PDF - Urząd Miasta Częstochowy

Aktualności - Urząd Miasta Częstochowy
Oficjalny portal miejski
15 kwietnia 2015
Skype do nieba
Ikony z ich pracowni znajdują się w wielu prywatnych zbiorach i kościołach w Polsce, Europie,
USA, Kanadzie, Australii i Muzeum Watykańskim. Niedawno wykonana przez nich ikona trafiła
również do prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Katarzyna Stawarska-Kula i Jarosław
Kula to małżeństwo z Częstochowy, które ikonopisarstwem zajmuje się od 14 lat.
Dlaczego ikony?
Kiedy zakładali swoją pracownię, była to trzecia pracownia ikonopisarstwa w Polsce, obecnie
należy do czołówki profesjonalnych.Na pomysł jej założenia wpadła Pani Katarzyna, która
szukała wówczas jako plastyk zajęcia dla siebie. Szybko i z pełnym przekonaniem zaczęła
wprowadzać myśl w życie. Kilka lat spędziła ucząc się ikonopisarstwa w Zakonie Jezuitów w
Krakowie. Do zajęcia wkrótce przekonała męża - z zawodu elektroenergetyka po Politechnice
Częstochowskiej. Obecnie dzielą się pracą, ona zajmuje się malowaniem ikon, on ich
złoceniem. W ich teamie jest również stolarz wykonujący na zamówienie specjalistyczne
podobrazia. Specjalnością małżeństwa jest malarstwo bizantyjskie i gotyckie oraz pozłotnictwo,
a od niedawna konserwacja zabytków.
Czym jest ikona?
Ikona jest obecnie związana ze sztuką sakralną Kościoła Wschodniego. Tymczasem jej
historia sięga nawet V-VI wieku, a te najstarsze odnajdywano w całym świecie chrześcijańskim
od Syrii po Egipt, od bizantyjskiego wschodu po karoliński zachód.
- Ikona wbrew ogólnemu przeświadczeniu nie może być pojmowana wyłącznie w kategorii
przedmiotów artystycznych. Zawiera w sobie znacznie więcej. Walor artystyczny jest wartością
poniekąd uboczną – twierdzi Katarzyna Kula. Tym, co wyróżnia ikonę spośród innych obrazów,
jest wiara w to, że poprzez obraz ujawnia się tajemnica Boga. Największe znaczenie w pisaniu
ikon mają dwa elementy: oblicze i kolor. Ikonograf zawsze rozpoczyna pracę od pisania głowy,
to ona dyktuje wymiar i pozycję ciała oraz resztę kompozycji. Centralnym punktem twarzy są
zawsze oczy. Ważny element pisanej postaci stanowi również układ dłoni. Kolory mają również
swoją symbolikę: złoty to światło; czerwień – ludzką naturę lub męczeństwo, zieleń - wieczność,
nadzieję, młodość, a błękit - niebo, głębię i tajemniczość.
Proces powstawania ikony
Ikony są pisane według zbioru ścisłych reguł, czyli tzw. Kanonu ikonopisarskiego.
Przestrzeganie tych zasad pozwala na stworzenie ikony kanonicznej. Deska, na której pisana
jest ikona, to dobrze wysuszone drzewo lipowe. Deskę okleja się płótnem. Robi się to za
pomocą gorącego kleju króliczego lub innego skórnego kleju i płótna. Ważne, by materiały
1/2
Aktualności - Urząd Miasta Częstochowy
Oficjalny portal miejski
używane w pracy były jak najbardziej naturalne. Następnie na ikonę nakłada się zazwyczaj w
około dwunastu warstwach. (jedna warstwa na jeden dzień) grunt klejowo-kredowy tzw.
Lewkas. Kiedy grunt całkowicie wyschnie, ikonę szlifuje się bardzo dokładnie do efektu poleru.
Później powstaje szkic postaci, nanosi się na niego złoto różnymi technikami. Później dobrze
jest delikatnie wyryć główne linie za pomocą rylca, by podczas malowania nie zatracić szkicu.
Ikonę maluje się prastarą techniką tempery. Używa się suchych pigmentów, zazwyczaj
pochodzenia ziemnego lub mineralnego. Jako spoiwa używa się mieszanki żółtka jaja kurzego i
wina.
- Korzystam z tego, co stworzyła natura. Sama wykonuję farbę z pigmentów mineralnych, czyli
sproszkowanych ziem, kamieni, skał i roślin. Malowanie to dość długi proces, wymagający
koncentracji i wiedzy o sposobach malowania, cieniowania- mówi Katarzyna Kula. Na koniec
nakłada się na ikonę warstwę olify (mieszanki olejów i żywic), by doprowadzić do zespolenia
wszystkich warstw oraz zabezpieczyć ikonę przed wpływem środowiska.
Warsztaty ikonopisarstwa
Od kilku lat Kulowie swoją wiedzą i umiejętnościami z zakresu pisania ikon dzielą się podczas
prowadzonych przez siebie warsztatów. Obejmują one zapoznanie się z temperą jajową,
podstawy pozłotnictwa szlagmetalem, podstawy teologii ikony i symboliki ikonowej. Każdy z
uczestników warsztatów na początku wykonuje Ikonę Mandylion. Kulowie przyznają, że na
warsztaty trafiają różni ludzie. Tacy, którzy kierują się względami finansowymi - chcą się
nauczyć warsztatu, aby potem ikony sprzedawać, i tacy, których pobudkami są potrzeby
duchowe. Ci drudzy są według Kulów najlepszymi uczniami: - Powstawanie ikony to długa i
mozolna praca. Ważna jest tu cierpliwość i wytrwałość.
Skype do nieba
Tworzeniu ikony powinna towarzyszyć modlitwa. Każde działanie przy powstawaniu tego
dzieła ma swoją symbolikę. Zagłębianie się w filozofię powstawania ikony pomaga
uporządkować życie ikonopisarza. Jak mówi Jarosław Kula: - Ikona umożliwia kontakt osobie
wierzącej z Bogiem, duchowością, młodzi ludzie uczestniczący w naszych warsztatach
nazywają ikonę „skype'm do nieba”.
Magda Fijołek
Pozostałe aktualności
2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)