KOMISJA DS. ŻYCIA KONSEKROWANEGO

www.archpoznan.org.pl
1/9
KOMISJA DS. ŻYCIA KONSEKROWANEGO
I. Aktualna sytuacja w Archidiecezji Poznańskiej
1. Obecność zakonów w istotny sposób kształtuje oblicze Kościoła w Archidiecezji
Poznańskiej. Dowodem na to jest duża liczba świętych i błogosławionych zakonników i zakonnic,
którzy przeszli przez Wielkopolskę. Ten wspaniały szereg uświęconych osób konsekrowanych
rozpoczyna Pięciu Braci Męczenników Polski. Swoją męczeńską śmiercią uświęcili oni początki
działalności Kościoła w naszej Archidiecezji. Przez kolejne stulecia dołączali do nich inni, a wśród
nich, wyniesieni na ołtarze przez Jana Pawła II, św. Urszula Ledóchowska oraz grono
błogosławionych: Maria Karłowska, Rafał Chyliński, poznańscy męczennicy II wojny światowej –
O. Ludwik Mzyk, Br. Józef Zapłata i Br. Grzegorz Frąckowiak – oraz ostatnio beatyfikowana
siostra Sancja Janina Szymkowiak.
2. W XI wieku na terenie Archidiecezji Poznańskiej powstało opactwo benedyktyńskie
w Lubiniu. W następnych wiekach pojawili się cystersi, norbertanie, joannici, franciszkanie,
dominikanie i jezuici. Liczne też, choć w mniejszej ilości niż męskie, były klasztory żeńskie. Nawet
podczas zaborów – gdy działalność większości zakonów była całkowicie zlikwidowana – działały
siostry miłosierdzia i elżbietanki, a także powstawały nowe zgromadzenia zakonne, takie jak sióstr
służebniczek czy pasterek i stowarzyszenia życia apostolskiego.
W okresie międzywojennym na terenie Archidiecezji Poznańskiej powstało Zgromadzenie
Urszulanek Serca Jezusa Konającego i rozpoczęli swoją działalność sprowadzeni przez kardynała
Edmunda Dalbora misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej, a także przeorganizowane z nadaniem
nowych statutów przez Kardynała Hlonda Zgromadzenie Braci Serca Jezusowego. W Poznaniu
zaistniało również Towarzystwo Chrystusowe dla Wychodźców, założone przez kard. Augusta
Hlonda. Po II wojnie światowej znacznie wzrosła liczba zakonów pracujących w Archidiecezji.
Powstało też nowe zgromadzenie zakonne, Misjonarki Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej,
założone przez ks. Ignacego Posadzego TChr. W ostatnim czasie na teren Archidiecezji Poznańskiej
powróciły siostry klawerianki, a swoją działalność rozpoczęli pijarzy.
Czas powojenny zaowocował pojawieniem się instytutów świeckich, nowej formy życia
konsekrowanego dla ludzi świeckich żyjących w świecie. Zachowują one swoją anonimowość,
choć celem ich działalności jest apostolstwo w społeczeństwie, dążenie do przemiany świata od
wewnątrz na podobieństwo ewangelicznego zaczynu. Podejmowane są obecnie prace nad formacją
dziewic konsekrowanych i wdów, aby żyły według ściśle ustalonych statutów i przez swoją
konsekrację uświęcały Kościół.
3. Obecnie na terenie Archidiecezji Poznańskiej działa wiele instytutów życia
konsekrowanego oraz stowarzyszeń apostolskich męskich i żeńskich. Wśród 18 instytutów
męskich, 17 działa na prawie papieskim i 1 na prawie diecezjalnym. Instytuty męskie posiadają 33
domy zakonne i skupiają ok. 600 członków, w tym 260 kapłanów; 6 instytutów posiada nowicjaty,
a 4 wyższe seminaria duchowne. W Archidiecezji istnieje 37 instytutów życia konsekrowanego
żeńskich (dwa zakony kontemplacyjne), w tym 36 na prawie papieskim i 1 na prawie diecezjalnym.
Instytuty żeńskie posiadają 114 domów zakonnych i skupiają ok. 1300 członkiń. Istnieje również
8 żeńskich instytutów świeckich.
W imieniu Arcybiskupa Metropolity posługę pasterską nad osobami konsekrowanymi
w Archidiecezji Poznańskiej sprawuje Referat Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń
Życia Apostolskiego, działający w ramach Wydziału Personalnego i Administracyjnego Kurii
Metropolitalnej.
www.archpoznan.org.pl
2/9
W Archidiecezji Poznańskiej, w celu pogłębienia formacji duchowej oraz koordynowania
współpracy różnych formacji życia konsekrowanego raz w miesiącu, w Poznaniu jest organizowany
dzień skupienia dla przełożonych domowych instytutów żeńskich. Dla pozostałych sióstr spotkania
formacyjne odbywają się też raz w miesiącu, w Poznaniu i w Lesznie. Osobą organizującą
współpracę międzyzakonną w oparciu o zarządzenia biskupa jest siostra referentka diecezjalna; jest
ona mianowana przez biskupa zgodnie z odrębnym dokumentem regulującym sposób powołania
referentki (Regulamin dla zakonnych referentek w diecezjach). Ważnym przeżyciem komunii osób
konsekrowanych w diecezji jest wspólne z biskupem świętowanie w katedrze Dnia Życia
Konsekrowanego (Ofiarowania Pańskiego – 2 lutego) połączone z odnowieniem ślubowania rad
ewangelicznych.
4. W zależności od charyzmatów zakonów, stowarzyszeń i instytutów ujawniają się
różnorodne formy zaangażowania osób konsekrowanych, które przejawiają się w następujących
dziedzinach:
a) modlitwa i duchowa ofiara – wspomaganie i inspirowanie, na płaszczyźnie duchowej,
wszelkiej działalności apostolskiej w Archidiecezji Poznańskiej. W tym wymiarze szczególną
rolę spełniają dwa zakony kontemplacyjne żeńskie: Mniszki Bose Zakonu NMP z Góry Karmel
i Zakon Klarysek od Wiecznej Adoracji;
b) duszpasterstwo – prowadzenie szesnastu parafii oraz diecezjalnego ośrodka rekolekcyjnego
w sanktuarium Matki Bożej Świętogórskiej Róży Duchownej w Gostyniu (Federacja
Kongregacji Św. Filipa Neri); głoszenie rekolekcji i misji ludowych, przeprowadzanie
rekolekcji dla dzieci i młodzieży oraz różnych grup duszpasterskich; prowadzenie
duszpasterstwa specjalistycznego, posługa w konfesjonale (w tym dwa stałe konfesjonały w
Poznaniu, gdzie posługę pełnią Zakon Braci Mniejszych – Franciszkanów i Zakon Braci
Mniejszych Konwentualnych), udział w różnorakich komisjach diecezjalnych;
c) nauka – praca dydaktyczna w wyższych uczelniach, prowadzenie prac naukowych oraz
udział w sympozjach naukowych; na uwagę zasługuje, zorganizowany i prowadzony przez
Zakon Braci Bosych NMP z Góry Karmel w Poznaniu Instytut Duchowości Carmelitanum;
d) działalność wydawnicza – podejmowanie szeregu inicjatyw, w ramach misji głoszenia Słowa
Bożego, by dotrzeć do ludzkich serc przez słowo pisane; ważną rolę odgrywają tu
wydawnictwa: Pallotinum prowadzone przez Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego
(palotyni), wydawnictwo Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej Hlondianum,
wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze oraz wydawnictwo Zakonu Braci
Bosych NMP z Góry Karmel Flos Carmeli; należy też zauważyć znaczenie jakie posiada
dwumiesięcznik Misyjne drogi, wydawany przez Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej;
e) nauczanie i wychowywanie – prowadzenie katechezy w szkołach średnich, gimnazjach,
szkołach podstawowych i w przedszkolach; prowadzenie szkół (Unia Rzymska Zakonu Św.
Urszuli, Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego, Zgromadzenie Sióstr
Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana
Naszego Jezusa Chrystusa), przedszkoli, ośrodków szkolno-wychowawczych, oratoriów
i świetlic;
f) działalność charytatywna – organizowanie i prowadzenie stołówek dla bezdomnych
(w Poznaniu są prowadzone takie jadłodajnie przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek
Rodziny Maryi, Zgromadzenie Sióstr Posługujących Ubogim oraz Zgromadzenie Sióstr
Urszulanek Serca Jezusa Konającego); natomiast pod zarządem księży palotynów prowadzony
www.archpoznan.org.pl
3/9
jest w Poznaniu Dom Charytatywny dla bezdomnych Przystań; osoby konsekrowane
zaangażowane są także w ochronę życia poczętego (Siostry Matki Bożej Miłosierdzia prowadzą
Dom Samotnej Matki w Kiekrzu, Zgromadzenie Sióstr Nazaretanek we współpracy z Caritas
prowadzi w Lesznie Dom Matki i Dziecka); należy także wymienić prowadzenie sierocińców,
placówek opiekuńczo-wychowawczych (Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej);
pracę wśród młodzieży z marginesu, pracę w szpitalach, hospicjach, domach opieki dla
dorosłych, ośrodkach rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych; troskę o rodziny
wielodzietne, o matki samotnie wychowujące dzieci, a także opiekę indywidualną w domach,
organizowanie letnich kolonii i innych form wypoczynku;
g) działalność misyjna – prowadzenie misji na różnych kontynentach świata, wspieranie
misjonarzy modlitwą i ofiarą, przybliżanie wiernym problematyki misyjnej i prowadzenie kół
misyjnych; ze zgromadzeń zakonnych działających na terenie Archidiecezji Poznańskiej
najwięcej zakonników działających w krajach misyjnych pochodzi ze Zgromadzenia Słowa
Bożego i Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej; natomiast z zakonów
żeńskich największą liczbę misjonarek posiada Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety
i Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia NMP.
5. Realizacja ewangelicznego stylu życia zawsze się wiązała z zaparciem samego siebie
(por. Mk 8, 34) i pokonywaniem szeregu zewnętrznych trudności. Aktualnie, jednym z wyzwań,
z jakimi muszą się zmierzyć osoby konsekrowane jest duży wpływ ruchów laicyzujących
i liberalizujących społeczeństwo. Ze środowisk, poddanych tego typu oddziaływaniom, pochodzą
dzisiaj osoby konsekrowane. Stąd też pojawia się coraz więcej niekorzystnych zjawisk we
wspólnotach życia konsekrowanego, takich jak osłabienie ducha ubóstwa, posłuszeństwa, a także
czystości. Mimo wszelkich ludzkich słabości i podejmowanych prób ośmieszania tej formy życia,
jakie prowadzą osoby konsekrowane, cieszą się one w naszej Archidiecezji wielkim szacunkiem.
II. Nauczanie Kościoła
1. Praktykowanie rad ewangelicznych czystości, ubóstwa i posłuszeństwa uobecnia tę formę
życia, jaką wybrał Chrystus i o której pouczał Apostołów oraz tych – mężczyzn i kobiety – którzy
pragnęli Go naśladować. Jezus Chrystus, Bóg-Człowiek, najdoskonalej przeżył swe życie ziemskie
w dziewictwie, ubóstwie i posłuszeństwie. Osoby konsekrowane pragną upodobnić się do Chrystusa
i wyznają, że jest On ich Pierwowzorem (por. Mt 19, 12 i 21) . „Jego sposób życia w czystości,
ubóstwie i posłuszeństwie jawi się bowiem jako najbardziej radykalna forma życia Ewangelią na tej
z i e m i , forma – rzec można – B o sk a , skoro przyjął ją On s a m , Człowiek - Bóg, jako wyraz więzi łączącej
Jednorodzonego Syna z Ojcem i Duchem Św i ęt y m" (VC 18, por. KPK 599-601).
2. Życie konsekrowane jest darem Trójcy Świętej dla Kościoła. Kodeks Prawa Kanonicznego
tak je określa: „Życie konsekrowane przez profesję rad ewangelicznych jest trwałą formą życia, w
której wierni pod działaniem Ducha Świętego, naśladując dokładniej Chrystusa, oddają się
całkowicie umiłowanemu nade wszystko Bogu, ażeby – poświęceni z nowego i szczególnego tytułu
dla chwały Boga, budowania Kościoła i zbawienia świata – osiągnąć doskonałą miłość w służbie
Królestwa Bożego i, stawszy się w Kościele wyraźnym znakiem, zapowiadać niebieską chwałę”
(KPK 573, § 1).
Ślubowane i przeżywane rady ewangeliczne ukazują bardzo głęboko charakter trynitarny życia
osób konsekrowanych. Czystość bowiem, ubóstwo i posłuszeństwo są odblaskiem nieskończonej
miłości łączącej trzy Osoby Boskie, wyrażają całkowity dar z siebie, jaki składają sobie nawzajem
Ojciec, Syn i Duch Święty, są doczesnym odblaskiem harmonii miłości, właściwej Trójjedynemu
Bogu (por. VC 21). Życie konsekrowane powinno być przeniknięte miłością przeżywaną w
wymiarze trynitarnym: „miłością do Chrystusa, która wzywa do zażyłej przyjaźni z Nim, miłością
www.archpoznan.org.pl
4/9
do Ducha Świętego, która usposabia duszę na przyjęcie Jego natchnień, oraz miłością do Ojca –
najgłębszego źródła i najwyższego celu życia konsekrowanego” (VC 21).
3. Naśladowanie życia Chrystusa poprzez praktykę rad ewangelicznych jest również udziałem
w misji Chrystusa, tzn. w Jego ofierze k r z y ż o w e j , która jest nadobfitą miłością B o ż ą , rozlewającą się
na ten świat ( p o r . V C 2 4 ) . Ten paschalny wymiar życia konsekrowanego przejawia się w osobistym
uświęceniu się osób konsekrowanych oraz w wypełnianiu d z i e ł , które – zgodnie ze swym charyzmatem –
charakteryzują i konkretyzują misję wspólnoty konsekrowanej. Poprzez wymiar paschalny, który
znamionuje życie konsekrowane, życie to staje się zarazem znakiem rzeczywistości eschatologicznych.
Zapowiada ono i w pewien sposób uprzedza nadejście „przyszłej e p o k i , kiedy to nastąpi pełnia Królestwa
niebieskiego, które j u ż teraz jest obecne w zalążku i w t a j e m n i c y i kiedy po zmartwychwstaniu ludzie nie
będą się już żenić ani wychodzić za m ą ż , lecz będą niczym aniołowie Boży (por. Mt 22, 30)” (VC 32 ;
po r. KK 5).
4. Życie konsekrowane jest znakiem Kościoła – Oblubienicy i Matki . Wymiar oblubieńczy
podkreśla, że cały Kościół powinien oddawać się w pełni swemu Oblubieńcowi, od którego otrzymuje
wszelkie d o b r o ( p o r . VC 34) . Oddanie się Oblubieńcowi dziewiczą miłością spra wia, że Kościół staje się
obdarzony niezwykłą płodnością, któr a wspomaga narodziny i wzrost Bożego życia w s e r c a c h o s ó b
k o n s e k r o w a n y c h . Jak M a r y j a , nowa Ew a, otwarła się na przyjęcie Słowa Bożego i stała się Jego
Oblubienicą i M a t k ą , a także Matką nowej l udzkoś ci, tak również osoby konsekrowane poprzez swoje
oddanie się Chrystusowi są znakiem oblubieńczości i macierzyństwa Kościoła.
Dzięki życiu konsekrowanemu Kościół wyraziściej jawi się też jako Ciało Chrystusa oraz
organiczna komunia obejmująca wielorakie powołania, charyzmaty i posługi (por. KK 4, 12, 13;
KDK 32). Dlatego profesja rad ewangelicznych należy do życia i świętości Kościoła (por. KK 44;
KPK 574). Stąd też „życie konsekrowane, obecne w Kościele od samego początku, nigdy nie
zaniknie jako jego niezbywalny i konstytutywny element, ponieważ wyraża samą jego naturę” (VC
29; por. PC 1).
5. Dar życia konsekrowanego oraz wierność jego charyzmatowi winny rodzić w osobach
konsekrowanych g ł ę b o k ą świadomość eklezjalną i mobilizować do stałego wysi łku, aby żyć
„z Kościołem, dla Kościoła i w K o ś c i e l e ” . Życie osoby konsekrowanej jest wyrazem życia
kościelnego. Na tym opiera się postawa uległości zakonników oraz innych osób konsekrowanych w o b e c
„pasterzy ustanowionych dla kierowania K o ś c i o ł e m , j a k również obowiązek włączenia się w życie
Kościoła partykularnego i wzbogacania go swoimi specyficznymi d a r a m i , przez pracę wewnątrz niego i
jako j ego część, a nie po prostu jako siła uzupełniają c a ” ( Jan Paweł II, Wierni własnemu
charyzmatowi żyjcie we wspólnocie z Kościołami lokalnymi). Cała zaś „wspólnota Kościoła powinna
na nowo odkryć bogactwo prorockiego świadectwa, jakie stanowi życie konsekrowane w różnorodności
swych charyzmatów i zadań apostolskich”( J a n Paweł II, Całkowicie oddani służbie braciom; por. KK
46).
6. Osoby konsekrowane stanowią integralną część Kościoła lokalnego, na którego czele stoi
biskup diecezjalny, i w nim realizują swoje życiowe powołanie. W związku z tym biskup ma
obowiązek troski o różne formy życia konsekrowanego występujące na terenie diecezji i o ich
rozwój. „Do kompetentnej władzy kościelnej należy interpretacja rad ewangelicznych, prawne
regulowanie ich praktyki, ustanawianie stałych form takiego życia przez kanoniczną aprobatę, jak
również odpowiednia troska, aby instytuty wzrastały i rozwijały się zgodnie z duchem ich
założycieli i zdrowych tradycji” (KPK 576). Biskup koordynuje i określa rodzaje współpracy
w działalności apostolskiej osób konsekrowanych z duchowieństwem diecezjalnym. Troszczy się
o wzajemną ich solidarność, obopólne poznanie i likwidowanie ewentualnych napięć.
www.archpoznan.org.pl
5/9
Osoby konsekrowane powinny okazywać biskupowi cześć i posłuszeństwo ze względu na
jego pasterski autorytet w Kościele lokalnym i ze względu na konieczność jedności i zgody w pracy
apostolskiej (por. KK 45).
Poszczególne instytuty, zachowując wewnętrzną autonomię w sprawach swoich wspólnot,
podlegają biskupowi w działalności apostolskiej i pracy duszpasterskiej.
„Kościoły i kaplice zakonne, szkoły (z wyjątkiem wewnętrznych szkól instytutu) oraz
wszelkie dzieła religijne i charytatywne powierzone zakonnikom podlegają władzy biskupa
diecezjalnego, który ma prawo je wizytować w czasie wizytacji pasterskiej lub kiedy uzna to za
stosowne, osobiście lub przez swego delegata. Zgodnie z przepisami prawa powszechnego
i partykularnego tylko biskup diecezjalny udziela kapłanom zakonnym upoważnienia
do sprawowania sakramentu pokuty i głoszenia słowa Bożego na terenie diecezji” (PSA 10).
III. Zadania stojące przed Archidiecezją Poznańską
Osoby konsekrowane realizują swoje powołanie i zadania apostolskie w komunii
z Kościołem powszechnym i lokalnym. „Wasze powołanie do Kościoła powszechnego realizuje się
w ramach Kościoła lokalnego” (DC 17).
Ta komunia powinna być realizowana w następujących wymiarach: w życiu duchowym,
w duchowości komunii, na polu działalności ewangelizacyjnej i w trosce o powołania. Synod
pragnie ukazać, na różnych płaszczyznach, zadania osób konsekrowanych w stosunku do Kościoła
w Archidiecezji Poznańskiej i zadania Archidiecezji w stosunku do osób konsekrowanych.
1. Świadectwo życia duchowego
a) więź z Chrystusem
Chrystus powinien stawać się centrum i jedynym sensem życia osób konsekrowanych.
Osobowa relacja, przyjaźń z Jezusem, promieniuje na zewnątrz i staje się świadectwem dla
wspólnoty eklezjalnej. Takiego świadectwa potrzeba dziś w sposób wyjątkowy, gdy narasta ilość
obowiązków, pracy, kontaktów i powstaje pokusa zagubienia żywej więzi z Bogiem i właściwej
hierarchii wartości.
b) modlitwa
Synod wzywa osoby konsekrowane do jak najczęstszej modlitwy w intencji Archidiecezji
Poznańskiej i wszystkich jej aktualnych problemów, dzieł apostolskich, spraw publicznych i
społecznych. Szczególną rolę w tym wymiarze powinny spełniać zakony kontemplacyjne. Należy
zauważyć, że siostry klauzurowe winny otrzymać wsparcie materialne potrzebne do prowadzenia
godziwej egzystencji.
c) rady ewangeliczne
Świadectwem głębokiej więźli z Chrystusem jest życie według rad ewangelicznych. W
czasach dominacji użycia, kultu ciała i propagowania przekonania, że życie w czystości jest
nierealne, osoby konsekrowane, składając ślub czystości i żyjąc jego duchem dają świadectwo, że
życie w czystości jest możliwe. Stanowią też wsparcie dla małżonków i osób samotnych,
realizujących swoje powołanie w innym stanie życia.
W dobie wszelkiego rodzaju konsumpcjonizmu i pogoni za pieniądzem osoby
konsekrowane przez ślub ubóstwa ukazują bliźnim, że Bóg może stać się jedynym bogactwem
człowieka.
www.archpoznan.org.pl
6/9
W okresie liberalizmu, lekceważenia prawa i niszczenia autorytetu ślub posłuszeństwa jest
przykładem podporządkowania się prawu Bożemu i ukazaniem wartości posłuszeństwa w relacjach
międzyludzkich.
d) liturgia i Eucharystia
Komunia Kościoła powszechnego i lokalnego najpełniej realizuje się w liturgii. Osoby
konsekrowane gorliwym sprawowaniem Eucharystii, adoracją Najświętszego Sakramentu i Liturgią
Godzin powinny coraz bardziej przyczyniać się do pogłębienia życia duchowego w Archidiecezji
Poznańskiej.
2. Duchowość komunii
a) komunia wewnątrz instytutu i w każdej wspólnocie
Wzajemna miłość we wspólnotach osób konsekrowanych jest autentycznym świadectwem
przeżywania wiary i troski o wspólnotę kościelną. Wspólnoty te powinny być w Archidiecezji
Poznańskiej ogniskami prawdziwej jedności i miłości chrześcijańskiej.
Ważną rolę we wspólnotach konsekrowanych pełnią chorzy siostry i bracia. Potrzebują oni
szczerego zainteresowania, poświęcenia czasu i duchowego wsparcia. Przez swoje cierpienie
znoszone w duchu wiary wnoszą oni wielki wkład w życie Kościoła w Archidiecezji Poznańskiej.
Osoby konsekrowane powinny starać się otaczać jak największą opieką i wsparciem,
zarówno duchowym jak i materialnym, swoich braci i siostry pracujących na misjach.
b) komunia z biskupem
Biskup jako ojciec i pasterz całego Kościoła partykularnego w duchu miłości pasterskiej
powinien wspierać osoby konsekrowane. Ze swej strony osoby konsekrowane powinny
wielkodusznie współpracować z biskupem we wszelkich rodzajach działalności apostolskiej. Istotna
jest obopólna troska, by w duchu komunii kościelnej rozwijała się miedzy osobami
konsekrowanymi a biskupem harmonijna i owocna współpraca.
Dla lepszej współpracy i wzajemnej pomocy należy w formacji kleryków w seminarium
diecezjalnym i na Wydziale Teologicznym szerzej uwzględnić tematykę z dziedziny życia
konsekrowanego i jego miejsca w Kościele. W ten sposób zostaną przygotowani kompetentni
spowiednicy i kierownicy duchowi dla osób konsekrowanych. Natomiast w formacji osób
konsekrowanych należy zwrócić uwagę na ich związek z kościołem lokalnym, w którym
urzeczywistnia się Kościół powszechny, i na ich odpowiedzialność za jego oblicze.
c) komunia w parafii
Domy zakonne nie powinny izolować się od życia parafii. Osoby konsekrowane mają
obowiązek utrzymywać kontakt z proboszczem, interesować się sprawami parafii i czynić je
przedmiotem modlitwy. W miarę potrzeb i możliwości powinny spieszyć z pomocą w doraźnych
pracach duszpasterskich. Natomiast stałe zaangażowanie w pracy parafialnej musi mieć za
podstawę umowę między proboszczem a osobami konsekrowanymi i wymaga odpowiedniego
wynagrodzenia. Łączność z parafią przejawiać się winna także w uczestnictwie w nabożeństwach w
kościele parafialnym, zwłaszcza (choć nie tylko) z okazji uroczystości odpustowej, adoracji
Najświętszego Sakramentu czy procesji. Harmonijne współżycie osób konsekrowanych
i proboszcza buduje wspólnotę parafialną, podczas gdy wszelkie konflikty działają rozkładowo
(por. PSA 18).
W niesieniu pomocy w pracy parafialnej w szczególny sposób zaangażowane są żeńskie
instytuty zakonne. Do pracy w parafii przełożone zakonne powinny kierować siostry,
uwzględniając ich kwalifikacje, uzdolnienia, a także właściwy charyzmat i cele instytutu. Wyższe
www.archpoznan.org.pl
7/9
przełożone zakonne nie powinny jednak bez bardzo ważnej przyczyny przenosić siostry katechetki
w czasie trwania roku szkolnego.
Siostra zakonna podejmuje pracę na podstawie umowy między parafią reprezentowaną przez
księdza proboszcza a instytutem reprezentowanym przez kompetentną przełożoną. Umowa określa
rodzaj pracy podejmowanej przez siostrę zakonną, zakres jej obowiązków, czas pracy i zasady
wynagrodzenia. W umowach należy uwzględniać też dzień wolny od zajęć parafialnych. Należy
podkreślić, że każda umowa winna być zatwierdzona przez Kurię Metropolitalną, a aneksy
personalne należy uaktualniać na bieżąco. Wyraźnie należałoby zaznaczyć, że mieszkanie i inne
świadczenia ze strony parafii stanowią element wynagrodzenia.
W pracy parafialnej siostra podlega zwierzchnictwu księdza proboszcza, winna spełniać
jego polecenia i składać mu relacje ze swej pracy. W sprawach życia zakonnego siostra podlega
przełożonym zakonnym, które jednak w swych decyzjach mają obowiązek uwzględniać także
postulaty pracy parafialnej (por. PSA 19). Często nieprzestrzeganą zasadą umowy jest przenoszenie
siostry bez konsultacji z proboszczem, a tylko poinformowanie go, że coś takiego nastąpi.
Księdzu proboszczowi powinien leżeć na sercu stan materialny ubogich wspólnot
zakonnych, choćby obecne w nich siostry nie pracowały w parafii z powodu choroby czy starości.
d) komunia ze świeckimi
Osoby konsekrowane powinny dążyć do autentycznej współpracy ze świeckimi na różnych
odcinakach pracy duszpasterskiej. Wspólne działania mogą przyczynić się do poszerzają
możliwości ich oddziaływania na osoby świeckie i szerszej realizacji ich życiowego posłannictwa.
Należy też zapoznawać osoby świeckie z istotą i różnymi formami życia konsekrowanego,
istniejącymi problemami, a także z duchowością poszczególnych instytutów. Dotyczy to zwłaszcza
instytutów świeckich, które są najmniej znane.
e) komunia między instytutami
W procesie tworzenia komunii diecezjalnej ważną rolę odgrywa współpraca
międzyzakonna. Powinna ona uwzględniać dzielenie się doświadczeniami na płaszczyźnie
duchowej, jak i duszpasterskiej oraz wyrażać się poprzez wspólne dni skupienia, podejmowanie
refleksji nad ważnymi zagadnieniami dotyczącymi życia konsekrowanego i życia Archidiecezji
Poznańskiej.
Przygotowanie do dojrzałego przeżywania komunii diecezjalnej wymaga pogłębionej
formacji eklezjalnej, zarówno w okresie przygotowania do ślubów wieczystych (aspirat, postulat,
nowicjat, juniorat), jak i po ich złożeniu.
W procesie formacji stałej osób konsekrowanych należy zwracać uwagę na rozwijanie u
nich ducha misyjnego i zapału ewangelizacyjnego, a także należy troszczyć się o to, by zdobywały
odpowiednią wiedzę teologiczną i umiejętności praktycznego działania w dziedzinie
duszpasterskiej.
Gorliwość misyjna zmierzająca do szerzenia Ewangelii powinna się ujawnić w tworzeniu
kół misyjnych dzieci, młodzieży i dorosłych.
3. Ewangelizacja
a) działalność wychowawczo-katechetyczna
Większość wysiłków duszpasterskich osób konsekrowanych, szczególnie sióstr zakonnych,
koncentruje się wokół katechezy w szkołach podstawowych i gimnazjalnych. Praca katechetyczna
wiąże się dzisiaj z różnorakimi trudnościami dlatego wymaga rozwijania ducha wiary, poświęcenia
i głębokiego zapału apostolskiego;.
www.archpoznan.org.pl
8/9
Obecność sióstr w szkole, zwykle bardzo ceniona przez grono pedagogiczne, winna stawać
się okazją do dawania świadectwa wiary w środowisku szkolnym.
Należy wspierać siostry w ich pracy, a rodzicom uświadamiać ich rolę w procesie
religijnego wychowania dzieci.
Osoby konsekrowane pracujące w zakładach wychowawczych prowadzonych w całości
przez dany instytut, jak przedszkola, domy dziecka, zakłady wychowawcze, internaty, należy
wspierać duchowo, a także materialnie, ponieważ w obecnej sytuacji często nie posiadają żadnych
dotacji państwowych lub są one niewystarczające.
b) działalności charytatywna
Synod zachęca instytuty życia konsekrowanego działające na terenie Archidiecezji
Poznańskiej do prowadzenia, na miarę ich możliwości, jak największej ilości placówek
opiekuńczych dla dzieci, młodzieży, chorych i starszych, domów dziennego pobytu, jadłodajni,
świetlic dla dzieci, poradni pomagających w sytuacjach patologicznych czy stresogennych, a także
do włączania się w ogólnodiecezjalne działania w tym względzie, do współpracy z innymi
instytutami życia konsekrowanego, a na terenie parafii do współdziałania z miejscowymi kołami
Caritas.
c) różne rodzaje działalności duszpasterskiej
Instytuty zakonne męskie, prowadzące już liczne dzieła apostolskie w naszej Archidiecezji,
Synod wzywa do chętnego głoszenia rekolekcji i misji, przeprowadzania dni skupienia, pomocy w
spowiedzi, w tym stałych dyżurów w sprawowaniu sakramentu pojednania, a także do zajmowania
się różnego rodzaju duszpasterstwami specjalistycznymi np. akademickim, służby zdrowia,
inteligencji, małżeństw niesakramentalnych.
Wskazane byłoby intensywniejsze prowadzenie warsztatów dla rekolekcjonistów
parafialnych i szkolnych, poradnictwo w problematyce dotyczącej sekt, formacja kierowników
duchowych.
Aktualnie istnieje też potrzeba, by osoby konsekrowane włączały się w tworzenie ośrodków
i szkół modlitwy, zwłaszcza dla ludzi świeckich. To zadanie należy powierzać osobom dobrze
przygotowanym i mającym doświadczenie modlitwy wewnętrznej.
4. Troska o powołania
Panu Bogu należy okazywać wdzięczność za każde powołanie do życia konsekrowanego.
Napawa jednak niepokojem, mający miejsce w ostatnim czasie, znaczny spadek powołań,
zwłaszcza do instytutów żeńskich. Troska o powołania jest naszym wspólnym zadaniem, dlatego z
całą powagą trzeba podjąć zachętę Chrystusa: „Proście Pana żniwa, aby wyprawił robotników na
żniwo swoje” (Łk 10, 2).
Wykaz dokumentów
DC
Kongregacja Zakonów i Instytutów Świeckich, Dimensio Contemplativa,
Wymiar kontemplacyjny życia zakonnego, W: Życie konsekrowane
w dokumentach Kościoła. Kraków 2003.
www.archpoznan.org.pl
9/9
Jan Paweł II, Całkowicie oddani służbie braciom. W: L`Osservatore Romano (wydanie
polskie), 4/2004.
Jan Paweł II, Wierni własnemu charyzmatowi żyjcie we wspólnocie z Kościołami lokalnymi.
W: Jan Paweł II o życiu zakonnym. Przemówienia – Listy Apostolskie
– Instrukcje. Poznań – Warszawa 1981.
KDK
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele, Gaudium et spes,
W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań 1968.
KK
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele, Lumen gentium,
W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań 1968.
KPK
Kodeks Prawa Kanonicznego, Pallottinum 1984.
MR
Kongregacja Biskupów i Kongregacja Zakonów i Instytutów Świeckich,
Mutuae relationes, Wytyczne dla wzajemnych stosunków między
biskupami i zakonnikami, W: Życie konsekrowane w dokumentach
Kościoła. Kraków 2003.
NMI
Jan Paweł II, List apostolski Novo millennio ineunte, Pallottinum. Poznań 2001
PC
Sobór Watykański II, Perfectae caritatis, Dekret o przystosowanej odnowie
życia zakonnego Soboru Watykańskiego II, W: Sobór Watykański II.
Konstytucje, dekrety, deklaracje. Poznań 1968.
PSA
Poznański Synod Archidiecezjalny 1992-1993. Dokumenty. Poznań 1993.
RC
Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia
Apostolskiego, Instrukcja Rozpocząć na nowo od Chrystusa, W: Życie
konsekrowane w dokumentach Kościoła. Kraków 2003.
RD
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska, Redemptionis donum, W: Życie
konsekrowane w dokumentach Kościoła. Kraków 2003.
Regulamin dla zakonnych referentek w diecezjach. Dokument Konferencji Episkopatu Polski
wydany w porozumieniu z Konferencją Wyższych Przełożonych Żeńskich
Zgromadzeń Zakonnych w Polsce. Warszawa 1994.
VC
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Vita consecrata, Pallottinum, Poznań
1996.