Dynamika procesów wielokulturowych w organizacji. Studium

Problemy zarządzania, vol. 7, nr 3 (25): 158������
–����
�� ���
171
���
ISSN 1644-9584, © Wydział Zarządzania UW
Dynamika procesów wielokulturowych
w organizacji. Studium przypadku
Katarzyna Gajek
Celem artykułu jest wskazanie źródeł, obszarów i skutków procesów wielokulturowych przebiegających w otoczeniu organizacji i w niej samej. Zostały
wyróżnione trzy poziomy oddziaływań wielokulturowych w organizacji: mikro
(jednostka–jednostka), mezo (jednostka–organizacja) i makro (organizacja–organizacja). W odniesieniu do każdego poziomu zarysowano zarówno możliwości wzrostu organizacji, jak i jej ograniczenia. W artykule posłużono się ponadto przykładami z przeprowadzonych badań własnych.
1. Wstęp
Nauki o zarządzaniu w badaniach efektywności działań organizacji coraz
częściej odwołują się do perspektywy kulturowej, w której zakłada się, że
wielokulturowość staje się zwyczajnym, codziennym elementem życia każdej
organizacji (Koźmiński, Jemielniak i Latusek 2009: s. 4) i ma duży wpływ
na wyniki funkcjonownia przedsiębiorstwa. Niestety wciąż jeszcze częściej
zróżnicowanie kulturowe taktuje się w kategoriach trudności i strat, niż
myśli się o nim jako o źródle potencjalnych szans i istotnym elemencie
przewagi konkurencyjnej.
W literaturze dominują dwa podejścia do wielokulturowości w organizacji odzwierciedlające wymienione poglądy – konwergencja i dywergencja
(Aniszewska 2004: 40). Pierwsze podejście, w którym dąży się do stworzenia uniwersalnego modelu organizacji – przy założeniu, że taki jest możliwy
– skutkuje po pierwsze traktowaniem różnic kulturowych jako przeszkód
do pokonania w drodze do stworzenia owego modelu, po drugie ignorowaniem problemów wynikłych na skutek zachodzących procesów wielokulturowych, po trzecie zaś redukowaniem aspektu wielokulturowego do zagadnień komunikacyjnych (zwłaszcza do kodów, kanałów i uczestników procesu)
(Aniszewska 2004: 41–42). Podejście drugie zakłada natomiast relewantność
procesów wielokulturowych dla życia i przetrwania organizacji, co prowadzi
do uznania odmienności kulturowych za źródło nie tylko ograniczeń, ale
przede wszystkim szans dla organizacji i co czyni faktory kulturowe nie
mniej ważnymi w procesie zarządzania niż te ekonomiczne. Prowadzi to
również do uznania, że wielokulturowość przejawia się w wielu sferach życia
158
Problemy zarządzania