Wieści z archiwum cz. XI

12
W tym roku mija 25 lat od narodzin Solidarnoœci, z tej okazji prezentujê cykl dokumentalnych publikacji na bazie swojego archiwum,
dokumentów, które udostêpni IPN a tak¿e czytelnicy... Dziœ odcinek jedenasty:
wieœci z archiwum cz.11 (XI)
To by³ dzieñ historyczny nie tylko w wymiarze Œwinoujœcia, bowiem od tego dnia ze Œwinoujœcia wysz³a i przyjê³a siê w ca³ym kraju koncepcja walki
o uwolnienie siê z kajdan komunistycznego systemu poprzez now¹ formê walki o legalizacjê Solidarnoœci.
Œwinoujœcie - wtorek, 4 listopada 1986, cz.2
27 kwietnia 2005
Spokojne spotkanie ponad setki osób w salce
katechetycznej koœcio³a p.w. Chrystusa Króla
w Œwinoujœciu wstrz¹snê³o próchniej¹cym systemem komunistycznym w Polsce. A przecie¿ efektem tego spotkania by³a tylko podpisana przez 10
pracowników Morskiej Stoczni Remontowej kartka papieru, która trafi³a dwa dni póŸniej do S¹du
Wojewódzkiego w Szczecinie. Czego¿ to siê przestraszyli w³adcy PRL, skoro nazajutrz sprowadzono do spokojnego Œwinoujœcia posi³ki w postaci
kompanii ZOMO oraz dodatkowych kilkunastu
funkcjonariuszy S³u¿by Bezpieczeñstwa?
W wydaniu z ubieg³ego tygodnia przedstawi³em przebieg spotkania ponad setki zgromadzonych w sali katechetycznej przy koœciele p.w. Chrystusa Króla, pos³uguj¹c siê jedynie protoko³ami
przes³uchañ czterech uczestników, do³¹czonymi
do akt Kolegium ds. Wykroczeñ.
Dziœ publikujê historyczny dokument, który
wówczas powsta³ oraz kilka innych obrazuj¹cych
szaleñcz¹ reakcjê ówczesnych w³adz PRL. Za tydzieñ ci¹g dalszy
Stanis³aw Mo¿ejko
* * * * *
Œwinoujœcie, dnia 4 listopada 1986
S¹d Wojewódzki W Szczecinie
Wydzia³ I Cywilny
Sekcja Rejestracji Zwi¹zków Zawodowych
27 kwietnia 2005
W n i o s k o d a w c a:
Komitet Za³o¿ycielski Zwi¹zku Zawodowego
Solidarnoœæ Pracowników Morskiej Stoczni
Remontowej w Œwinoujœciu w sk³adzie:
Marian Nowakowski,
ul. Œwierczewskiego 11/7 Œwinoujœcie
Andrzej Lewandowski,
ul. Wielkopolska 1/18 Œwinoujœcie
Tomasz Poteralski,
ul. Armii Ludowej 8 B/6 Œwinoujœcie
Jacek Lisowski,
ul. Walki M³odych 1/17 Œwinoujœcie
Janusz Musold, ul. TUR 13 Œwinoujœcie
Tadeusz Korol,
ul. Gdyñska 25/20 Œwinoujœcie
Zbigniew Laps,
ul. Wielkopolska 16 Œwinoujœcie
Kazimierz Zieliñski,
ul. Armii Ludowej 6 H / 14 Œwinoujœcie
Krzysztof Lazer,
ul. Dzier¿yñskiego 27 C / 6 Œwinoujœcie
Witold Gasztych,
ul. Modrzejewskiej 20 Œwinoujœcie
sk³ada wniosek o wpisanie Zwi¹zku Zawodowego Solidarnoœæ Pracowników Morskiej Stoczni Remontowej w Œwinoujœciu do rejestru zak³adowych organizacji zwi¹zkowych, powo³uj¹c siê
na art. 1 ust.1, art.10 i art.18 ust.1 w powi¹zaniu
z art. 19 ust.1 ustawy z dnia 8 paŸdziernika 1982
o zwi¹zkach zawodowych (Dz. U. z 1985r.,
Nr 54, poz. 277).
Uzasadnienie
W dniu 4 listopada 19866 odby³o siê zebranie
pracowników Morskiej Stoczni Remontowej
w Œwinoujœciu, którzy wyrazili wolê za³o¿enia
zwi¹zku zawodowego. Podjêto uchwa³ê
o za³o¿eniu zwi¹zku. Wybrano komitet za³o¿ycielski w sk³adzie 10 osób. Nastêpnie przedstawiono
projekt statutu, który po dyskusji zosta³ uchwalony przez cz³onków za³o¿ycieli. Uchwalony statut
za³¹cza siê w dwóch egzemplarzach. Za³o¿ony
Zwi¹zek Zawodowy Solidarnoœæ Pracowników
MSR w Œwinoujœciu zrzesza pracowników MSR,
terenem dzia³ania jest MSR w Œwinoujœciu. Liczba
za³o¿ycieli w dniu z³o¿enia wniosku o rejestracjê
wynosi³a 15 osób.
za³¹czniki:
- uchwa³a o za³o¿eniu zwi¹zku
- dwa egzemplarze statutu
Cz³onkowie Komitetu Za³o¿ycielskiego
podpisy nieczytelne
* * * * *
Œwinoujœcie, dnia 7 listopada 1986
Tomasz Poteralski
ul. Armii Ludowej 8 B / 6
72-600 Œwinoujœcie
S¹d Wojewódzki w Szczecinie
Wydzia³ I Cywilny
Sekcja Rejestracji Zwi¹zków
Zawodowych
dot. rejestracji Zwi¹zku Zawodowego Solidarnoœæ Pracowników Morskiej Stoczni Remontowej w Œwinoujœciu
Dnia 6 listopada 1986 zosta³em zabrany z zak³adu pracy na przes³uchanie przez funkcjonariuszy S³u¿by Bezpieczeñstwa. Przes³uchuj¹cy mnie
funkcjonariusz S³u¿by Bezpieczeñstwa groŸbami
odpowiedzialnoœci karnej wymusi³ /podyktowa³/
na mnie oœwiadczenie /bez daty/, z którego treœci wynika, ¿e zamierzam siê wycofaæ z komitetu
za³o¿ycielskiego Zwi¹zku Zawodowego Solidarnoœæ Pracowników Morskiej Stoczni Remontowej.
Niniejszym uniewa¿niam to oœwiad
c z e n i e w ca³oœci, z³o¿one w Rejonowym Urzêdzie Spraw Wewnêtrznych w Œwinoujœciu i proszê
uprzejmie o zapewnienie mi skutecznej obrony
prawnej, abym w przysz³oœci nie by³ bezpodstawnie nara¿any na tego typu dzia³ania S³u¿by Bezpieczeñstwa, gdy¿ z udzielonej mi porady prawnej wynika, ¿e moje dzia³ania s¹ legalne.
Tomasz Poteralski
podpis nieczytelny
* * * * *
Œwinoujœcie, dnia 8 listopada 1986
Tadeusz Korol
ul. Gdyñska 25/20
72-600 Œwinoujœcie
Prokuratura Rejonowa
w Œwinoujœciu
Zawiadomienie o przestêpstwie
Zgodnie z ustaw¹ o zwi¹zkach zawodowych
utworzony zosta³ komitet za³o¿ycielski Zwi¹zku
Zawodowego Solidarnoœæ Pracowników Morskiej Stoczni Remontowej w Œwinoujœciu. Dnia 6
listopada 1986 w S¹dzie Wojewódzkim w Szczecinie z³o¿ony zosta³ formalny wniosek o rejestracjê Zwi¹zku.
Jednak w dniu 6 listopada 1986 zosta³em wezwany do Rejonowego Urzêdu Spraw Wewnêtrznych w Œwinoujœciu, gdzie podczas przes³uchania
na powy¿sz¹ okolicznoœæ funkcjonariusz S³u¿by
Bezpieczeñstwa powiedzia³ mi, ¿e je¿eli nie wycofam podpisu to mogê utraciæ pracê a nawet ¿ycie.
Tego rodzaju dzia³anie jest sprzeczne z prawem a w szczególnoœci z rozdzia³em drugim ustawy z dnia 8 paŸdziernika 1982 o zwi¹zkach zawodowych oraz art. 8 ust. 3 Konstytucji PRL
w zwi¹zku z ³amaniem praworz¹dnoœci i dlatego
wnoszê o wszczêcie postêpowania karnego przeciwko temu funkcjonariuszowi w oparciu o art.
246 kodeksu karnego za przekroczenie swoich
uprawnieñ polegaj¹ce na przestêpczym nadu¿yciu w³adzy.
Tadeusz Korol
* * * * *
Œwinoujœcie, dnia 12 listopada 1986
Komitet Za³o¿ycielski
Zwi¹zku Zawodowego Solidarnoœæ
Pracowników Morskiej Stoczni
Remontowej w Œwinoujœciu
Prokurator Generalny PRL
Warszawa
Zawiadomienie o przestêpstwie
W dniu 6 listopada 1986 w Sadzie Wojewódz-
kim w Szczecinie z³o¿ony zosta³ nasz wniosek
o zarejestrowanie Zwi¹zku Zawodowego Solidarnoœæ Pracowników Morskiej Stoczni Remontowej w Œwinoujœciu zgodnie z ustaw¹ o zwi¹zkach zawodowych
Jednak wp³ynê³o do nas szereg skarg od pojedynczych cz³onków komitetu za³o¿ycielskiego i innych osób, w których podaje siê nam, ze terenowi funkcjonariusze S³u¿by Bezpieczeñstwa wzywaj¹c ich na przes³uchania w bli¿ej nieokreœlonym
celu gro¿¹ im miêdzy innymi utrat¹ pracy i poniesieniem przez nich odpowiedzialnoœci karnej.
Podobne dzia³ania podjêto w Morskiej Stoczni
Remontowej, gdzie kierownik dzia³u kadr wzywa³
cz³onków komitetu za³o¿ycielskiego sugeruj¹c im
mo¿liwoœæ utraty pracy, twierdz¹c wbrew ustawie sejmowej, ze tworzenie zwi¹zków zawodowych jest nielegalne.
Tego rodzaju dzia³ania tych funkcjonariuszy terenowych i osób odpowiedzialnych w zak³adzie
pracy jest sprzeczn¹ z prawem samowol¹.
W zwi¹zku z tym komitet za³o¿ycielski uprzejmie prosi o skuteczn¹ interwencjê aby zaniechano tych dzia³añ.
cz³onkowie komitetu za³o¿ycielskiego
podpisy nieczytelne
* * * * *
Rejonowe Kolegium ds. Wykroczeñ
przy Prezydencie Miasta Œwinoujœcie
nr rej. 1519/86
ORZECZENIE
Kolegium w sk³adzie:
Jan Kulejewski
Maria Kwiecieñ
Stanis³aw Jankowski
z udzia³em protokolanta
Danuta Piasecka - Bursiak
po przeprowadzeniu w dniu 24 listopada
1986 w Œwinoujœciu rozprawy w trybie zwyczajnym w sprawie ob. Mo¿ejko Stanis³aw obwinionego o to, ¿e w dniu 4 listopada 1986 w godzinach od 18.00 do 20.00 w pomieszczeniach plebani Koœcio³a p.w. Chrystusa Króla kierowa³ zgromadzeniem które wspólnie z innymi osobami zorganizowa³, nie uzyskuj¹c zezwolenia Urzêdu Miejskiego w Œwinoujœciu, uznaje obwinionego winnym pope³nienia zarzucanego mu czynu, co stanowi wykroczenie z art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu wykroczeñ i na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu
wykroczeñ wymierza karê zasadnicz¹ grzywny
w wysokoœci 45.000,- s³ownie: czterdzieœci piêæ
tysiêcy z³otych. Koszty postêpowania w wysokoœci 1000,- s³ownie: jeden tysi¹c z³otych ponosi
ukarany.
Uzasadnienie
Obwiniony nie przyzna³ siê do winy pope³nienia czynu zarzucanego mu we wniosku o ukaranie wykroczenia t.j. zorganizowania i kierowania
zgromadzeniem w dniu 4 listopada 1986. Linia
obrony obwinionego sprowadzona zosta³a do
twierdzeñ zawartych w ustawie o zwi¹zkach zawodowych, której jednolity tekst opublikowano
w Dzienniku Ustaw z 1985, Nr 54, poz.277.
W tym kontekœcie obwiniony twierdzi, ¿e postawiony mu zarzut naruszenia art. 52 § 1 pkt 1
kodeksu wykroczeñ jest chybiony, poniewa¿ dzia³a³ w granicach prawa.
Kolegium zwa¿y³o co nastêpuje:
Twierdzenia obwinionego i jego obroñcy mia³yby sens gdyby zebranie, którego celem mia³oby
byæ utworzenie Zwi¹zków Zawodowych Solidarnoœæ, odby³o siê na terenie zak³adu pracy
w którym ten zwi¹zek mia³by powstaæ i to za
wiedz¹ i zgod¹ kierownictwa tego zak³adu. Tym
samym obrona obwinionego posz³a w zupe³nie
niew³aœciwym kierunku, bowiem treœci¹ zarzutu
by³o naruszenie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu wykroczeñ w zwi¹zku z przepisami ustawy z 1962r.
o zgromadzeniach. Do tych te¿ zagadnieñ ograniczono postêpowanie dowodowe przed Kolegium, w toku którego ustalono:
Odbyte w dniu 4 listopada 1986 spotkanie zebranie wyczerpuje w pe³ni pojêcie zgromadzenia okreœlonego w art. 1 ust. 2 powo³anej ustawy
z 1962r. o zgromadzeniach. Przemawiaj¹ za tym
okolicznoœci jego zwo³ania i odbycia, mianowicie:
cel zwo³ania to jest utworzenie zwi¹zków zawodowych Solidarnoœæ w Morskiej Stoczni Remontowej i Porcie Œwinoujœcie, miejsce odbycia
zgromadzenia to jest sala katechetyczna budynku parafialnego koœcio³a p.w. Chrystusa Króla
w Œwinoujœciu.
Ze wzglêdu na cel i miejsce odbycia tego zebrania - spotkania jest oczywiste, ¿e na jego zwo³anie i odbycie wymagane jest uzyskanie zezwolenia w³aœciwego organu pañstwowego lub co
najmniej zawiadomienie o zamiarze odbycia, poniewa¿ zarówno cel jak i miejsce nie mieszcz¹ siê w
przepisach cytowanej ustawy o zgromadzeniach, z których wynika³oby, ¿e mo¿e mieæ zastosowanie art. 3 b¹dŸ art.4 tej¿e ustawy.
Pozostaje problem odpowiedzialnoœci obwinionego z art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu wykroczeñ, to
jest czy by³ organizatorem /osob¹ zwo³uj¹c¹/,
a tak¿e kieruj¹cym.
Kolegium przyjê³o odpowiedŸ twierdz¹c¹.
Z zeznañ œwiadka Tadeusza Cichorka wynika
miêdzy innymi, ¿e obwiniony Mo¿ejko przyszed³
do niego w dniu 4 listopada 1986 o godz. 14.00
i przypomnia³ o maj¹cym odbyæ zebraniu - spotkaniu o godz. 18.00. Œwiadek ten zeznaje dalej,
¿e miêdzy nim a obwinionym wywi¹za³a siê dyskusja na temat godziny rozpoczêcia zebrania spotkania. Nie by³o bowiem jasnoœci, czy ma to
byæ godzina 18.00 czy 19.00 - ostatecznie uzgodniono godz. 18.00. Poza tym jak zeznaje ten œwiadek, obwiniony Mo¿ejko naœwietli³ cel tego spotkania to jest mo¿liwoœæ tworzenia zwi¹zków zawodowych obok ju¿ istniej¹cych. Ju¿ choæby ten
fakt œwiadczy, ¿e obwiniony by³ osob¹ zwo³uj¹c¹
zebranie lub co najmniej jedn¹ z osób zwo³uj¹cych. Œwiadek Tadeusz Cichorek zeznaje dalej,
¿e kiedy o godzinie 18.30 wszed³ do sali obrad
przemawia³ do zebranych obwiniony Mo¿ejko,
który t³umaczy³ do zebranych, jaki jest cel zebrania tj. utworzenie nowych zwi¹zków, których
celem ma byæ polepszenie obrony klasy robotniczej. Z wypowiedzi innych œwiadków
np. Wojciecha Strzeszewskiego wynika, ¿e
w pewnym momencie po ogólnej dyskusji obwiniony Mo¿ejko zaproponowa³ zebranym podpisanie decyzji o zawi¹zaniu nowych zwi¹zków zawodowych. W tym celu chodzi³ po sali od jednej
do drugiej grupy uczestników zebrania
i proponowa³ z³o¿enie podpisu na przygotowanej
liœcie. Opisane wy¿ej fakty z zeznañ tych dwóch
œwiadków œwiadcz¹, ze obwiniony Mo¿ejko faktycznie kierowa³ zebraniem - spotkaniem, co równie¿ wyczerpuje dyspozycjê art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu wykroczeñ. Odnoœnie wniosków stron
a mianowicie oskar¿enia o rozszerzeniu kwalifikacji prawnej o art. 52a § 1 kodeksu wykroczeñ,
Kolegium wniosek ten oddali³o, bowiem oskar¿yciel publiczny nie by³ w stanie wskazaæ dowodów z
których mog³oby wynikaæ prawdopodobieñstwo
wywo³ania niepokojów przez zebranych w dniu
4 listopada 1986.
Oddalono równie¿ wniosek obwinionego zawarty w piœmie z dnia 23 listopada 1986, uznaj¹c,
¿e wnioski te nie maj¹ ¿adnego zwi¹zku i odnosz¹
siê do ca³kiem innej materii nie zwi¹zanej z rozpoznawan¹ spraw¹.
Na podstawie przeprowadzonego postêpowania dowodowego Kolegium uzna³o, ¿e obwiniony Stanis³aw Mo¿ejko jest winien pope³nienia
wykroczenia okreœlonego w art. 52 § 1
pkt 1 kodeksu wykroczeñ i orzek³o stosown¹ karê
grzywny.
13
Poprzednie odcinki czytaj na: www.nowywyspiarz.prv.pl