Gdzie soliści z tamtych lat

Nr 27 (170), 7 II 1984
Gdzie soliści z tamtych lat
W ubiegły piątek wystąpiła w Filharmonii Białostockiej z recitalem organowym Maria Terlecka. Należy ona
do nielicznego grona kobiet grających na tym skomplikowanym instrumencie, nazwanym kiedyś, chyba z racji
jego złożoności, królem wszystkich instrumentów.
Oprócz Marii Terleckiej, w charakterze solisty dość regularnie występuje tylko klarnecista Białostockiej
Filharmonii — Beniamin Przeździęk. Na ostatnim koncercie symfonicznym wykonał on Rapsodię na klarnet i
orkiestrę Debussy'ego imponując stałą formą i świetną techniką. A drzewiej inaczej bywało. Panie pianistki
grywały koncerty Mozarta, Beethovena, Griega a skrzypkowie — Mendelssohna i Czajkowskiego. Dzisiaj
młodzi nasi instrumentaliści kończą zwykle karierę solisty na... koncercie dyplomowym. Czy nie ma obecnie w
Białymstoku pianisty, skrzypka, czy wiolonczelisty, którzy zdolni byliby dać recital bądź zagrać koncert z
orkiestrą? W innych miastach bynajmniej nie większych i nie mających filii muzycznej akademii tacy artyści
bywają. Przybędzie wkrótce do nas pianista kielecki Władysław Kutrzeba, który kilka lat temu grał Koncert emolł Chopina.
Mamy jednak organistkę. Maria Terlecka grywa nie tylko u nas; występuje w wielu miastach w Polsce na
Międzynarodowych Festiwalach Muzyki Organowej i Kameralnej, koncertowała także wielokrotnie w Danii i
RFN. Można więc nazwać ją — analogicznie do organów — królową białostockich muzyków. Nasza
eksportowa solistka została niedawno szczęśliwą matką. Tym bardziej należy podziwiać odwagę
zaprezentowania się w pełnym recitalu. Na pochwałę zasługuje także sam układ programu. Terlecka nie od dziś
słusznie propaguje dawną muzykę polską. Tym razem także rozpoczęła występ literaturą rodzimą — prześlicznym Preludium Jana Podbielskiego — perełką muzyki polskiego baroku. Po tym wirtuozowskim utworze
nastąpiły dwie miniatury polskiego renesansu: anonimowe Praeambulum i Taniec "Hayducki" Mikołaja z
Krakowa. Zachęcam artystkę do przedstawienia naszej publiczności wielu innych nieznanych kart polskich
tabulatur organowych. Bowiem w stosunku do własnej muzyki postępujemy jeszcze wedle starej sentencji:
"Cudze chwalicie, swego nie znacie".
Centralne pozycje recitalu — utwory Jana Sebastiana Bacha i Cesara Francka — wykonała Terlecka z dużą
kulturą i wirtuozerią. W kompozycjach Bacha (opracowanie Koncertu a-moll Vivaldiego, dwa Chorały oraz
Preludium i fuga f-moll) stosowała umiarkowanie różnicowaną rejestrację, zgodną z najlepszymi kanonami
stylistycznymi, przemieszczonymi w nasze czasy dzięki epokowej pracy Alberta Schweitzera. Również
rozbudowane Preludium, fuga i wariacja h-moll op. 18 Francka pozostawiły, dobre wrażenie, aczkolwiek
większa swoboda w kształtowaniu preludium, przecież z założenia quasi improwizacyjnym, przydałaby
głębszej romantycznej ekspresji tej muzyce.
Ogólnie — recital bez wątpienia udany. Jedyną przykrą jego stroną był zupełny brak zainteresowania ze
strony kolegów muzyków-pedagogów, a także uczniów tychże pedagogów. Nasuwa się w związku z tym
pytanie: czy jest w Białymstoku tzw. środowisko muzyczne? I nasuwa się również odpowiedź: nie ma. Jest
tylko zbiór iluś tam jednostek.
STANISŁAW OLĘDZKI