(funkcje tekstów

Składnik
aktu mowy
Istota
funkcji
Cechy
językowe
Typowe
teksty
Przykłady
FUNKCJE WYPOWIEDZI
IMPRESYWNA
FATYCZNA
POZNAWCZA
EKSPRESYWNA
POETYCKA
METAJĘZYKOWA
Kontekst
Nadawca
Odbiorca
Kontakt
Komunikat
Kod
Nadawca
przekazuje
odbiorcy swoją
wiedze nt. osób,
przedmiotów,
zjawisk, wydarzeń,
stara się, aby uwaga
odbiorcy była
skupiona na treści,
nie formie
wypowiedzi
- zdania
oznajmujące
Rozmawiałem z Olą
Polega na wyrażaniu
postaw i uczuć
nadawcy, jego
stanów psychicznych
i przeżyć.
Charakteryzuje się
oddziaływanie na
odbiorcę – na jego
sądy, wolę; polega
na wywoływaniu
reakcji
emocjonalnej
adresata,
narzucaniu mu
przekonań.
Tekst nastawiony jest
na nawiązanie,
podtrzymanie kontaktu
z odbiorcą. Może też
sygnalizować jego
zakończenie.
Zwrócenie uwagi na sam
tekst, jego budowę. Celem
jest wywołanie u odbiorcy
wzruszenia, przeżycia
estetycznego, pobudzenie
wrażliwości i wyobraźni
adresata.
Koncentrowanie się na
problemie języka jako
systemu (kodu); polega na
mówieniu o samym języku,
jego strukturze, słowniku,
gramatyce, ewolucji,
zwyczaju, normie.
- wyrazy
wartościujące
- wykrzyknienia
- partykuły
- frazeologia
- intonacja
- akcent
- wtrącenia
- tryb rozkazujący
- bezokoliczniki
- wołacze
- bezpośrednie
zwroty do odbiorcy
- różne środki stylistyczne
- figury retoryczne
- terminologia
- brak wyrażeń
nacechowanych
stylistycznie
- precyzja i jednoznaczność
wypowiedzi
- zdania oznajmujące
Reportaże, liryka
osobista, monologi
liryczne, pamiętniki,
osobista
korespondencja,
niektóre recenzje.
Cieszę się, że zdałeś
egzamin.
Ale boli mnie głowa.
Do stu piorunów!
Ach, jak tu pięknie.
Przemówienia
polityczne,
odezwy, manifesty,
rozkazy, reklamy.
- zwroty do odbiorcy
- onomatopeje
- powtórzenia
- środki służące
kontrolowaniu
rozumienia
komunikatu
Rozumiesz?
- środki służące
akceptacji treści (tak?)
- formuły powitań,
pożegnań
Rozmowy
telefoniczne, początki i
zakończenia rozmów
bezpośrednich.
Teksty ukazujące
obrazy
rzeczywistości,
opisy, miejsce,
zjawisk,
opowiadania
Warszawa to
stolica Polski.
Świeci słońce.
Byłam wczoraj na
koncercie.
Teksty literatury pięknej,
gra słów, teksty
rymowane.
Słowniki, gramatyki,
definicje, wypowiedzi nt.
założeń własnej poetyki,
rozprawy naukowe.
Baczność! Do
boju!
Podaruj sobie
odrobinę luksusu.
Nie otwierać
okien!
Słuchaj? Halo.
Więc…Aha, Yhm.
Wiesz co, No właśnie,
No nie?
Cześć! Witam. Jak
leci? Tak, tak..
Idzie zmierzch jak tłumy
cieni…
Żałości! Co mi czynisz?
Poeta, wykrzyknik ulicy!
Godziny gorzkie bez
godów.
Wyrażenie syntaktyczne to
wyrażenie przyimkowe lub
porównawcze.
Że bez tak pachniał jak bez.
I słowo „pachnieć”
pachniało.