spistreści wstęp
Transkrypt
spistreści wstęp
SPIS TREŚCI WSTĘP .......................................................................................................................................................................... 5 Rozdział I ŚREDNIOWIECZNE SZPITALE ZAKONNE ................................................................................................................... 31 1. Szpitale zakonów mniszo-eremickich................................................................................................................... a) Benedyktyni ..................................................................................................................................................... b) Cystersi............................................................................................................................................................... 31 32 36 2. Szpitale zakonów kanonicko-szpitalnych.............................................................................................................. a) Kanonicy regularni Św. Augustyna............................................................................................................... b) Bożogrobcy........................................................................................................................................................ c) Duchacy ............................................................................................................................................................ d) Krzyżacy z czerwoną gwiazdą....................................................................................................................... e) Antonianie ........................................................................................................................................................ d) Inne zakony i kongregacje ............................................................................................................................. 40 41 43 45 50 53 54 3. Szpitale zakonów rycersko-szpitalnych................................................................................................................. a) Joannici ............................................................................................................................................................. b) Templariusze...................................................................................................................................................... c) Krzyżacy............................................................................................................................................................. 54 55 58 59 4. Charytatywna działalność zakonów żeńskich ..................................................................................................... 68 Rozdział II SIEĆ SZPITALI ŁACIŃSKICH W XVI-XVIII WIEKU.................................................................................................... 77 1. Średniowieczne przesłanki kształtowania się sieci szpitali................................................................................ 2. Szpitale na ziemiach etnicznie polskich................................................................................................................. 3. Szpitale na ziemiech wschodnich............................................................................................................................ 78 81 102 Rozdział III ŚREDNIOWIECZNE SZPITALE ZAKONNE................................................................................................................... 117 1. Szpitale katedralno-biskupie i kolegiacko-kapitulne........................................................................................... 2. Prepozytury szpitalne. Struktura i administracja.................................................................................................. 3. Rozwój......................................................................................................................................................................... 4. Procedura powstawania ........................................................................................................................................... 5. Komunalizacja prepozytur ...................................................................................................................................... 6. Lokalizacja ................................................................................................................................................................ 7. Wezwanie.................................................................................................................................................................... 8. Fundatorzy i patronat ................................................................................................................................................ 9. Pensjonariusze............................................................................................................................................................ 117 120 124 126 131 137 140 143 148 Rozdział IV SZPITALE PARAFIALNE............................................................................................................................................... 155 1. Normatywne podstawy tworzenia.......................................................................................................................... 2. Uwarunkowania rozwoju......................................................................................................................................... 3. Procedura tworzenia i fundatorzy.......................................................................................................................... 4. Lokalizacja szpitali i ich zabudowania.................................................................................................................. 5. Zarząd i uposażenie.................................................................................................................................................. 6. Pensjonariusze........................................................................................................................................................... 7. Kryteria i zasady przyjmowania.............................................................................................................................. 155 160 163 166 170 174 177 Rozdział V CHARYTATYWNE ZAKONY MĘSKIE OD XVI DO XVIII WIEKU ............................................................................. 183 1. Starego typu............................................................................................................................................................... a) Bożogrobcy ...................................................................................................................................................... b) Duchacy.............................................................................................................................................................. c) Trynitarze........................................................................................................................................................... 183 183 187 192 2. Nowożytne.................................................................................................................................................................. a) Bonifratrzy......................................................................................................................................................... b) Filipini................................................................................................................................................................ c) Misjonarze......................................................................................................................................................... d) Rochici ............................................................................................................................................................... e) Zakony niecharytatywne................................................................................................................................. 198 198 213 215 220 222 Rozdział VI CHARYTATYWNE ZAKONY ŻEŃSKIE OD XVI DO XVII WIEKU............................................................................. 228 1. Starego typu .............................................................................................................................................................. 228 a) Duchaczki ......................................................................................................................................................... 228 b) Magdalenki........................................................................................................................................................ 229 c) Elżbietanki ....................................................................................................................................................... 230 2. Nowożytne.................................................................................................................................................................. 231 a) Katarzynki.......................................................................................................................................................... 232 b) Prezenfki ........................................................................................................................................................... 235 c) Siostry miłosierdzia (szarytki)........................................................................................................................ 237 d) Wizytki ............................................................................................................................................................... 247 e) Mariawifki.......................................................................................................................................................... 249 f) inne zgromadzenia............................................................................................................................................ 251 Rozdział VII PRZEZNACZENIE SZPITALI......................................................................................................................................... 255 1. Szpitale ogólne i przytułki....................................................................................................................................... 255 2. Szpitale izolatoria..................................................................................................................................................... 261 3. Infirmerie lecznicze.................................................................................................................................................. 268 4. Szpitale dla dzieci..................................................................................................................................................... 273 5. Szpitale szkolne......................................................................................................................................................... 278 6. Szpitale dla kobiet .................................................................................................................................................. 280 7. Hospicja dla pielgrzymów...................................................................................................................................... 284 8. Szpitale stanowe....................................................................................................................................................... 285 9. Szpitale zawodowe................................................................................................................................................... 295 10. Domy konwertytów................................................................................................................................................ 297 11. Domy korekcyjne i domy pracy........................................................................................................................... 298 12. Szpitale według koncepcji oświeceniowej......................................................................................................... 306 Rozdział VIII BRACTWA CHARYTATYWNE...................................................................................................................................... 311 1. Bractwa szpitalne...................................................................................................................................................... 2. Bractwa ubogich ..................................................................................................................................................... 3. Bractwa miłosierdzia Piotra Skargi ....................................................................................................................... 4. Bractwa miłosierdzia Michała Jerzego Poniatowskiego.................................................................................... 5. Inne bractwa charytatywne..................................................................................................................................... 6. Działalność charytatywna bractw dewocyjnych.................................................................................................. 312 315 324 329 337 347 Rozdział IX ŚWIECKIE STOWARZYSZENIA OPIEKUŃCZE........................................................................................................... 355 1. Opieka w cechach..................................................................................................................................................... a) Szpitale cechowe.............................................................................................................................................. b) Samopomoc cechowa...................................................................................................................................... c) Pomoc czeladnikom.......................................................................................................................................... 2. Banki Pobożne - Mons Pietatis ............................................................................................................................. 3. Kasy pożyczkowe i zapomogi .............................................................................................................................. 4. Fundacje stypendialne ............................................................................................................................................ 5. Bursy akademickie i szkolne.................................................................................................................................. 6. Pomoc w kształceniu ubogich dziewcząt .............................................................................................................. 7. Fundacje posagowe ................................................................................................................................................. 355 356 359 366 371 380 383 393 395 400 Rozdział X JAŁMUŻNA .................................................................................................................................................................... 411 1. Jałmużna prywatna-indywidualna.......................................................................................................................... a) Jałmużna testamentowa................................................................................................................................... b) Jałmużna nietestamentowa............................................................................................................................. c) Jałmużna pogrzebowa..................................................................................................................................... 411 412 419 425 2. Jałmużna instytucjonalna......................................................................................................................................... a) Jałmużna klasztorno-szpitalna....................................................................................................................... b) Jałmużna bracka ............................................................................................................................................. c) Jałmużna biskupia, monarsza, miejska ......................................................................................................... d) Jałmużna z kar sądowych................................................................................................................................ 426 426 428 429 431 3. INNE FORMY OPIEKI................................................................................................................................................... a) Łaźnie.................................................................................................................................................................. b) Akuszerki ........................................................................................................................................................... 434 434 435 Rozdział XI OPIEKA SPOŁECZNA U PROTESTANTÓW 1. Luteranie 2. Kalwiniści 3. Arianie 4. Bracia czescy .......................................................................................................................... 441 ........................................................................................................................... 442 ........................................................................................................................... 462 ........................................................................................................................... 484 ........................................................................................................................... 487 Rozdział XII OPIEKA SPOŁECZNA w KOŚCIELE WSCHODNIM 1. 2. 3. 4. 489 BRACTWA CERKIEWNE 489 SZPITALE............................................................................................................................................................... 497 MONASTERY.......................................................................................................................................................... 506 SZPITALE ORMIAŃSKIE........................................................................................................................................ 509 Rozdział XIII OPIEKA SPOŁECZNA U ŻYDÓW........................................................................................................................................... 513 1. OPIEKA SPOŁECZNA u ŻYDÓW.......................................................................................................................... 513 a) Szpitale-hakdesze........................................................................................................................................... 514 b) Bractwa dobroczynne .................................................................................................................................. 525 c) Inne formy opieki ......................................................................................................................................... 532 d) Lekarze, cyrulicy, chirurdzy ....................................................................................................................... 536 ZAKOŃCZENIE .................................................................................................................................. 541 SUMMARY .................................................................................................................................. 551 WYKAZ SKRÓTÓW .............................................................................................................................. 555 BIBLIOGRAFIA .............................................................................................................................. 559 INDEKS OSOBOWY .................................................................................................................................. 625 INDEKS MIEJSCOWOŚCI .................................................................................................................................. 631