Jolanta Szulakowska-Kulawik Antyczne dokonania enologiczne

Jolanta Szulakowska-Kulawik
Antyczne dokonania enologiczne jako źródło inspiracji
europejskiej kultury muzycznej - praca doktorska
Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych
Uniwersytetu Śląskiego
Streszczenie
Głównymi tezami pracy jest z jednej strony założenie o jedności kultury europejskiej
objawiającej się w swym daleko sięgającym zróżnicowaniu oraz, z drugiej strony, rozumienie
antycznego obszaru uprawy wina jako centrum myślenia innowacyjnego, także w sferze
muzyki. Całość kultury europejskiej traktowana jest jako dziedzictwo starożytności, a kolejne
reinterpretacje kanonów antycznych te zależności argumentują w różnych sferach.
Poszczególne epoki historyczne rozpatrywane są według subiektywnych założeń
ideologicznych w kontekście wpływów antycznych określonych jako izolacja, asymilacja,
konflikt i integracja. W rozprawie zostały również ukazane hipotezy znanych uczonych: o
retardacji dziedziny muzyki wobec innych sztuk, o dychotomicznym zróżnicowaniu
geograficznym kultury kontynentu, o przeciwieństwie prądów płynących z centrum i peryferii
czy o sinusoidalnym oglądzie kultury.
Exemplum pierwszej tezy in varietate concordia jest rozdział o wielowiekowych
odmiennościach mentalności i estetyki niemieckiej i francuskiej, co jest zobrazowane także w
sferze muzyki, centralny zaś rozdział jest chronologicznym ujęciem historii uprawy wina w
Europie, kulturowych konsekwencji tej uprawy dla literatury, sztuki, w tym muzyki oraz
wykładnią drugiej tezy o innowacyjnym sposobie myślenia na tym określonym terytorium w
dyscyplinie sztuki dźwięków.
Dopełnieniem obrazu o wartościach kultury europejskiej są rozdziały szósty (opis
wyselekcjoowanych toposów kultury europejskiej, np. ogrodu, Liebestod, sielanki czy
czarownicy) oraz siódmy, będęcy zarysowaniem toposu coincidentio oppositorum w
subiektywnym przedstawieniu w postaci czterech procesów dyfuzji komponentów procesów
mentalnych – interferencji, inkrustacji, konwergencji i anuncjacji oraz w opisie wybranych
syndromów kulturowych wyjaśnianych w odniesieniu do muzyki (ars antiqua i ars nova,
sacrum i profanum, ratio i emotio, agon i koegzystencja, narracja i struktura, bohatera i
tłumu).
Bazą prezentacji jest metoda komparatystyczna, hermeneutyczny ogląd dzieł
muzycznych w swej ewolucji na tle przeobrażeń socjologicznych, stylistycznych i
geograficznych w oparciu o wykładnię nowej antropologii kultury. Oparciem intelektualnym
są ważne dla myśli europejskiej publikacje m. in. N. Daviesa, E. Curtiusa, J. Le Goffa, L.
Meyera, R. Tarnasa, A. Toynbeego oraz M. Tomaszewskiego (muzyka).