanej przez muzea współpracy obok rozwijania wystaw
krajowych realizowane są cztery wspólne projekty: prace naukowo-historyczne o powiązaniach pięciu
uczonych, tworzenie wspólnego planu rozwoju miejsc im poświęconych, stworzenie wspólnej strony
internetowej oraz wystawy ruchomej.
http://www.landskrona.se/kultur/nyhet/nyhet2002/Wvnet_en.html
62
Materiały pochodzące z broszury programu World View Network
63
Quelles réutilisations pour l’architecture historique aujourd’hui?
Organizator: Governing Body of Suomenlinna (Finlandia)
•Centrum Sztuki Wspó∏czesnej Zamek Ujazdowski (Polska)
•Consorzio delle Casse di Espansione del Fiume Secchia, Rubiera (W∏ochy)
•Grand-Hornu Images (Belgia)
•Institut Claude-Nicolas Ledoux Saline Royale d’Arc-et-Senans (Francja)
•L’Auberge de L’Europe Chateau de Voltaire (Francja)
•Linea di Confine per la Fotografia Contemporanea, Rubiera(W∏ochy)
•Mecklenburgisches Kunstlerhaus Schloss Plüschow (Niemcy)
Partnerzy:
•Association Des Centres Culturels De Recontre - Accr (Francja)
•Cooperativa Sociale Nefesh, Rubiera (W∏ochy)
•Fundacao De Serralves Porto (Portugalia)
•Les Usines Finlayson/Asko Oy (Finlandia)
Czas trwania: 01.09.2001 - 01.09.2003
Projekt stworzony w Finlandii stawiał sobie za cel prezentację i jak najszerszą wymianę doświadczeń
i praktyk w zakresie wykorzystania, z pomocą sztuk współczesnych, architektonicznych zabytków.
Uczestnicy projektu starali się odkryć nowe pola współpracy i uzyskać unikalne doświadczenia
poprzez eksperymentowanie z nowymi formami wykorzystania historycznej zabudowy. Odbywało się
to głównie poprzez spotkania w poszczególnych zabytkach, wykorzystanie forum internetowego,
publikacje wspólnych doświadczeń, wymianę osób zaangażowanych u uczestników projektu oraz
organizację wspólnych działań.
Projekt udowodnił, że tylko działania o wysokim standardzie intelektualnym oraz artystycznym mogą
zaprezentować społeczeństwu rolę zabytków i udowodnić, że pieniądze wydawane na ich renowację
nie są marnotrawstwem. Sukces projektu polega na udowodnieniu związku między pomnikami historii
a teraźniejszością.
Realizacja projektu polegała na przeobrażeniu zabytków architektury w swego rodzaju media, które
umożliwiały propagowanie nowoczesnej sztuki. W ten sposób ludzie podziwiając sztuki współczesne
przyczyniali się jednocześnie do ochrony zabytków.
Projekt obejmował trzy uzupełniające się obszary:
Pierwszy z nich polegał na wymianie i rozpowszechnianiu know-how oraz zasad dobrej praktyki.
Odbywało się to poprzez utworzenie wspólnej bazy danych (w formie elektronicznej oraz papierowej)
zawierającej przykłady współczesnego wykorzystania dziedzictwa architektonicznego. Na podstawie
doświadczeń opublikowany został również swoisty przewodnik opisujący najlepsze metody wykorzystania zabytków. Istotną zaletą obydwu ww. publikacji jest bogata oprawa zdjęciowa, która została
zapewniona przez specjalnie zatrudnionych do tego celu fotografów.
Drugi obszar to wspólna praca nad wykorzystaniem zabytków a także obszarów je otaczających, jak
np. ogrody, na potrzeby szkoleń i społecznej integracji. Szczególnie ogrody są wdzięcznymi obiektami
do wykorzystania w czasie wszelakiego rodzaju imprez plenerowych, jako medium w celu integracji
społecznie wykluczonych osób.
Trzeci obszar to wspólne działania na rzecz rozwoju obszarów otaczających zabytki. Podstawowe
zadanie w tym zakresie to zintegrowanie zabytków i ich otoczenia ze współczesnym środowiskiem.
Jednym z pilotowych zabytków było w ramach tej części projektu Centrum Sztuki Współczesnej
Zamek Ujazdowski w Warszawie, tworzący „ogród rzeźb”.
http://www.accr-europe.org/uk/reseau/index.html
64
Safeguarding historical waterfront sites. The case of Bryggen in Bergen.
Organizator: Stifelsen Bryggen (Norwegia)
• Delft University of Technology, restoration, Re-use and Renovation (Holandia)
• Politechnika Szczeciƒska (Polska)
• York Archaeological trust (Wielka Brytania)
Partnerzy:
• Bergen Municipality (Norwegia)
• Deutshes Zentrum für Handverk und Denmapfliega (Dania)
• Directorate for Cultural Heritage (Norwegia)
• International Council on Monuments and Sites (Icomos) (Norwegia)
• Mycotean As (Norwegia)
• National Heritage Board (Szwecja)
• Norwegian Institute for Forestry Research (Nisk) (Norwegia)
• Norwegian Institute of Science And Technology (Ntnu) (Norwegia)
• The Foundation for Nature Research And Cultural Heritage Research – Niku (Norwegia)
• The Foundation For Scientifice And Industrial Research (Sintef) (Norwegia)
• The National Museum (Dania)
Okres trwania: 19.11.2001. - 18.11.2002
XII wieczna drewniana osada rybacka Bryggen ulega coraz większemu zniszczeniu w wyniku szkodliwej dla drewna wilgoci, powodującej gnicie i zapadanie się części ścian i fundamentów. Osadą będącą
na liście dziedzictwa kulturowego UNESCO opiekuje się Fundacja Bryggen, która działa na rzecz jej
ochrony i konserwacji. W trakcie trwania projektu w ramach Kultury 2000 zorganizowanych zostalo
szereg seminariów międzynarodowych, w Bergen, Deft, York i w Szczecinie, w których eksperci i
opiekujący się na co dzień dziedzictwem kulturowym z kilku ośrodków akademickich w Europie
debatowali nad nowymi standardami konserwacji i ochrony historycznych struktur drewnianych.
W celu jak najlepszego rozpowszechnienia wiedzy o tym przedsięwzięciu oraz wykorzystania kompetencji i doświadczenia innych europejskich specjalistów zorganizowanych zostalo pięć warsztatów.
Zajęto się dokumentacją (depozyty archeologiczne, skład ziemi), naprawą i monitorowaniem.
Końcowym działaniem było wydanie raportu końcowego oraz stworzenie strony internetowej.
Osada rybacka Bryggen
65
Magic Net – Connecting classic drama to a young audience
Organizator: Carrousel Theater an der Parkaue
• Boomerang Theatre Company (Irlandia)
• Het Muztheater (Holandia)
• Maladie d’Amour Theatre of Arts (Grecja)
• Pilot Theatre Company (Wielka Brytania)
• Speelteater Gent/De Kopergieterij (Belgia)
• Teatret Vart (Norwegia)
• Teatro Guirigai (Hiszpania)
• Teatro o Bando, Pamela (Portugalia)
• Theater der Jugend (Austria)
• Toihaus Theater am Mirabellplatz (Austria)
Partnerzy:
• StowarzyszenieTeatru Mumerus (Polska)
• Baltic House Expermental Stage (Rosja)
• Theater an der Sihl (Szwajcaria)
• Theatre Day Production (Palestyna)
• TJUZ St. Perersburg (Rosja)
Czas trwania:1.09.2001 - 31.08.2004
W projekcie Magic Net bierze udział 16 teatrów z Europy, których wspólnym celem jest wprowadzenie młodzieżowej widowni w świat klasyki dramatu. Założenia projektu obejmują wymianę spektakli,
realizację koprodukcji, wspólne warsztaty teatralne, praca z młodzieżą oraz cykl warsztatów
poświeconych pedagogice teatralnej. Raz w roku teatry biorą udział we wspólnym spotkaniu, podczas
którego przedstawiana jest działalność w ramach projektu w mijającym roku. W 2002 roku takie
spotkanie zorganizowano we Frankfurcie nad Odrą i w Słubicach, a w 2003 w Pamelii w Portugalii.
Program spotkania we Frankfurcie składał się z trzech części. Podczas pierwszej przedstawiane były
sceny z klasyki dramatu właściwej dla danego kraju realizowanego z grupą młodzieży (polski Teatr
Mumerus wraz z dziećmi niewidomymi i niedowidzącymi z Krakowa przedstawił drugą cześć
„Dziadów” Mickiewicza). Drugim nurtem była prezentacja scen miłosnych z klasyki europejskiego dramatu. Mumerus wybrał fragmenty z „Iwony księżniczki Burgunda”, Austriacy „Pieśń Nibelungów”,
Irlandczycy „Portret Doriana Greya” etc. W czasie spotkań odbywala się wspólna praca wszystkich
grup młodzieży nad spektaklem ulicznym „Love in Europe”. Ponadto odbywały się warsztaty dramatopisarskie i reżyserskie a młodzież redagowała biuletyn. Jak wspomniano ważnym elementem
projektu są wspólnie realizowane spektakle – przykładem czego jest koprodukcja o temacie „bohater
narodowy” (polski, austriacki i hiszpański), którą razem tworzą Teatr Mumerus, Teatro Guirigai
z Madrutu i ToiHaus z Salzburga.
Tematem spotkania w Pameli, który każdy z teatrów rozwijał w swoim spektaklu były „Cztery
żywioły”. Podczas kulminacji spotkania tj. „Europejskiej nocy teatralnej pod drzewkami oliwnymi”
teatr Mumerus zaprezentował etiudę „Ele mele dutki, or eenie, meenie minie moe: a simple strory”
prezentującej cztery fazy życia ludzkiego odpowiadające czterem żywiołom.
W ramach spotkania odbyły się również warsztaty interdyscyplinarne „Elements of Art.”, spektakl
uliczny, warsztaty reżysersko-autorskie.
http://www.magic-net.org/main.html
66
Spektakl Teatru Mumerus „Podróż na Księżyc”, finał spotkania we Frankfurcie (2002),
zdjęcia: materiały Stowarzyszenia Teatru Mumerus
Spektakl plenerowy „Pomnik bohatera”, lipiec 2003 Kraków,
Folder projektu Magic Net
Annual Meeting we Frankfurcie (2002), „Fire Sculpture” spektakl plenerowy
pod kierownictwem Emergency Exit Art z Londynu,
67
Edycja 2002
Organizatorzy:
• Teatr Wiejski Węgajty - IMoDal 2002-2003 International Meetings on Drama and Liturgy
• Fundacja Socland – SocLand Mulimedia Exhibition
• Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski - Talk to me ... about me, art
and important issues in Polish, Finnish and Swedish
• Słubicki Miejski Ośrodek Kultury - Soziale Geraeusche
• Instytut Adama Mickiewicza - Lux Europae
• Szpital Specjalistyczny im. J. Babińskiego w Krakowie - Spaces of Living
• Wyższa Szkoła Humanistyczno - Ekonomiczna w Łodzi - Exhibition of Works on
Visual Art about Emigration
• Fundacja Galerii Foksal - Europe United
• Uniwersytet Wrocławski - European Literature Heritage in Context
• Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego – New Spaces in the Old Roof
• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Chemii - Wall & Paper – Schoenbrunn
• Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie - Network Baltic - a new dimension
• Bunkier Sztuki Galeria Sztuki Współczesnej - Art - Re:Location, 1-6/Shake
• Centre d’Aides aux Creations Artistiques Contemporaines - Apollonia - Visual Arts Networks
• Małopolski Instytut Kultury - RADAR - Creative human lab in European cities
Partnerzy:
• Polish Art Association - Rassegna Internationale d’Arte Animalista
• „Sól i Pieprz“ - E - wafe European Wallpainting Festival
• Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie – E - wafe European Wallpainting Festival
• FSAUW Warszawa – E - wafe European Wallpainting Festival
• Gmina Stegna – E - wafe European Wallpainting Festival
• Ośrodek Kolonijny Jagódki – E - wafe European Wallpainting Festival
• Kulturamt Kutno - ECHO - Experimental Cultural Concept for Heterogeneous Organizers
• Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu - Engraving in the New Era
• Uniwersytet Łódzki, Katedra Mediów i Sztuki Audiowizualnej - In-visible Out-Skirt
• Fundacja Pogranicze - TRANZart disLOCATED
• Stowarzyszenie Tratwa Olsztyn - IMoDal 2002-2003 International Meetings
on Drama and Liturgy
• Centrum Inicjatyw i Edukacji Kulturalnej - IMoDal 2002-2003 International Meetings
• Miejskie Centrum Kultury w Olsztynie - IMoDal 2002-2003 International Meetings
• Muzeum Zamku w Malborku - IMoDal 2002-2003 International Meetings on
Drama and Liturgy
• Muzeum Warmii i Mazur - IMoDal 2002-2003 International Meetings on Drama and Liturgy
70
• Teatr Provisium - Pan Pan International Theatre Symposium
• Centrum Europejskie w Warszawie – SocLand Multimedia Exibition
• Miasto Kraków – SocLand Multimedia Exibition
• Apollo Film - SocLand Multimedia Exibition
• Gmina Joncioping - New Spaces in the Old Roof
• Akademia Sztuk Pięknych, Kraków - SPARK! New Design Scenarios for Daily Life in Europe
• Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie - ACC - Art Curating Cooperation
71
WYBRANE PROJEKTY
Socland – Multimedia Exihibition
Organizator: Fundacja Socland - Muzeum Komunizmu (Polska)
• Miasto Kraków (Polska)
• Stiftung zur Aufarbeitund der Sed-Diktatur (Niemcy)
• XX. Szazad Intezet (W´gry)
Partnerzy:
• Apollo-Film (Polska)
• Kunstrlerhaus Bethanien (Niemcy)
• Centrum Europejskie w Warszawie (Polska)
Czas trwania: 01.03.2002-30.10.2002
Celem projektu było pokazanie epoki komunizmu, narodzin i upadku socjalistycznej utopii. Jak pisze
we wkładce do publikacji „Socland – muzeum komunizmu (w budowie)” Czesław Bielecki „system
komunistyczny i jego rozkład opisywany jest w sposób, który daje pełen wgląd w codzienną rzeczywistość totalitaryzmu. Komunizm rozpoczął się od dramatyzowania społecznych konfliktów,
a skończył się spektakularnym upadkiem.” Autorzy projektu chcą, aby wystawa nie redukowała komunizmu ani „do zbrodni, ani do kolaboracji, ani do czasów” pogodnej młodości niektórych Polaków.
Ma ona natomiast pokazać, jak czytamy w ulotce fundacji „ najbardziej złowrogą stronę natury tego
ustroju, czyli to co mamiło, ogłupiało, wciągało ludzi w maszynerię sytemu i czyniło z nich jego element”.Wystawa podzielona jest na siedem sekwencji. Pierwsza z nich, „Widmo komunizmu”
pokazuje jak idea równości, wolności i pokoju zmieniła się dzięki bolszewikom w tyranię i terror
z ponad100 milionami śmiertelnych ofiar. Realizacja utopijnej wizji polegała na narzucaniu władzy
pokazanej w części „Inwazje i odgórne rewolucje”. Wystawa obrazuje to wieloma zdjęciami – nie tylko
polityków odpowiedzialnych za podział świata żelazną kurtyną, ale także fotografiami ofiar takiego
podziału. Sekwencja „Instalowanie systemu” obrazuje wizje centralnie sterowanej gospodarki
państwowej i jej efektów, natomiast „Tworzenie nowego człowieka” prezentuje próby wyprodukowania nowego gatunku homo sovieticus. W „Absurdach codzienności i rewoltach” przedstawiono ilustracje „Polski – najweselszego baraku w obozie” oraz zdjęcia buntu ludzi przeciw systemowi.
Sekwencja szósta „Opozycja. Narodziny Solidarności” oraz siódma „Konspiracja. Rozpad systemu.
Zwycięstwo” kończą wystawę.
Fotografie, filmy, dokumenty, przemówienia i muzykę można odnaleźć na stronie www.socland.pl,
jak również na wystawie wędrującej, która już odwiedziła Kraków, Łódź i Warszawę.
74
Logo programu
75
IMoDaL (International Meetings on Drama and Liturgy) 2002 – 2003
Organizator: Teatr Wiejski (Polska)
• Artistes Associes en Europe (Francja)
• Festivoce (Francja)
• Hereditas (Estonia
Partnerzy:
• Stowarzyszenie Tratwa Olsztyn (Polska)
• Centrum Inicjatyw i Edukacji Kulturalnej (Polska)
• Miejskie Centrum Kultury w Olsztynie (Polska)
• Cunfraternia „Snatissimu Cricifissu“, Castelsardo, Sardinia (W∏ochy)
• Greek Bysantine Choir, Athens (Grecja)
• Muzeum Zamku w Malborku (Polska)
• Muzeum Warmii i Mazur (Polska)
Czas trwania: 01.08.2002-30.07.2003
WielkoÊç grantu:133 252,65 €
Schola Teatru Wiejskiego Węgajty to grupa z podolsztyńskiej wsi kierowana przez pochodzącego
z Niemiec aktora, etnografa i teatrologa Johanna Wolfganga Niklausa.
Projekt ImoDaL zajmował się artystycznym badaniem i prezentacją spektakli średniowiecznego teatru
i muzyki sakralnej w żywym kontekście społecznym. Muzyczne i teatralne elementy dramatów
skonstruowane zostały w oparciu o najstarsze manuskrypty oraz żywą tradycję.
Projekt odwoływał się do wspólnych źródeł kultury europejskiej i składał się z trzech modułów:
„Atlantyda Północna” (dawne Prusy Wschodnie), „Konfraternia” (obrzędy tradycyjnych bractw),
„Ex Oriente Lux (tradycje wschodniego dramatu i śpiewu liturgicznego).
Efekt prac to wynik twórczego spotkania artystów, naukowców i działaczy kultury różnych krajów
i narodów.
Stworzone wspólnie ze współorganizatorami oraz partnerami spektakle i programy muzyczne prezentowane były w zabytkach północnej Polski. Odwoływały się one do wielonarodowej historii tych ziem.
Spektakle i przedstawienia miały także miejsce w krajach współorganizatorów.
Prowadzone działania edukacyjne – m.in. wykłady, sesje, wystawy, wyprawy, warsztaty taneczne
– służyły wskazaniu nowego, żywego modelu obecności dziedzictwa kulturowego w teraźniejszości.
W efekcie, poprzez czynny udział młodzieży w nich, miały one wspomóc proces identyfikacji kulturowej i to zarówno lokalnej, jak i europejskiej, a także integracji społecznej.
76
Ludus Passionis Katedra Olsztyńska,
fot. Krzysztof Skłodowski/ Agencja Gazeta
Ludus Passionis Katedra Olsztyńska,
fot. Krzysztof Skłodowski/ Agencja Gazeta
Ludus Passionis Katedra Olsztyńska, fot. Krzysztof Skłodowski/ Agencja Gazeta
77
Porozmawiaj ze mną o mnie, o sztuce i o ważnych sprawach
po polsku, fińsku i szwedzku.
Organizator: Gävle Kommun - Kulturach Fritid (Szwecja)
• Centrum Sztuki Wspó∏czesnej, Zamek Ujazdowski - Warszawa (Polska)
• Voipaala Art Center (Finlandia)
Partnerzy:
• Artist Association Gaffel (Szwecja)
• University of Industrial Arts (Finlandia)
Czas trwania: 01.06.2002 - 31.05.2003
WysokoÊç grantu: 51826,30 €
Tytułową „rozmowę” prowadzono w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Voipaala Art
Centre w Valkeakoski i Konstcentrum w Gävle, w trzech różnych krajach i językach, z trzech kulturowo
i społecznie odmiennych pozycji. Jej celem było poszerzenie obrazu artystycznej i edukacyjnej
praktyki..
„Pytano” o to, czym jest sztuka i jakie są jej funkcje. Jak postrzegają ją różne generacje? Jak różnią
się poglądy na sztukę specjalistów od opinii tzw. normalnych ludzi – odbiorców, wśród których były
spontaniczne, nieobciążone wiedzą dzieci, poszukująca nowych sensów młodzież i studenci, a także
najstarsza generacja, której tak samo trudno, jak ze zmieniającą się rzeczywistością, nawiązać kontakt
z niezrozumiałą, bo mówiącą nowymi językami sztuką współczesną.
Autorów interesował wpływ odmiennych tradycji na formy i funkcje sztuki aktualnie tworzonej.
Szukano nowych metod współpracy galerii z publicznością, czego przykładem były działania, w trakcie których pasywni na ogół odbiorcy sztuki stawać się mogli kreatywnymi uczestnikami sytuacji
artystycznych. Dzięki licznym działaniom i warsztatom w galeriach, ale też poza nimi - w szkołach,
na placach zabaw, w otwartej przestrzeni miasta - dochodziło do spotkania, artystów: z dziećmi
i dorosłymi, ze studentami i nauczycielami, z utalentowanymi i pozbawionymi zdolności, z przypadkowymi przechodniami, ale i stałymi bywalcami galerii. Projekt stawał się wyzwaniem dla samych
organizatorów - edukatorów, muzealników, kuratorów, twórców - do poszukiwania własnych, odmiennych, często niekonwencjonalnych metod pracy z publicznością oraz do refleksji dotyczącej
metodyki tej właśnie pracy.
W trakcie projektu powstała książka będąca zarazem obiektem artystycznym, jak i śladem poszukiwań autorów projektów. Jest ona zapisem „pytań”, które ich inspirowały oraz prezentacją zaledwie
części „odpowiedzi”, które pojawiały się w trakcie warsztatów kreatywnych i projektów artystycznych
jako osobisty, indywidualny głos zarówno twórców, jak i uczestników działań. Poza słowem - tekstem,
wywiadem - używano też pozawerbalnych środków wyrazu, jakimi stawały się ciało, gest, dźwięk
i jego dopełnienie – cisza. Sięgano, poza konwencjonalnymi materiałami artystycznymi, po tworzywa
sztuki współczesnej: gotowy przedmiot, naturę, przestrzeń, czas, ideę. Katalog, współtworzony przez
wszystkich biorących udział w projekcie artystów, jest nie tylko dokumentacją rocznego
przedsięwzięcia, ale stanowić może inspirację dla osób zajmujących się zawodowo szeroko rozumianą
edukacją, nie tylko artystyczną.*
http://talktome.nu
°
78
opracowanie przygotowane przez CSWZU
Warsztaty twórcze prowadzone przez M. Parczewską i J. Przybyszewskiego w CSW stanowiące rozwinięcie tytuł
„Porozmawiaj ze mną o sztuce”.
Fot. R. Manowski
Artystyczne zakończenie projektu 30 czerwca 2003 r. w CSW Zamek Ujazdowski,
fot. K. Wojciechowski, R. Manowski.
Dokumentacja graficzna projektu
79
Pan Pan International Theatre Symposium
Organizator: Pan Pan Theatre Ltd (Irlandia)
• Dood Paard (Holandia)
• Dun Laoghaire Rathdown County Council (Irlandia)
• Marburger Theaterwerkstatt (Niemcy)
• The Arts Council of Ireland (Irlandia)
Partnerzy:
• Bedrock Productions (Irlandia)
• Coisceim Dance Company(Irlandia)
• Corcadorca (Irlandia)
• Loose Canon (Francja)
• Parc de la Villete (Francja)
• Stan TG (Belgia)
• Teatr Provisorium z Lublina (Polska)
Czas trwania: 1.06.2002-1/06.2003
Kwota grantu: 143.980 euro
Pan Pan Theatre został założony 1993 roku przez Aedina Cosgrove i Gavina Quinn. Pan Pan
współpracuje z polskimi teatrami od roku 1997 – wtedy to miała miejsce premiera jego spektaklu
„Peepshow” w Gdańsku. Teatr występował także w Olsztynie oraz na lubelskich Konfrontacjach
Teatralnych’98
Od kilku lat Pan Pan współorganizuje Sympozjum Teatralne. To, które miało miejsce
w roku 2003, jest jego piątą z kolei edycją.
Pan Pan International Theatre Symposium jest sześciodniowym programem spektakli, warsztatów oraz
rozmów na temat współczesnego teatru . W trakcie trwania sympozjum była okazja do podzielenia się
spostrzeżeniami dotyczącymi sytuacji teatru w każdym z państw biorących udział w projekcie.
Celem projektu skierowanym w stronę artystów było danie im impulsu do dyskusji. Dyskusji
pomiędzy nimi, a ich widownią oraz przybliżenie im tradycji teatralnych specyficznych dla różnych
krajów europejskich. Odbiorcy – widownia teatralna – mieli natomiast powiększyć swoją wiedzę
i zrozumieć sposób działania współczesnych teatrów.
W ramach Dublińskiego Międzynarodowego Sympozjum Teatralnego organizowane były także
warsztaty, które miały oferować aktorom, reżyserom i studentom okazję do przyjrzenia się stylom
i podejściom do teatru, rozwijanym przez poszczególnych artystów europejskich. Ponadto
przedstawiono prace i wystawiono przedstawienia teatrów irlandzkich i europejskich. Wszystkie
elementy projektu zostały udokumentowane nagraniami wideo.
www.panpantheatre.com
80
www.panpantheatre.com
81
Apollonia - Visual Arts Networks
Organizator: Apollonia, (Francja)
• Ata - Centre d’Art Contemporain, Sofia (Bu∏garia)
• Badischer Kunstverein (Niemcy)
• Centre d’Aides aux Creations Artistiques Contemporaines (Polska)
• Centre d’Art Contemporain (Belgia)
• Contemporary Art Centre Thessaloniki (Grecja)
• Czech Museum of Fine Arts (Czechy)
• International Centre for Contemporary Art Bucharest (Rumunia)
Partnerzy:
• Artbox (Grecja)
• Centre d’Art Contemporain de Rethymnon (Grecja)
• Centre Photographique de Skopelos (Grecja)
• Ecole des Beaux-Arts de Thessaloniki (Grecja)
• Ecole Superieure des Arts Decoratifs (Francja)
• Fonds Regional d’Art Contemporain, Corse (Francja)
• Frac Languedoc - Roussilion (Francja)
• Tamtam Theatre (Holandia)
• Theatre de la Manufacture (Francja)
• Universite Marc Bloch, Strasbourg (Francja)
Czas trwania: 30/06/2002 - 30/06/2005
WysokoÊç grantu: 834 650,00 €
Apollonia, od czasu jej stworzenia, tj. od 1998 roku, zajmuje się wymianami artystycznymi pomiędzy
różnymi państwami europejskimi ze szczególną uwaga zwróconą na państwa Europy Centralnej
i Wschodniej, Bałkany oraz południową część Kaukazu. Projekt ma zbudować swego rodzaju pomost
pomiędzy kulturami narodowymi poszczególnych państw.
Ma on na celu:
• wzmocnienie mobilności artystów i ich dzieł
• wzbogacenie szkoleń (letnie uniwersytety) oferowanych operatorom kulturalnym,
artystom, nauczycielom każdego roku
• powiązanie ze sobą sztuk wizualnych z innymi formami ekspresji
• wzmocnienie oddziaływania artystów i ich sztuki na publiczność.
Celem tego projektu jest wprowadzenie w życie wymiany artystycznych doświadczeń w dziedzinie
sztuk wizualnych. Ponadto projekt ma stworzyć badania obecnej różnorodności w tym zakresie.
www.apollonia-art-exchanges.com
82
Ulotka projektu Apollonia
83
Blisko – Daleko – Przestrzenie Życia (Space to Live)
Organizator: Landschaftsverband Westfalen - Lippe (Niemcy)
• Associacio Septimania (Hiszpania)
• De Sleutel (Belgia)
• Hans - Prinzhorn - Klinik Hemer (Niemcy)
• Pro Mente Oberoesterreich (Austria)
• Szpital Specjalistyczny im. Babiƒskiego, Kraków (Polska)
• Partnerzy: Akademia Pedagogiczna (Polska)
• Akademia Sztuk Pi´knych Kraków (Polska)
• Arbeitsstelle Randgruppenkultur, Universitaet Muenster (Niemcy)
• Museu d’Art Contemporani de Barcelona (Hiszpania)
• Museu d’Art de Catalunya, Barcelona (Hiszpania)
• Museum Dr. Guislain, Gent (Belgia)
• Muzeum Etnograficzne w Krakowie (Polska)
• Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu (Polska)
• Westf. Klinik F. Psychatrie Muenster (Niemcy)
• Westf. Zentrum F. Forensische Psychatrie Lippstadt (Niemcy)
Czas trwania: 01.05.2002 - 30.04.2003
Celem projektu był rozwój twórczości artystycznej pojmowanej jako interkulturalny most łączący
sztukę profesjonalną ze sztuką o podłożu psychiatrycznym. Dlatego też w ramach projektu realizowane były projekty artystyczne z dziedziny sztuk wizualnych będące wynikiem współpracy artystów zajmujących się sztuką zawodowo oraz artystami z kontekstem psychiatrycznym, posiadającymi
ogromny potencjał twórczy i zasługującymi na szczególną pomoc. Ich udział w projekcie miał
umożliwić im wyjście z izolacji i pomóc w uzyskaniu pewności siebie.
Szczególny nacisk był kładziony na wykorzystanie nowych mediów i cyber-art. Proces twórczy i same
dzieła były dokumentowane a stworzone w ten sposób wirtualne wystawy były wymieniane między
partnerami – powstał również wspólny europejski, internetowy warsztat.
Eksperyment jakim jest dokumentacja procesu twórczego i wymiana nagrań miał na celu komunikowanie się i integrację uczestników projektu. Był doświadczeniem ciekawym dla obu stron.
Zarówno dla pacjentów, którzy mieli okazję poznać się wzajemnie dzięki forum dyskusyjnym, a na
czacie i wymienić doświadczenia nie tylko związane z chorobą, ale przede wszystkim z tworzeniem
dzieł artystycznych. Dla zawodowych artystów zaś udział w projekcie był wprowadzeniem w zupełnie
inny świat ekspresji i wyobraźni – ich zadaniem była przede wszystkim pomoc w doskonaleniu warsztatu artystycznego twórców cierpiących na schorzenia psychiczne.
W trakcie projektu powstało wspólne dzieło uczestników projektu – wieloelementowa „Spirala”
symbolizująca tytułowe przestrzenie życia każdego z twórców.
http://spacestolive.babinski.pl/projekty.htm
84
„Flowers” Chodkowski
R. Bujak
Lipiński „Babia Góra”
K. Granda „Cyberkunst”
J. Rodzaj
85
Network Baltic – a new dimension
Organizator: Grafiken Hus Gripsholms Kungsladugard ab (Szwecja)
• Akademia Sztuk Pi´knych w Warszawie (Polska)
• Academy of Fine Arts, Helsinki (Finlandia)
• Estonian Academy of Arts (Estonia)
• Trondheim Academy of Fine Art (Norwegia)
Partnerzy:
• Academy of Fine Arts Aarhus (Dania)
• Art Academy of Latvia (¸otwa)
• Hochschule fur Kunst und Design (Niemcy)
• Information Centre for Contemporary Art (icca) (W∏ochy)
• Interdisciplinary Centre of Advanced Professional Education of St. Petersburg (Rosja)
Czas trwania: 1.05.2002 – 30.04.2005
WysokoÊç grantu: 647 521,60 euro
Jest to jeden z najdalej idących projektów z zakresu sztuk wizualnych, wspieranych przez UE. Jego
celem jest stworzenie trwałej, dynamicznej, o międzynarodowym charakterze sieci artystów i instytucji w regionie Morza Bałtyckiego. Grafika ma zostać wykorzystana w projekcie jako wspólny
mianownik dla wszystkich współuczestników. Innym celem jest zachęcenie do głębszej współpracy
pomiędzy sektorem sztuki, a biznesem. Nie można zapomnieć również o tym, że autorzy projektu
pragną przyczynić się do rozszerzenia Unii Europejskiej poprzez wspieranie integracji pomiędzy artystami z obecnych i przyszłych państw członkowskich.
Z pomocą projektu, młodzi artyści ukazują swoje wyobrażenie politycznej tożsamości oraz nowej
wspólnoty europejskiej. Główne narzędzia projektu to seminaria, warsztaty, publikacje oraz wystawy
(również wirtualne) organizowane na przestrzeni 2002-2005 roku.
http://www.networkbaltic.net/
86
„Ash – trayworld” D. Sadowska
„Alimon” M. Gurowska
„To walk” M. Dimitriuk
„Tenement” A. Janik-Cieśla
Two teardrops” B. Ostoja Lniński
„Eat me” A. Dworzak
87
Exhibition of Works of Visual Art about Emigration
Organizator: Associazione Culturale „Quatro Di Santa Giusta“ Centro Multimediale (W∏ochy)
• Wy˝sza Szko∏a Humanistyczno - Ekonomiczna w ¸odzi (Polska)
• Association Socio Culturel Art et Maniere (Francja)
• Migrations Culturelles Aquitaine Afriques (Francja)
• Taqafat - Culturas (Hiszpania)
Czas trwania: 01.04.2002 - 31.03.2003
Celem projektu była promocja dzieł sztuki wykonanych przy użyciu nowoczesnych technik. Tematyka
prac obejmowała doświadczenia związane z emigracją i adaptacją do życia w nowym miejscu. Projekt
miał na celu wymianę wiedzy pomiędzy partnerami, owocną współpracę imigrantów oraz promowanie różnych kultur. Ponadto chciano wzmocnić zrozumienie problemów adaptacyjnych ludzi
pochodzących z różnych państw.
Grant Komisji Europejskiej miał być wykorzystany na organizację wystawy prac tematycznie
związanych z emigracją, integracją społeczną i pokojem. Miała to być wystawa wędrująca pokazana we
wszystkich zaangażowanych państach.
Do projektu zaangażowano stowarzyszenia imigrantów, które mogły pomóc w znalezieniu ludzi
zainteresowanych pracą, tworzeniem oraz organizacją wystawy.
WSHE brała udział w organizacji konkursu artystycznego dla artystów zawodowych i amatorów
pt. „Emigracja – moje doświadczenia, moje przemyślenia”. Ponadto zorganizowany został przegląd
etiud filmowych studentów PWSFTViT w Łodzi pt. „Emigracja. Znaleźć swoje miejsce”.
W trakcie polskiej części projektu Rafał Olbiński przeprowadził warsztaty artystyczne dla studentów
WSHE, a także zorganizowano wystawę jego plakatów.
88
Projekt plakatu
„Kresy. Duchy emigrantów” N. Stankiewicz, III wyróżnienie
„Wciąż uciekamy” P. Hajek, IVnagroda
89
In-visible Out-skirt
Organizator: Comune di Roma - Ufficio Extradipartimentale Sopraintendenza Comunale BB.CC (W∏ochy)
• Associazione Culturale Futuro (W∏ochy)
• Colegil National „I.C Bratianu“ (Rumunia)
• Diputacion Provincial De Malaga (Hiszpania)
• Fovarosi Pedagogiai Intezet (Budapest Institute of Education) (W´gry)
• Instituto Technico Turismo „Livia Bottardi“ (W∏ochy)
• Municipio 7 Assessorato Alla Cultura - Comune Di Roma (W∏ochy)
• Provincia Di Ancona (W∏ochy)
Partnerzy:
• Uniwersytet ¸ódzki, Katedra Mediów i Sztuki Audiowizualnej (Polska)
• Associazione Culturale „Agitpop“ (W∏ochy)
• Kossuth Zsuzsa Gyermekotthon (W´gry)
• Municipality of Jarvenpaa (Finlandia)
• Muzeum National de Arta, Pitesti (Rumunia)
• Universitat de les Illes Balears - Art Department (Hiszpania)
Czas trwania: 12.09.2002 - 14.08.2003
Tytuł projektu jest grą słów w języku angielskim skupioną wokół przeciwstawnych pojęć IN
(w, w środku, wewnątrz) i OUT (poza, na zewnątrz), opisujących tereny „poza” centrum miasta
(outskirts), które zazwyczaj traktowane są jak „niewidzialne” (invisible), nieistniejące, gorsze, a w ramach
projektu zostaną „odkryte” i włączone w działanie związane ze sztukami wizualnymi i badaniami nad
nimi. Projekt zakładał stworzenie platformy opartej na współczesnej sztuce wizualnej, dzięki której
młodzi artyści, studenci i ogół społeczności mógłby się spotkać, pracować i debatować używając tych
samych środków wyrazu artystycznego. Działanie projektu miało odbywać się w mariginalizowanych
terenach miejskich, w biednych dzielnicach ze słabą infrastrukturą kulturalną.
Za cel obrano m.in. rozpowszechnianie prac fotograficznych, video i sztuki cyfrowej wśród szerokiej
publiczności, poszerzenia zakresu mądrej edukacji w zakresie sztuk wizualnych i wspieranie młodych
ludzi w poszukiwaniu i ocenie prac młodych artystów na podstawie i w związku ze wspólnym
zainteresowaniem technologiami ICT.
W ramach projektu przewidziano szereg działań m.in. kursy uczące młodych ludzi kreatywności
w zakresie wykorzystania nowych technologii, warsztaty promujące edukację i lepsze zrozumienie
sztuk wizualnych składające się z dwóch części – pierwsza była poświęcona językowi – obrazów,
druga zaś oparta jest na sesjach filmu wideo, a także konkurs sztuki cyfrowej (dwa sektory: obraz
cyfrowy i cyfrowe video). Zaplanowano również czasowe instalacje wideo prezentowane w plenerze
(rynki, skrzyżowania, ale i szkoły).
http://in-outvisible.net/
90
Prace stworzone przez polskich uczestników projektu,
www.inoutvisible.net
91
ECHO – Rzeźba i dźwięk
Organziator: Denkmalschmiede Hoefgen (Niemcy)
• Center for Contemporary Arts Prague (Czechy)
• Centrum Fur Gegenwartskunst (Austria)
• Comune di Follonica (W∏ochy)
• Consejeria de Cultura, Junta de Extremadura (Hiszpania)
• Landsforeningen Norske Malere (Norwegia)
Partnerzy:
• Architektenkammer (Portugalia)
• Hochschule F. Angewandte Kuenste (Bu∏garia)
• Konservatorium Kaunas (Litwa)
• Kulturamt Kutno (Polska)
• Kunsthochschule Lissabon (Portugalia)
• Literaturinstitut Wjatscheslaw Kuprijanow (Rumunia)
• Magyar Bach Tarsasag (W´gry)
• Medienkunstverband (Szwecja)
• Musikinstitut U. Matschke (Grecja)
• Verband Der Bulgarischen Maler (Bu∏garia)
Czas trwania: 01.06.2002 - 31.05.2003
WysokoÊç grantu:144699,72 €
ECHO (Experimental Cultural Concept for Heterogeneous Organizers) jest jednorocznym laboratorium
artystycznym skupiajacym się na rzeźbie i sztuce multimedialnej oraz projektach związanych
z przestrzenią i krajobrazem. Większość prac powstaje podczas wizyt studyjnych w Denkmalschmiede
Hoefgen, a wszystkie dzieła mają tworzyć stopniowo mulitmedialną wystawę rzeźbiarską wokół
Grimma. ECHO daje jednak możliwość tworzenia dzieł nie tylko rzeźbiarskich czy multimedialnych ale
również w takich dziedzinach jak literatura, teatr, fotografia. Ukoronowaniem projektu jest międzynarodowy festiwal „Sculpture & Sound”, na którym prezentowane są przedsięwzięcia wielodziedzinowe, w
których artyści wykorzystują plenery, a szczególnie lokalne krajobrazy takie jak wieże, ruiny, młyny itp.
http://www.hoefgen.de/echo/english.html
92
RADAR - Creative human lab in European cities
Organizator: Venice International University, (W∏ochy)
• Athens Development Agency (Grecja)
• Athens Vocational Training Centre (Grecja)
• Fashion Nation Venice (W∏ochy)
• Instituto Universitario di Architettura di Venezia (W∏ochy)
• Lewisham Council (Wielka Brytania)
• Ma∏opolski Instytut Kultury (Polska)
• Municipality of Plovdiv (Bu∏garia)
• Municipality of Venice (W∏ochy)
• Universitaet Weimar (Niemcy)
Partnerzy:
• Universita Ca’foscari di Venezia (W∏ochy)
Czas trwania: 1/10/2002 - 31/12/2004
Głównym celem projektu jest wypracowanie europejskiego modelu promocji integracji społeczeństwa poprzez różnorodne działania kulturotwórcze wykorzystujące nowoczesne narzędzia
cyfrowe.
24 artystów wybranych przez Radę Artystyczną projektu z grupy 48 kandydatów pracowało
w okresie od końca marca do końca czerwca 2003 roku w Wenecji nad wspólnym przedsięwzięciem
artystycznym wykorzystującym fotografię, muzykę, teatr, film, grafikę, Internet. Twórcy ci pracowali
w odniesieniu do kontekstu uwarunkowań lokalnych, historycznych, religijnych, społecznych i kulturowych. Elementem innowacyjnym i ważnym wyzwaniem dla tego projektu była próba połączenia
„kreacji artystycznej” z „integracją społeczną”.
Kolejna faza projektu to praca każdego z artystów w jednym z wybranych miast biorących udział
w projekcie (Wenecja, Weimar, Kraków, Płowdiw, Ateny, Londyn-Lewisham). Wymiana doświadczeń,
opinii, idei, a także próby wstępnych podsumowań odbywały się za pośrednictwem Internetu.
Rada Artystyczna z ośmiu przedstawionych kandydatur z Polski wybrała czworo artystów: Daniela
Banaczka, Martę Firlet, Wojciecha Kołka i Marcina Strzeleckiego. Projekt stworzył artystom nie tylko
możliwość rozwijania własnej kreatywności, ale także szansę wzięcia udziału w wykładach i spotkaniach z wielkimi autorytetami europejskimi. Efekty ich pracy zostały zaplanowane jako wystawa/instalacja towarzysząca Biennale w Wenecji oraz publikacja internetowa i elektroniczna.
http://www.radarlab.net/
93
ARCHIPEL
Organizator: Foundation Royaumont (Francja)
• Stowarzyszenie Willa Decjusza (Polska)
• Baltic Center for Writers and Translators (Szwecja)
• Institucio de les Lletres Catalanes (Hiszpania)
• Casa di Mateus (Portugalia)
Czas trwania: 1.07.2001 – 1.04. 2002
WysokoÊç grantu: 143 683, 85 euro
W dniach 12 – 16 maja 2002 roku w ramach polskiej częsći projektu w Willi Decjusza odbyła się druga
edycja warsztatów translatorskich „Poeci przez poetów wspólnie przekładani”. Idea projektu wywodzi
się z założenia, że wzajemne poznanie kultur wszystkich europejskich sąsiadów jest niezmiernie
istotne, a przy tym ciekawe i wzbogacające.
Projekt został zapoczątkowany w roku 2000 wizytą poety francuskiego Clauda Estebana i przekładami
jego wierszy z tomu „Fayoum”, które zostały następnie opublikowane w „Literaturze na świecie”
(nr 3/2000). Przekładów jego wierszy dokonali wówczas: Marcin Baran, Bronisław Maj i Jacek
Podsiadło.
Warsztaty w roku 2002 zostały przygotowane przez Willę Decjusza w ramach współpracy z europejskimi instytucjami kultury promującymi przekłady poezji współczesnej dokonywane przez (R’seau des
centres de traduction européens de la poési contemporaine), szczególnie Fondation Royaumont
z Francji.
Do udziału w warsztatach został zaproszony znany czeski poeta młodego pokolenia Petr Borkovec,
którego wiersze w jego obecności tłumaczyli poeci Julian Kornhauser, Artur Szlosarek oraz Jakub
Pacześniak podający pierwsza filologiczną wersję przekładu. W trakcie czterech dni warsztatów polscy
poeci dokonali przekładów 14 wierszy Petra Borkovca.
Od początku była planowana publikacja dokonanych przekładów.
94
Okno
Podjeziorne jaskółki. Następstwo zieleni.
I naraz burza jak z innej epoki.
Zaparty dech kolorów.
Szkło blasku, kit błękitu.
7/1999
Petr Borkovec
Poeci przez poetów wspólnie przekładani
95
Wall & Paper – Schoenbrunn
Organizator: Institut für Papierrestaurierung - Schloss Schonbrunn (Austria)
• Akademie der Bildenden Kunste - Stuttgart (Niemcy)
• Familien-Privatstiftung Eisenstadt (Austria)
• Jada (Austria)
• Institut fur Konservierungswissenschaften und Restaurierung (Austria)
• Uniwersytet Jagielloƒski, Wydzia∏ Chemii (Polska)
• Landesmuseum Joanneum (Austria)
• National and University Library (S∏owenia)
• Schloss Esterhazy Management (Austria)
Czas trwania: 1/11/2002-31/10/2003
W trakcie trwania projektu pokazano praktyczne zastosowanie najlepszych praktyk w konserwowaniu
i restaurowaniu wartościowych, nieruchomych dekoracji ściennych wykonanych na papierze albo
pergaminie. Czynności związane z projektem można podzielić na trzy grupy:
- praktyczna ocena i konserwacja wartościowych, historycznych tapet pochodzących z XVII wieku,
- badania techniczne i technologiczne,
- ocena rezultatów poprzez spotkania ekspertów oraz konferencję prasową.
W trakcie prac, w celu polepszenia stabilności powierzchni bardzo zniszczonych, zastosowano nową,
pozbawioną użycia wody, metodę. Służy ona przygotowaniu obiektu do konserwacji.
Usystematyzowano także dokumentację i uzupełniono ją o materiały dotyczące historycznych
metod konserwatorskich.
Projekt zainicjował wymianę doświadczeń w dziedzinie konserwacji tapet.
Zamek Schoenbrunn
96
Edycja 2003
Organizatorzy:
• Staromiejski Dom Kultury – XI Międzynarodowy Festiwal Sztuka Ulicy 2003
• Fundacja Kultury Bałtyckiej – PROBALTICA 2003 - X Festiwal Muzyki I Sztuki Krajów Bałtyckich
• Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi (Wydział
Aktorski) – Europejscy sąsiedzi – Europejski teatr (European Neighbours – European Theatre)
• Fundacja Theatrum Gedanense - VII Festiwal Szekspirowski
• Stowarzyszenie Artystyczne Muzyka Centrum z Krakowa – Pomosty - Bridges
• Ośrodek Praktyk Teatralnych „Ogardzienice” – Nieznane źródła muzyki europejskiej – Antyczna
Grecja
• Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna we Wrocławiu – Kafka. Die Falle
• Instytut Polski w Bukareszcie – Le premier thť‚tre juif du monde et les communautťs juives
d’Europe centrale: circulation des artistes et des idťes
• Polski Teatr Tańca – Dante ou la Divine Comedie de la rue
• Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie – Il viaggio di Edgar Walpor, uomo con le valigie
• Teatr Ludowy w Krakowie – The President’s Wives
• Stowarzyszenie MW2 – Experiment Musiktheater
• Stowarzyszenie Muzyka Centrum – Ensemble–Spiel
• WRO Center for Media Art Foundation – Rossums Universal Robots – RUR
• Międzynarodowy Festiwal Teatralny Malta – Eunetstar
• Fundacja Nowy Staw – @Generation – Art & Media
• Teatr Grodzki – Brinquedos sem Fronteiras – Toys without frontiers
• Verband der Ehemaligen Polnischen KZ–Haeftlinge – Prora – Bewertung einer Grossbaustelle des
„Dritten Reichs”
W chwili tworzenia albumu autorzy nie dysponowali informacjami na temat polskich partnerów
w projektach realizowanych w ramach edycji programu Kultura 2000 w roku 2003
98
WYBRANE PROJEKTY
Nieznane źródła muzyki europejskiej – Antyczna Grecja
Organizator: OÊrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice
• Austriacka Akademia z Wiednia (Austria)
• Earth Dance Theatre Cardiff (Wielka Brytania)
Partnerzy:
• Wydawnictwo Homini, Bydgoszcz (Polska)
• Instytut Polski w Wiedniu
• British Council Warszawa
• Instytut Muzykologii KUL, Lublin
• Akademia Teatralna, Warszawa
• ¸´czyckie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego, ¸´czyca
• Instytut Folkloru Bu∏garskiego Akademii Nauk, Sofia (Bu∏garia)
• Instytut Bu∏garski, Warszawa
• CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa
• Szko∏y Êrednie w Rybczewicach, Fajs∏awicach i Piaskach
• OÊrodek Badaƒ TwórczoÊci Jerzego Grotowskiego
WysokoÊç grantu: 81 021 euro
Tematem projektu jest badanie, rekonstrukcja, prezentacja i popularyzacja muzyki antyku, która do
niedawna była najmniej znaną formą ekspresji starożytnej Grecji – niesłusznie, gdyż była ona integralną i niezbywalną częścią kultury łączącą poezję, dramat i filozofię. Zadaniem projektu ma być próba
rekonstrukcji muzyki z tamtego okresu, przedstawienie jej zwykłemu słuchaczowi oraz umożliwienie
żywego kontaktu z nią.
Projekt dzieli się na trzy związane ze sobą części. Chorea to program artystyczny, w którym zostaną
przygotowane i przedstawione w formie koncertów i spektakli współczesne interpretacje muzyki
i tańca antycznego. W programie badawczym Zetezis ma być przeprowadzona analiza znalezisk muzycznych z okresu od VII w p.n.e. do II w.n.e. i porównanie ich z tradycyjną muzyką bałkańską.
Zwłaszcza jeśli chodzi o rytmy i skale muzyczne oraz instrumenty. Planuje się rekonstrukcję antycznych
instrumentów umożliwiającą możliwie wierne odtworzenie muzyki Antyku na podstawie odnalezionych artefaktów. Program edukacyjny Paideia zakłada przeprowadzenie warsztatów, lekcji
i pokazów multimedialnych mających zapoznać młodzież i studentów ze wspólnymi dla całej Europy
źródłami muzyki.
Ponadto zostaną przetłumaczone na język polski i wydane dwie publikacje dotyczące muzyki antyku,
będące podstawowymi dziełami z tej dziedziny w muzykologii krajów Europy Zachodniej.
Autorzy projektu oczekują, iż dzięki ich projektowi zwiększy się świadomość społeczna w zakresie
wspólnego dziedzictwa muzycznego Europy, nastąpi wzrost zainteresowania muzyką antyczną oraz
przestawione zostaną efekty badań i działalności artystycznej w ramach projektu. Nastąpi także
integracja środowisk naukowych i artystycznych w tym obszarze, które stworzą międzynarodową
i międzyśrodowiskową sieć.
http://www.orkiestraantyczna.home.pl .
100
Plakat
Rekonstrukcja instrumentu,
fot. P. Sieraczyński
Koncert Orkiestry Antycznej, fot. P. Sieraczyński
101
Pomosty - Bridges
Organizator: Stowarzyszenie Artystyczne Muzyka Centrum z Krakowa (Polska)
• London Sinfonietta (orkiestra z Wielkiej Brytanii)
• Musik für Heute (stowarzyszenie z Niemiec)
• Grame (stowarzyszenie z Francji)
WysokoÊç grantu: 121 542 euro
Celem projektu, jak tłumaczy pan Krzysztof Kwiatkowski – koordynator „jest połączenie wybitnych
dzieł nowej muzyki we wzorcowych wykonaniach z działaniami edukacyjnymi, podejmowanymi
przez profesjonalnych artystów wspólnie z dziećmi i młodzieżą. W trakcie przedsięwzięcia organizowane są warsztaty, w ramach których dzieci i młodzież komponują swoje własne utwory w oparciu
o współczesne kompozycje i pomoc profesjonalnych muzyków. Przyjęto metodę learning by doing,
w której duże doświadczenie mają partnerzy z Niemiec i Francji, zaś głównym autorytetem
w dziedzinie edukacji jest współorganizator z Wielkiej Brytanii.
Planowane jest stworzenie europejskiego forum dla edukacyjnych działań podejmowanych przez
artystów z dziedziny nowej muzyki a także stworzenie strony internetowej, gdzie będą prezentowane
gry kompozycyjne wykorzystane w warsztatach, fragmenty utworów w oparciu, o które pracowano
jak również prace stworzone przez dzieci i młodzież.
Istotnymi elementami projektu są także cykle koncertów artystów zagranicznych jak również dyskusje i prezentacje na temat edukacji muzycznej.
Autorzy projektu liczą, iż uczestnicy projektu, tj. amatorzy i miłośnicy muzyki, a także nauczyciele,
instytucje edukacji muzycznej oraz dzieci i młodzież, docenią i będą odczuwać satysfakcję z „obcowania z nieraz bardzo złożonymi utworami, dalekimi od tego, co oferuje im kultura popularna i konserwatywna edukacja muzyczna.7”
http://www.bridges-project.info/
7
Opis projektu przedstawiony jest przez Stowarzyszenie Artystyczne Muzyka Centrum.
102
Plakat Festiwalu Pomosty, materiały organizatorów
London Sinfonietta, materiały organizatorów
Das Neue Ensemble (Musik für Heute), materiały organizatorów
103
XI Międzynarodowy Festiwal Sztuka Ulicy 2003
Organizator: Staromiejski OÊrodek Kultury (Polska)
• Goethe Institut Inter Nationes w Warszawie (Niemcy)
• Institut FranÁais Varsovie (Francja)
Partnerzy:
• OÊrodek Kultury Ochoty (Polska)
• Stowarzyszenie Scena 96 (Polska)
Sztuka Ulicy to impreza cykliczna, która od początku swojego istnienia propaguje aktywność obywatelską w sferze kultury. „To przedstawiciele środowisk aktywnych, nie tyle zawodowo, ile społecznie,
kreują zasadniczy nurt Festiwalu” – napisał w broszurze dotyczącej tegorocznej edycji festiwalu Dariusz
Jarosiński, dyrektor artystyczny projektu. Podkreślał on również jego wyjątkowość w tym roku wynikającą z faktu, iż odbył się on na krótko po referendum, w którym powiedzieliśmy „tak” dla przystąpienia
Polski do Unii Europejskiej: „Co to dla nas znaczy? Czy jesteśmy wolni od trosk i niepewności jutra?
Gdzie i jakie jest nasze miejsce? Czy lata spędzone pod dyktandem komunizmu nie są zbyt wielkim
balastem dla wdrażania idei społeczeństwa obywatelskiego? Czy poradzimy sobie z europejskimi procedurami? Gdzie są granice naszej tolerancji i tożsamości narodowej? Od tych pytań i my nie jesteśmy
wolni. Próba odpowiedzi na nie jest motorem popychającym nas do organizacji i realizacji Festiwalu.”
W tym roku gośćmi Festiwalu były teatry z ośmiu krajów: Circus Baobab (Francja), Teatr Voskresinnia
(Ukraina), Teatr Akt (Polska, Warszawa), Teatr Akademia Ruchu (Polska, Warszawa), Teatr Cogitatur
(Polska, Katowice), Teatr Biuro Podróży (Polska, Poznań), Teatr Continuo (Czechy), Teatr Eksperymentalny (Ukraina), Teatr Strefa Ciszy (Polska, Poznań), Teatr Tascabile di Bergamo (Włochy), Teatr Pan
Optikum (Niemcy), Teatr Nor (Norwegia), Teatr Formalny (Rosja), Teatr Kto (Polska, Kraków).
Scena Ot’farta Festiwalu w ciągu dwóch dni zaprezentowała ponad piętnaście przedstawień. Scena
Ot’farta to miejsce stworzone z myślą o twórcach, teatrach funkcjonujących na marginesie oficjalnego
życia kulturalnego. Dariusz Jarosiński napisał o niej: „Ta forma aktywności to częstokroć jedyna
możliwość samodoskonalenia się, uczestnictwa w dialogu społecznym. Wspieramy ich. Są nadzieją
swoich środowisk, są lokalnymi liderami, są pąkiem, który odpowiednio zadbany rozkwita nadzieją.
Trzymam za nich kciuki.”.
W ramach Sztuki Ulicy odbyły się także instalacje będące próbą rozpoznania i zagospodarowania
przestrzeni miejskiej (Mirosław Kowalczyk, Krzysztof Żwirblis), warsztaty oraz plenerowe pokazy
filmów - Kino*C, nad którym patronat objął aktor i reżyser, twórca Salonu Niezależnych – Michał
Tarkowski.
www.sztukaulicy.pl
104
Teatr Tascabile di Bergamo, Włochy, Spektakl „Walc”;
Archiwum Festiwalu „Sztuka Ulicy”oraz projektów scenografii
i kostiumów, Teatr Wybrzeże
Plakat 11 edycji Festiwalu „Sztuka Ulicy”
Circus Baobab, Francja, „Skaczące bębny”, Archiwum Festiwalu „Sztuka Ulicy”
105
PROBALTICA 2003 - X Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich
Organizator: Fundacja Kultury Ba∏tyckiej Probaltica
• Urzàd Miasta Klajpedy (Litwa)
• Urzàd Miasta Gotlandii (Szwecja)
Partnerzy:
• Urzàd Miasta Torunia
• Urzàd Miasta Grudziàdza
• Urzàd Miasta Gdaƒska
• Urzàd Marsza∏kowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego
• Urzàd Marsza∏kowski Województwa Mazowieckiego
• Polski Instytut W Sztokholmie
• Szwedzki Instytut
„Idea utworzenia Festiwalu pojawiła się 11 lat temu, w momencie odradzania się krajów bałtyckich.
Nagle okazało się jak mało wiemy o kulturze narodów zamieszkujących nad Bałtykiem pomimo ich
geograficznej bliskości”- napisał Henryk Giza - Dyrektor Festiwalu.
Celem Festiwalu jest możliwie jak najszersze zaprezentowanie polskiej publiczności dorobku kulturalnego wszystkich krajów bałtyckich. Od 1994 roku na Festiwalu zaprezentowało się 100 goszczących
Polskę profesjonalnych zespołów, w sumie ponad 3.000 artystów muzyków, którzy wykonali ponad
300 koncertów. Dziewięć dotychczasowych edycji to także plastycy. Zaprezentowali oni ponad 2000
prac z dziedziny malarstwa, grafiki, rzeźby, witrażu, tkaniny, i ceramiki. Prezentowani artyści pochodzili
z 10 państw bałtyckich.
Dzięki uzyskanemu dofinansowaniu w ramach programu Kultura 2000 Festiwal PORBALTICA 2003
miał możliwość odbywania się nie tylko w Polsce, a także w Szwecji (Visby-Gotlandia) oraz na Litwie
(Kłajpeda).
W 10 edycji festiwalu zaprezentowali się artyści ze wszystkich państw bałtyckich. Z okazji obchodów
300–lecia Sankt-Petersburga Festiwal zainaugurowały w Polsce koncerty orkiestry Muzeum Ermitażu
– Cameraty Sankt-Petersburg pod dyrekcją Sauliusa Sondeckisa. W programie Festiwalu znalazła się
również prezentacja jednego z największych litewskich dzieł operowych – opery „Żyvilnas i Egle”
w wykonaniu Litewskiego Teatru Muzycznego z Kłajpedy. Goszczono znakomitą orkiestrę symfoniczną Hamburger Symphoniker z Niemiec, z którą wystąpił jeden z najwybitniejszych polskich
skrzypków młodego pokolenia Piotr Pławner. Jubileusz 70 rocznicy urodzin Krzysztofa Pendereckiego
PROBALTICA uczciła koncertem w dniu 19 maja 2003, którym prof. Krzysztof Penderecki
poprowadził orkiestrę Sinfonia Varsovia i Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie w swoim
największym dziele – „Siedem bram Jerozolimy”.
Zgodnie z założeniem festiwalu PROBALTICA, w celu pokazania rzeczywistej współpracy bałtyckich
artystów podczas wielu koncertów wystąpiły wspólnie zespoły lub muzycy z kilku krajów bałtyckich.
www.probaltica.art.pl
106
Plakat festiwalowy. Materiały organizatorów
107
VII Festiwal Szekspirowski
Organizator: Fundacja Theatrum Gedanense (Polska)
• Royal Scottish Academy of Music and Drama (Wielka Brytania)
• Theater Shakespeare und Partner (Niemcy)
Kwota grantu: 101 840,56 euro
Siódma edycja festiwalu odbyła się w dniach 2-9 sierpnia br. Imprezy miały miejsce w Gdańsku
i Gdyni. Goście z Rosji, Łotwy, Kuby, Niemiec, Ukrainy, Wielkiej Brytanii i Polski zaprezentowali
10 przedstawień (w tym- 2 polskie), z czego szczególnym uznaniem publiczności cieszył się „Tymon
Ateńczyk” w wykoniu Theater Shakespeare und Partner z Niemiec, „Inna Burza” kubańskiego Teatro
Buendia oraz „Stracone zachody miłości” prezentowane przez Rosyjski Teatr Dramatyczny
z Rygii, z Łotwy. Natomiast kontrowersyjne opinie wywołała interpretacja „Hamleta” w wykonaniu
Państwowego Teatru Dramatycznego z Charkowa na Ukrainie, gdzie jednak wysoko oceniono
profesjonalizm i aktorstwo grupy.
Prócz licznych spektakli w czasie trwania projektu zorganizowano program edukacyjny dla młodzieży
w ramach sceny OFF, w skład którego wchodziły warsztaty teatralne poświęcone m.in. grze aktorskiej,
ćwiczeniom głosu i mowy scenicznej. Odbyły się również wykłady szekspirowskie prowadzone przez
znawców tematu, takich jak prof. Jan Ciechowiecza dr Joanna Choika, G. Ziółkowskiego
i Norberta Kentupa.
Pod wspólną nazwą „Shakespeare – obrazy sceniczne” zaprezentowano natomiast 2 wystawy
– projektów scenografii i kostiumów wykonanych przez studentów gdańskiej ASP oraz fotografii
teatralnej Kena Reynoldsía z Wielkiej Brytanii. Do pozostałych imprez towarzyszących festiwalu
należały pokazy tańców renesansowych w wykonaniu Zespołu Tańca Dawnego „Chastelana”, parada
uliczna zorganizowana przez Teatr Buendia z Kuby i Teatr Wybrzeżak z Gdańska, koncert muzyki
kubańskiej, spektakl młodzieżowy „Romeo i Julia” Teatru Wybrzeżak.
Wszystkie wydarzenia projektowe opisywała Gazeta Szekspirowska „Foyer” redagowana przez studentów z grupy „3 media” oraz z Uniwersytetu Gdańskiego.
http://www.teatr-szekspir.gda.pl/
108
„Inna Burza”, Teatro Buendia, Hawana, Kuba
„Sen Nocy Letniej”, Akademia Sztuk Teatralnej,
St. Petersburg, Rosja
„Stracone zachody miłości”,
Rosyjski Teatr Dramatyczny, Ryga, Łotwa
„Sen Nocy Letniej”, Teatr Bałtycki Dom,
St. Petersburg, Rosja
„Tymon Ateńczyk”, Teatr Shakespeare und Partner,
Brema, Niemcy
Wolontariusze wspomagają promocję Festiwalu
Inauguracja Festiwalu i wystawa fotografii teatralnej
oraz projektów scenografii i kostiumów, Teatr Wybrzeże
„Wieczór Trzech Króli”, Teatr Ludowy, Nowa Huta
Zdjęcia: Dokumentacja Fotograficzna Festiwalu Szekspirowskiego
109
Europejscy sąsiedzi– Europejski teatr (European Neighbours – European Theatre)
Organizator: Paƒstwowa Wy˝sza Szko∏a Filmowa, Telewizyjna i Teatralna
im. Leona Schillera w ¸odzi (Wydzia∏ Aktorski) (Polska)
• Janacek Academy of Music and Performing Arts z Brna (Czechy)
• Reduta Berlin (Niemcy)
Partnerzy:
• Katedra Dramatu i Teatru (Instytut Teorii Literatury, Teatru i Filmu
Uniwersytetu ¸ódzkiego)
• Akademia Teatralna z Warszawy
• Paƒstwowa Wy˝sza Szko∏a Teatralna z Krakowa
• Paƒstwowa Wy˝sza Szko∏a Teatralna z Krakowa – Oddzia∏ Zamiejscowy we Wroc∏awiu
Czas trwania: paêdziernik 2003 r. - czerwiec 2004 r.
Projekt składa się z trzech podstawowych części:
1. warsztaty teatralne
2. sceniczna prezentacja (festiwal)
3. konferencja
W marcu 2004 przewidywane są warsztaty teatralne, które mają stanowić miejsce spotkania studentów ze szkół biorących udział w projekcie oraz ich nauczycieli i zawodowych reżyserów lub
dramaturgów. Studenci będą mieli okazję pracować z tekstem na scenie, nieustannie konfrontując
swoje postępy z bardziej doświadczonymi artystami. Celem projektu jest umożliwienie studentom
głębszego zrozumienia dramaturgii współczesnej z innych krajów oraz stworzenie niepowtarzalnej
okazji pracy w środowisku międzynarodowym.
Każda ze szkół uczestniczących w projekcie od października 2003 r. rozpoczyna pracę nad sztukami,
które zostaną wystawione podczas festiwalu w dniach 22-26 marca 2004 r. na scenach łódzkich
teatrów. Spotkanie umożliwi młodym aktorom konfrontację oraz nawiązanie bezpośrednich kontaktów
z rówieśnikami reprezentującymi inne kultury. Będzie to dla uczestników także szansa na zrozumienie
europejskiego wymiaru procesów artystycznych, w których biorą udział. Festiwal jest otwarty dla
publiczności, która będzie miała okazję śledzić kulturową konfrontację odbywającą się na deskach
scenicznych.
Ponadto planowana jest konferencja poświęcona omówieniu aktualnych nurtów w dramacie europejskim, w której wezmą udział zarówno przedstawiciele świata akademickiego (teatrolodzy), jak i twórcy
teatralni (dramatopisarze, reżyserzy, aktorzy), krytycy, tłumacze, przedstawiciele agencji autorskich.
Jednym z celów konferencji jest podjęcie próby zdefiniowania kwestii stanowiących podstawowe, powtarzalne
tematy nowoczesnej dramaturgii oraz klasyfikacji i analizy
wybranych przykładowych dramatów. Odczyty oraz
dyskusje panelowe mają zapewnić uczestnikom projektu
teoretyczną analizę problematyki dramatu europejskiego. Konferencja ma stanowić tło i wsparcie dla działań
praktycznych (warsztatów i prezentacji scenicznych).
110
Spis treści
Uczestnictwo Polski w programach kulturalnych Unii Europejskiej
3
Program ochrony dziedzictwa architektonicznego
7
Wybrane projekty
Zamek w Malborku, konserwacja zachodniej ściany Zamku Średniego
Restauracja Ogrodu Zamku Królewskiego w Warszawie
Synagoga Postępowa (Tempel) w Krakowie
Restauracja Amfiteatru w Łazienkach Królewskich w Warszawie
Konserwacja teatru w Muzeum - Zamku w Łańcucie
Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim
Zespół Klasztorny Ojców Bernardynów w Leżajsku
10
12
13
14
16
18
20
Program Raphael
23
Wybrane projekty
Konserwacja i wystawa sztuki barokowej w kościele pielgrzymkowym.
Wsparcie programów w zakresie konserwacji barokowych ołtarzy i drewnianych rzeźb
NAVIS II
26
28
29
Program Kaleidoscope
32
Wybrane projekty
Świat według Themersonów
Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT ‘93
IV Międzynarodowy Festiwal Malta
QUO VADIS EUROPE? (2)
XXXIII Międzynarodowy Festiwal „Wratislavia Cantans” Muzyka i Sztuki Piękne Wrocław
II Festiwal Szekspirowski 1998
36
38
40
42
43
44
46
Program Ramowy Kultura 2000
Edycja 2001
49
Wybrane projekty
Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Dialog - Wrocław”
Mit rytualnego morderstwa
L’Art à l’hopital en Europe
ARENA
World View Network
Quelles réutilisations pour l’architecture historique aujourd’hui?
Safeguarding historical waterfront sites. The case of Bryggen in Bergen.
Magic Net – Connecting classic drama to a young audience
52
54
56
58
60
62
64
65
66
Edycja 2002
Wybrane projekty
Socland – Multimedia Exihibition
IMoDaL (International Meetings on Drama and Liturgy) 2002 – 2003
70
74
76
111
Porozmawiaj ze mną o mnie, o sztuce i o ważnych sprawach po polsku, fińsku i szwedzku.
Pan Pan International Theatre Symposium
Apollonia - Visual Arts Networks
Blisko – Daleko – Przestrzenie Życia (Spaces to Live)
Network Baltic – a new dimension
Exhibition of Works of Visual Art about Emigration
In-visible Out-skirt
ECHO – Rzeźba i dźwięk
RADAR - Creative human lab in European cities
ARCHIPEL
Wall & Paper – Schoenbrunn
78
80
82
84
86
88
90
92
93
94
96
Edycja 2003
Polscy operatorzy kulturalni na rok 2003
Wybrane projekty
Nieznane źródła muzyki europejskiej – Antyczna Grecja
Pomosty - Bridges
XI Międzynarodowy Festiwal Sztuka Ulicy 2003
PROBALTICA 2003 - X Festiwal Muzyki I Sztuki Krajów Bałtyckich
VII Festiwal Szekspirowski
Europejscy sąsiedzi – Europejski teatr (European Neighbours – European Theatre)
Nadzór merytoryczny:
Joanna Sanetra
Agata Etmanowicz
Opracowanie i redakcja:
Tarnowska Fundacja Kultury
Projekt graficzny i druk:
PIRUS MTL Studio Graficzne i Wydawnictwo
ISBN 03-919120-2-7
112
98
100
102
104
106
108
110

View

Transkrypt

Podobne dokumenty

Gazeta Wyborcza pisze o nas

NR 34 - Lipiec 2014