6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego

6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Obrady Okrągłego Stołu (Okrągły Stół) prowadzone były od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez
przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz kościelnej. Tak naprawdę
prowadzone były w kilku różnych miejscach, ale ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w
siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Pałac
Prezydencki) w Warszawie, przy wspomnianym okrągłym stole, skąd nazwa wydarzenia. W
obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby. Do głównych zespołów należały :
zespół
ds. gospodarki i polityki
społecznej, zespół
ds. reform
politycznych, oraz zespół
ds. pluralizmu związkowego.
Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, nie bez znaczenia dla
Europy i Świata, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe.
Obrady Okrągłego Stołu, 1989 rok
Geneza Okrągłego Stołu
1 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
W połowie sierpnia 1988 roku władze PRL rozpoczęły rozmowy z opozycją spowodowane
licznymi, trwającymi od kwietnia w różnych regionach Polski protestami społecznymi. Dzięki nim
31 sierpnia w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie odbyło się spotkanie generała Czesława
Kiszczaka oraz Lecha Wałęsy, na którym obecny był także biskup Jerzy Dąbrowski oraz
sekretarz Komitetu Centralnego Stanisław Ciosek. Kolejne nastąpiło 15 września, oprócz
Kiszczaka, Wałęsy i Cioska byli na nim także Andrzej Stelmachowski i ksiądz Alojzy Orszulik. 1
6 września rozpoczęły się, znane jako rozmowy w
Magdalence
, rozmowy władz państwowych z przedstawicielami ruchu solidarnościowego i Kościoła podczas
których głównym ogniskiem zapalnym była kwestia legalizacji Solidarności. Uzgodniono iż
Okrągły Stół powstanie w połowie października, a jego tematyką ma być: "model
funkcjonowania państwa i życia publicznego, przyspieszenie rozwoju i modernizacja gospodarki
narodowej, kształt polskiego ruchu związkowego". Październikowy termin nie został jednak
dotrzymany, ponieważ Solidarność nie zgadzała się na warunki rządowe: żądała legalizacji oraz
nieingerowania w składzie strony solidarnościowo-opozycyjnej przyszłego Okrągłego Stołu.
27 września 1988 roku stanowisko premiera objął Mieczysław Rakowski, 14 października został
natomiast powołany jego gabinet. W grudniu rozpoczęły się obrady X Plenum Komitetu
Centralnego PZPR, podczas którego dyskutowano możliwość rozmów z Solidarnością oraz jej
legalizacji. Spowodowały one duży konflikt w partii, w tym zmiany w Biurze Politycznym.
Ostatecznie, dzięki naciskowi m.in. Jaruzelskiego i Kiszczaka, przyjęto "Stanowisko X Plenum
KC PZPR w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego". Umożliwiło to rozpoczęcie
przygotowań do obrad Okrągłego Stołu.
27 stycznia 1989 nastąpiło kolejne spotkanie Wałęsy i Kiszczaka, podczas którego ustalono
procedurę i zakres obrad oraz ostateczny termin rozpoczęcia.
Postanowienia
- utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego
województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3);
- kwotowe wybory do Sejmu – 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla
PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla prokomunistycznych organizacji katolików : PAX, UChS i PZKS
(5%). Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35, z czego pierwsze były obsadzane w
wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw. listy krajowej, na której
znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni; o pozostałe 35% miejsc (161
mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni;
2 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
- utworzenie urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią
kadencję;
- zmiana prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności;
- dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie
"Tygodnika Solidarność");
- przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych"
jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych.
Dziś, oryginalny, okrągły stół eksponowany jest w Pałacu Prezydenckim w Warszawie w sali
na parterze lewego (północnego) skrzydła. 6 lutego 2009 roku, podczas uroczystych obchodów
20-lecia obrad, stół został ponownie przeniesiony do Sali Kolumnowej. Od 2009 przy stole
odbywają się lekcje historii dla uczniów warszawskich szkół.
Sala Kolumnowa Pałacu Prezydenckiego
3 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Uczestnicy obrad plenarnych
W obradach plenarnych oraz w zespołach uczestniczyli : pierwsi trzej prezydenci III RP (Lech
Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński),
pięciu późniejszych premierów (Czesław Kiszczak, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Miller, Jan
Olszewski, Jarosław Kaczyński),
czterech późniejszych wicepremierów,
sześciu późniejszych marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu,
ponad 75 późniejszych ministrów i wiceministrów,
ok. 100 późniejszych parlamentarzystów,
kilku późniejszych prezesów Sądu Najwyższego, Trybunałów, redaktorów naczelnych gazet.
Uczestnicy obrad „Okrągłego Stołu” z podziałem na strony :
Strona rządowo-koalicyjna
Tomasz Adamczuk
Norbert Aleksiewicz
Stanisław Ciosek
4 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Aleksander Gieysztor
Wiesław Gwiżdż
Marek Hołdakowski
Jan Janowski
Janusz Jarliński
Czesław Kiszczak
Zenon Komender
Jan Karol Kostrzewski
Mikołaj Kozakiewicz
Bogdan Królewski
Aleksander Kwaśniewski
Maciej Manicki
5 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Harald Matuszewski
Leszek Miller
Alfred Miodowicz
Kazimierz Morawski
Jerzy Ozdowski
Anna Przecławska
Tadeusz Rączkiewicz
Jan Rychlewski
Władysław Siła-Nowicki
Zbigniew Sobotka
Romuald Sosnowski
6 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Stanisław Wiśniewski
Jan Zaciura
Edward Zgłobicki
Strona solidarnościowo-opozycyjna
Stefan Bratkowski
Zbigniew Bujak
Władysław Findeisen
Władysław Frasyniuk
Bronisław Geremek
Mieczysław Gil
Aleksander Hall
Jacek Kuroń
7 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Władysław Liwak
Tadeusz Mazowiecki
Jacek Merkel
Adam Michnik
Alojzy Pietrzyk
Edward Radziewicz
Henryk Samsonowicz
Grażyna Staniszewska
Andrzej Stelmachowski
Stanisław Stomma
Klemens Szaniawski
8 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Jan Józef Szczepański
Edward Szwajkiewicz
Józef Ślisz
Witold Trzeciakowski
Jerzy Turowicz
Lech Wałęsa
Andrzej Wielowieyski
Obserwatorzy kościelni
ks. Bronisław Dembowski
bp Janusz Narzyński
ks. Alojzy Orszulik
Rzecznicy prasowi
9 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Janusz Onyszkiewicz
Jerzy Urban
Uczestnicy obrad w zespole ds. reform politycznych
Strona solidarnościowo-opozycyjna
Bronisław Geremek – przewodniczący
Piotr Baumgart
Ryszard Bender
Zbigniew Bujak
Aleksander Hall
10 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Jarosław Kaczyński
Krzysztof Kozłowski
Marcin Król
Jacek Kuroń
Bogdan Lis
Tadeusz Mazowiecki
Adam Michnik
Edmund Jan Osmańczyk
Ryszard Reiff
Antoni Stawikowski
Stanisław Stomma
11 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Adam Strzembosz
Janina Zakrzewska
Strona rządowo-koalicyjna
Janusz Reykowski – przewodniczący
Jan Banaszkiewicz
Jan Błuszkowski
Artur Bodnar
Kazimierz Cypryniak
Zofia Czaja
Andrzej Gdula
Stanisław Gebethner
Mariusz Gulczyński
12 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Jan Jachymek
Bogdan Królewski
Hieronim Kubiak
Rajmund Moric
Kazimierz Orzechowski
Jan Rychlewski
Karol Szyndzielorz
Jerzy Uziębło
Jerzy Wiatr
Piotr Winczorek
Jan Zaciura
13 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Sylwester Zawadzki
Uczestnicy obrad w zespole ds. gospodarki i polityki społecznej
Strona solidarnościowo-opozycyjna
Witold Trzeciakowski – przewodniczący
Janusz Beksiak
Ryszard Bugaj
Zbigniew Bujak
Mieczysław Gil
Helena Góralska
14 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Krzysztof Hagemejer
Gabriel Janowski
Cezary Józefiak
Andrzej Miłkowski
Jan Mujżel
Aleksander Paszyński
Jan Rosner
Grażyna Staniszewska
Tomasz Stankiewicz
Andrzej Stelmachowski
Andrzej Topiński
Andrzej Wieczorek
15 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Andrzej Wielowieyski
Irena Wóycicka
Strona rządowo-koalicyjna
Władysław Baka – przewodniczący
Stanisław Długosz
Ryszard Gorycki
Jerzy Gruchalski
Jan Kaczmarek
Józef Kaleta
Grzegorz Kołodko
Jan Kołodziejczak
16 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Wincenty Lewandowski
Maciej Manicki
Wacław Martyniuk
Józef Okuniewski
Andrzej Olechowski
Kazimierz Olesiak
Antoni Rajkiewicz
Zdzisław Sadowski
Ireneusz Sekuła
Karol Szwarc
Władysław Szymański
Marcin Święcicki
17 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Mieczysław Wilczek
Henryk Witkowski
Uczestnicy obrad w zespole ds. pluralizmu związkowego
Strona solidarnościowo-opozycyjna
Tadeusz Mazowiecki – przewodniczący
Artur Balazs
Władysław Frasyniuk
Lech Kaczyński
Władysław Liwak
18 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Albin Melcer
Jacek Merkel
Alojzy Pietrzyk
Edward Radziewicz
Edward Szwajkiewicz
Józef Ślisz
Henryk Wujec
Tadeusz Zieliński
Strona rządowo-koalicyjna
Aleksander Kwaśniewski – przewodniczący
Jan Brol
19 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Witold M. Góralski
Ludwik Gracel
Stanisław Jagiełło
Mieczysław Jakubowski
Janusz Jarliński
Jacek Krzyżanowski
Maciej Lubczyński
Stanisław Majewski
Walery Masewicz
Harald Matuszewski
Lesław Nawacki
Kazimierz Obsadny
20 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
Janusz Pawłowski
Tadeusz Rączkiewicz
Walerian Sanetra
Władysław Serafin
Romuald Sosnowski
Anatol Wasiljew
Stanisław Wiśniewski
Jan Wołek
Obserwator z ramienia Międzynarodowego Biura Pracy MOP
Witold Nawrocki
21 / 22
6 lutego 2014 roku, minęło 25 lat od rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu.
przygotował : Matthias
źródło : pl.wikipedia.org
22 / 22