Wykład r_pracy_cut - E-SGH

Makroekonomia II
Rynek pracy
DR ADAM CZERNIAK
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE
KATEDRA EKONOMII II
2
RÓŻNE TYPY BEZROBOCIA
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie przymusowe
3
 To liczba osób, które chcą i są zdolne pracować za
oferowaną za ich kompetencje płacę rynkową w, ale
nie mogą znaleźć zatrudnienia, niezależnie od tego,
jak silnie go poszukują.
 Koncepcja bezrobocia przymusowego jest ściśle
powiązana ze sztywnością płac i keynesizmem.
 Przeciwieństwem bezrobocia przymusowego jest
bezrobocie dobrowolne – sytuacja, w której
jednostki nie chcą podjąć pracy po rynkowej płacy w.
 Składa się na nie bezrobocie:
• cykliczne, • strukturalne i • frykcyjne
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie cykliczne
4
 To bezrobocie przymusowe związane z wahaniami
koniunktury
 Jest bezpośrednio zależne od luki popytowej:


jeżeli produkcja rzeczywista jest mniejsza od produkcji potencjalnej
wówczas bezrobocie cykliczne jest dodatnie
jeżeli produkcja rzeczywista jest większa od produkcji potencjalnej
wówczas bezrobocie cykliczne jest ujemne
 Specjalną odmianą bezrobocia cyklicznego jest
bezrobocie sezonowe


jest związane z występującymi w trakcie jednego roku wahaniami
popytu na pracę na skutek zjawisk sezonowych (pory roku, okresy
zbiorów, święta)
dotyczy pracowników z takich branż, jak rolnictwo, budownictwo,
łowiectwo, gastronomia, hotelarstwo, a nawet handel.
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie strukturalne
5
 To bezrobocie przymusowe występujące w
niektórych regionach albo sektorach gospodarki w
sytuacji, gdy cała gospodarka znajduje się w
równowadze
 Pojawia się na przykłady, gdy kompetencje osób
poszukujących pracy nie są dopasowane do wymagań
stawianych przez pracodawców
 Bezrobocie strukturalne rośnie w okresach przemian
transformacyjnych, gdy ograniczane jest
zatrudnienie w całych branżach przemysłowych (np.
górnictwie czy hutnictwie)
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie frykcyjne
6
 Bezrobocie frykcyjne występuje dlatego, że trzeba
czasu, aby pracownik poszukujący pracy znalazł
odpowiedni dla niego wakat
 Jest zależne od czasu potrzebnego na znalezienie
pracy
 Jest odwrotnie proporcjonalne do elastyczności
rynku pracy
Bezrobocie frykcyjne = (s/f)L
s – stopa zwolnień; f – stopa podjęć pracy
L – liczba pracowników
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie naturalne
7
 To bezrobocie, które występuję w gospodarce w
sytuacji równowagi na rynku pracy, dlatego zwane
jest też często bezrobociem równowagi
 Bezrobocie całkowite jest równe bezrobociu
naturalnemu, gdy bezrobocie cykliczne jest zerowe
 Składa się na nie bezrobocie dobrowolne,
strukturalne i frykcyjne
Adam Czerniak, SGH
Inne typy bezrobocia
8
 Bezrobocie fikcyjne obejmuje osoby, które podają
się za bezrobotne (aktywnie poszukujące pracy), ale
faktycznie tej pracy nie szukają



osoby pracujące na czarno;
osoby zarejestrowane w urzędach pracy ze względu na
ubezpieczenie zdrowotne;
czasami obejmuje też bezrobocie dobrowolne.
 Bezrobocie ukryte obejmuje osoby, które podają
się za nieaktywne zawodowo, ale faktycznie
poszukują pracy


występuje zazwyczaj wśród młodzieży i kobiet;
jest uwarunkowane kulturowo.
Adam Czerniak, SGH
9
RÓŻNE MIARY BEZROBOCIA
Adam Czerniak, SGH
Podstawowe mierniki sytuacji na rynku pracy
10
 Populacja w wieku produkcyjnym (N)
 Pracujący (L)
 Bezrobotni (U)
 Wynagrodzenie (w)
 Współczynnik aktywności zawodowej = (L+U)/N
 Stopa bezrobocia = U/(L+U)
 Wydajność pracy y = Y/L
 Jednostkowe koszty pracy ULC = w/y
 Fundusz pracy = wL
 Tygodniowa liczba godzin pracy
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie rejestrowane
11
 Definicja GUS:
„Osoby, które ukończyły 18 lat i nie osiągnęły wieku emerytalnego,
niezatrudnione i niewykonujące innej pracy zarobkowej, zdolne i
gotowe do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy i
zarejestrowane we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego
lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukujące
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej”
 Obejmuje wszystkie osoby dorosłe zarejestrowane w
urzędach pracy
 Uwzględnia bezrobocie fikcyjne
Adam Czerniak, SGH
Bezrobocie według BAEL
12
 Dane z ankietowych badań aktywności ekonomicznej
ludności
 Definicja GUS:
„Osoby w wieku 15-74 lata, które spełniają jednocześnie trzy warunki:

w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi,
aktywnie poszukiwały pracy, tzn. podjęły konkretne działania w ciągu
4 tygodni (wliczając jako ostatni - tydzień badany), aby znaleźć pracę,

były gotowe (zdolne) podjąć pracę w okresie: wg BAEL - w ciągu
dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym, wg NSP 2002 i
NSP 2011 w tygodniu badanym lub następnym”

Adam Czerniak, SGH
13
DETERMINANTY WYSOKOŚCI
WYNAGRODZEŃ
Adam Czerniak, SGH
Wysokość realnych płac
w neoklasycznej teorii makroekonomicznej
14
Funkcja produkcji
𝑌 = 𝐹 𝐾, 𝐿 = 𝐴𝐾 𝛼 𝐿𝛽
A – technologia, K – kapitał, L – pracujący
α – kapitałochłonność produkcji
β – pracochłonność produkcji
Warunek maksymalizacji zysku przy zadanym poziomie kapitału
Π = 𝐹 𝐿 − 𝑤𝐿
𝑀𝑃𝐿 = 𝐹 ′ 𝐿 = 𝑤
W teorii neoklasycznej realne płace zależą wyłącznie
od krańcowej produktywności pracy
Adam Czerniak, SGH
Uwzględniane w literaturze determinanty płac
15
Co wpływa na nominalną dynamikę wynagrodzeń:
 Inflacja
 Wydajność pracy
 Wahania płacy progowej
 Skłonność pracodawców do przyznawania płac
motywujących
 Zmiany w klinie podatkowym
 Wysokość stóp procentowych
 Konkurencyjność cenowa na rynku międzynarodowym
 Stopa bezrobocia
Adam Czerniak, SGH
16
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY PŁACAMI A
BEZROBOCIEM
Adam Czerniak, SGH
Wysokość płac wpływa na
równowagę na rynku pracy (1)
17
w
Podaż
pracy
Bezrobocie
przymusowe
w’
B
A
E
w*
Popyt na
pracę
LD
Adam Czerniak, SGH
L*
LS
L
Wysokość płac wpływa na
równowagę na rynku pracy (2)
18
Płace mogą kształtować się powyżej poziomu
równowagi, gdy:
 rząd wprowadza zbyt wysoką płacę minimalną
 firmy wypłacają płace motywacyjne
 krzywa związkowej podaży pracy znacząco odbiega od
indywidualnej krzywej podaży pracy

efekt insider-outsider
Adam Czerniak, SGH
Wysokość płac wpływa na
równowagę na rynku pracy (3)
19
Związkowa
podaż pracy
w
Indywidualna
podaż pracy
w*
B
E
A
w’
Popyt na
pracę
L*
Adam Czerniak, SGH
L’
LS
L
Sztywność płac a oczyszczanie rynku pracy
20
 Wysokość nominalnych wynagrodzeń cechuje niska
zmienność w czasie
 Zwłaszcza spadek nominalnych płac następuje bardzo
powoli, co wymusza przejściowy wzrost bezrobocia
 W sytuacjach szoków makroekonomicznych
dostosowanie na rynku pracy następuje bardzo
powoli. Przykłady:

Nieoczekiwana deflacja

Głęboka recesja gospodarcza

Nagłe pogorszenie konkurencyjności gospodarki
Adam Czerniak, SGH
Wpływ bezrobocia przymusowego na tempo
wzrostu wynagrodzeń
21
 Wysokie bezrobocie przymusowe ogranicza siłę
negocjacyjną pracowników, prowadząc do niższego
tempa wzrostu wynagrodzeń [tzw. rynek
pracodawcy]

bezrobocie cykliczne dodatnie
 Niskie bezrobocie przymusowe ogranicza siłę
negocjacyjną pracodawców, prowadząc do wzrostu
płac motywacyjnych i przyspieszenia tempa wzrostu
wynagrodzeń [tzw. rynek pracownika]

bezrobocie cykliczne ujemne
Adam Czerniak, SGH
Zależność między wzrostem płac
a bezrobociem
Dynamika płac
22
TEORIA KLASYCZNA
Stopa bezrobocia
Źródło: Kuh 1967
Adam Czerniak, SGH