117 Wilczynski.qxp

Transkrypt

117 Wilczynski.qxp

Fizjoterapia Polska
ARTYKU£ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Instytut Fizjoterapii, Akademia Œwiêtokrzyska, Kielce
Institute of Physiotherapy, Kielce Paedagogical University
tio
np
roh
ibit
Boczne skrzywienie krêgos³upa
a parametry stabilograficzne SPOX
i SPOY u dzieci w wieku 12-15 lat
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Lateral spinal curvature and the stabilographic
parameters MLPX and MLPY measured among
children aged 12 to 15 years
ibu
-d
istr
STRESZCZENIE
on
al
us
eo
nly
Wstêp. Celem badañ by³a analiza zwi¹zku miêdzy bocznymi skrzywieniami krêgos³upa a parametrami stabilograficznymi SPOX i SPOY u dzieci w wieku 12-15 lat.
Materia³ i metody. Badaniami objêtych zosta³o 503 dzieci z wylosowanych uprzednio: Szko³y Podstawowej Nr 13 i
Gimnazjum Nr 4 w Starachowicach. W badaniach postawy zastosowano technikê fotogrametrii przestrzennej wykorzystuj¹c¹ efekt mory projekcyjnej. Równowagê badano na platformie stabilograficznej. Do opisu równowagi zastosowano parametry SPOX i SPOY.
Wyniki. Analiza wariancji z klasyfikacj¹ dwukrotn¹ wykaza³a istotny efekt opcji badania (p<0,001). SPOX w teœcie przy
CE zwiêkszy³ siê we wszystkich trzech badanych grupach wad w p³aszczyŸnie czo³owej. Zamkniêcie oczu powoduje wzrost
wartoœci SPOX, co oznacza zwiêkszenie nacisku lew¹ stop¹. Wzrost niestabilnoœci w tej p³aszczyŸnie jest zazwyczaj
skutecznie kompensowany przez strategiê stawu biodrowego.
Wnioski. Choæ analiza wariancji nie wykaza³a istotnych efektów, to wartoœæ SPOY przy CE najwy¿sza by³a w grupie
skrzywieñ >10°. Tak¿e w tej grupie najwy¿sza by³a ró¿nica w teœcie Romberga.
pe
rs
SUMMARY
is c
op
y is
for
Background. The aim of the study was to analyse the relationship between lateral spinal curvatures and MLPX and
MLPY among children aged 12 to 15 years.
Material nad methods.The sample consisted of 503 children chosen from among those attending Primary School No.
13 and Junior Secondary School No. 4 in Starachowice. The spatial photogrammetric method, based on Moire's topography, was used. Balance was examined on a stabilographic platform. The MLPX and the MLPY were used to describe balance findings.
Results. Analysis of variance showed a significant effect of the testing options. In the test with eyes closed, MLPX
increased in all three defect groups in the frontal plane. Closing eyes increases MLPX, which reflects an increased pressure
of the left leg. Increased instability in this plane is usually effectively compensated for by the hip joint strategy.
Conclusions. Although the analysis of variance did not show any essential effects, the value of MLPY with eyes closed
was highest in children with curvatures >10°. This group also showed the biggest difference in Romberg's test.
Liczba s³ów/Word count: 3202
Tabele/Tables: 5
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Jacek Wilczyñski
25-317 Kielce, ul. IX wieków Kielc 15
tel.: 0-603 703-926 e-mail: jacekwilczyñ[email protected]
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
S³owa kluczowe: boczne skrzywienie krêgos³upa, równowaga, platforma stabilograficzna,
test Romberga, COP, SPOX, SPOY
Key words: lateral spinal curvature, balance, stabilographic platform, Romberg's test, COP,
MLPX, MLPY
Ryciny/Figures: 4
Piœmiennictwo/References: 17
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
15.02.2007 r.
24.05.2007 r.
-
ed
.
Jacek Wilczyñski(A,B,C,D,E,F,G)
Zaanga¿owanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piœmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
-
-
© MEDSPORTPRESS, 2008; 1(4); Vol. 8, 65-71
65
BACKGROUND
Neurokinesiological studies of children with central
nervous system (CNS) disorders indicate that, apart from
signs and symptoms typical of particular clinical syndromes,
a dysfunction of this system causes diverse postural defects. Faulty postures seen in children with infantile cerebral palsy, disturbed sensorimotor integration, or Down
syndrome may serve as a good example. The development
of good postural habits is connected with integration of the
functions of individual groups of postural muscles in adjustment and equilibrium responses rather than with strengthening these muscles [1,2,3]. Equilibrium is a particular
state of the postural system ensured by nervous system
through reflex tensing of appropriate groups of muscles
called postural or antigravitational muscles. The modern
technique of computer stabilography enables indirect assessment of the function of the nervous system via measurement of body sway, which reflects the maintenance of
equilibrium in the upright position. A basic principle of stabilographic examination with the use of a dynamometric
platform assumes continuous measurement of the point of
application of the resultant ground reaction force defined
as the center of foot pressure (COP). This signal is a random slow-changing process "winding" with a higher frequency around the signal representing the center of mass
(COM). The difference between the two signals (COPCOM) constitutes the main controlling signal responsible
for the maintenance of a stable posture. In this work, the
analysis of COP was based on the MLPX and MLPY parameters [4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14]. The aim of this study
was to analyse the relationship between lateral spine curvatures and the stabilographic parameters MLPX and
MLPY among children and teenagers aged 12 to 15 years.
Th
is c
op
y is
for
pe
rs
on
Badaniami objêtych zosta³o 503 dzieci w wieku 12-15
lat z wylosowanych uprzednio: Szko³y Podstawowej Nr 13
i Gimnazjum Nr 4 w Starachowicach, w tym 247 (49,11%)
dziewcz¹t i 256 (50,89%) ch³opców. Dziewcz¹t 12-letnich
by³o 60 (24,29%), 13-letnich tak¿e 60 (24,29%), 14-letnich
65 (26,32%) i 15-letnich 62 (25,10%). Ch³opców 12-letnich
by³o 65 (25,39), 13-letnich 61 (23,83%), 14-letnich 60
(23,44%) i 15-letnich 70 (27,34%). Rozk³ady liczebnoœci
w grupach wieku i p³ci nie ró¿ni¹ siê istotnie. Badania wykonano w listopadzie i grudniu 2005 roku. W badaniach postawy zastosowano technikê fotogrametrii przestrzennej
wykorzystuj¹c¹ efekt mory projekcyjnej (Ryc. 1) [15]. W badaniach równowagi zastosowano platformê Cosmogamma
by Emildue (Ryc. 2). Wykonywano test standardowej oceny stabilnoœci w staniu swobodnym (test Romberga) sk³adaj¹cy siê z dwóch nastêpuj¹cych po sobie prób trwaj¹cych po 30 sekund: pierwsza z oczami otwartymi (OE – open
eys), druga z oczami zamkniêtymi (CE – close eys) [16].
Do opisu równowagi zastosowano: œredni punkt obci¹¿enia X (SPOX) i œredni punkt obci¹¿enia Y (SPOY). SPOX
(mean loading point X) podaje boczne wspó³rzêdne X
(mm). SPOY (mean loading point Y) podaje przednio-tylne
wspó³rzêdne. Im ni¿sza wartoœæ parametrów, tym proces
66
tio
np
roh
ibit
ibu
-d
istr
nly
eo
us
al
MATERIA³ I METODY
ed
.
WSTÊP
Doœwiadczenia neurokinezjologiczne z dzieæmi z zaburzeniami OUN wskazuj¹, ¿e dysfunkcje tego uk³adu powoduj¹, oprócz objawów typowych dla poszczególnych zespo³ów klinicznych, ró¿norodne wady postawy cia³a. Jako
przyk³ad mog¹ pos³u¿yæ wady postawy obserwowane u dzieci z mózgowym pora¿eniem dzieciêcym, zaburzon¹ integracj¹
sensomotoryczn¹, czy zespo³em Downa. Kszta³towanie
nawyku postawy nie jest zwi¹zane ze wzmacnianiem poszczególnych grup miêœni posturalnych, lecz z integracj¹
ich funkcji w reakcjach nastawczych i równowagi [1,2,3].
Równowaga to pewien okreœlony stan uk³adu posturalnego,
któr¹ zapewnia uk³ad nerwowy przez odruchowe napiêcie
odpowiednich grup miêœni nazywanych miêœniami posturalnymi lub antygrawitacyjnymi. Nowoczesna metoda w postaci stabilografii komputerowej stwarza mo¿liwoœæ poœredniej oceny funkcji uk³adu nerwowego poprzez pomiar
wychwiañ cia³a charakteryzuj¹cych utrzymanie równowagi
w pozycji stoj¹cej. Podstawowa zasada badañ stabilograficznych z zastosowaniem platformy dynamometrycznej
polega na ci¹g³ym pomiarze punktu przy³o¿enia wypadkowej si³y reakcji pod³o¿a okreœlanym œrodkiem nacisku stóp
(COP). Sygna³ ten jest losowym wolnozmiennym procesem „owijaj¹cym” siê z wy¿sz¹ czêstotliwoœci¹ wokó³ sygna³u reprezentuj¹cego œrodek masy cia³a (COM). Ró¿nica tych dwóch sygna³ów (COP-COM) stanowi g³ówny sygna³ steruj¹cy odpowiedzialny za utrzymanie stabilnej postawy. W pracy analizowano COP na przyk³adzie SPOX
i SPOY [4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14]. Celem badañ by³a
analiza zwi¹zku miêdzy bocznymi skrzywieniami krêgos³upa a parametrami stabilograficznymi SPOX i SPOY u dzieci i m³odzie¿y w wieku 12-15 lat.
-
-
-
-
-
Wilczyñski J., Zwi¹zek miêdzy bocznym skrzywieniem krêgos³upa a SPOX i SPOY
MATERIAL AND METHODS
The sample consisted of 503 children aged 12-15 chosen from among those attending Primary School No. 13
and Junior Secondary School No. 4 in Starachowice, including 247 (49.11%) girls and 256 (50.89%) boys. There
were 60 girls aged 12 (24.29%), 60 girls at the age of 13
(24.29%), 65 girls at the age of 14 (26.32%) and 62 aged
15 (25.10%). The figures for boys were as follows: 65 boys
aged 12 (25.39), 61 at the age of 13 (23.83%), 60 aged 14
(23.44%) and 70 at the age of 15 (27.34%). Distribution by
age group and gender did not differ significantly. The investigations were performed in November and December
2005. The spatial photogrammetric method, which uses the
projection Moiré phenomenon (Fig. 1) [15], was employed
for the assessment of posture. Balance was examined with
a Cosmogamma by Emildue platform (Fig. 2). Standard
measurements of postural stability in a relaxed upright position (Romberg's test) were carried out. The procedure
consisted of two successive tests, each lasting 30 seconds:
one with eyes open (OE), and one with eyes closed (CE)
[16]. The MLPX and MLPY parameters were used to describe balance findings. The MLPX (mean loading point X)
shows the lateral coordinate X (in mm). The MLPY (mean
loading point Y) shows the anterior-posterior coordinates.
ibu
-d
istr
Ryc. 2. Platforma stabilometryczna Cosmogamma by Emildue
R50300 (Technomex 2005)
Fig. 2. Cosmogamma by Emildue R50300 stabilometric platform (Technomex 2005)
kontroli posturalnej jest dok³adniejszy. Do analizy statystycznej zastosowano œredni¹ arytmetyczn¹ (x), odchylenie standardowe (s), analizê wariancji Kruskal'a-Wallis'a,
analizê post hoc – test Bonferoniego [17].
Lower values of both parameters indicate more accurate
postural control. Arithmetic means (x), standard deviations
(s), Kruskal-Wallis analysis of variance, and post hoc
analysis – Bonferroni's test [17] were used for the statistical analysis.
is c
op
y is
for
pe
rs
on
Œrednia wysokoœæ cia³a dziewcz¹t wynosi³a 161,45 cm,
œrednia masa cia³a 50,84 kg, œrednie BMI 19,43. Œrednia
wysokoœæ cia³a ch³opców wynosi³a 165,41 cm, masa cia³a
52,74 kg, BMI 19,08. Rozk³ady liczebnoœci w grupach wieku nie ró¿ni³y siê istotnie. Analiza wariancji wykaza³a, ¿e
w badanej grupie wyst¹pi³o istotne zró¿nicowanie wzrostu
wzglêdem p³ci (p<0,001), istotne zró¿nicowanie wzglêdem
wieku (p<0,001) i istotna interakcja wieku i p³ci na wzrost
badanych (p<0,001). W badanej grupie wyst¹pi³o istotne
zró¿nicowanie masy cia³a wzglêdem p³ci (p<0,03), istotne
zró¿nicowanie wzglêdem wieku (p<0,001) i istotna interakcja p³ci i wieku na masê cia³a badanych (p<0,001). Wyst¹pi³o istotne zró¿nicowanie BMI wzglêdem wieku (p<0,004).
Nie zaobserwowano istotnego zró¿nicowania wzglêdem
p³ci. Nie wyst¹pi³a istotna interakcja p³ci i wieku na wskaŸnik BMI. Postawy badanych w p³aszczyŸnie czo³owej podzielono na postawê skoliotyczn¹ 1-5°, skrzywienie 6-10°,
skrzywienie >10°. W ca³ej grupie dzieci zaobserwowano
tylko 3 (0,60%) postawy prawid³owe, postaw skoliotycznych by³o 238 (47,32%), skrzywieñ w przedziale 6-10° by³o 216 (42,94%), a skrzywieñ >10° by³o 46 (9,15%). Œredni
punkt obci¹¿enia X (ŒPOX) w teœcie oczy otwarte (OE) najwiêkszy by³ w skrzywieniach >10°, zaœ z oczami zamkniê-
Th
eo
us
al
WYNIKI I DYSKUSJA
nly
Ryc. 1. Obraz pleców z naniesionymi warstwicami oraz przekrój cia³a w p³aszczyŸnie strza³kowej i poprzecznej [15]
Fig. 1. Image of body with contour lines and body sec-tion in
sagittal and transverse plane [15]
RESULTS AN DISCUSSION
The mean height of the girls was 161.45 cm, mean
body mass was 50.84 kg, mean BMI (Body Mass Index)
was 19.43. For the boys, mean height was 165.41 cm, body
mass was 52.74 kg, and mean BMI was 19.08. Group sizes
did not differ significantly between the age groups. Analysis
of variance in the study group showed significant diversification of height in relation to gender (p<0.,001) and age
(p<0.001), and a significant interaction between age and
sex on the one hand and height on the other (p<0.001).
There was also a significant diversification of body mass in
relation to gender (p<0.03), a significant diversification in
relation to age (p<0.001) and a significant interaction between gender and age on the one hand and body mass on
the other (p<0.001). There was a significant diversification
of BMI in relation to age (p<0,004), but not in relation to
gender. There was no significant interaction between gender sex and age on the one hand and the BMI index on the
other. The postures of the patients in the frontal plane were
divided into scoliotic postures (1-5°), curvatures in the 610° range and curvatures >10°. Only three children with
normal postures were found in the entire sample (0.60%).
There were 238 scoliotic postures (47.32%), 216 curvatures in the 6-10° range (42.94%) and 46 curvatures >10°
-
-
-
-
tio
np
roh
ibit
ed
.
-
Wilczyñski J., Relationship between lateral spinal curvature and MLPX and MLPY
67
tio
np
roh
ibit
ibu
eo
nly
-d
istr
Tab. 1. Boczne skrzywienie krêgos³upa a SPOX
Tab. 1. Lateral spinal curvature and MLPX
for
pe
rs
on
al
us
-
y is
Ryc. 3. Boczne skrzywienie krêgos³upa a SPOX
Fig. 3. Lateral spinal curvature and MLPX
Th
is c
op
Tab. 2. Analiza wariancji SPOX
Tab. 2. Analysis of variance (MLPX)
-
(9.15%). The value of MLPX in the test with open eyes
(OE) was highest in curvatures >10° whereas in the test
with closed eyes (CE) it was highest in patients with scoliotic postures (1-5°) (Table 1, Fig. 3). Negative MLPX values imply higher loading of the left foot. Analysis of variance showed a significant effect of the testing options (p<
0.001). This parameter increased in all three defect types
in the CE test. Closing eyes increases MLPX, which reflects an increased pressure of the left leg (Table 2, Fig. 3).
Post hoc analysis showed a significant difference in MLPX
in both OE and CE tests in the scoliotic posture group and
in the 6-10o curvature group. A similar significant difference
was not demonstrated in the >10° curvature group (Table
3). The displacement of COP in the frontal plane is considerably smaller, and the increased instability in this plane is
usually effectively compensated for by the hip joint strate-
ed
.
tymi (CE) w postawach skoliotycznych (1-5°) (Tabela 1,
Ryc. 3). Ujemna wartoœæ SPOX œwiadczy o wiêkszym obci¹¿eniu lewej stopy. Analiza wariancji wykaza³a istotny
efekt opcji badania (p<0,001). Parametr ten przy oczach
zamkniêtych (CE) zwiêkszy³ siê we wszystkich trzech typach wad. Zamkniêcie oczu powoduje wzrost wartoœci
SPOX, co oznacza zwiêkszenie nacisku lew¹ stop¹ (Tabela 2, Ryc. 3). Analiza post hoc wykaza³a istotn¹ ró¿nicê
SPOX w teœcie przy OE i CE w grupie postaw skoliotycznych i grupie skolioz 5-10°. W grupie skolioz >10° takiej
istotnej ró¿nicy nie stwierdzono (Tabela 3). Przemieszczenia COP w p³aszczyŸnie czo³owej s¹ znacznie mniejsze,
a wzrost niestabilnoœci w tej p³aszczyŸnie jest zazwyczaj
skutecznie kompensowany przez strategiê stawu biodrowego. Jest to strategia przywracania równowagi pojawiaj¹ca siê u osób stoj¹cych na w¹skim pod³o¿u. W tej sytuacji
-
-
-
68
tio
np
roh
ibit
eo
nly
-d
istr
ibu
Tab. 3. Analiza post hoc – test Bonferroniego
Tab. 3. Post hoc analysis – Bonferroni's test
for
pe
rs
on
al
us
Tab. 4. Boczne skrzywienie krêgos³upa a SPOY
Tab. 4. Lateral spinal curvature and MLPY
y is
op
is c
Th
Ryc. 4. Boczne skrzywienie krêgos³upa a SPOY
Fig. 4. Lateral spinal curvature and MLPY
-
gy. The hip joint strategy serves to restore balance in persons standing on a narrow base. In this setting, the action
of the same stimulus causing balance loss is compensated
for by a sequence of muscular activity, beginning at the
muscles of the thigh and trunk and spreading down to
involve other muscles of the lower extremity.
Although analysis of variance did not show any significant effects, it is worth noting that in the OE test this parameter was highest in children with scoliotic postures (1-5°)
whereas in the CE test, it was highest in children with curvatures >10°. This latter group also demonstrated the biggest difference in Romberg's test (Table 4, 5, Fig. 4). A positive value of MLPY indicates a forward inclination of the
ed
.
dzia³anie takiego samego bodŸca wywo³uj¹cego utratê
równowagi kompensowane jest za pomoc¹ sekwencji aktywnoœci miêœniowej, rozpoczynaj¹cej siê w miêœniach ud
i tu³owia i przenosz¹cej siê w dó³ na dalsze miêœnie koñczyn dolnych.
Choæ analiza wariancji nie wykaza³a istotnych efektów,
to warto zauwa¿yæ, ¿e w teœcie oczy otwarte (OE) parametr
ten najwiêkszy by³ w postawach skoliotycznych (1-5°) zaœ
z oczami zamkniêtymi (CE) skrzywieniach >10°. Tak¿e w tej
grupie najwy¿sza by³a ró¿nica w teœcie Romberga (Tabela 4, 5, Ryc. 4). Dodatnia wartoœæ SPOY œwiadczy o pochyleniu cia³a podczas testu w przód. Ubytek równowagi jest
tak¿e kompensowany pochyleniem cia³a do przodu, przez
-
-
-
-
69
tio
np
roh
ibit
ed
.
Tab. 5. Analiza wariancji SPOY
Tab. 5. Analysis of variance (MLPY)
body during the test. Impaired balance is also compensated for by a forward inclination of the body and this increases the probability of balance loss in this direction. Thus the
established, readily available strategy can be used to restore balance. This strategy is defined as specific interactions between the sensory and motor components of the
postural system. In this case the regaining of balance involves a characteristic sequence beginning with a contraction of the tarsal joint muscles. The soleus and the anterior
tibial muscle are the principal muscles stabilizing the tarsal
joint. This sequence has been called the tarsal joint strategy. The MLPY increase observed in the CE test was related to this strategy.
-d
istr
ibu
co zwiêksza siê prawdopodobieñstwo utraty równowagi
w tym kierunku, a tym samym mo¿na skorzystaæ z ustalonej, szybko dostêpnej strategii jej odzyskiwania. Okreœla
siê je jako specyficzne interakcje miêdzy czuciowymi i ruchowymi elementami systemu posturalnego. W tym przypadku
w czasie odzyskiwania równowagi wystêpuje charakterystyczna sekwencja rozpoczynaj¹ca siê skurczem miêœni stawu skokowego. G³ówne miêœnie stabilizuj¹ce staw skokowy
to p³aszczkowaty i piszczelowy przedni. Sekwencjê tê nazwano strategi¹ stawu skokowego. Obserwowany wzrost
SPOY w teœcie CE przebiega w oparciu o tê strategiê.
nly
WNIOSKI
eo
al
on
pe
rs
for
y is
op
is c
Th
70
CONCLUSIONS
1. In the OE test, the value of MLPX was highest in children with curvatures >10o whereas in the CE test it was
highest in children with scoliotic postures (1-5°).
2. Analysis of variance showed an significant effect of the
testing options. In the CE test, MLPX increased in all
three groups. Closing eyes increases MLPX.
3. Although analysis of variance did not show any significant effects for MLPY, it is worth noting that in the OE
test this parameter was highest in children with scoliotic postures (1-5°) and in the CE test it was highest in
children with curvatures >10°.
4. The dearth of papers connected with the assessment of
the ability to maintain balance on stabilographic platforms among healthy children precludes clinical use of
the results of such studies for quantitative comparison
with pathology.
5. The lack of standards for stabilographic parameters
makes it difficult to interpret the results of the study. It is
not known whether the results are within or beyond the
reference ranges for response.
6. Nevetheless, the results throw light on the relationship
between scoliosis and the function of the organ of balance and CNS. There is a need to use exercises improving balance via biofeedback on stabilographic platforms for postural reeducation.
us
1. W teœcie oczy otwarte (OE) parametr SPOX najwiêkszy
by³ w skrzywieniach >10°, zaœ z oczami zamkniêtymi
(CE) w postawach skoliotycznych (1-5°).
2. Analiza wariancji wykaza³a istotny efekt opcji badania.
SPOX w teœcie przy CE zwiêkszy³ siê we wszystkich
trzech badanych grupach. Zamkniêcie oczu powoduje
wzrost wartoœci SPOX.
3. Choæ analiza wariancji nie wykaza³a istotnych efektów
dla SPOY, to warto zauwa¿yæ, ¿e w teœcie oczy otwarte (OE) parametr ten najwiêkszy by³ w postawach skoliotycznych (1-5°) zaœ z oczami zamkniêtymi (CE) skrzywieniach >10°.
4. Nieliczne piœmiennictwo zwi¹zane z tematyk¹ badañ
oceniaj¹cych umiejêtnoœæ utrzymania równowagi dzieci zdrowych na platformach stabilograficznych uniemo¿liwia ich zastosowanie kliniczne w celu iloœciowego
porównania z patologi¹.
5. Brak norm parametrów stabilograficznych utrudnia interpretacjê uzyskanych wyników. Nie wiadomo czy uzyskane wyniki mieszcz¹ siê w granicach reakcji prawid³owych, czy je przekraczaj¹.
6. Uzyskane wyniki rzucaj¹ jednak pewne œwiat³o na zwi¹zek skolioz z funkcj¹ narz¹du równowagi i OUN. Istnieje potrzeba stosowania w reedukacji posturalnej æwiczeñ doskonal¹cych równowagê przez biofeedback na
platformach stabilograficznych.
-
-
-
-
-
PIŒMIENNICTWO / REFERENCES
eo
nly
-d
istr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
1. Nowotny J. Feedback w reedukacji posturalnej. Fizjoterapia Polska 2001; 1: 51-58.
2. Matyja M, ¯mudzka-Wilczek E, Karasz B. Neurorozwojowa analiza æwiczeñ korekcyjnych. Fizjoterapia Polska 2006; 6: 251259.
3. Wilczyñski J. Wykorzystanie neurokinezjologii w reedukacji posturalnej. Fizjoterapia Polska 2006; 1: 73-80.
4. B³aszczyk JW. Biomechanika kliniczna. Warszawa: PZWL; 2004.
5. Gurfinkel VS, Ivanenko YP., Levik Y.S. et al. Kinesthetic reference for human orthograde posture. Neuroscience 1995; 68: 229243.
6. Henry SM, Fung J, Horak FB. Effect of Stance Width on Multidirectional Postural Responses. Journal of Neurophysiology 2001;
85: 559-570.
7. Kuczyñski M. Model lepko-sprê¿ysty w badaniach stabilnoœci postawy cz³owieka. Wroc³aw: AWF; 2003.
8. Wilczyñski J. Charakterystyka równowagi na przyk³adzie parametrów stabilograficznych SPOX i SPOY u dzieci w wieku 12-15
lat. Antropomotoryka 2007; 39: 97-105.
9. Winter DA. Human balance and posture control during standing and working. Gait & Posture 1995; 3: 193-214.
10. Winter DA, Patla AE, Ishac M, Gielo-Perczak K. Stiffnes control of balance quiet standing. Journal of Neurophysiology 1998;
80: 1211-1221.
11. Lord SR, Menz HB. Visual contributions to postural stability in older adults. Gerontology 2000; 46: 306-310.
12. Herdman SJ, ed. Vestibular rehabilitation. Philadelphia: FA Davis Company; 2000.
13. Herdman SJ. Physical therapy diagnosis for vestibular disorders. In: Vestibular rehabilitation. Herdman SJ, ed. Philadelphia:
FA Davis Company; 2000a. str. 566-571.
14. Herdman SJ, Whitney SL. Treatment of vestibular hypofunction. In: Vestibular rehabilitation Herdman SJ, ed. Philadelphia: FA
Davis Company; 2000. str. 387-423.
15. Nowotny J, Podlasiak P, Zawieska D. System analizy wad postawy. Warszawa: PW; 2003.
16. Romberg MH. Lehrbuch der Nervenkrankheiten des Menschen. Berlin: 1851.
17. Computer statistic programme: Statistica.7.1 statsoft: 2007.
y is
op
is c
Th
-
-
for
pe
rs
on
al
us
-
-
-
71

117 Wilczynski.qxp

Transkrypt

Podobne dokumenty

This copy is for personal use only

This copy is for personal use only

This copy is for personal use only

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

roczniknaukowy - Stowarzyszenie Idokan Polska

This copy is for personal use only

This copy is for personal use only

FULL TEXT - Miscellanea Anthropologica et Sociologica