T. 3. Wojna trzynastoletnia 1454 – 1466 1. P

T. 3. Wojna trzynastoletnia 1454 – 1466
_________________________________________________________________________________
1. Przyczyny wojny:
a) niechęd mieszczaostwa i szlachty pruskiej do Zakonu zaowocowało założeniem Związku Pruskiego
w 1440 r. Wywołało to sprzeciw Zakonu – sąd cesarsko-papieski nakazał rozwiązanie Związku
Pruskiego. Wyrok oraz wysoka kontrybucja wywołały wybuch powstania przeciwko Zakonowi.
Delegacja Związku Pruskiego poprosiła Kazimierza Jagiellooczyka o przyłączenie Prus i Pomorza
Gdaoskiego do Królestwa Polskiego.
b) bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny było wydanie aktu inkorporacji (przyłączenia) Prus i
Pomorza Gdaoskiego do Polski przez króla polskiego Kazimierza Jagiellooczyka 6.III. 1454 r.
2. Przebieg wojny
a) Pospolite ruszenie z Wielkopolski zostało rozbite pod twierdzą krzyżacką Chojnice co spowodowało
przedłużenie wojny i spadek popularności Polski wśród powstaoców pruskich.
b) kaprowie gdaoscy pokonali koło Bornholmu flotę duoską, która wspierała Krzyżaków
(Kaper – pirat na usługach monarchy)
c) wykupienie Malborka z rąk najemników czeskich
d) punktem zwrotnym wojny była bitwa koło Świecina (nad Jeziorem Żarnowieckim) w 1462 r., w
której zwycięstwo odniósł Piotr Dunin, dzięki wojskom zaciężnym (najemnikom).
e) W 1463 r. flota krzyżacka została pokonana w bitwie na Zalewie Wiślanym przez połączone floty
Gdaoska i Elbląga.
f) W 1464 r. rozpoczęto rokowania pokojowe, które zakooczyły się podpisaniem II pokoju toruoskiego
w 1466 r.
3. Skutki wojny trzynastoletniej
 na mocy II pokoju toruoskiego z 1466 r. do Polski powróciły Pomorze Gdaoskie, ziemia
chełmioska, przyłączono Warmię, Malbork i Elbląg. Od tej pory wszystkie te ziemie nosiły nazwę
Prus Królewskich.
 Pozostała częśd paostwa zakonnego została nazwana Prusami Książęcymi (stolicą Królewiec) i na
mocy pokoju stała się lennem Królestwa Polskiego. Każdy wielki mistrz Zakonu miał obowiązek
składad hołd lenny królowi polskiemu i wspomagad go w czasie wojny. Skutkiem tego była utrata
suwerenności przez paostwo zakonne.
 Paostwo polskie odzyskało dostęp do morza, dzięki czemu mógł się rozwijad handel. W XVI wieku
Polska stała się „spichlerzem Europy”. Skorzystały na tym również miasta pruskie, a w
szczególności Gdaosk.
 nadanie szlachcie wymuszonych podczas wojny przywilejów przez Kazimierza Jagiellooczyka
przyczyniło się do dalszego ograniczenia władzy królewskiej.