T. Kościół u schyłku średniowiecza

T. Kościół u schyłku średniowiecza
______________________________________________________________________________
1. Kościół katolicki w XV w.
a) rywalizacja kurialistów z koncyliarystami
 kurialiści - uważali, że papież reprezentuje cały Kościół dlatego sobór powinien byd mu
posłuszny
 koncyliaryści – uważali, że najwyższą władzę w Kościele posiada sobór – zjazd wszystkich
biskupów
b) W XV w. doszło do schizmy – rozdziału Kościoła. Przyczyną była chęd narzucenia soborowi
zwierzchności papieża. Polegała ona na tym, że jednocześnie działało kilku papieży. Powodowało
to spadek autorytetu papieża i soboru.
2. Kościół katolicki wobec ruchów religijnych (herezji) i wyznawców innych religii.
a) herezja – odstępstwo od obowiązujących zasad wiary
b) w związku z kryzysem w Kościele pojawiły się liczne herezje, których celem była reforma Kościoła:
 husytyzm – twórcą tego odłamu chrześcijaostwa był Jan Hus, który teologiem z Czech na
przełomie XIV i XV w. Domagał się odprawiania liturgii w języku narodowym i komunii pod
dwoma postaciami (chleba i wina), chciał zmniejszyd liczbę sakramentów i był przeciwnikiem
politycznej władzy papieża. Został ekskomunikowany i spalony na stosie na soborze w
Konstancji. Po jego śmierci husytyzm podzielił się na dwa odłamy:
o kalikstynów – odłam umiarkowany. Kalikstyni porozumieli się z Kościołem.
o taborytów – odłam radykalny, który domagał się reform społecznych.
 Jan Wycliffe – teolog angielski z XIV w. Był zwolennikiem reform Kościoła w oparciu o nauki
Pisma Świętego. Sprzeciwiał się bogactwu Kościoła, supremacji władzy papieskiej.
c) inkwizycja – instytucja kościelna, która powstała w drugiej połowie XII w. , służąca do wykrywania i
sądzenia osób głoszących poglądy niezgodne z przyjętymi przez Kościół.
 W XV w. w Hiszpanii inkwizycja stała się narzędziem w rękach władców. Mianowali oni
inkwizytorów, którzy oskarżali o herezję ich przeciwników politycznych. Dzięki niej władcy
kontrolowali społeczeostwo.
 inkwizycja wystąpiła w Hiszpanii przeciwko Żydom i muzułmanom. Prześladowania
spowodowały, że częśd z nich przyjęła chrześcijaostwo. Wielu Żydów wypędzono.
3. Rola chrześcijaństwa i Kościoła w społeczeństwie, państwie i kulturze w okresie średniowiecza
Rola ta była olbrzymia.
a) Uważano kapłanów za pośredników między Bogiem, a ludźmi.
b) Jednolita organizacja kościelna umożliwiała jednoczenie nowo powstałych paostw.
c) wspólna wiara łączyła Europejczyków – chrześcijaostwo stało się podstawą kształtowania
cywilizacji zachodniej.
d) Kościół był największym właścicielem ziemi i chłopów. Był systemu feudalnego i stał na jego straży.
e) w klasztorach przechowywano dzieła starożytnych autorów i dzięki temu zachowano je do czasów
późniejszych.
f) w klasztorach przepisywano księgi (w skryptoriach)
g) dzięki zakonom upowszechniono w Europie osiągnięcia wiedzy rolniczej
h) Kościół stal u podstaw oświaty – przy klasztorach i katedrach powstawały szkoły