aktywność dobowa chrząszczy diabrotica virgifera le conte na

Transkrypt

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (1) 2010
AKTYWNOŚĆ DOBOWA CHRZĄSZCZY
DIABROTICA VIRGIFERA LE CONTE
NA KUKURYDZY CUKROWEJ
(ZEA MAYS VAR. SACCHARATA) W LATACH 2006–2009
PAWEŁ K. BEREŚ1, ZDZISŁAW KANIUCZAK1, RAFAŁ SIONEK2
1
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy
Terenowa Stacja Doświadczalna
Langiewicza 28, 35-101 Rzeszów
[email protected]
2
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa
Langiewicza 28, 35-101 Rzeszów
I. WSTĘP
Zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa (Diabrotica virgifera Le Conte) występuje w Polsce od 2005 roku (Sahajdak i wsp. 2006). Pomimo natychmiastowego podjęcia przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa działań fitosanitarnych
zmierzających do zlikwidowania pierwszych ognisk szkodnika, nie udało się powstrzymać
jego ekspansji. W kolejnych latach chrząszcze D. virgifera rozszerzyły zasięg swojego
występowania o kolejne województwa (Konefał i wsp. 2007; Konefał i Bereś 2009).
Z racji tego, że najprawdopodobniej nie uda się całkowicie zwalczyć tego gatunku
w Polsce, konieczne jest wypracowanie takiego postępowania, które pozwoli ograniczyć straty ekonomiczne, jakie z czasem powstaną w następstwie żerowania larw oraz
chrząszczy.
Aktualnie dominującym na plantacjach kukurydzy stadium rozwojowym D. virgifera są chrząszcze. Podejmowane działania zwalczające osobniki dorosłe mają głównie na
celu ograniczenie liczby samic składających jaja, co umożliwia obniżenie populacji
szkodnika w kolejnych latach. Jest to bardzo ważne z uwagi na wysoką płodność gatunku. Jak podaje bowiem Chiang (1973) jedna samica może złożyć nawet ponad 1 000 jaj.
Celem badań było określenie aktywności dobowej chrząszczy D. virgifera na kukurydzy cukrowej pod kątem możliwości wyznaczenia optymalnej godziny, w jakiej należałoby prowadzić obserwacje polowe nad tym gatunkiem oraz wykonać zabieg zwalczający.
II. MATERIAŁ I METODY
Badania wykonano w latach 2006–2009 na kukurydzy cukrowej odmiany Candle
uprawianej na powierzchni 0,06 ha w Terliczce koło Rzeszowa.
Dzienna aktywność chrząszczy Diabrotica virgifera Le Conte
99
W celu określenia optymalnego terminu wykonania badań nad aktywnością dobową
chrząszczy począwszy od czerwca aż do końca okresu wegetacji kukurydzy prowadzono 2–3 razy w tygodniu obserwacje nad dynamiką występowania szkodnika na plantacji. Podstawowe analizy rozpoczynano z chwilą stwierdzenia wyraźnego i stałego wzrostu populacji D. virgifera. W okresie licznego występowania chrząszczy obserwacje nad
ich dzienną aktywnością wykonywano pięć razy w ciągu doby w godzinach: 6:00, 9:00,
12:00, 15:00 oraz 18:00. W tym celu każdorazowo metodą „przemarszu” dokładnie
przeglądano po 100 kolejnych roślin w pięciu miejscach plantacji (razem 500) notując
liczebność imago na roślinach oraz miejsca najliczniejszego występowania.
III. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Wyniki dotyczące dziennej aktywności chrząszczy D. virgifera uzyskane w latach
2006–2009 prezentują tabele 1–4.
W okresie prowadzenia badań warunki meteorologiczne sprzyjały lotom chrząszczy
oraz zasiedlaniu roślin kukurydzy. Nie stwierdzono występowania w tym czasie opadów deszczu, silnego wiatru ani innych niekorzystnych warunków pogodowych, które
mogłyby istotnie zakłócić rozwój populacji szkodnika.
W latach 2006–2009 okres najliczniejszego występowania chrząszczy na roślinach
kukurydzy przypadał od trzeciej dekady lipca do połowy sierpnia, gdy kukurydza była
Tabela 1. Dzienna aktywność chrząszczy D. virgifera w 2006 roku
Table 1. Daily activity of D. virgifera beetles in 2006
Data
Date
Liczba zaobserwowanych chrząszczy na 500 roślinach w godzinach
Number of observed beetles on 500 plants in hours
6.00
9.00
12.00
15.00
18.00
31.07
1,0
10,0
3,0
6,0
21,0
1.08
3,0
13,0
2,0
11,0
29,0
2.08
0,0
8,0
7,0
3,0
19,0
3.08
6,0
17,0
5,0
9,0
30,0
4.08
1,0
9,0
8,0
10,0
27,0
5.08
4,0
25,0
11,0
13,0
40,0
6.08
11,0
21,0
16,0
4,0
31,0
7.08
7,0
28,0
9,0
15,0
22,0
8.08
4,0
16,0
5,0
7,0
24,0
19,0
9.08
9,0
7,0
2,0
8,0
10.08
2,0
14,0
10,0
5,0
10,0
11.08
4,0
8,0
4,0
2,0
12,0
12.08
1,0
12,0
7,0
5,0
8,0
13.08
3,0
6,0
6,0
4,0
9,0
7,0
26,0
13,0
14,0
40,0
Procentowy udział
Percentage share [%]
100
Data
Date
6.00
9.00
12.00
15.00
18.00
18.07
2,0
21,0
4,0
11,0
30,0
19.07
5,0
29,0
9,0
10,0
41,0
20.07
9,0
17,0
7,0
16,0
46,0
21.07
4,0
24,0
12,0
27,0
53,0
22.07
3,0
35,0
10,0
21,0
67,0
23.07
7,0
27,0
8,0
17,0
79,0
24.07
5,0
39,0
13,0
28,0
80,0
28.07
2,0
15,0
5,0
16,0
29,0
29.07
5,0
12,0
4,0
7,0
23,0
04.08
7,0
16,0
8,0
12,0
34,0
05.08
4,0
19,0
11,0
13,0
30,0
5,0
23,0
8,0
17,0
47,0
Procentowy udział
Data
Date
30.07
6.00
9.00
12.00
15.00
18.00
14,0
49,0
20,0
18,0
77,0
31.07
15,0
51,0
29,0
21,0
80,0
1.08
10,0
61,0
34,0
39,0
75,0
2.08
13,0
40,0
21,0
24,0
77,0
3.08
22,0
39,0
13,0
34,0
60,0
4.08
9,0
58,0
19,0
27,0
52,0
5.08
11,0
31,0
27,0
16,0
66,0
6.08
17,0
49,0
31,0
38,0
74,0
7.08
19,0
41,0
25,0
25,0
70,0
8.08
11,0
59,0
13,0
27,0
63,0
9.08
10,0
29,0
21,0
33,0
57,0
10.08
13,0
48,0
15,0
28,0
60,0
11.08
17,0
36,0
17,0
21,0
62,0
12.08
10,0
59,0
20,0
33,0
55,0
8,0
26,0
12,0
16,0
38,0
Procentowy udział
Dzienna aktywność chrząszczy Diabrotica virgifera Le Conte
101
Data
Date
6.00
9.00
12.00
15.00
18.00
28.07
7,0
41,0
36,0
21,0
58,0
29.07
11,0
38,0
19,0
21,0
49,0
30.07
15,0
58,0
17,0
19,0
53,0
31.07
3,0
25,0
16,0
8,0
37,0
1.08
10,0
35,0
21,0
14,0
46,0
2.08
16,0
41,0
23,0
28,0
47,0
3.08
5,0
37,0
14,0
17,0
59,0
4.08
11,0
53,0
9,0
26,0
65,0
5.08
9,0
28,0
13,0
21,0
55,0
6.08
14,0
48,0
17,0
19,0
71,0
7.08
3,0
51,0
20,0
15,0
99,0
8.08
13,0
49,0
12,0
23,0
75,0
9.08
18,0
36,0
18,0
14,0
58,0
10.08
9,0
47,0
10,0
9,0
53,0
7,0
29,0
12,0
12,0
40,0
Procentowy udział
w fazie BBCH 67–73 (Adamczewski i Matysiak 2002). Podobny okres najliczniejszego
występowania szkodnika zanotowali w Rumunii Pălăgesiu i wsp. (2001).
Wykonane w tym czasie obserwacje wykazały, że najwyższa liczebność osobników
dorosłych D. virgifera na roślinach kukurydzy występuje po godzinie 9.00 rano oraz po
18.00 wieczorem. Podobną zależność zaobserwowali na Słowacji Varga i Cagan (2005),
którzy najwięcej chrząszczy notowali o godzinie 10.00 przed południem oraz o 18.00 wieczorem. W badaniach własnych szczególnie wysoka aktywność chrząszczy stonki kukurydzianej występowała po 18.00. Potwierdzają to również badania Chianga (1973). Jak
podaje powyższy autor za Ball (1957) może to być związane z procesem składania jaj
przez szkodnika, który jest najintensywniejszy wieczorem.
W okresie najwyższej aktywności chrząszcze D. virgifera były bardzo ruchliwe
i spotykano je na niemal wszystkich nadziemnych częściach roślin, a w szczególności
w okolicach pochew liściowych oraz na blaszkach liści, gdzie gromadził się pyłek,
a także na świeżych znamionach kolb.
Najniższa aktywność imago notowana była o godzinie 6.00 rano, co było najprawdopodobniej związane ze stosunkowo niską temperaturą panującą w tym czasie oraz
obecnością rosy. Obserwowane o tej godzinie chrząszcze były mało ruchliwe i ukryte
głównie w okolicach pochew liściowych w najniższych partiach roślin. Również o godzinie 12.00 liczebność osobników dorosłych na roślinach była stosunkowo niska, co
z kolei mogło wynikać z wysokiej temperatury utrzymującej się w łanie i ukrywaniem
się chrząszczy w zacienionych miejscach. W tym to okresie ich obecność stwierdzana
102
była głównie na blaszkach liściowych w środkowych piętrach roślin oraz pomiędzy
znamionami kolb.
Podsumowując należy stwierdzić, że chrząszcze D. virgifera najaktywniejsze były
o godzinie 9.00 rano oraz po 18.00 wieczorem. W tych godzinach należałoby zalecić
wykonywanie bezpośrednich obserwacji roślin pod kątem obecności tego gatunku w zasiewach kukurydzy. Również jest to najlepszy czas na wykonanie zabiegów chemicznego
zwalczania chrząszczy, które w szczególności powinny być wykonywane pod wieczór,
gdy liczebność szkodnika jest najwyższa i gdy żeruje on prawie na wszystkich nadziemnych częściach roślin.
IV. LITERATURA
Adamczewski K., Matysiak K. 2002. Kukurydza Zea mays L. s. 20–21. W: ”Klucz do Określania
Faz Rozwojowych Roślin Jedno- i Dwuliściennych w Skali BBCH” [K. Adamczewski,
K. Matysiak – tłumaczenie i adaptacja]. Wyd. I., Inst. Ochr. Roślin, 134 ss.
Ball H.J. 1957. On the biology and egg laying habits of the Western corn rootworm. J. Econ.
Entomol. 50: 126–128.
Chiang H.C. 1973. Bionomics of the Northern and Western corn rootworms. Annu. Rev. Entomol. 18: 47–72.
Konefał T., Bereś P.K. 2009. Diabrotica virgifera Le Conte in Poland in 2005–2007 and regulations in the control of the pest in 2008. J. Plant Protection Res. 49 (1): 129–134.
Konefał T., Buzon D., Bereś P.K. 2007. Drugi rok występowania Diabrotica virgifera Le Conte
w Polsce – stan aktualny i nowe doświadczenia w zwalczaniu szkodnika. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 47 (1): 256–262.
Pălăgesiu I., Grozea I., Hăncu M. 2001. Evolution of the pest Diabrotica virgifera virgifera Le
Conte in the Times district. p. 139–149. In: Proceedings XXI IWGO Conference, VIII Diabrotica Subgroup Meeting, Padva, Italy, 27 October – 3 November 2001, Italy, 438 pp.
Sahajdak A., Bereś P.K., Konefał T. 2006. Diabrotica virgifera Le Conte – a new threat to maize
crops in Poland and measures taken against the pest. J. Plant Protection Res. 46 (2): 157–161.
Varga C., Cagan L. 2005. Biology of Western corn rootworm in Central Slovakia. IWGO Newsletter XXVI/2, p. 22.
PAWEŁ K. BEREŚ, ZDZISŁAW KANIUCZAK, RAFAŁ SIONEK
DAILY ACTIVITY OF BEETLES OF DIABROTICA VIRGIFERA LE CONTE
ON SWEET CORN (ZEA MAYS VAR. SACCHARATA) IN 2006–2009
SUMMARY
The research was performed on sweet corn, Candle variety, in Terliczka near Rzeszow, in
2006–2009. In the period from the third decade of July to mid August, when the number of Diabrotica virgifera beetles was the highest, their daily activity on plants was observed at 6.00 a.m.;
9.00 a.m.; 12.00; 3.00 p.m. and 6.00 p.m.
On the basis of performed research it was found that the activity of beetles D. virgifera is the
highest at 9:00 a.m. and 6:00 p.m. Thus, observations of the beetles chemical control, as well as
observations related to that pest’s presence in crops, should be performed at that time.
Key words: Diabrotica virgivera Le Conte, sweet corn, daily activity

aktywność dobowa chrząszczy diabrotica virgifera le conte na

Transkrypt

Podobne dokumenty

Tabela

Blank-Weissberg Stefan, dr – ur. 23 II 1900 w Warszawie, zginął w

„Chrząszcze Polski”

wybrane elementy biologii diabrotica virgifera le conte na podstawie

Zabytki na podłożu papierowym jako środowisko życia owadów

pobierz

LEŚNE ORIGAMI

Hasło larwa-oligopodialna

Test

upraw rzepaku